Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 47, 22 Nowemapa 1918 — E HOI MA NA MAHIKO E HANA AI [ARTICLE]

E HOI MA NA MAHIKO E HANA AI

O kekahi o na ninau ano nui a ko'iko'i no hoi e noke ia nei i ke kamailio, a i hoakakaia ai no hoi e kekahi poe alakai o kakou i na la aku nei i hala,. o ia no ka hoi ana o na kanaka Hawaii ma na mahiko e noho hana ai; a he mea na makou e hauoli nei, i ke ku ana mai o ia Hawaii, a uwalo mai i kona lahui, e hoi aku e hana ma ka mahiko o Kealia, Kauai, malalo o kana hooponopono ana, 110 ko lakou pono ame na haku hana. He mea na kakou i ike maka maoli ai no, eia maloko ponoi iho nei o keia kulanakauhale, he nui a lehulehu wale o na ohana Hawaii, iloko o ke kulana pilikia, mamuli o ka nele i ka hana, o ka oi ]oa akii o ka poe e kauka'i ana i na hana ma na uwapo; a o ka poe hoi he mau hana 110 ka lakou, ua Loaa ole 110 he ola kupono ana ia lakou, mamuli o ka nui o na hoolilo o ka noho ana ma keia kulanakauhale, e loaa ole ai he wahi waihona no lakou, no na la pilikia. Ma keia keena mai o Mr. Samuel Keliinoi, a hoike mai i ka lilo ana iaia o ka aelike me ka mahiko o Kealia, Kauai, no ke oki ame ka hoopiha ana i na kaa i ke ko, a no keia hana i makee nui ai oia i na kanaka Hawaii i makemake e loaa lie hana ia lakou, e hoi aku e noho hana me ia; e loaa aku ai i kela ame keia kanaka Hawaii hooikaika a hoomanawanui i ka hana, mai ka elua elala aku ka haahaa aka ekolu a eha paha dala no ka la. O ka mea oi loa aku, na ka mahiko e hoolako mai i ka hale noho wale, i ka wahie haawi wale, a i ka lapaau ana me ka uku ole i ka wa ma'i, a mawaho ae o keia, he emi mai nā hoolilo o ka noho kuaaina ana, e k'oe ai he mau dala mahuahua i kela ame keia mahina; no ka hooīako ana i ka ohana me na aahu kupōiio, a- he waihona hoi no na la pilikia.

,ICe hooheinahema maoli nei no kekahi poe kanaka. i na hana e pono ai lakou, o na kanaka no i hoomau i ka noho hana ana ma na mahiko, o lākou kekahi poe lako i keia la, ua kaawale aku ka pilikia anie ka nele niai ko lakou mau ipuka hale akU, oiai hoi na kanaka e noho ana ma keia kulanakauhāle, a ma na kuaaina, ma na hana maopopo olc, e. auwe ana i ka pilikia. Ua lawa n<i o Hawaii nei i na limahana, ina e hoi na kanaka ma na mahiko e hana ai, o ka pilikia nui e ikeia nei iloko o keia mau la, ua hoowahawaha kekahi mahele nui o na Hawaii i keia ano hana, a kauka'i aku la i na hana mama, he noonoo ; liawawa nae, nolaila mai ka noho nele ana ame ka ! pilikia e halawai nei me lakou, o ka poe nae i loaa na ulia laki, ma o ke komo ana ina kekahi mau hana, aole 110 lakou i palekana ae mai na pilikia l mai, no ka nui o na hoolilo o ka noho ana, e oi loa j aku ai ka pono o ka poe hana ma na mahiko.

| Ke mawao nei ke Kuokoa, ina he nui-na kanaka Hawaii elike me ko Sam Keliinoi ano, e lawe ana i na hana aelike o na mahiko, a e hoeueu ana hoi i na kanaka Hawaii, malalo o na kumu hohoihoi kupono, e kanalua ole ai ko lakou ike ana aku i ka oi o ko lakou pono, ma kela hana, me ke kanalua ole ke olelo ae, e komohia ana ka makemake iloko o na Hawaii i na hana o na mahiko, a e emi mai ana lioi ka ikeia ana o na kanaka e auwana wale ana ma na alanui i kela ame keia°la. Pehea nae e hoi ai na kanaka ma na hana mahiko, ama na hana mahiai paha? He ninau keia i hoalaia mai no ka hoihoi ana i na Hawaii e inahi i ka aina, ina nae ma ke kamailio wale no kakou e noke ai, me ka lelie ole aku o kekahi mau Hawaii alakai, a ku māi iwaho, a e hoohāna ponoi aku i na Hawaii, me na manao makee i ko lakou ponō, e hoea mai ana i ka manawa e maweheia ae ai keia ninau; e loaa auanei ka manao makee, e lawe mai i na aina hokuonoono, a e hoohana aku me ke kui'o, no ka lōaa he nohona kuonoono ia lakou ma keia mua aku. Me he mea la, i ka nana aku, o Honolulu nei ka ilina o na Hawaii e hoona mai ai, me ka ike uo ua papalua a papakolu ka nui o na kanaka imua o na hāna no ka hoolako ana mai ia lakou, a haaleleia akū na kuaaina, aia no he mau hana malaila i oi ae ko lakou kupono o ka nolio ana mamua o ka manaō ana mai i keia kulanakauhale e pono ai. O na kanaka i manao, he mau a'o pololei keia a ke Kuokoa no ko lakou pono, ua makaukau keia pepa e liaawi aku i na kokua ana, ma ka waiho ana aku i ko lakou mau inoa imua o Mr. S. Keliinoi, ame na alahele e hoea ai lakou no ke kahua 0 ka hāna; nolaila e kaupaona me ke akahele i keia manao, a hooholo me ka naauao e lilo i poe kokua ia oukou iho. a e hoopakele hoi i ko oukou i mau ohana mai ka noho nele aiia, o ka mea oi loa aku; e hoolilo ia oukou i poe kanaka hooikaika nia ka hana, e loaa ai ka noho kuonoono ana ma keia mua aku. Heaha la ka waiwai o ka hoala ana mai i ka , niuau.hoQpae Pake, ma ke ano e nuku aku ana i na ihana koho, i ka maliu ole ana aku i ke a'o a ka aoao kalaiaina Demōkarata, he ninau ino loa ia, a koho ole aku i ka elele lahui a ia aoao a puka i keia kau? He waiu ia i hanini aku la i ka la koho baloka i hala, e makehewa ai ka uwe ana aku, ina lie maikai ole ka hoopae limahana Pake. he ino a he lapuwale, haha iho i na palapala ku-e, a hookomo aku i ko kakou ahaolelo kuloko, o ka oi aku nae o ka pono, ke hoohuakeeo ole na Demkarata 1 ke koho hou ia ana o ka Elele Kalaniauaole, e hoouha pololei akū i na ku-e ana iaia, aole o ka' ha'u wale iho no o ka waha i ka makani!