Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 52, 27 Kekemapa 1918 — HE MOOLELO WALOHIA No ka Imi Ana i ka Moku "Ka Manaolana Poho" Ka Huli Ana a ka MAKAIKIU KA-TA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA No ka Imi Ana i ka Moku "Ka Manaolana Poho" Ka Huli Ana a ka MAKAIKIU KA-TA

"<), hupo!" \vahi a Kaila. "Mai hoolilo ia oe i kanaka makau wale, e W'oka. Ua komo kukonukonu loa oe iloko «» iu-i liana i nei manawa, nolaila heaha iho la kau mea e makau iho ai a manao ai paha e hoalo ae ia oe iho mai keia hana ae? e p«yio oe e lawe i ka mea e hoea mai ana. ino a maikai paha. ' . - ** He hana wale no keia e pau ana iloko oka la hookahi. Ile hana nui ;a koikoi keia e pono ai e hanaia ahiki i ke ko ana, a he mea pono e lanakila au ma ka.hopena e hoea mai ana. maikai ino paha. "[ a ike au niai kinohi mai i mea ,e make ai kela kanaka lawaia opio, e pono kakou e pepehi pu ia Kata a make, i l«»«*ia ole kekahi mea nana e hoopoino mai ia kakou mahope liku: ina e make ole ana oia aole loa e loaa iki ana ia kakou ka maluhia ame ka pal'ekana, 110 ka mea, ia kakou e manao ole ae ai i ka poino ua hiki mai la nae ia a Kata e noke •mii ai i ka huli ia kakou a pau, no ka mea, aole oia he kanaka liaawipio wale, aia wale no ahiki i ke ko ana o kona makemake a pau kona huli ana mai. "(), heaha iho la ka pilikia? He kanaiea wale no o Kata, i n ua maopopo ia Kalauka kana mea e hana ai. Ina no kaj make nei o Kata aohe moali ike e loaa aku ana i ka oihana makai e hiki ai ia lakou ke huli mai i ka mea nana oia i pepehi a make." k.. Kaila ua pupule maoli kou noonoo i ka'u hoomaopo])o aku. Ina no ka pepeniia o Kata a make e ike aku ana i «»e i ka nui o ke kamailioia āme ka hūli pu ia mai o ka mea nana i pepehi, ame ka puulu pu o ka poe na lakou i hooha-l lua. elik-e me kakou au i ike ole ai i kahi|mea o ia ano manuia. K pau loa ana kakou i ka paa, a o ka hopena e laweia aku ana kakou iJoko o ka manawa pokole a hoopaaia aku nialuna o ka noho uwila a o ko kakou hopena he make. Malia paha aole kakou e paa koke ana'i na makai, āka ina 110 ka make nei o ,Kata aia no kona kokua o Kita a he kokua hou iho no oia o Pete. E Kaila, ke ole au e koho hewa aia o Kita mahope o kakou meheu ke hookolo mai nei i nei manawa. K hai aku au ia oe, e like ine ka loihi o ko kakou noho ana maluna o ka ili hoiiua, pela kā loihi e ioaā ole ai ka maluhia aine ka palekana ia kakou; inaii make akii la o Kata ia Kalauka. , Manāo anei oe e hiki ana ia oe ke pēpehi i na makaikiu a pau lōa i ka mānawa hookahi? Ua pupule ioa oe f ko'u manao me kela mānapino punikoko ilokp ou, a o ke kumu wale mai 110 o ia mau manao apau ou no ko aloha wale no i ke kaikamahine huapala a ke Konela ame na miliona dala a ko Anakala. E hoiiK) loa ia au i hoolohe aku ai ia oe a komo pu ana au iloko o nei hana ekaeka! Ina aole oe i haehaei i kela palapala hoike hanau a'u i aihue ai no'u, ina koi koke! aku au ia oe i nei manawa e haawi hou mai,ia'u. No nei' manawa ke loaa nei ia'u keia manao e— "O. mai kamailio mai oe me he kanaka hupo a hehenal la, e Betimana! i pāne ab ai ka ona milioiia opio me ka! piha loa i ka huhu. i j Aohe au mea e iho ai, e Betimana, e hai aku au ia oe O ka kakou mēa wale no e nana aku ai i-.nei maiiawa o ka ike aku i ka holopono o ka kākou hana, a i mea e holopono ai e pono e lokahi ma na mea apau Xolaila ea, e kakoo ia oe iho, e hoolana i ka manao, a mai hoao e hoi hope me he mea la ua make loa ka manaolana. Ua loaa mau aku kou uku me ka nui a iawa loa no ka hoolilo ana aku iloko o ka manawa i hala. Mai hoike mai oe i ka hulu keokeo (maka'u) i nei manawa. Ke ike aku nei au i kou manao he niakau maoli no k°u i na makaikit\ o loaa mai oe a paa i ka hopuia, aole lakou he poe ike kupanaha e hiki ai ia lakou ke ike mai i ka kakou hana ma kahi ma-lu e lilo ai lakou i poe makau ia aku. He pili ka u, ua naha aku la ke ; poo o Kata i nei manawa ia Kalauka me kela phupuu hao ana, a ua like ka palupalu o kona poo me na mea palupalu e ae a kakou i ike ai. "Eia hou. e noonoo pu iho oe no ka uku nui e loaa aku ana ia oe!. He kanalima kaukani elala na Asa Dick nei! Xolaila, i makepono ai ia mau dala e ukuia aku a*ia ia olua ea, e popo olua e hooko mai i kuu makemake, o ka nalo aku o na maka o kela kanaka opio lawaia oia ka loaa o ka maha i kuu uhane?" Avahi a Kaila. O, ua. hiki loa ia'u ke wawahi hookahi a elua poo no ka uku 1 oi ole aku i kena au i kamailio mai la." i puoho mai ai hoi o Asa Dick, ke kanaka e noho mai ana ma ke poo o ke pakaukau. "Ua pololei o V\'oka Betimana i kamaiho ae nei." wahi hou ana. • haua, pono no ka hana ana i mea e loaa mai ai kekahi uku nui, aka nae, ia manawa hookahi'aole no i palekana olel ° a " a ae he hana maalahi ka pepehi ana aku i kekahi mea a make. I a meha hou mai la oloko o ka rumi 110 kekahi manawa , r , .f? u |? a na °|elo;a keia mau kanaka ika loheia ekz -Makaikiu Kata, a ke ike la oia nona iho ia manawa aia oia ma vahi e loaa ai iaia ka no kona ik'eia mai i kekahi kanaka mawaho mai, nol%Jiooholo iho la oia v kona manao e emi malie aku i Jc OAa h au i e ana īloko o ke kai, a au aku no ka aina/^L Eia nae, mamua o ka hiki ana iaia eliooko aku ia manao ■o īe ana 110 oia i ke pa-hupa-hu mai p kekahi mau kapua wawae -e hele niai ana maluna o ka oneki no wahi « moe ana, a he manawa ole paa ana oia i ka hopuia e nr lima wikani o VeVahi l-anaka o ka pii ana mai ka waapj mai a kau ana.iluna o ka moku. .Xa hala ko Kala irana>va kuppno no ka pakele. O kei? knhaka i hoea 'n ro.V in he mea .e 'aka, o Kalauka no» ka iip'M •, i • \- r ma _i u mahope ona me ks luiupuu hry- . - « ' n ana ma ke poo o ke alahaka i lioike muaia ae nei. s ; K leWalewa ana mahW o «a o Kalaulea kekahi kaula 1 noopaaia i ka r aa a aua o ka holo ana mai a nili i ka moku. ' . . . He.manawa pol-ole loa i hala i ,ia o Kalauka o ka hoopaa t nna aku i ke kaula , ke.kahi lina hao, alaila huli inai !a e hele no kahi a Kata e pee ana * . ,P'. ai .^ a . e . h , e ! e T'' a " a ua ike mai la oia nie ka maopopo ; ■f! k , ah 1 l klno , l{a » a H a e '» oe ana ilnna o l<a papahele ma kabi kokoke i ka huila o ka hoe ike koke mai la no oia o Kata ka piea e.moe ana nolaila aole oia i kah aka, ua lele koke mai la oia e hopu . ly maka.kn., aohe no hoi a Kata hana pono e ae ia ma nawa o ka hoao wale aku no e liakaka me ke kanaka nana oia i kui, ma-lu īaia.

Ma keia manaw r a a Kata i ku ae ai iluna, ua ahuwale mai la oia i ka poe malalo o ka moku no ka mea, ua lele mai la ka malamalama o ke maluna ona a ike maopopo loa ia mai la oia o ke kanaka no a na kanaka i kau ai ka wili. * . "Eia hou 110 o Kata!'' i hooho ae ai o Kalauka me ka ieo nui nana i hele mai ai imua e hopu ia Kata. "Ua malao mai nei au ua make la oia, eia no ka ke ola nei, a eia hoi iluna nei o ka moku, me he mea la aolie oia i eha īe keu keia a ke kanaka kupaianaha nui wale'" wahi a Kalauka. I Me keia-mau olelo ana o ke kamailio ana ae la a nui ka 'eo i lohe mai ai na kanaka malalo o ka moku, o kona lele ?nai la no ia e hopu ia Kata. me ka hooponopono ole, aia ka >ono a paa iaia. īa manawa i haawi koke aku ai o'Kata i kekahi puupuu )eku hōki mahanahana loa ma ka papa auwae o Kalauka, he poha ana, ku no walawala ana o Kalauka iluna o ka pa>ahele, e like me ka haule ana iho o kekahi hipi kauo nui iluna o ka honua, me ke kani o ke u. Eia nae, mea kau ia eha ana aku la o ua o Kalauka la i hoololo loa aku. Qiai piā he kanaka i maa i ka hakaka, he manawa- pokole na k,n, hou ae la oia iT)al.una o konaj :nau wawae. Ma keia manawa, mamuli o ka lohe ana mai o Kaila! Esekina ma i ka inoa o Kata ā Kalauka o ka hooho ana ae. ame ka haule pa-hu ana iho o kekahi mea iluna o ka pa-! oahele, a Kaila ma i maiiao loa mai ai o Kata ia i hau'e iho ai ua pii like mai la lakou ekolu mai lalo mai. "Ac,, o Kata io no! Ua hoolono wale ae nei paha oia i ka kakou mau olelo a ua pau loa iaia i ka loheia!" i hooho ■ae ai o Kaila me ke pihoihoi loa. E make oia ia k'akou i nei manawa e pono ai, a ina aole pela e pau loa ana kakou i ka paa. Ua maopopo iaia na apau a kakou i hoolala ai me ke kanalua ole. 1 "Pehea la ka loihi o kona noho ana ae nei e' hoolohelohe i ka kakou mau kamailio o na lani wale no ka i jke iā mea, pau loa ka kakou meahuna i ka lohe ia e keia lapuwale, 110-! laila e make oia i nei manawa e pono ai, hookahi wale no J ia ma kona aoao a eha kakou. hookahi i ka eha aohe helu ana." ; ! "Ina pela aohe hana e aku e hana ai i nei manawa, o ka iele like wale aku 110 e alu iaia, no ka mea, ua maopopo loa kona lohe ana ae nei i ka kakou. mau olelo apau. E; hanaia keia hana me ka holopono loa i nei manawa me ke kali ole," i hooho mai ai o Betimana. ' ! "Kll aku oukou ihope, e na kanaka pepehikanākā! Ku malie aku ihope ina he minamina ko oukou mau ola!" i pane aku ai o'Kata me'ka leo o ka mea i piha me ka mana ame ka- makau ole. • * He hakaka keiā eha i ka hookahi, a eia no hoi o Kata ma kahi haiki Ipā e loaa ole ai ka inanaolana no kona palekana, aka nae, ua h£>i hou mai kona ikaika me ia elike me mamua. Nolaila, m'e ka makaukau hakaka apau i aoia ai oia a lehia ua, hoomau aku la oia i ka Jj|akaka ana, me ke ku mamao aku o kona mau enemi mai iaia aku, me ia hoao niau mai 110 nae o na kanaka i huiia ko lakou ikaika e loaa mai oia, aohe nae o ia nei wahi mea a loaa mai i ka lakou mau {iuu-puu, o ka ia nei 'wale 110 ka lele pololei aku a na maka o kekahi a i ka papa auwae aku.ona o kekahi, |cu no walawala ana ilalo o ka moku. E like me ka ninau poahi ana a ka huila makani, pela okoa iho la no ka pale ana ame ke kui ana a ko Kata mau linia, ilio ka akau iho ka hema, aohe wahi pa ole. E like me ka niniu poahi ana a ka huila makani, pela a ke kanaka amara, pela okoa iho la no ka liana a,kana mau puupuu maluna o kona mau enemi. Wali ka auwae i ka Pali keiki! * O ke kanaka e hookokoke mai ana iaia, ku no i ka puu* puu walawala pahu ana ilalo o ka moku, o kekahi mahope aku o kekahi, e like ka hikiwawe o ka pii ana mai o na. kanaka pela no ka hikiwawe o ko lākou kuiia aku a wal'aw'ala ilalo o ka moku. Hookahi no ana kanaka niaka'u oia o iiia he pu panapana kaua me ia, eia nae, ilokō o na manāwā elua a t ekolu 0 kona ku ana i ka puupuu walawala ilima o ka papahele aole oia i ki mai, pela i maopopo ai ia Kata aohe ana pu. No na kanaka iloko o ka moku āole ona maka'u ia lakou no ka mea aia mau oia ma ka puka kahi i ku ai, o ke kanaka o lakou e pii mai ana e loaa mua aku ana oia i ka puupuu, eia iho kona maka'u ana a mahope. Ua hala kekahi mau minuke lehulehu ia lakou ma keia hakaka ana me ka hahana loa, a ua hele o Kalauka a aneane e pau ke aho, elike me ka puaa uhauha. Aohe a Kata mea e kahea aku ai 110 kekahi kokua; he mau moku no ke ku mai ana, aohe nae h6 poe oluna ua pāu loa i ka hoi iuka o ka aina. O kekahi 110 hoi ua kuleuluia ka Manaolana Poho ma kahi maniao loa mai ka aina mai e hiki ole ai ia Kata ke kahea aku i' kahi kanaka e lohe mai ana 110 ke kokua. O kahi nohoia e kanaka pili kokoke loa mai i ka Manāolanā Poho oia leahi mokupuni uuku Batona aka, aohe poe oluna 0 ia mokupuni ia manawa. MOKUNA XX. Ka Kita Huli Ana. E ka kakou kamailio ana no na kanaka hakaka pela 110 ka manawa, "a e aui iki ae hoi ka kakou nana ana no ka Makaikiu Kita, e i aku nei la oia ihea. Ia Kita Kata i haalele aku ai ia Kata iloko o ka paka o ka lehulehu ma ke awākumoku Sega ma ke ahiahi loa o 1 'eela auwina la, a oiāi aia mau iloko o kona 11001100 ka hana oia ka hele ana āku e huli i kahi i hoopaaia ai o Hale-Ka-nae pololei aku la kana hele ana 110 ka \bale noho o ka ohana Toda. . > laia i hoea aku ai il#la, komo aku la oia ilokp-no kekahi nau minuke pokole, malia ua lohe mahui mai paha ka Todd i kahi mēa hou e pili ana .no Hale'.| Aohe lono i loaa mai iaia e hoohanoli inai ai i kona 1100100 mai ia Enoka Toda mai, 'nolaila uā aku la oia kā noonoo o ka elemakule ma o ka olelo aku mai hoo'aumaha loa oia i koha noonoo nq Hale, 110 ika mēa e loaa tku ana no oia .me. kona ola. / Aohe oia i hoakaka aku ia En/iea Todd no'; kekahi mea pili i ka Moku "Ka Manaolana /Poho" ame kvo Betimana •omo pu ana mai iloko o ka haui 'e hoopoino ai; i' ko Hale >la, no kona noonoo ana iho lie mea hoomah;4iahua loa vku ia i ke piolok.e o ko Mr. To.<ld noonoo. \ Oili hou aku la ua o Kita iwaho a i kona hoea ina aku i a pukapa, nana aku la oia ma o a maanei o alanui ne ka makaala loa o ikeia īWai oia e kekahi hele > ka po, eia nae, he meha waU; no ke kula ia manawa aohe lele pueo. | Mā kela hapa o ke alanui.he kakaikahi loa na ipi|ikukin ii he hiamao loa 110 hoi kekahi kukiii mai kekahi ikku , o īa alanui kauaoao no hoi h<? ololi a he haliialua ma mau wahi, a nta ke ano nui olelo ae he wahi ano me&ameha maoli ia a ku no i ?Wa hoomaka'uka'u ke helē-hob-ahi i ka po, a he wahi ki/pono loa no hoi no na hana hohlialua a ka poe po"wa. ; / laia e nana ana nia o* maanei ke noonoo la oia aole s) Hale Xodd e aa ana e kele hookahi oia w'ale 110 mamuli ;;•> kona niakemake ponol *o ahiki i ka uwapo. j Ua pinau mua oia kanaka 110 laua na halekuai m4 ke poo o ka uwāpo -J?o ko laua ike ole paha ia Halenif\ Todd, a ua hople like mai laua i ka inanawa m'ua ana o kjil

ninau ana aku aohe laua i ike, o ko Hale 1 odd* nalowale Ihonua ana wale no ka laua mea i lohe. N T o ka pau ole no oko Kita hoohuoi ua iho hou aku la oia no ia wahi no ka lua o ka inanawa, no kona makeinake mua oia i kana huli ana ma ia wahi a inaopopo ka loaa ole mamua o kona huli ana aku ina kekahi wahi okoa, 110 ka mea, aia mau iloko o kona noonoo ia 'manawa aole o Hale i laweia ma kekahi wahi mamao loa mailaila aku. laia e kamoe ana kana iho ana no kahi o ka uwapo kahiko ma ke Alanui Gadina ua ike aku la oia i kekahi mau hale e ku mai ana ma kahi mamao loa ihope mai ke alanui iku, ua hunaia ae e kekahi mau lalani kumulaau a i ole e kekahi mau opu nahelehele. Ua ike pu aku la oia elua mau hale mawaena o ko Enoka Hale ame ke kai, hookahi ma kela a ma keia aoao o ke ilanui. a ma kana nana aku he mau hale laua i noho ole la e na kanaka no kekahi manawa loihi oia ka mea maopopo loa, no ka mea, e kau mai ana ka papa hoolaha mawaho > ia mau hale ma ka pukapa "110 ke kuai.'' "'He mau hale kupono loa kela no ka poe pepehikanaka a powa paha e hana ai i ka lakou hana," i namunamu wale .iho ai' no ua o Kita iaia iho.'' , "E pono au e hele aku e ninau i kekahi poe o keia mau hale e kuku mai nei, malia, ua lohe lakou i kekahi leo kahea 110 ke kokua ma ka po aku la i hala maluna o ke alanui." l T a hooko aku oia ia maiiao ona, aka nae, iloko oka nui o kana poe i ninau aku ai aohe haina kupona loaa mai iaia. . N T o ka loaa ole ana mai o kekahi haina kupono, elike me kana i inakemake ai, ua aneane e poho maoli kona manaolana, nolaila, huli hou mai la hoi a kaalo hou ae la mamua 0 ka hale o ka ohana Todd. O ka mea mua ana i ike aku ai he mau pa waiho wale ! ma kela a ma keia aoao o ke Alanui Gadina, ma kahi mamao loa niai ka hale mai o ka ohana Todd. "He wahi mehameha kupono loa keia no.wa poe powa e hana ai i ka lakou hana," i noonoo iho ai oia, a mahope o kona ho-a ana ae i kana ipukukui uwila, hele aku la oia e nana me ka makaala loa nona iho, iloko o ia mau pa a elua, me ka manao e loaa ana iaia ma ia nana ana, kekahi mau hiona na lakou e hoike mai no-ka hakaka a aumeume ana naha mawaena 0 Hale aine ka mea a mau mea nana oia i hopu maloko o kekahi o ia mau pa. "Ma ka noonoo iho me he mea la maanei i hopuia ai o Hal£ aole ma kekāhi wahi e aku." wahi ana i noonoo iho ai," no ka mea, o Enoka Todd e hiki ole ai iaia ke lohe mai i ka'uwa a i ole i ke kahea paha no ke kokua. <4 lna no ko Enoka Todd lohe mai'i kekahi kahea a i ole ka hakaka paha heaha no auanei ka mea hiki iaia ke liana mai," he ma'i kona a he elemakule no hōi." Ua hala iaia he mau minuke lehulehu ma ka hele ana e nana ma o a maanei maloko o keia mau pa aohe 110 nae he hiona ana i ike aku e hoike mai ai ua pepehiia o Hale maloko o kekahi o ia mau pa. No ia.nele, hoi hou ae la oia i ke alanui. me kona ninau pu aku i kela ame keia kanaka ana e luilawai aku, ana maluna o ke alanui ma na manawa like ole. Ma kela a ma keia wahi ana e halawai aku ai me na he haina hoohoka wale no ke pane ia mai 110 kana mau ninau. Aole kanaka hookahi i ike ia iiale Todd i ke ahiahi mamua aku, me he mea la ua ale maoli ia iho o H.ale. e ka honua i kona wa i oili mai ai iwaho mai kona hale mai. Me ka manaolana nawaliwali loa i hoomau aku ai oia 1 kaiia hele ana e ninaninau, e komo aku ana iloko o na halekuai i kekahi manawa, a e komo aku ana iloko o na }yile o na hoaloha 0 ?fale ana i iohe mai ai i kekahi poe, a, hia kekahi mau wahi 110 hoi ana e noonoo' āe ai 110 ka ninau ana aku i ka poe olaila ina ua ike lakou ia Hale i ke ahiahi mamua iho. Maniuli o keia ninaninau mau ana aku ana ua nui ka i pau wale iaia' me ka waiwai ole a ua aneane e īeaiīi; ka hora ewalu mamua o ko ua o Kita hoomanao ana ae.no ka Kata mea i kauoha mai ai iaia 110 kona hoi aku i &a hpkele no ka aina ahiahi a hoike aku iaia no kana mea i hana ai, a no kekahi mau kauoha hou mai ia Kata mai. , , laia i hoomanao ae ai no keia kauoha hoi awiwi aku la oia no ka hokele 110 ka hooko ana aku i ke kauoha a Kata aka nae, iaia i hoea aku ai aohe o Kata i hoi ae. . Kali iho la oia' 110 Kata ahiki i ke kani ana o ka hora ilini, a 110 ko Kata hoi koke ole aku ua nui kona haohao iio ko Kata wahi o ka hele ana ame ke kumu o kona hoi kok'e 016 ana mai, o kona kauoha akii la no ia i ke kuene e hoomakaukau mai i kekahi mau meaai nana, a noho iho la e ai. Ua ai malie oia maluna o ke pakaukau, me ka hala o kekahi manawa loihi, me kona manao e hoi aku ana no la hoi o Kata, aole nae, o ka hele ia o kana kali malie ana a 'kani 'ka hora umi-kumapialua a hala he mau minuke mahope. Ma keia manawa ana e kali ana ua kua uluhua maoli iho I la oia me ka maikai ole o kona noonoo no ko Kata hele i loihi loa, me mao|)opo ole o kana mea e hana aku ai. Ua makeirrclke oia e hele aku ua maka'u oia 110 ka halawai ole me Kata, a i ole ka loaa ole mai paha o kekahi olelo mai iāia mai, ina e haalele iho ana oia i ka hokele. Ma kekāhi aoao hoi, ke noonoo iho ke hele loa aku la keia manawa i ke kulu o ke aumoe, a ua hooholo like ia hoi e laua e hana laua i kekahi hana me ka hookaulua ole e hookaawale mai ai ia Hale'mai kahi mai ona e hunaia anā' ia inanawa mamua o kona la\Veia ana aku noluna o ka Manaolana Poho. Ua hala okoa iaia kekahi mau minuke o ka noonoo ana 1 i mea e hiki ai iaia ke kamailio pu me Kata ma kekahi ano, ! a. oiai oia e noonoo ana ua ala ae la iloko ona ka hoomanao ana 110 na hale elua i noho ole ia ana i ike ai ma ke alanui Gadina. "He kupanaha!' wahi ana. "Aia i.o ka hoi ka'u hana! No keaha 110 la hoi au i huli mua ole ai ialowko 0 kela inau hale. Ina maluna o ke alanui Gadina o Hale i powaia ai malia ua hapaiia aku oia a lninaia iloko o kekahi o kelā ana e kekahi poe- - <4 Eia hou, he >valy kokoke loa aku kela i ka Ua -mau hale, me he mea. la oia ke kumu o kona ike ole ia hiki ioa kekahi waapa ke hoeia mai āhiki i ka a Jawe aku ia Hale i keia po me ka ike ole aku o kekahi kanaka. " E pono au e hele koke aku e huli, ialpko o kekahi o kela mau hale i nei manawa, a malia. e loaa aku ana malaila ka'u mea e huli ana a i ole malia o .Kata paha ke loaa aku ana ia'll malaila. E pono e hanaia kekahi mea maniua o ka hoopau manawa wale ana no maanei." O kona ku ae la 110 ia a kamoe pololei aku la kana hele ana no kahi o ke Alanui Gadina. Aneane i ka hapalua o ka hora umikumamakahi ia maiwwa. E hookuu kakou e mea heluhelu ma ia Kita e hele no, kela mau hale noho ole ia, a e aui ae hoi ka kakou nana ana no Kāta. • Ua haalele aku kakou ia Kata aia no iluna o 'ka moku kahi i hakaka ai me na kanaka eha, ae, a iloko o ia manawa ana e kuupau ana i na ai a ka ui, ua piha kona mau lima, kona mau maka ame kona nobnoo i ka hana me ka imakaala mau nona iho. | "Ea, iloko ka hoi-o ko kakou eha a hookahi wale 110 kela, ; eia nae, ua pau loa kakou i ka eha iaia la," wahi a Woka jßetimana o ka olelo ana mai i kona mau hoa iaiji i hooL' mamao iki aku ai ma kekahi wahi oloko o ka rumi no ka Ihoomaha ana.

"Mai hookuu aku iaia! Hoomau aku ka hakaka ana m ( | ia aia ka pono a lilo oia i pio na kakou!" wahi a Kaflj Esekina o ka pane ana aku. "O keia kona hana ana e maJ ke ai ia kakou! Aohe a kakou hana pono eaeo ka p C peS wale aku 110 iaia a make no ka mea, ua komo mai l a oā iloko o ka kakou upena, a i ole pela e pono kakou e pq # of.j mua iho 1a kakou apau i ka make manuia ae o ko kakou loa ana i ka hopuia." Oiai na kanaka eha- e aneane ana e pau ko lakou mnnao lana no ko lakou lanakila maluna o ka makaikin oia ! ii<vu 110 ko Kata ku aku me ka uhalu ole iho, ua eha m. No Kaila Esekina, ine ka hikaka oia e ku mai ana o ka rumi malalo me ke kapakahi o ka papa auwae. a Woka Betimana hoi, ka hoaloha ona a o ka ona iioi ~ K; Manaolnna Poho, ua kohu uala pulehu kekahi maka ~n a n U ka moku o ka lehelehe. Xo Kaiauka hoi, me kahi koena ikaika i koe uie ia, lele mai la oia imua me he bipi bulu la a e hooikaikn mai ana e hoopoino i kona hoapaio, eia nae, he puupal* ia ale na nei hookele waa, ua makaukau mua ka puupiu; a ka makaikiu nona, ku 110 ma ka ihu walawala ana ilur.L -> ka-papahele'no ke kolu o ka manawa. Ia haule ana aku a Kalauka iluna o ka papahele ua ka t loa 'māi. lft ka lui.na.Asi.Dick i ka puka, o ka huli kokt le la 110 ia o ka makaikiu a haawi aku la i kekahi pv.nj)tu mahanahana loa iaia ma na maka, ku no walawala an; ilalo mai ke alapii aku a waiho ana iluna o ka papaheK malalo. ]a haule ana aku ona ilalo ua holo koke mai Li o Kail: Esekina iluna ma ke alapii no ka lua o ka manawa, 0 k;, iliki aku la 110 ia o Kata i ka puupuu mamua ponu n k, imauma, ku no walawala ana iloko o ka rmni malalo. Ma keia manawa ua ike iho la o Betimana, iloko .» L, lakou eha a hookahi wale no ka makaikiu Kata, aolu* hiki ia lakou ke hoonahoa mai ma ke kupapakahi ana nu* j lakou enemi. ' He mau sekona mahope iho ua ala ae o Kalauka a u:i ; ku iluna, o ka hele awiwi aku la no ia o Betimana a w v \\A ae ia i kekahi pahu, a ike aku la o Kata i ka lawe ana ae' i i kekahi pu panapana a paa i kbna Hma, mamuli o ka !n ; lali o ke kunui i ike aku ai o Kata he pu panapana kant\ ' o ke kii ana aku. ! No ka pu partapana aua o Kata oka ike ana aku hooh. 10, liho la oia iloko ona aohe ana manawa hou aku e hoap.ia.' I pa iho ai, o kona haalele koke wale iho no i ka moku. | hana pono wale 110 110 ka hoopakele ana i kona ola. | Me ke kali hou ole iho i hookahi sekona o kona lek ila no ia a ku-ho ana iloko o ke kai. No kona awiwi l.u i aole i loaa iaia he noonoo iki e wehe i ke kaula i hoopaaia .i !o ka waapa a hookuu aku e laweia e ke kai a īnamno lua ' mai ka moku aku, i hiki ole ai i na kanaka ke holo iuka. | l ? a mihi loa oia no'ka loaa koke ole ana o kekahi n.- ; noo iaia e welie i ke kaula o ka waapa i hoopaaia ai i u [ lina luio a Kalauka o ka hoopaa ana, aka ua hala ka j pono. 11 a hala, o kona a'u wale aku no i ka aina ka lumi ipono ma kona aoao ia manawa, elike me ka ikaika an* ka mama e loaa ana iaia. Ua hoomaka mai la oia e luu iloko o ke kai a e au aur.. ;i ua mamao loa oia mai ka moku mai, ua pau kona lohe liov aku i ka hauwalaau mai a na kanaka, o ke kani nae o h , pu panapana ka mea maopopo loa i kana lolie maj, a nnl ; kona hoomaopopo iho me he mea la ua H kuhihewa na k : a! I naka i ka uliuli o ka ale o kona .ppo palia ia, a ia mr. ; īnea lakou e hOopau poka wale.ana, eia nae keia nia kahi ; mamao loa e hikr ol«,» ai i ka poka ke lioea mai ma keii.l wahi e lana aua. "E loaa ana ka oukou/' wahi ana i noonoo iho ai. "K hiki mai ana ka la e pau loa aku ai oukou i ka paa i; hookahi wale nō-o'oukou pakele he holopee mua malal»-•> ka papaku oka moaha." . Ua eha no ua o Kata mamuli o kela hakaka ana. a <\. naenae no hoi aneane e pau ke aho, n«7laila iaia i hauli. || iloko o ke kai aohe ikaika maikai o kona ola kino e hij ai iaia ke paio aku we ka ikaika o ke kai e ko ana iaia m a ia nei maloko oke awa. ; ' l Eia nae, aole i pāu kona rnanaolana, a oiai oia e lana an. a i ka hala ana o kekahi manawa ua pau ae la kona mn naenae loa a ua loaa ae la.no hoi ka ikaika iaia, koe vval no kona kkumaha i kona mau lole pulU e paa ana me ia t manawa. Kaupe malie aku la oia nouka oka aina ma l.t Awakumoku Sega. He ikaika ka holo ana a ke kai ia manawa, no ia knn.. ua lawe loa ia aku la oia a mamao loa ma kekahi wav maniua o kona pae afia aku i ka aina maloo aneane eki»:: hapaha hora mahope o kona lele ana iloko o ke kai nv>» ka Manaolana Poho mai. Ua piha loa oia i ka hauoli i ka manawa ana i ike aku 2» 0 kahi ana o ka pae ana aku oia ka uwapo kahiko ma poo o ke Alanui Gadina, he ekolu a eha haneri i-a wale «" ka mamao mai ka hale noho.ole ia ana o ka lohe ana a<u 1 na kanaka ekolu maluna o ka moku o ka olelo ana .1« aia maloko o ia hale'o Ilale Toda kahi i hoopaaia ai. "Auwe!" wahi ana i hooho ae ai me ka hauoli nni. i pii aku ai a kau iluna o ka uwapo kahiko. j "E Hoomaikaiia na lani no ka lawe ana mai la a ke k.n ia'u a hoopae ma keiā wahi, kahi kokoke loa a'u e h<k aku ai a hoea i kahi i hoopaaia ai o Hale. He poinaik; 1 nui keia i loaa ia'u!" wahi hou ana. MOKUNA XXI. Ka Hopuia Ana o Hale Todd. Ena makamaka. heluhelu, e wiiho # iki kakou ike kamaiH ' ana no ka Makaikiu Kata, ua pae maalahi aku la hoi i aitia maloo, a e aui iki ae ka kakou nana ana no Hale Ia H'ale Toda i haalele aku ai i kona home i ke ahia' mamua al<«, n'o ka hele holoholo wale aku no, no ka mr nawa pokole, kana mea o ka noonoo ana, eia ka, he hel< ana ia npna e paa ai i ka hopuia e ka poe e hoohalua m; ana iaia, oiai oia e hele ana me ka nanea loa me ka haup ole ae he poino ke _ halawai ana me ia. Aolie mea e ae iloko o kona 11001100 ia manawa o k< r'« mau pomaikai wale nō e kali mai ana nona, he mau ;» nui e ili mai ana maluna ona e kaana pu i. 1 me kana aloha, Akeneki Wekafoda, ka mea nona ka !l! lehelena e kau mau mai ana mamua o kona noono~ '*■' he kii.kau hale liopnani la. ; Aohe mau mea alalai maniua o ko Akeneki alahele. -■? hi a Akeneki ikia, no ka awaiaulu ana ae ia laua a !' hookahi, a ua pinepine no hoi na manawa ana o ka ana mai iaia he mea oiaio a maopopo loa ia e hiki « U- v hoohewahewaia, koe wa-le no ke kali aku 110 ka hoea 0 ka wa pono. « Ua hoakaka pu mai 0 Akeneki iaia no ko Kaila I-Nek'H enemi iaia nona 7 a ua hoike mai no nae o Akeneki i k< manao oiaio ua : aloha oia iaia, aohe no hoi he hana 14 ia Kaila ke hana mai e nele ai ka loaa ana iaia o kona i ; 3 pono ma ke ano he hooilina no na waiwai o ke Kiar-.'H Esekina i make. L T ?i lulumi loa ia ko llaie noono'o maluna.o keia mau a iaia i oili mai ai mawaho o ka pukapa a huli mai ! • hele maluna o ke alanui, aohe ana mea e ae e noonoo an« o ke kii nani wale no o Akeneki kana mea hoomanao ilw jo ko Akeneki wa hauoli, i ka mapa\va an& i hoakaka .w jai iaia i kana nuhou no ka |oike ana mai a Enoka 1 iaia oka moopunakane popoi oia ake Kia?ina Esekin* I i Oia mau noonoo hauoli iloko ona ia manawa ua aul>■ | kpke aku la mai iaia aku mamua o ka hala an he unuJ|j jka mamao mai kona hale mai, 110 ka mea, uaii' mai j oia mahope mai 0 kona ppo a pouli ka ike u.ia \v.^ n , MĒ (Aole i pau.) «fe ika uhi j . *ku iwaho. I m