Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 6, 7 Pepeluali 1919 — Page 8

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Nupepa Kuokoa, Honolulu. T. H. Poalima, Feberuari 7, 1919.

Clothing

For Men & Youths

On credit the model

Fort St. Next To Convent

Hoolaha I Ka Poe Paa Aie.

Mamuli o ka hookohu pono ia ana mai o ka mea mona ka inoa malalo iho nei i kahuwaiwai no ka poe paa aie, ame ka poe paa mahele, o ka The White Seal Laundry, Limited, he nui Hawaii i hoopauia ma ke kauoha a ka Puuku o ke Teritore o Hawaii, i hanaia maka la 10 o Sepatemaba, 1918, a i mana hoi ma ka la 16 o Ianuari, 1919, ma keia ke haawai aku nei i ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka hui i oleloia, e waiho mai i ka lakou koi iaia, ke Kahuwaiwai i oleloia, ma kona wahi lawelawe oihana, Helu 120 Alanui Moi Hema, Honolulu, iloko o na la he kanaiwa, mai ka la aku o ka hoopuka mua ia ana o keia hoolaha, a i ole e hooloe mau ia aku no.

Honolulu, Ianuari 27, 1919.

Hawaiian Trust Company Limited.

Kahu no ka põe paa aie ame ka poe paa mahele o ka The White Seal Laudry, Limited.

Frear, Prosser, Anderson & Marx,

No Loio no ke Kahuwaiwai i Oleloia.

303 Hale Stangeuwald, Honolulu, T. H.

6333-Jan. 31; Feb. 7, 14, 21.

Hoolaha I ka Poe Paa Aie.

Mamuli o ke koho pono ia ana mai o ka mea nona ka inoa malalo iho nei i Kahuwaiwai no ka poe paa aie ame ka poe paa mahele o ka H. Hackfeld & Company, Limited, he hui Hawaii, i hoopauia ma ke kauoha a ka Puuku o ke Teritore o Hawaii, i hanaia ma ka la 21 o Ianuari, 1919, ma keia ke haawi aku nei i ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka hui i oleloia, e waiho mai i ka lakou mak koi iaia, ke Kahuwaiwai i oleloia, ma kona wahi lawelawe oihana, 916 920 Alanui Papu, Honolulu, iloko o 90 la mai ka la aku o ka hoopuka mua ia ana o keia hoolaha, a i ole e hoole mau loa ia aku no ia mau koi.

Honolulu, Ianuari 22, 1919.

Trent Trust Company, Limited

Kahuwaiwai no ka põe paa aie ame ka poe mahele o ka H. Hackfeld & Company, Limited.

Watson & Clemons,

Na loio no ke Kahuwaiwai i oleloia,

417 Hale Kauikeoalani, Honolulu.

6333-Jan. 31; Feb. 7, 14, 21.

Hoolaha Lulu Makawalea.

Ke hoikeia aku nei ma keia i na lala apau o ka Ahahui Makua ame na Ahanui Lala o ka Ahahui Kokua a Hookuonoono o na Wahine Oiwi Hawaii, e lulu mai i ka lakou makawalea o Hookahi Dala no ko kakou hoahanau i make, Mrs. Maryann Lee Richards, a e haawi ae ia lulu ma ka lima o ke Kakauolelo Ohi Dala, Miss Allen, ma kapalama, Oahu.

Mrs. Maikai Kaleo

Kakauolelo Moolelo o ka Ahahui Oiwi Wahine.

6331-Jan. 17, 24, 31, Feb. 7.

He Hoalohaloha

I ka Makua Rev. D. P. Mahihila, aloha:-O makou o kau mau kaikamahine iloko o na hana a ko kakou Haku aloha, he mea oiaio, ua oluolu i ka Haku mana loa, ka lawe ana aku i kau wahine, a waiho iho i ka ukana nui he alona nau hookahi e auamo aku, ma keia ao; ka hoapili hoi i piliia ai ma na wahi like ole apau, no ke ka‘ika‘i ana i ke ke‘a o ko kakou Haku aloha, no Kana hana. Ua haawi aku ko olua mau kino ame ko olua mau uhane ame ka ikaika apau iloko o ko na aina e, e ha‘i aku ana i ka lamaku o ke loa iloko o ia mau wahi nolaila ke manaolana nei, ua ae mai ka Haku i Kana kauwa wahine, oia pu kekahi iloko o Kona Paredaiso nani.

Nolaila, o makou o na makuahine o ka Ahahui Hai Euanelio o ka Ekalesia o Kaumakapili, ke komo pu aku nei me oe e ka mauakane i hooneleia i kau mea aloha he wahine, e aumo pu ana i na haawe o ke kaumaham a ke noi pu ae nei ka makou leo pule, Nana no e laew ae ia mau haawina o ka luuluu mai ia oe ae, a no ka mea o kakaako ke hele, aku ana i On a la, aole hoi oia e hoi hou mai ana i o kakou nei.

E hoonani mau ia no Kona inoa, ma na lani kiekie loa, he malu ma ka honua, he alona Oia ia kakou.

Nolaila, e hoounaia i hookahi hope o keia hoalohaloha i ke kane wahine ma ke, a i hookahi hope i ka Nupepa Kuokoa, a ke hoomaikai pu ae nei i ke Akua ma Kona malama ana mai ia oe iloko o ka aina i malihini ia olua. O ke Akua ke kiai nei ia kakou, oiai kakou e noho kaawale ana.

Ke hoomaikai pu aku nei i ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa me kona mau keiki paahana, no he ahonui ana mai i keia mau wahi lalani pokele, me ka haahaa, ma o ko makou mau ko mile la,

Mrs. Mary MeAulton,

Mrs. Annie Leftee,

Mrs Hattie Kauhane,

Ke Kahua O Ka Hale Hoola A Hooulu Lahui

Mr. Sol. Hanohano, Aloha oe:- E olaolu oe e haawi mai i wahi kowa o ka kaua Kilohana no ka hoomaikeike ana aku i ke kahua a kakou e kukulu ai i ka Hale Hoola a Hooulu Lahui. E loaa i mau kauka maioko ae o kou lahui ponoi e Hawaii.

He mea keia i hoopoina a hoopala leha loa ia e kakou i na makahiki i hala ae nei, aka, i keia manawa ke ku mai nei ua keiki papa o ka aina, a o na alakai hoi ou e Hawaii lahui e hapai i na hana e hoopakele ia ai oe mai kou emi mau ana ahiki i kou nalowale ana. Ano ka manawa me ka hoohakalia hou ole aku, e laweia a noonoo, a e hoohana koke ia ma ka wae ana ae i kekahi mau keiki hawaii naauao, a kulana hoopono, a hoouna aku i ka aina makua no ke a‘o ana i ka oihana kauka, a i ko lakou wa e puka ai, a huli hoi mai i ka aina hanau, o ia ka wa maikai a lakou e huli a e noii aku ai i na kumu i holopapa ai ka make, a i laha nui ai ka ma‘i lepera maluna o ka lahui Hawaii, aole hoi maluna o na la hui e, e noho pu nei me kakou. Ke hoomanao nei au i kekahi wahi moolelo a‘u i heluhelu ai e pili ana i ka lahui Maori o Nukilani, penei:

He mau makahiki lehulehu i hala ae nei, ua ikeia ka holopapa ana o ka make maluna o ka lahui Maori o Nukilani, ahiki i ke komo ana o ka hopohopo iloko o na alakai o ka lahui no ka hikiwawe loa o ke ami ana mai o ko lakou heluna lahui; no keia kumu, ua wae ae lakou i kekahi keiki Maori, a hoouna aku la iaia i Enelani, no ke a‘o ana i ka oihana kauka.

I kona wa i puka mai ai, ua huli hoi mai oia i kona aina hanau a hoomaka aku la e huli i ke kumu poino o kona lahui, ma ia huli a noii ana, ua ike iho la oia, o ka noho ana o ka lahui ma na waahi haahaa, a kawau o ka aina, o ia ke kumu o ka poino. Nolaila, ua kauoha aku la oia i kona lahui, e haalele i na wahi haahaa, a e hoi ae ma na wahi kiekie a holo makani e noho ai, ma ia hana ana ua hoi hou mai ke ola maikai o ka lahui, a ua pau ka hopohopo.

He kumu hoohalike kupono keia na kakouo e kuu lahui aloha. Ma kou manao pepa o ka la 27 o Dec, 1918, ua hoike ae oe, o ka puni i na kahuna hoomanamana ke kumu make o ka lahui. He mea oiaio loa keia au i hoike ae la e kuu Kuokoa, he mea kela e hiki ole ai ke hoopaapaala kona oiaio; aka, pehea e ola ai keia ma‘i aai o ka lahui?

Aohe kumu e au i puni nui ai keia lahui i na kahuna hoomanamana, o ka nele wale no i na kauka o ka lahui oiwi. I ka wa e hookau iho ai ka ma‘i i kekahi mea, e holo koke ana oia i ke kahuna; no ka mea ua oi ae kona hilinai i kona i‘o ame kona koko mamua o ka malihini, a mamuli o ia hilinai ku hihewa ana, ua poino aku la ke ola makemae.

He hookahi wale no laau lapaau e ola ai keia ma‘i, o ia no ka loaa ana i mau kauka maiwaena ae o ka lahui oiwi, o ia auanei ka manawa e ikapoka, a e pau ai ka hilinai ana o keia lahui i na kahuna hoomanamana, a e huli ae no ko lakou hilinai ana i na kauka o ko lakou lahauii ponoi.

He mea hoopahaohao no i ka manao ke noonoo ae, iloko o ka nui o na keiki Hawaiii, i holo aku i ka aina makua, no ka hoomahuahua hou ana ae i ko lakou ike, o ka oihana loio ame ka oihana kahunapule ka lakou i koho ai, a o ka oihana kauka ka oihana i pili loa aku i ke ola o ka lahui ua hoopalalehaia.

Maanei e ae mai ia‘u e wehewehe aku i kekahi mau alahele e hiki ai ke hapaiia keia hana nui, oiai o ke dala ka mea e hiki ai. E hoomanano nae e kuu Solomon maikai, ame na alakai o ka lahui, he hoakaka wale no ka kiilau, o ka pono a pono ole, aia mai no ia ia oukou.

(1). Aole anei e hiki i ke Kapiolani Estate, ka waiwai o na moi aloha o kakou i ore aku la, na laua keia makia, o ka Hoola a Hooulu Lahui, ke hoonua aku i hookahi, a i ole elua mau keiki i ka aina makua, no ke a‘o ana i ka oihana lapaau ame oki (surgery)?

(2). Aole anei e hiki i na keiki ame na moopuna a James Robinson (Kimopakaka) ke huihui ae a hoouna aku i hookahi keiki no ke a‘o ana i ka oihana lapaau?

(3). Aole anei e hiki i na kaikamahine a james Campbell, ka onamiliona, ke hoouna i hookahi, a i ole i elua keiki no ke a‘o ana i ka oihana lappau ame ka oihana huli akeakamai (bacteriology)?

(4). Aole anei e hiki i na hui Hawaii apau a na kane, k ehoohuihui ae a hoouna aku i hookahi, a i ole i elua keiki no ke a‘o ana i ka oihana pa‘ipa‘ilaau (pharmacy)?

(5). Aole anei e hiki i ka Hui Puuhonua, e nonoi aku i ke keiki a lakou i hoouna aku nei e hoonaauao i ka aina makua e lawe ae i ka oihana kauka i oihana nana e a‘o ai?

(6). Aole anei e hiki i na hui Hawaii a na Wahine apau, e hoohuihui ae a hoouna aku i elua kaikamahine, no ke a‘o ana i ka oihana lapaau ma na ma‘i o na wahine ame na keiki (specilist on woman and children's diseases)?

(7). Aole anei e hiki i na alakai o ka lahui ke nonoi aku i ka oluolu o ke Kamaliiwahine Kalakaua ame kona mau kaikuahine i ka oihau kauka ame ka oihana huli i na mea pohipohi, a i lillo ai lakou i mau hoopakele no ko lakou lahui?

Paina Hoomanao No Ku Akoni Keaka.

Ia oe e Mr. Sol. Hanohano, Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, ka alihikaua opiopio, ka mea nana e hookele nei i ka moku Naukilo ma ka Moana Pakipika, a hoea loa aku ma na ipuka hale o na oiwi Hawaii; Aloha kaua: Eia hou au ke maalo aku nei imua o kou alo ame kou hanohano, no ke noi ana aku i kou oluolu, i na he wahi rumi kela moku kaawale kekahi oluna o ka hiwahiwa a ka lahui, no ka‘u wahi meahou e kau ae la maluna, a nau hoi ia e hoike ae ma ke akea, i ike mai ai na kini ame na makamaka puni meahou o kaua, e noho ana ma ka hiki eha o ka honua, a nona iho keia mau hooheno:

Ma ka la 22 iho nei o Ianuari, 1919, a ma ka hora 12 o ke awakea Poakolu, i haawi ae ai o Mr. ame Mrs. Akoni Keaki i kekahi papaaina nui, no ka puni ana he hookahi makahini no ka laua mea aloha he keiki, i nalo aku no ka manawa pau ole, a no ka nui o ko laua aloha no ka laua keiki, pela oho la keia mau makua i haawi mai ai i keia papaaina nui, imua o na makamaka ame na hoaloha, a pela no hoi keia mau makua e haawi nei i ko laua mahalo nui ia Mr. Keoa Kauanui, i kona haawi ana he eke niu, ele uala, a pela no hoi ia Mr. Nakaka, he eha oio nunui, a pela me ka poe i laulima pu ae ma ia la.

Oiai kou kiu hanu maeahou e ku a e kilohi ana ma o a maanei, o ia no ko‘u ike ana aku i keia mau edo no lakou keia mau inoa: Mrs. Mary Ah Lim, Mrs. D. Maikui Umi, ame Mr.s Emma Alaiki, e hoohiwahiwa ana i ke kii o Mr. Ku Akoni Keaka i kukuluia iluna o kekahi pakaukaua, me na pua like ole, he ku maoli no i ka nani i ka‘u nana aku, i ka loea o na lumahei o keia mau lede, i ka hana ana, a malalo iho o ke pakaukau he eha boke pua nunui, e hoopuni ana, oiai au e haawi ana i na mahalo he nui. Ka i no hoi o ka pau ia, ei hou aku no ka hoi ua nani, oiai ke kokoke aku la e kani ka fora 12, oiai na kilihune ua e lu helelei iho ana, o ia no kou‘u ike hou ana aku i keia poe lede no lakou keia mau inoa, Mrs. Keao Kaanoi, Mrs. Maru Ah Lim, Mrs. D. Maikui Umi, Mrs. Kuika Won Hi, Mrs. Emma Alaiki, Mrs. Kiilii ame Mrs. Rose Nikola, e hoomakuakau mai ana i keia mau papaaina, oiai au e ku ana me ka hialaai nui, a nana aku i ka hana mai a keia poe lede kino nunui me ka lilo o na kilihune ua i wai uaau no lakou, me ko lakou holo ke ma o a maanei, a iloko o ka manawa pokole, aia hoi e waiho ana imua o ko‘u alo elua papaaina i hele a luluu pono i na meaai like ole, o kela ame keia ano, a‘u no hoi e hiki pono ole ai ke helupapa aku, i ko lakou mai inoa.

I ke kani ana o ka hora 12, ua ku mai la ko makou makua aloha, Mr. Geo. Kekipi, a waiho mai la i kekahi mau manao hoalohaloha no ka mea nona ka la, a pela no hoi kona waiho ana mai i na kumahana ekolu. O ka mua, o ia no ka hanau ana; o ka lua, o ia no ka mare ana; o ke kolu, o ia no ka make ana; a ma keia mau kumuhana ekolu i hoike piha mai ai oia i ka manao o keia mau kumuhana apau iloko o ke anoano ame ka eehia nui, me ka helelei pu o na waimaka o na mea apau, a owau pu kekahi ma ia haawina hookahi. Owai hoi ka mea paaole o ka waimaka i ka loea maoli no o ko makou makua; i ka pau ana o kana mau manao paipai, ua wehe mai la oia i keia himeni, oia hoi "Hoonani i ka Makua mau," me ke ku ana o ka poe apau iluna. I ka pau ana o keia himeni i wehe mai ai o Geo. Kekipi i kekahi pule ku i ka ilihia, i ka amene ana, o ia no ka noho ana iho o na mea apau a ai iho la i na mea i hoomakaukau ia me ka lawa pono ame ka maluhia; in a paha o ka wa e noho ana ka moi hoowalewale o ke ao nei, oia Mr. Lweaine ame Mr. Kini, in a ua hauhili ka ai a Kawele-a.

D. Umi.

(8). Aole anei e hiki i na lala o ke Kamehameha Alumi, e waiho aku i kekhai palapala nonoi i na kahi waiwai o ke Kula Kamehameha, e hoounaia kekahi mau keiki o ia kula no ke a‘o ana i ka oihana kauka? Ua maopopo mua iaʻu kou manao e ke kekiki o Kamehameha, aka i mea e ike pono ai kakou, aole hoi o ke koho wale, owai la ka poe i aloha i‘o, a i aloha ole ia oe e e Hawaii. Ina e ae ia mai, noluna mai no ia, aka hoi, ina e hoole ia mai, no ka ino wale mai no ia.

Me keia mau wehewehe, ke waiho aku nei au nau e kuu Solomon Hanohano, ame na alakai o ka lahui, e houluulu, hoonui, a puunaue aku i ka i‘o o keia kukulu manao, a e hoolawe ae hoi i ka iwi ame ka opala a hoolei aku iloko o ke ie opala.

E hana kakou i na hana e kokua ai ia kakou iho, me ke kui‘o, a kulana kanakamakua, a pela no auanei ke Akua o kokua mai ai ia kakou, elike me ka olelo kahiki: "Kokua ke Akua i ka poe kokua ia lakou iho."

Me ka mahalo ia oe e Mr. Lunahooponopono, ame kou mau keiki paahana.

Owau iho no me ka manna makee lahui,        J.S. Wilminton.

Troyes, Feb 4.- Ewalu ko Amerika i make a he 30 i hoehaia ma ka manawa i hookuʻi ai ke kaaahi o na koa Amerika me elua mau kaaahi Kelemania ma Monturancy i nehinei. E hoi ana na koa Amerika i brest, a malaila e hoi aku ai no Amerika maluna o kekahi moku lawekoa.

He Puolo Waimaka Na Ke Aloha.

I kuu Solomon Hanohano, aloha kaua a nui: Ke nonoiia aku nei kou oluolu ame kou ahonui, e ae mai ia‘u i wahi kowa o ka kaua hiwahiwa, ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, no keia manao kaumaha ame na hoaloha o kuu wahine heleloa, e noho ana mai Hawaii nui o Keawe, a holo loa aku i Kauai o Manokalanipo.

He oiaio, ma ka hora 11:30 o ka po o ka la 9 Ianuari, 1919, i maalo mai ai ka anela menemene ole o ka make, ma ka ipuka o ka hale kahu o ka Ekalesia o Kalaupapa, Molokai, a lawe aku la i ka uhane ola mae mae o kuu wahine heleloa, a waiho iho la i ke kino puanuanu na‘u e paiauma aku, me na waimaka he nui, ma keia aoao eleele o ka make. Auwe no hoi ka mokumokuahua o ka naau i ka hana a ke aloha, no kuu wahine hele loa, aole oia e hoi hou mai ana ia‘u, aka owau o maua ke hele aku ana i ona la.

He wahine kupaa ma ka pono, e hoomanawanui pu ana me a‘u no ka hana ha‘i Euanelio i ko na aina e, ame ko Hawaii Paeaina, malalo o kona Haku aloha o Iesu.

Kou aloha e Iesu,

Ua illo noʻu;

Ke aloha hoi o‘u,

Nou no a mau.

He wahine haahaa, oluolu he loko maikai i na makamaka ame na hoaloha e kipa mai i ko maua home.

Iluna i ke ao,

Kuu home mau,

He waoakua nei,

He pilikia e!

Ka lani iluna ae,

Kuu home mau.

Ua hanauia oia i ka la 14 o Maraki, 1843, mai ka puhaka mai o kona mau makua ma ke kino, S.K. Kauahi, kona makuakane, ame Kii, kona makuahine, ma Waiohinu, Kau, Hawaii, nolaila ua piha iaia he 75 makahiki o kona ola ana i ke ao nei, a kuu aku loa i kona uhane me ka mea Nana i hana no ka moe kau, moe hooilo, e hoolono ana i ke kani ana o ka pu a ka Anela Imanuela, no ka hopena o ke ao nei, no na mea apau.

Ua mareia maua ma ka mahina Novemaba, 18180, ma Waihinu, Kau, Hawaii, na ka Rev. J. Kauhane, a nolaila ua piha ia maua na makahiki he 38 ame 9 la o keia noho pu ana me ka aloha i na inea ame na pilikia o ko ke ao nei noho honua ana. E hoomaikaiia ke Akua ma na lani kiekie loa, he malu ma ka honua, he aloha no i kanaka.

No na hoaloha ame na makamaka i haawi mai i ka lakou mau pua, a i komo pu mai hoi e kumakena pu me a‘u, a i hahai pu aku me ka huakai hope loa o ka‘u mea aloha, ke haawi nei au ame ka ohana i na hoomaikai ana ia lakou apau, a na ke Akua e kiai a hoomaikai ia oukou.

Me ka Lunahooponopono ko‘u welina i hui pu ia me na keiki onia hua o ka papapa‘i o ka Nupepa Kuokoa, o ka Hawaii Paeaina.

Owau âme ka ahana pu me ka luuluu,

D.P. Mahihila.

Kalaupapa, Molokai.

Koipohoia Ka Nupepa Star-Bulletin.

He keu aku keia o na la maumaua loa o na hoopii koi poho i ka nupepa Star-Bulletin, no ka mea ma ka Poalua nei i hookomo ae ai he haole o Charles F. Finkboner ka inoa, ma o kona mau loio la, o Andrews & Pittmau, he hoopii, e koi ana i kela nipepa e uku aku iaia i ka huina o iwakalua-kumama-lima kaukani dala, no ka oiaio ole o kekahi manao i hoopukaia maloho o kela nupepa e pili ana iaia.

Ua hookahuaia ka hopii a kela haole maluna o kekahi moolelo i hoopukaia ae malojo o ka nupepa Star-Bulletin, no ka paina i haawiia maloko o ke Kalapu Commercial, ma ka la 15 o Novemaba aku nei i hala, e James Wakefield, maloko o ua moolelo la, e olelo ana ia, no ka hoike ana ae o ka mea hoopii, o na dala e haawiia ana no ka Waihona Kaua, he mau dala ia no ka hanai ana aku i na Kelemania.

No kela moolelo i hoopukaia maloko o ka nupepa, wahi a ka mea hoopii, aole loa he wahi oiaio iki, a ua hoopilikiaia aku oia, me ka hoopoino pu ia ma o kela moolelo la, no ka mea, ua nanaia mai pia, ma ke ano he kanaka hiki ole e hilinaiia.

Kuu Pokii Aloha Miss Hattie Kapaku, Ua Hala.

Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, ke Kilohana Pookela o ka Lahui; aloha oe:-E ae oluolu mai hoi oe no‘u kekahi kolamu kaawale o ka nupepa kuokoa; no ka‘u puolo waimaka e kau ae la maluna, i ike mai ai na kini makamaka ame na hoaloha e noho ana mai ka puka ana o ka la ma Kumukahi, a ka napoo ana a ka la i Lehua, oia hoi, o kuu pooki aloha Miss Hattie Kapahu, ua hala; ua nalo na maka i ke aouli.

Oiai au e noho ana ma ko‘u wahi hana ma Honolua Ranch, Maui, ua lohe mai la au, ua hala oia i Honolulu, aka, aole au au i manao o kona hele ana no keia waiho na iwi i ka aina malihini, aloha wale au i koʻu ike ole i kou hanu hope.

Ma ke kakahiaka o ka Poakolu ia 22, iho la i oili mai ai ka nuhou kaumaha mai ko‘u Aunty aloha Mrs. Lum Lung mai e hai mai ana ia‘u o kuahine Keahi, ua hala, alawa ae la au o ka uhi mai o ka ohu iluna o ke kuahiwi o Honokohau, alawa aku la o ke kau mai o ke ao i ka ilikai, hu ae la ke aloha no ka pokii, me ka hiki ole ia‘u ke hoomanawanui, ua helelei koke iho la ko‘u mau waimaka. Hoomanao ae la i na la e noho ana me ka makua. Ua pili ia e a‘u me ko‘u pokii me ke aloha, i kona wa uuku, ahiki i kona nui ana, ahiki i ko‘u wa i haalele aku ai ia laua me ko makou luaui makuakane.

He ekolu wale iho no makou e ola nei, he elua kaikamahine, a owau no hoi ko laua kaikunane, aka, ua lawe aku la ka Makua lani he hookahi, a koe iho la au me ia pokii o‘u, Elaa Kapaku.

O kuu pokii i hala aku la, o Honokohau kona onehanau, a malaila no oia kahi i hanaiia ai a nui, a hala wale aku la.

Aloha ka ohana o ka aina, i ka ike ole i kou hanu hope, aloha ka luakini o Honokohau, kahi au e maalo mau ai. Aloha na kuauna lo'i o Honokohau, kahi a kuu pokii e holoholo ai. Aloha ka owe mai a ka wai i ke kahawai, kahi a olua me kuaana Ella e hele ai. Auwe kuu pokii hele loa e!

E ka ehukai o Punalau e, ua pau kou hoopulu hou ana i kou mau hunakai ma kona ili. Na lae kahakai o ka aina ua pau kona maalo hou ana maluna o oukou. E Kahauiki i ka ehukai, ua pau kona maalo hou ana, ma kou mau Camp, e Honokohau, i ka uluwehi a ke paina, ua pau kou hoonipo hou ana me kuu pokii aloha. E Kaanapali e, aole oe e ike hou ana ia Hattie maloko o kou luakini nani. E Kekaa e, ua pau ka hiki hou ana aku o Hattie ilaila, ua hala oia i ke ao polohiwa a Kane E Lahaina, i ka Maluulu o Lele, aia o Hattie la, ua hala, aloha kahi a kuu pokii e hele ai; hele ana i ka holoholo hele ana i ka hana a kona Haku aloha.

E ka luakini nani o Wainee, eia ko kauwa la ua hala; pau kona hehihehi hou ana maluna o kou mau papahele nani. Auwe kuu pokii hele loa e, ua hele i ke ala hoi ole mai.

E papa e, aole no paha ou aloha ia maua i ha‘i ole mai ai oe i keia pilikia.

Ma ka la 18 o keia mahina i haule ai oia hoi ka Poaono Lapule ae lawe ia kona kino wailua iuka o Nuuanu. Aloha oe, e ka pokii i ka waiho mai i ka aina malihini!

Ke haawi aku nei au i ko‘u aloha a nui ia oukou, ka ohana apau i ike i kona hanu hope; a nou e Aunty Kiliko, ko‘u aloha piha no kou ha‘i ana mai ia maua i keia pilikia.

I ko‘u hoopau ana i keia, ke haawi pu aku nei au i ka‘u hoomaikai nui ia oe e ka Lunahooponopono no kou ahonui ana mai i ka‘u wahi puolo o ke aloha.

O maua iho no kona mau hanaumua, me ka naau i piha i ke aloha.

Mr. & Mrs. J. Kapaku Jr.

Kahauiki, Maui, Jan. 23, 1919.

Mai Ae Aku I Ka Ma‘i Numonia.

E hookaawale aku i kela ame keia anu, elike me ka hikiwawe e loaa ana. O keia iho la ka elele hikimua o na ma‘i o ke akemama apau loa, e ala mai ai ka numonia iloko o na hora kakaikahi wale no. E lawe koke i ka Laau Kunu a Chamberlain. He hana maalahi wale no keia, eia nae he luaole kona hopena. Eia ke kuaiia nei e Benson, Smith & Co., na akena no Hawaii.-Hoolaha.

Hoike No Ka Hoololi I Ka Inoa

Ma keia ke hoike aku nei ka

Hawaiian Gazette Co., LTD.

mahope aku a ma ka la mua o Ianuari, 1919, e hoololiia ana ka inoa o ka Hui i oleloia i ka

Advertiser Publishing Company, Limited.

He o ia mau no ka oihana a ka Hui ma ka ano he Poe Pa‘i, Hoopuka, Humu Buke, Pa‘ikii me Kahakii a Hana Kuni.

Hoouna mai i na hookaa dala apau ame na hoolaha ma ka inoa o ka hui i oleloia, Helu 217 S. King St. Honolulu, Hawaii.

Hoomakaukau No Mua Aku Nei

E Hoao e Hoomakaulii Ano- E Malama i ke Dala e wehe i Buke Banako Hoahu me ke

Chinese-American Bank

A Nana Aku I Ka Ulu O Kau Dala

                                                Na Pahu Dala              $1.00 no ka Wehe                  Kihi e ke Alanui

                                                ao ka Hoolimalima Ana i ka Hoahu   Moi me Nuuanu

Nupepa Kuokoa

No ka makahiki (one year)……$2.00

No eono mahina (six months)…. 1.00

O na Dala ame na Hoolaha Apau e hoouna pololei mai i ka Advertiser Publishing Company, LTD., wale no, P.O. Box 208, Honolulu , T. H.

Entered at the Post Office at Honolulu, T. H., as Second Class Matter.

Charles S. Crane….Luna Nui

Ua hoopaneela Ka Halawai O Ka Aaha O Maui Ma Kaluaaha.

Mamuli o ka laha ana ae o ka ma‘i "flu" ma ke Kalana O Maui, a ma o ke kauoha la hoi a ka Papa Ola, ua hoopapuia ka akoakoa ana o na hana Ekalesia, elike la me na Ahahui, no ka pono o ka lehulehul nolaila, ke hoikeia aku nei ka loha i na Ekalesia apau o ka Aha o Maui, ua hoopaneeia ka noho ana o ka aha a ka pule hope o Feberuari ae nei, ke ole e loaa hou ae na akeʻakeʻa elike no hoi me kahi ame ka manawa i hoike mua ia, pela pu no hoi na hana ahamele e makaukau mau me ka eleu.

Hele mai me ka hopohopo ole.

I.D. Iaea,

Lunahoomalu o ka Aha.

Kaluaaha, Jan. 3,01919.

KakelameKuke

(Kaupalenaia.)

Poe Kalepa mai

Ke Komisina

-A Ha-

Poe Agena no na Mahiko

Lehulehu

Pa Hale Kuai

$1,500-Hale me 6 rumi ame hookahi eka aina ma Kalihi-uka. Hookahi mile mai ke Alanui Moi aku.

He wa maikai loa keia e loaa ai kekahi hale ame ka apana aina nui e hiki ai ke mahiai i kekahi mau meaai, me hanai holoholona pu.

He mea hiki no ke hooponopono ia ke ano o ka uku ana.

Heaha la ka mea hiki ia oukou ke uku mua ia‘u no keia mea maikai!

Hele koke mai e ike iaʻu.

Paulo Kalauka

(I E. R. Strauch).

Waity Bldg. Helu 74 Alanui Moi.

Kai Maʻi Influenza

Hoakaka Mai Ka Papa Ola Teritore Mai.

Ua mauaoia o keia maʻi mai kekahi mau hunahuna liilii mai no ia i pili mau aku me keia ma‘i. He oili ae ka ma‘i Influenza ma keia ame kela wahi, ma na ma‘i laha, a me ke ano pahola hoi, elike me keia ma‘i e ikela nei, a ma na wahi lehulehu i keia wa e laha nei ka ma‘i apuni ke ao.

O ka manawa o ka hoopulapula ana o ka ma‘i, o ia hoi ka loihi o ka manawa, mai ka hoomaka ana mai ahiki i ka ike mua ia ana o ka maʻi, o ka mea maamau mai ke 48 a ke 72 hora a loihi aku paha.

O ka Influenza, a i ole ke Garipa, he maʻi laha ia i ikela ma ka nuo he fiva, ma ke kunu ana i kekahi, a i na mea no paha apau o ka male, o ka poi loa aku ma ka nau ana, ma o na huʻi ikaika la, ka huʻi ma ke kua me na wahi mahope, ame ka nalulu ikaika. E hoea mai ana ka ma'i ma o ka lia la o ka ili, o kekahi ano o ka loaa ana, ma o ke pinepine ia. Ha oi aku a emi mai paha ka fiva. I keʻkahi ia o na hiona ike pinepine ia. He oi aku a emi mai paha ka fiva. I keʻkahi manawa, he lahilahi loa a i kekahi wa he kiekie loa. Ma na mea ike maamau ia, aole ia e oi aku ana i ka 103 degree F. e pahola ai no ekolu la, alaila akakuu iki mai la ke kulana maamau. I ka hoea ana i keia ano, o ka hoomaka ana mai ia o ka mea maʻi e oluolu, mai ka hoonawaliwali ana a ka maʻi, e pono ai oia e akahele loa, i wahi nona e loaa hou ole ai.

He maalahi loa lapaau ana i ka hapanui o na maʻi. Ma ka hookau ana iho o ka maʻi maluna o kekahi mea, e hoi koko oia i ka hale a e hoi e hiamoe. Kahea koke i kekahi kauka, me ka hoolohe i kaua mau a ʻo ana. O ka hopena o ka maʻi, ua ike laula ia ke akakuu mai, ma ka maʻi o ka mea i loohia i ka maʻi, e hoi koke e hiamoe, a i ole hoopa iaia iho maloko o ka hale, no ka mea pela iho la e loaa ai iaia ke ola iloko o eha a i ole elima paha la. Mai hoao e paio aku me ka ma‘i, me ka noho ole i hookahi la o kou manawa mai kau oihana aku, no ka mea ua wehe ae oe i ke alahele no ka loaa i ka ma‘i numonia, me ke emi pu mai me ka hikiwawae loa. O ka pilikia nui loa o keia maʻi o ia no ka loli ana ae i numonia. Ua hoea mau mai ia, mamuli o ka hoohelehele wale i ka wa e oluolu ae ai ka maʻi, a i ole ma ka hoao ana pah o ka mea maʻi e paio aku me ka maʻi, me ka haawipio ole. O ka mea ano nui e pono ai ke hoomanaoia, ma kela mea, o ia no ka lilo ana o ka Influenza i mea nana e hoala mai i ka maʻi i hunala a i maʻi ikaika.

Ua laweia aku ka Influenza ma ke ano pololei mai kekahi kanaka a i kekahi kanaka, i loohia i ka maʻi laha i kona manawa mua loa. O na anoano maʻi e loaa aku ana iloko o ka hu pe o ka ihu, ka male o ka puu me na mea mailojo mai o ke akemama, aka mawaho o ke kino, aole on a hoonui wale aku, he nawaliwali loa ka hiki ana iaia ke ku a o ka make koke no ia. O kekahi o na alahele o ka halihali ana i ka maʻi, o ia no ka pahola ana mai kekahi mea a i kekahi, malojo o ke kowa o na kapuai helu wale no, e ka mea i loohia i ka maʻi, ma ke kihe ana a kunu ana paha, ma ia ano iho la e hemo aku ana na mea iloko o ka ihu ame ka puu. O ke kiaha inuwai maamau nei, o ka rola kawele, ka hiana ka, na paipu, na meapaani, na kiaha aniani, na puna ame kekahi mau mea e ae i hookomo koke ia iloko o ka waha, he mau akena maikai loa lakou no ka halihali ana i keia maʻi. Nolaila e pono kakou e makaala loa a e hooikaika ma ke pale ana aku i ka poe e hoopuni mai ana ia kakou. Ina no ke nonoia mai e kunu a kie paha, e palulu ae i ka ihu ame ka waha me kou haina ka i ka wa i loohia ai i keia ano maʻi.

He mea pono, e hookaawale kakou, mai ka lawe ana mai i ke kiaha inu mau ia, a i ole hoohana paha i na mea e ae i hoohana koke ia iho e haʻi.

O cela âme keia mea, i ka we e hookau iho ai ka maʻi he mea pono ke hoi koke i ka hale, a hiamoe aku; sole keia no kona pono i ka wale iho no, aka no ka pomaikai o haʻi. Ma ka hana ana pela, ua hoemi mai oia i ka poino e loaa aku ana i kona mau hoahana ame na healoha, hoopomaikai pu ia lakou pela me ka lehulehu pu.

Mamuli o keia hookaawale maole ana ma ka home, me ka noho ana ma kahi moe ilojo o ke kulana nawaliwali o ka maʻi, aole wale no i hoopaa aku ka mea maʻi no kona ola, aka ua hoopakele pu oia i ka laha ana aku i haʻi. O keia keehina hookahi i ka mea nana e hoemi mai i ka pahola ana aku o ka Influenza, pela no hoi me ke anu maamau nei.

E makaala in a ua loaa i kou mau lumi ae na hale noho, @ puka hookuu ea. Hookomo mai i na ea hou. Aole ia e hoopilikia mai ame ia oe, e haawi mai ana ia i ka mea maikai ia oe. O ka nui o ke ea hou ka hoomaha, ame ka hooikaika kino, ka mea nana e pale aku i ka hookau ana mai o ka maʻi.

O ka hoonaauao ana ma na mea e hoea mai ana, he mea ano nui ia, pela i manaoia ai keia hoakaka e lilo i mea waiwai. Ua hiki i ka lehulehu ke kokua mai ma kekahi ano, ma ka hoemi ana mai i ka laha ana aku o keia maʻi, ma ka hahai ana aku i no loina i hoakakaia maloko nei.

Ka Papa Ola O Ke Teretore.

S. S. Paxson, Peresidena

6333-Jan. 31; Feb 7, 14, 21.