Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 5, 31 Ianuali 1919 — APONO KE KIAAINA I NA KII A KA PAPA AWAKUMOKU. [ARTICLE]

APONO KE KIAAINA I NA KII A KA PAPA AWAKUMOKU.

Ma ka Poaha aku lā o ka pule i hala i hoopili iho ai ke Kiaaina d kona kuni oihana no ke apono ana i na kii a ka Papa Awakumoku i hoomakaukau ai no ka hoakea ana ae i ke awakumoku a ka papa i makemake aj, komo pu me ke kuai ana i na apana aina e pili mai ana i ke awakumoku no ka hooakea ana ae i ke awa, no ka hookupono ana ae i •ke awa no na nioku e mauaoia aku nei e 'hoea mai ana i keia awa ma keda mau makahiki ae e hoea mai ana. Ua waihoia ae mmuā 0 ke Kiaaina ma ka Poaha i hala e na hoa o ka papa na kii 0 ke awa i hooKiakaukauia ai ma kekahi mau halawai a ka papa ma iia ahiahi mamua aku, aua loaa'ke aponoia ana e ke Kiaaiua. Ua kukakuka pu na hoa 0 ka papa me na aiaua hooko 0 ke Teritore no na e loaa ai ke dala ame ia <lala e liiki ai ke kuai a lilo mai na apana aina i makemakeia a ua noiia ae ke.Kiaaina e koho i kekahi poe na lakou e kau i ka waiwaiio maluua 0 ua apaua aina i makemke ia e lilo mai. Ina na waiwaiio e kauia ana ua ku i ka makemake 0 ka poe onā aiua, alaila e uoi ae ana ke Kiaaina i ka ahaolelo e hooVaawale i kekahi haawinā dala no ka uku aua aku i ke kuniukuai ō ia mau aiua e lilo mai ana, a ina kupono ōle ka waiwaii 'o i kauia i ka mauao' o na ona aina, alaila 0 ka hoopii hoahewa ka meā e hauaia aku ana i mea e lilo mai ai ia mau aina. Maluna 0 ka ninau no 'ka huli ana i dala no ua hana hou, ua hoakakaia aa ma ka ahakuka o ka Poaha aku la e hoololi ka ahaolelo i ke kanawai e kaupalena. aua i ka aie o ke Teritore i bonaia. Malalo 0 ke kana.wai knmu oka palena e hiki ai i k'e Teritore ke aie dala he $17,000,000, eia nae, ua kauia 0 ka ahaolelo ka palena 0 ka huiua e aie ai ma ka $11,000,000. • 0 ka aie o ke Teritore i keia mauawa aneane i ka $9,000,000, 0 ke koena he $B,ooo*ooo, ho huina hiki ke aieia aku^ Ua uoi pu ae ka papā awakunioku i ke Kiaaina e waiho ae i kekahi hoololi 1 ke kanawai Teritore e hoomalu i na kaki e hanaia aku ana e ka papa. Elike me ke kauawai e ku uei i nei manawa ua hookapuia ka papa mai ke kau ana aku i kekahi mau kaki maluna 0 na ukaua e loaa mai'anā a e laweia aku ana maluna 0 na uwapo. Ma ke kanawai ua hoakaka maopopoia ka hiki 1 ka papa ke kau i kekahi mau kaki maluna o na moku ame kekalii mau kaki ana ma ke tona no ka ūkana e loaa mai ana a e laweia aku ana maluna 0 ua uwpo, na awapae a pela aku. 0 ka makemake 6 ka papa e hoololi 1«. ka huaolelo n koe" 'ma ke kanawai a e hookomoia iho malaila "'komo ]>u," ma ia ano e-loaa ana i ka papa ka mana e kau ai 1 na kaki maluna 0 na ukana e 'hoahuia aku aua maluna 0 na uwapo. 1 mea e loaa ai ia hoololi iloko o ke 'kanawai he hana kupono na ka aliaolelo kuloko ka hooholo āna -i kekahi olelo | hooholo hui e hohkomo ana i kekahi bila | ine ka hololi i makemakeia a hoouua j aku i ka ahaolelo lahui no ka 'hooholo ana mai, elike me ka aliaolelo kuloko i hooholo ai i kekahi kauawai e hoakaka ana i ke ano o na 'kaki e hanaia ai e ka papa. Ma ka mauao 0 ke kiaaina j ina' e aie ana ke Teritore i huina elala ( paku 'i hou uo ka haua hou ana i ke awa he niea pono e.loaa mai kekahi mau loaa kuloko, a me ia mau ilala e loaa mai ana e hiki ai e uku aku i ka ukupanee 0 na dala i aieia ana na bona.

o keia wale no ke awa kaki ole, a i ole o kekalii paha mawaena o na awakumoku kakaikaki iloko o ke ao i kau ole i kekahi o keia ano, elike n\e ka ke Kiaaina o ka hoakaka ana ae. Ma kekahi īuanawa ka i hala aku uei, wahi a ke Kinaina',' ua loaa mai kekahi hoike inai na awakumoku lehulehu like ol.e mai o ke ao, o ka manao i imi mai i mea e loaa'aku ai kekahi hoike no ke ano o na kaki e kau ia nei ma na uwapo maanei no kA hoohalike ana me ko lakou, a ma ia auo i loaa ai ka ike i ke Kiaaiua, oia kauia he mau kaki e na awakunioku apau o 'ke ao maluna o na ukana © laweia. aku ana maluna o na uwapo. Maluna o na itamu e ae apau ua emi Toa iho n>a -kaki maluna o na ukana maanei" a koe ko ka wai.