Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 13, 28 Malaki 1919 — He Moolelo no OLIVA ESEKOTA Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli. [ARTICLE]

He Moolelo no OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli.

No kekahi mau sekona, aole e hiki ia OHva ke nee aku imua, 110 ka mea o ka hiona maloko o kela himi ana i ike «'iku ai, he hiona ia i malihini loa i kona mau maka, he hiona c. ka nani ame ka maiau o na mea e waiho mai ana imua o kona mau maka. Oiai no nae o 01iva e ku malie ana, lohe aku la oia 1 ka Ico o kekahi mea e kamailio ana, ma kana hoomaopopo iho, o kela leo hookahi no ana i lohe aku ai, mailuna mai o ke l:aa. a o keia na mea a kela leo ana o ka lōhe ana aku : -He keu aku ka pienaena o ko'u mau lio i keia po. aohe ua a kahuli ke kaa, o ka piha makaala maoli no o Keoki, pela maua i pakele ai. O ko maua holo mai nei no hoi ia a kokoke ma kahi o ka puka-pa ua puiwa ae la na lio, eia ka auanei, he wahine opio, e ku ana ma ka aoa 0 o ke alanui, a ia komo pono ana mai nei hoi iloko o ka ululaau, oili hou ae ana ua mea hoopaha'oha'o, aohe no he vva a kahuli ke kaa o maua." Na kela mau olelo a Oliva e lohe aku nei, i kono mai iaia e nana aku ialoko o ka rumi, a ike aku la oia i kekahi wahine aoo, i kahikoia. me kona lole silika, e noho ana maluna o kekahi noho paipai i hele a nelunelu i ka pulu, a mamua pono aku hoi o kona alo, e noho mai ana he kanaka opio, nona kekahi helehelena u'i, a huapala ana e hiki ole ae ai ke hoohalike, i kona lua ma kela aina. / Ua akoia kona lauoho a pokopoko, elike no me ke ano o na lauoho o na kane, iloko o ia au kahiko, ua hele iho na lauoho mamua o kona poo, a uhi iluna o ka lae, he hiona e linike mai ana i k.a hiehie ame ke kilakila o kona kulana. "Ke ole au e kuhihewa, o na mea a maua o Keoki i ike mai ai ma ke alanui, o kou poe kanaka no īa ,e huli hoi ana no ko lakou mau walii," alaila alawa ino mai la ka nana ana ,i ua kanaka opi 0 nei ma kahi o ka puka, a no ka manawa mua loa, akahi no oia a maopopo, eia ka he mea e ae kekalii mawaho o laua maloko o kela rumi, I ke kau pono ana aku o na maka o ua kanaka opio nei maluna o ka helehelena o 01iva, ua puapua'i koke mai la ka ula ohelohelo, lamalama ae la tio hoi kona mau maka, ke lioomopopo aku la ka Lede Riva, i kela ano maluna o ke kauaka opio, a huli pu mai la kana nana ana ma kahi o ka puka, me ke kahea ana mai: "() oe ka ia e Miss Esekota, komo mai iloko nei," me kona nana ana aku i ke kanaka opio, a i aku la: "Mai helē oe. lie kaikamahine humuhumu kela, i hoihoi mai nei paha i kuu lole o ka haawi ana aku iaia e hana i kela mau la aku nei." Aole paha i kupono ko'u lole e korno ~nei, tio ka noho ana iho me olua e na lede, aka hoi, e kalaiā mai 110 au, a oiai owau hookahi wale 110 ke keonimana maloko nei o keia keena, e ae mai e lilo au i mea hookipa mai i kau malihini," • • kona ku ae la no ia iluna, a lalau mai la i ka pahu e paa ana ma kekahi lima o Oliva, me ka pane pu ana mai: "E haawi mai kena pahu pepa ia'u," alaila lalau aku la oia i kekahi noho a uwai mai la imua, me ka i hou ana ae: "L oluolu oe e Miss Esekota, e noho iho ilalo," wahi āna ma ke ano paa rula, me he mea la o kekahi o na wahine o ke kulana kiekie kana o ka hookipā ana aku la, a i ole, o ka Lede Riva no paha. Haka pono aku la ka 01iva Hana ana maluna o na maka o ke kanaka opio, me kona hoopuka ole aku he hoolkahi hu?olelo, koe wale 110 kona kunou ana āku, e hoike aku ana i kona mahalo. no ka paneeia ana māi o ka noho nona, aka ke ike mai la nae ka Lede Riva i ka hoohihi ame ka hoohie ma na maka o ke kanaka opio, a o ia kana o ke kamailio ana mai: "Mai hoopilikia i kou noonoo e Kale," me k.a nanakee nna aku ia 01iva. me ka piha hoowahawaha a hookae. "Heaha auanei ka hoopiliki.a o keia hāna i ko'u noonoo, ke hauoli loa nei au, no ke kaa ana ma ko'u aoao, ka hookipa ana mai i kau m.alihini e ka Lede Riva. Aia anei kekahi mea maikai maloko o keia pahu pēpa," me ke kau ana ilio o kekahi lima ona maluna 0 ka pahu, a nana aku la no lioi ma ka lielehelena o OHva, me kela hoihoi mau 110 maluna o kona mau maka. "( ) ka waiwai maloko o kena pahu, he mea ia i pili i na wahine. e makehewa ai kou nana ana iho," i pane mai ai ka Lede Riva, me ka lioao atia mai e minoaka. "E pono oe e hoi noloko n kou rumi e Kale!" alaila hōokani aku la ua A-ahine nei i ka bele kahea i ke kauwa, a i ka hoea ana mai o ka Paele, nana i hookipa aku ia OHva, i mai la: "E hoikeike mai i ka rumi o kou haku, i hoi aku ai oia 110 ka weliewehe ana i kona mau lole o ka hele ana aku nei i ka holo!:aa." "Aole h'oi i pau ko'u nanea ana maloko nei, o kou kauoha koke mai la no ka ia ia'u e hoi 110 ko-u rumi, heaha la hoi, ua liiki," a noke ae la ke kanak.a opio i ka ākaaka me ka leo nui. "Manao au, aia ,oe a komo mai i'kena lole, e hiki aila 110 ia'u ke ike aku i ka-maikai .ame! ka maikai ole, a ia wa au e haawi aku ai i ka'u olelo hooholo," alaila kunou mai la < ia imua o ka Lede a hele mai l.a 110 kahi o ka puka. me ke kunou pu ana aku no hoi imua o 01iva, a oiai aole he nana aku o ke kaikamahine opio iaia, nolaila ua hiki «>le ia 01iva, aku i kāna kunou ana, no ka mea i •'anaia mai iaia. MOKUNA EKOLU. ° keia kanaka opio e ka makamaka heluh«du o Ka'' 1 Vikona Heaka kona inoa, ua hoopomaikai mai ke Akua i keia opio, aole wale i ka helehelena u'i a huapala, aka i ka waiuai pu kekahi. Elike no me ka u'i o kona helehelena, pela no i ukali pu aku ai ka oluolu, ka lokomaikai ame ka waipake, a o kona ano, he hauoli mau ma koii i heleheleua i n.a wa hd;ui aia hoi ka oiaio iloko ona, a oia no hoi keknhi o na kanak 1 koa a maka'u ole. O kela mau haawina maem.ae loa a ke Akua i hookau mai ai maluna ona, aole ia i lilo i mau mea makehewa, aka ua hoohanaia aku ia e keia kanaka opio me ka waiwai loa Iwaena o na kanaka apau o ka pohai elike me ko keia keiki opio. oia hookahi ka mea makemake loa ia, i kau a mea o ka oluolu, ka waipa-he, ame ka piha hauoli mau. I ka wa e hoalaia mai ai he mau kumuhana, e lilo ai i mea na kekahi poe kanaka opio e huhu a e kuāki ai. aole loa ia ano maluna o keia kanaka, ,a ke haule iho no ma na hana kokua, o keia no ke kiekie ma ia mahele, e haawi ana oia t:ie ka minamuia ole, me kā nana ole i ka nui o na noi e hoea aku ana imua o kona alo. E ikeia ana oia e hele ana i ka holoholo maluna o kona liō ulaula i kekahi manawa, a i kekahi manawa, e loaa ana oia me kona mau hoa maloko o ka hale aina, a ina ma kona home kuaaina, e hoohalike ana oia iaia iho me na kanaka 1

:0 kqla; wahi, he hookahi n 0 ke kakaa pu ana iluna o ka ;fcauu rtianieftie f a huli ke alo iliilo, me ke puhi ana i kona ipupaka nui. Elike nae me ka rula i ike mau ia, no na kanaka elike me kela ke ano, he hana paakiki no lakou ka noho ana, me ka mare koke ole i ka wahine, no keia kanaka opio nae, ua kaokoa loa oia mai ka nui mai o na kanaka i like ko lakou ano me ko ia nei. Iloko o ka makahiki mua o ko Kale Vikona kom 0 ana mai iloko o ka puulu ct ka poe lalawai, e huikau pu ana lioi me na kaikamahine opio huapala, a na makua waiwai, ua hoohiki okoa ae kekahi poe, aolē e loihi na la a lakou e hana mai ai, o ka haulehia no ia o keia kanaka opio iloko o ke a. mare aku oia me kekahi kaikamahine opio. Ua lilo nae ia maii vvanana ana a lakōu i mea pololei oie, no ka mea iloko o na makahiki ekolu o ke komo ana aku o keia kanaka opio, iloko o na anaiha o kela ame keia ano, aole loa he wahi noonoo iloko onā. no ia mea he wahine. Iloko o keia mau makahiki ekolu, aole loa he wahi loli ae o kana mau hāha, ame kona mau ano, he o ia mau ia i na wa apau. I ka m.anawa e halawai ai me na kaikamahihe opio, e hoike mau aku ana oia i kona mau ano oluolu, aole he kaokoa o kekahi mai kekahi mai, iloko o kona noonoo, aka n.ae ma ka aoao o na kaikamahine opio, aia ka hoohie ame ka hoohihi iloko o lakou kahi i noho ai, e kakali wale mai ana no o ke noiia aku e lilo mai i wahine na ia nei, he ole nae ka puai aku hē hookalii hliholeto, 0 kelā ānō, a ua lilo hoi na manaolana o na makuahine i mea ole. Mamuli o keia mau ano o ua kanaka opio nei, ua kapa okoa mai kekahi poe he kanaka oia i nele ia mea he puuwai, o kana mau han.a maikai, o kona mau ano oluolu, he mau hana wal.e no ia mawaho, aka maloko aku nae o kona puuwai, aia malaila ka uahoa kahi i noho ai. Ma ka manao kolio wale hoi o kekahi poe, o ke kumu o ka punihei ole aku o ka noonoo o keia opio i na kaikamahine u'i, ua paa mua oia i ka hoop.alauia me kekahi kaikamahine nona ka «noa 0 Polena Riva, iloko o ko laua wa liilii loa, ka moopuna wahne a ka Ela Riva, o ka mea oiaio nae, he mau kohokoho pololei ole ia. O ka mea oiaio loa. aole he hookahi kaikamahine i hiki ke kaili aku i na manao hoohihi 0 keia kanaka. O ka hapanui o kona manawa, e hele mau ana 110 oia.me ka Lede Riva ma na wahi apau. e hele pu ana ma na lialekeaka, pela hoi i ka holoholo maloko ō nā pakā, e paani pu ana ma na liana hoohauoli āpau, aka nae, ua mamao loa kona noonod, mai na wahine māi i like ole ka hapanui o na kanaka opio. O ka makuakane kekahi o keia kanaka opio, o ka Makaikiu o Livamoa, i hele a piha i ka hoonaukiuki, no ka uahoa o kan.a keiki, G kona makemake loa, o ia no ka ike : iku i kana hunona wahin'ē, a e hii moopuna hoi oia. mamua o kona moe ana aku ilalo o ka honua, a no ka hiki ole 110 iaia ke uumi iho i kona huhu i kekahi manawa, kamailio >koa mai la i kana keiki, no ke koho koke ole i kekahi wahine nana.

"I ko'u wa he kanaka opio ,aole au i hoohakalia iho i ka mare ana i ka'u w.ahine, he oi ae ko'u opiopio imua ona. mamua o kuu mare ana, a o ka me.a oiaio, he mare ka ohana Lh amoa ikō lakou wa opiopio. Ina ke kau nei kona 1100noo maluna o Polena Riva, alaila o keaha kana e kakali wale nei a hala keia mau makahiki loihi. He mea pono paha ia'u ke kauoha aku iaia e holo mai ianei, a kamailio no keia mea!" , Ua lioea io aku no o Kale Vikona e ike i kona makuakane. o ka mea apiki nae, o kela manāo uilani iloko o ka makuakane, n 0 ka mare o kanā keiki ika wahine, aole loa he hiki iaia ke hoopuka mai. ak.a liae he mau la niahope mai, a I no kona noonoo nui ole paha 110 kela kumuhana, ninau Wale mai la no oia i kana keiki, i ka i ana mai: "E Kale, kuu keiki, heaha ke kumu o kou mare ole ana i ka wahinē ? Ua kanaka makua maoli oe, ina 110 ka loaa o kau wahine, o ka pau no ia o kou auwana hele ana i o a ia nei. a noho iho i kahi hookahi me kou phaha." "He ninau maikai kena au e kuu makuakaiie i waiho mai ia imua o'u, a o ka pane, o ia no ka loaa ole ana o kekahi mea kupono a'u i manao ai e lawe mai iaia i wahine mare na'u." "He keu aku maoli no kou ano e, e kuu keiki!" i pane mai ai ka makuakane me ka luliluli ana ae o kona poo. "O na kanaka opio'elike na makahiki me kou e kuu keiki, aole loa lakou e kiola wale ana i na manawa maikai no ka lawe koke ana mai i wahine na lākou e kiola wale ana i na manawa maikai no ka lawe koke an.a mai i wahine na lakou; ia oe ka auanei keia, he piikoi maoli no kou a kau wahine e makemake a!" "He mea makehewa wale 110 nae, na ka makuakane, ka hookikina mai ia Kale, e mare i.ka wahine, no ka mea, ua hanauia mai o Kale nie ka laki, oiai, he makuahine waiwai kona, a ua holo aku na waiwai apau o konā makuahine, maiuna ona, me ke kauka'i ole aku i na waiwai o kona makuakane, e loaa ana iaia he loaa makāhiki maikai, a o kekahi kumu hiki ole ia i ka makuakane ke hana mai i kekahi mea e ku-e ana i ka manao o kana keiki. Oke an 0 oke ola ana o keia keiki opio, e hauoli mau ana oia, o kekahi kumu nui o kona hauoli, o ia no ka nui o kona waiwai, ke kiekie o kona kulana, ame ka hanohano, nol.aila, ma kana mau mea apau e makemake ai. e loaa .ana ia i ka manawa pokole loa, eia nae, aole oia i like me na kanaka e ae ka pilia uhauha. Ma kana mau wahi apau e hoea aku ai, e apoia mai ana oia me ke ohaoha, e hopu mai ana kela ame leeia kanaka opio I kona mau lima, me ka makemake loa e lawe aku iaia i hoaloha; ke halawai aku hoi me na wahine opio, e hoohie mai ana lakou iaia, me na minoaka ma na p.apalina nohea; e kakali mai ana o ka ia nei hoopipili aku ma ka aoao o*kekahi o lakou. Ma na anaina hauoli apau. me.he mea la, e kau nui ia mai ana ka noonoo maluna o keia kanaka opio, ma ke ano, ai.a a oia pu kekahi, alaila lilo iho la ia anaina hauoli i mea nui, a i mea hōlopono hoi. Ma ka hapanui o na ah.a hoohauoli, e hoea mau aku ana no oia, aka nae, iloko o ia mau ah.a apau, aole loa ana walii oi aku o ka hauoli, e hoea mau malaila, ma kahi ho ia o ka Lede Polena Riva. Maloko o ka home o ka Lede Polena Riva, e hoomakaukau mau ia an.a kona mau rumi, ua like kana mau huaelelo. ine ke kanawai, i ka hoolohe o na mea apau iaia, a o kona mau makemake ap.au, e hookoia ana ia me ka hakalia ole. Ma ko kakou manawa \ hookamaainaia aku ai me keia kānaka/ōpio, o l<oria holo ana mai nō ia, no ka hoomaha ana mai Ladana mai, maluna o kohā kaa, me kona mau lio pienaenā, no ka mea aole n'o he loihi loa o Ladana, mai keia kulanakauhale aku. E noho ana 110 kela kanaka opio ma Ladana. a uluhu.a i na aha hulahula, na hana keaka, na paina me na aha hauoli, o kona manawa iho la ia e holo mai ai no keia wahi, no ka hookaaw.ale ana iaia iho, mai kela mau hana mai. ! Mamua nae o kona makaukau ana, ma kana huakai haa-j Jele aku ia Ladana, hoouna mua mai U oia he i ka Lede Polena, e hoea mai an.a oia, nolaila, he manawa pokole, ai.a na kauwa ke hoomaemae la i kona inau rumi, malalo o alakai aha aka Lede' Fanako, he makuahine hanauna 110 ka Lede Polena Riva, aoka mea no hoi nana e kiai i kela wahine opio. Aole no he hana ano nui o ka noonoo ana aku. e hoi mai a hoohala i kekahi mau la ma kela wahi, koe wale no, ka hele ana i ka lokowai e lawai'a ai, ma ke ano hoohala manawa, a i ole, ka hele ana paha i ka hololio. o keia mau hana nae a elua, e hook 0 mau ana o Kale, me ka oi aku o kona liauoli. mamua o na anaina hoohauoli. a hoolealea oloko o ke kulanakauhale o Ladana.

u "Ina aole he poe e kipa mai ma kaolua home nel e Polena, neaha la kp olua hopena/' i pane, wdie aku ai. no o Kale i ka Lede Polena Riva, ia lakou e ai 'āiia'maluna 0 ke pakaukau ma kekahi ahiahi. "He ehia vyale-iho. no olua mau wahine, me tia kauwa o keia wahi, a ilōleo o ka pule holookoa, aole he maopopo iki ia'u o ka hana, nana e hoohauoli mai i ko olua noonoo." "Minoaka mai la ka Lede Polena Riva, me ka awihi ana aku ma kahi o kona makuahine hanauna e noho liiai ana ma kekahi aoao mai o ke pakaUkau, a i hou mai la: "E manao ana anei oe, ua lilo kou hoea ana mai nei i mea no maua e hauoli ai ?" "Ina no paha aole i lilo ko'u hoea ana mai nei i,mea hoohauoli aku ia olua e na ledej no olua na ia kuleana,.aka no'u nei la, he keu aku a kō'u hauoli ma keia wahi, mamua o na wahi e ae ma ka honua nei." "Malia paha no kahi manawa uuku wale no, i lilp.ai keia 1 w »hi hauoli, oka hapanui oka mariā\vai uaHk'e pii mē kahi i noho ole ia e na kanaka," i mai' ai' no hot Ifa Lede Polena Riva. "O keia.kahi helu ekahi loa o ka maikai; ame: ka u'i ma ka honua holookoa," i pane hou aku ai o Kale, ine kfe kikoo ana o kona mau wawae i o a ia nei, aia no hoi koha mau maka ke nana la i na mea nani like ole maloko o ka rumi. "E kala mai ka hoi oe ia'u e ka Lede polena, ,no ko'u poina loa, i ka h,aawi ana aku. i na'hoomaikai amp na mahalo ana, no ka u'i o kena 1016 au e kōmo mai nei. O kekahi nae paha kena o na lole māi ka halekuai mai o Woka ,ea?" Minoaka malie iho la ka Lede Pōlena, no ka inahalo ana aku o Kale ika u'i o kona lole, me ka pane ana iiiai: "Pehea la kou manao, ina e olelo aku ana au ia oe, o keia kekahi o i hoike maopopo loa, no ke kiekie o na kalena i ka poe humuhumu o keia wahi? Aole keia lole i hanaia maloko o ka halekuai o Wok.a, aka maioko ponoi nei no o Hakopa keia lole kahi i humuhumuia ai me ka maiau loa," alaila hilinai mai la oia iluna o ke pakaukau, me ka peapeahi malie ana, aia hoi ka haaheo ke nohoalii la maluna ōna. "Ina maanei nei i hanaia ai kena lole ea, alaila; o ka mea nana i humuhumu me ka maiau loa, oia kekahi o na mea i loaa he kalena kiekie, iwaena o na tela hUmUhumu apau. Pehea, o kena anei ka lole a kela kaikamahine opio i hoihoi mai ai ma ka po aku Ia i hala, ia'u maloko o kou rumi? Ke poina loa nei au i kona inoa." "O ua lole nei no keia," wahi a ka Lede Polena, me kona kamailio ole mai i ka inoa o ke kaikamahine nana, i hana. "Ke hauoli loa nei au i ka lilo ana o keia lole i mea nau e makemake ai e Kale." "He oiaio, he keu aku a ka u'i ame ka noeau ,o ka hanaia ana o kena lole ou. Ma ka'u hoomaopopō aki| nae i.kela .kaikamahine opio, nana i humuhumu 1 kena lole, aōle oia i like me na kaikamahine e ae, aia ma kona helehelena kekahi hiona e hoike mai ana i kōna kaokōa mai ia lakou mai apau." No ka hoike okoa ana aku o Kalē j ka nui o kopa mahalo no 01iva, oiai no ua kaikamahine nei, ka laua niau mea e kamailio la, ua awiwi ae la kana peapeahi ana, elike.me ke ano o ka poe i loaa na manao pihoihoi, a pāne jnai la nae : "O Oliva Esekota ka inoa o kela kiikamāhine opio, aka aole nae o'u ike aku i kekahi hiona ano e maluna pna, elike me kau e kamailio mai nei, koe wale no ka like o kona māu ano apau. me na kaikamahine ae. O kela kekahi ona kaikamaliine 1010, aole anei pelā kou manao e mama," me ka huli ana ae o ka Lede Polena imua o kona makuahine hanauna. "Ua kulike loa ko'u inaiiao me kou e kuu kaikaniahine," i paiie mai ai 110 hoi kona makuahine, nie ka hoolaīau mai i kana kamailio ana: "E panee aku anei au i'ke pa meaono i hanaia me ke jele?" . '

Hoole aku Ia o Kale, aole ona makemake meaono, ia \va i ku"ae ai na wahine iluna, a o ia kā ua; q Kalfe o ka ninau "R haalele liookahi iho a'na anei oluaia,'u?'••• me ke ku pu 'ana ae' no hoi o ua īiakh opio liēi, no ka wehe ana i ka piūka'no' na lede. "Ilōko o na iniiiuke he umi, e liui pu Mku 'ai au me olua, no ka inu kope ānk/' alaila'kāh<ea aku la oia i ke kauwa e hele mai, oiai he makeniāke kona e kamauwahi kiaha waina. 44 E kii aku oe ā lawe niai i hookahi omole waina maikai loa no'u!'' wahi anā, i. ka'wa i hoea mai āi ke kauwa, me kona hoi aiiā ae a noho inaluna o keikalii noho paipai, me ka noke ana i kā akaaka. "He keu aku no paha ke ano e o na wahine ,ina aole hē hoihoi iloko o kekahi wahine no kekahi, e hoike okoa mai ana no oia, ma kona niau ano amē kana iiiau' olelo i ka hoihoi ole, me ka piha i ka hoowahawaha. O keia maU wahine •i elua, ma ko'u koho aku, he hookahi wale 110 mea ano nui iloko o ko laua noonoo no kela kaikamahine opio, o ia ka !010, oiai nae, o ka mea oiaio loa, he kaikamahine oia, me na kalen.a kiekie loa, e hiki olē ai i kekahi poe wahine, o ke kulana kiekie ke ukali aku mahopē ona. , . "He keu aku a ka mea kupaianaha loa, ma ka manawa mua no a'tt i ike ai i ka helehelenā o-kēia kaikainahine, ua komo koke ka hoohiki iloko o'u nona, ka niea i lōāa ole ia'u »io na kaikamahine e ae; a malia paha 110 ko'u kane ana, aole hoi he wahine, pela paha au i mahalo āku āi'iāia* ā ina 110 wahine hou aku kekahi e hoea mai ana, a' ike i keia kaikāmahine, e like ana no ko lakou ano apaii, ka piha hoowahawaha i ka ])oe malalo iho o lakou, aia no a o lakou ka lakou e noke ai i ka pai, alaila hoihoi. "Aia kekahi niau ano iloko o kela kaikamahine, e umeia ai ka manao hoohihi o kekahi kanaka, mawaho ae o koha helehelena u'i a huapala; owau no ka'u e ike maoli nei, i ka hiki ole ia'u ke hoopoina i kela helehelena." I kela wa i hoea mai ai ke kauwa, me ka omole waina, 0 ka ninini iho la no ia o Kale a piha ke kiaha, inu ae la me ka nOke p uana ae i ka akaaka, a hooho ae Ha: "Ina e hele mau mai ana au i ka holoholo i keia wahi, aole ana e nele leo'u kamaaina pono me kela kaikamahine, a malia ia manawa aku e loaa ai he wa e papaleo pu ai me ia." O ka inu hoi ia o ua o Kale a pau ēlua kialia, ku ae la iluna, me ka hele holoholo ana aku, mamua o ka hoi ana niai e inu kqpe me na lede. • Ia komo ana aku a Kalē maloko • o ke keena hookipa, e noho mai ana ka Lede Polena ma kahi o ka piano, a i ka ike ana mai i ke konio ana aku'o ke kanaka opio, kaomi malie iho la kona mau manamānalima i ke ki, a huli iliāi la nana ia Kale, aohe he hooinau aku i kāna hookaiii ana, nolaila hele pololei loa aku la o Kale a ku iho la ma ka aoao 0 ka piano, me ka pane ana aku: , "Manao mai nei ka hoi au, ui hiamOe la oīua," mē leona noke okoa ana ae i ka akaaka." "Me koU ike mai no ka hoi i ko mauā ala aku, o kon olelo koke mai nei no ia, i ko maua hiamoe!" wahi no hoi a ka Lede Polena. "E hoi aku noluna 0 kou noho, ahiki i ka laweia ana mai 0 kou pola kope e ke kauwa ,a malia ua makemake paha oe e hele holoholo iwaho 0 ka lanai e ouhipaka ai. aka ua hiki 110 ia oe ke puhi mai i kou,ciga maloko nei 0 ka hale, aole he pilikia o mama i ka paka." ~ , "Ua hiki no ia'u ke me ,ke puhipaka ole, aka e noho ana au maloko nei, e nanea pu ai me.olua. I manāwa hea oe e holo ae ai i ka holoholo. ma ke kuianālkauiiale .0 Ladana?" Hilinai aku la ka Lede Polena ihope o kona noho, haka oono mai la hoi kana nana ana maluna o Kale, a i mai la: Manao au, aole he loihi loa o kā manawa i koe, o ko maua hele aku 110 ia i ka hoomaha ma Ladana, no ka mea ua ano molowa 0 mama, i ka noho ma keia wahi, a o ka mea oiaio no, ua like pu maua me kekahi mau mea, i maa ole i ka noho ana iwaena o na kanaka." ''O ka pono no hoi paha ia. o ka hoopilipili aku ma kahi nui 0 na kanaka, aole 0 ka noho malie wale iho no i kahi hookahi,

ua Hke niaoii no olua nle fia fuafiinc. Healia l<a tneā hholialealia i ka hele ana ae i ko makou walii? Ua manao au e liolo aku no Brikona i ka holoholo i keia mahina ae, aka ina no ko kakou hele like i Ladana, alaila e hoopau ana au i ko'u manao hele holoholo. a no kekahi manawa okoa aku; a e liio olua i mau malihini hanohano loa na'u, »ne ka lawe hoomakaikai aku ia olua ma na wahi apau." i« "Ke lohe mai la 110 oe e mama i ko Kale mahao, pehea, e hele anei kaua no Lailana ?" me ka leha ana aku o ka nana ana a ka Lede Polena, ma kahi a kona maku4hine e noho hoola'i mai ana maluna o kona noho. "Aohe wahi mea a pane iki mai o ka makuahine hanauna o ka Lede Polena, nolaila noke okoa ae la o 'KMe'} ka aka* akti, me ka pane ana ae: "Ua oleloia, o ka noho mumule wak; ana mai' o kekahi mea, ua like pu no ia me kona ae ana."

: 1 kela manawa nae i komo koke mai ai kekahi kauwa, a haawi itiai la he kelekalapa ia Kale: "Nawai mai nei la hoi keia kelekalapa, aole au i manao, he mea kekahi i ike i ko'u hele ana mai nei 110 keia wahi. O kuu makuakane wale no ka mea i maopopo, aka aole nae keia o ka manawa hoea mai 0 kona nia'i kau, ke kanalua loa nei au i ka mea nana keia kelekalapa o ka hoouna ana mai nei," me ka paa malie no o Kale i ka wa-hi leka, aole he uhae ae, i ike iho ai oia i na manao maloko. "Akahi ka hoi kou maopojx) ole i ka mea nana i hoouna mai nei i kena kelekalapa ia oe, e oluolu ana anei oe, e haawi mai na'u e wehe aku i ka wa-hi ?" "Me ka malialo a nui ia oe e ka Lede Polena, e wehe i'o mai oe i ka wa-hi i ike ia ae ai hoi ka waiwai nui o kena kelekalapa," wahi a Kale, me ka akaaka pu ana ae, o ka mea 1 nohoalii mau ka hauoli maluna ona, i na manawa apau. Me ka lima palanehe lalau mai la oia i ka wa-hi leka, a wehe ae la no hoi i kekahi palapala mailoko ae, a helulielu niai la me ka leo nui: "E kuu Haku Kale Vikona Heaka, ua noke au i ka huli ia oe, aole he loaa iki, a ma ka ulia pomaikai wale no, i halawai ai au me kekahi o kou mau hoaloha, a nana i hoike mai ia'u, ua hala aku oe i ka holoholo ma Hakopa. I wahi e lele ole ai kou oili, ua konoia mai au e hoouna aku i keia kelekalapa ia oe, nō ka lioike pu ana aku, e hoea aku ana au ilaila, mamuli o kekahi hana ano nui; nolaila e makaala mai oe no ko'u hoea aku i ka wa pono.—Haka Derika." I ka maopopo pono ana aku ia Kale o ka manao maloko 0 ke kelekalapa, ua noke ae la oia i ka akaaka, a o ia ka ka Lede Polena o ke kamailio ana inai: "He keu aku maoli ke ano e o keia kelekalapa," me ka alawa hou ana iho nana i ke kelekalapa. "Owai keia mea o Haka Derika?" "O kou hoohewahewa koke iho la no ka ia e Polenal Aole anei ou hoomanao 110 kela keonimana pilalahi, ma ka aha hoolauna a hoohauoli, i malamaia ai maloko o ke kakela?" "O kela kanaka loihi anei, me ka lauoho apiipii, e noke ana 1 ka hana keaka, me ka noke o na kanaka i ka akaaka, i kaua mau hana?" Aole e hiki ia Kale ke uumi iho i kona aka, a o ia kana i pane aku ai. "O kena keonimana au e hoakaka mai nei, oua kanaka nei ia, o Haka Derika, a i hoike aku au i oe ea, o kela kekahi ona kanaka eleu. :Vole anei ou hoomanao i ke kamāilio ana mai o ke kiaaina. o Derika hookahi wale no kana kanaka makemake loa, e kokoke aku nia kona aoao, i ka wa t hoea mai ai o kona maM huki ?" "At».akahi no au a hoomanao mai la, oia ka kela kanaka maikai o kana maU olelo ke kamailio mai! Ina o Haka Derik£ ia, a)aila he keu aku maoli ka poina o kona inoa ia'u." "Ae f o ua kanaka la ia, a ke hauoli loa nei au no kona hoeā mai ,a he hookahi hoi ko kakou hoohala like ana i kekaiii mau la maanei, e mehameha ole ai ko olua noho ana." Ua hiamoe maoli ka makuahine o ka Led£ Pofena, aka no ka nui'o ka leo o Kale e kamailio ana, puoho mai la oia, a haawi'mai la i kona hoomaikai no ke kipa mai o kekahi malihini hou, a o ia kana o ka pane ana mai: "Ina he v hoaloha kela nou t Kale ea, alaila ua hamama mau ti?i ipuka o keia home, no ka hookipa ana mai i kou maii hoaloha." "Ma ke kaaahi hea oia e hoea mai ai, e nana pono hou iho ana oe i ke kelekalapa e Polena ?" i ninau aku ai o Kale, me ka hoopa malie ana aku i ka lima o ua lede ndi. "Aohe mea maloko nei o ke kelekalai>a e hoakaka mai ana, 110 kona kaaahi e hoea mai ai, ō kana wale no i hoike mai nei, he hana ano nui fcana i inakemake ai e ike ia oe." "O ka hora ehia ka manawia ku īnai o ke kaaahi mai Ladana mai, no ko oukou wdhi nei ? ,f: : "He elua wale no nianawa ku mai o ke kaaahi i ka po, o ke kaaahi mua loa, ma ka hapalua o ka hora eono, a o ka lua 0 ke kaaahi, ma ka hora eiwa." "Ina pela, aole he manawa no ka hoomakaukau ana i ke kaalio, ne manawa hoea wale mai 110 no ke kaa, oiai ke tfte nei i ka hora eiwa. Owau no ke hele >vawae aku a hoea i ka hale hoolulu, he umi-kumamalima wale no minuke e hele ai, a ? noho no olua i ka liale nei, ahiki i ko maua hoea ana mai, ina hoi no kona kau mai ma kela kaaahi." Haawi like aku la na lede i ko laua ae, no kona hele ana e hui pu me kona hoaloha, o ka lalau ae la 110 ia i kona kuka '■oloka loihi, kau ke ciga i ka waha, o ka papale ma kona poo, o ka oili aku la no ia iwaho, a kamoe pololei aku la no ke alanui, e hoea aku ai i kahi i ku ai o ka hale hoolulu kaaahi. Ke hakilo pono loa la ka Lede Polena ia Kale i ka hele, me '•:a nui o kona mahalo i ka haku opio, a o ia kana o ka huli 'ina mai ihope, a kamailio mai la i kona makuahine: "Me he mea la ka ho'i ,aole he wahi ano kaumaha iki iloko ) ka Haku Kale, he hoihoi mau kona ano i na manawa apau, a ma kana mau wahi no apau e hele ai, he like wale no kela ame keia mea iaia," alaila nui iho la ka hanu o ua wahine opio iei. "Auhea oe e kuu kaikamahine," wahi a ka Lede Pauako, ua kulike ko kaua manao, no na ano apau oka Haku Kale. Ua kaokoa loa keia kanaka opio mai ka nui mai o na kanaka e ae 1 like aku na makahiki me kona, a me he mea la ma ka'u koho wale aku, ua paa mua 110 kona manao, no kana, mea i makemake ai, o ke kuniu iho la ia o ka hiki ole ana i na wahine opio, ke pahele i kona noonoo." "Ke mhalo aku nei au no kena mau hoakaka au e kuu makuahine," i namunamu liilii iho ai ka Lcde Polena. "Ke hopoloa nei au, no ka hoea ma« o kekahi nnnMva, e M'm li oia i kekahi mea i oi ae ka u'i o kona helehelena, o ka nele o ia oka iini a kuu puuwai. Ke hoomanao nei no oe e kuu nakuahine, 110 kela kaikamahine humuhumu lole, no Otiva Ksekota, ma ka'u nana aku, aia ka hoohihi iloko o ka Haku Kale nona, 110 ka mea he inau olelo wale 110 kana e mahalo ma i kela kaikamahine." "Mai hoopihoihoi ia kou manao e kuu kaikamahiue 110 ia nea, oiai ma ka ulia laki wale 110 i loaa ai ka ike i ka Haku Cale no 01iva, a oiai he kaikamahine oia o ke kulana haahaa, lole ona manawa e huikau pu mai ai iwaena o na pohai o ka ooe kiekie a hanohano elike me kakou nei; a malia aole no ka' Haku Kale e halawai hou aku ana me ia, noiaila e hoopalaka loa ia ana ka noonoo o kela kanaka opio, a o ka mea e maaloalo mau aku ana imua o kona mau maka, malaila auanei ka pipili paa o kona noonoo." Pa'ipa'i iho la ka Lede Polena i kekahi aoao o kona noho, a pane mai la: "Ke manao nei au, ua oi loa aku ko'u ike i ke ario o na kanaka mamua ou, o ia hoi ,ina e komohia ana ka hoohihi iloko o kekahi kanaka, no kana mea i manao ai. aole f oa e hiki i kekahi mana ke hoololi ae iaia, ahiki ika hookoia ana o kana mea i makemake ai." "E hoopau ko kaua kamailio ana no keia mea e kuu kaiamahine, aka e hele ae au e hoomakaukau i kekahi rumi, no keia malihini aka Haku Kale oke kii ana aku nei. E liana eku kaua i na mea apau e hoohauoliia ai kona noho ana maanei nei nhiki i ko laun hnli hoi hou ann nku 110 P.nelnui." (Aole i pau.) _