Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 45, 8 Nowemapa 1918 — Welo Kihei a ke Aeloa i ke Keikialii Jonah Kalanianaole LAWE HAAHEO HOU OIA I KA HAE O KA LANAKILA I ELELE NO HAWAII Poho Wale ka Manaolana o na Demokarata ua Haule o McCandless ma ka Puka a ka Mea Hanohano H. M. Kaniho [ARTICLE]

Welo Kihei a ke Aeloa i ke Keikialii Jonah Kalanianaole

LAWE HAAHEO HOU OIA I KA HAE O KA LANAKILA I ELELE NO HAWAII

Poho Wale ka Manaolana o na Demokarata ua Haule o McCandless ma ka Puka a ka Mea Hanohano H. M. Kaniho

No ka eono o na kau holo baloka a, ke Keikialii J. Kuhio Kalanianaole 1 paonioni ai me L. L. McCandleBS, no ka eono no o na manawa a ko Hawaii nei poe i koho aku ai iaia i elele lahui mai Hawaii aku nei no ka ahaoleio lahui ma Wakinekona, a hoonoho iho ia L. L. McCandless i Hawaii nei. O na wanana a na kuhikuhipuuone o ka aoao Demokarata, no ka lanakila o L. L. McCandleas i keia kau, o na hoak&ka moeuhane a nā kilokilo ame na kahnna me na makaula, ua hoea mai ia i ka ikeia ana ae i ka lalau me ka pololfci ole, a pehea uo e pololei ai, no ka mea, aole loa e ae na anela o ka malamalama e lknakila na kalaiaina o ka epa ame ka hoopunipuni. e noho mana maluna o nā mea oiaio ame ka pololei. O ka lanakila haaheo i loaa i ka Elele Kalanianaole, ma keia kau koho baloka hahana loa, i paioia mawaena ona ame kona hoa paonioni, ua hoike mai ko Hawaii nei poe i ka hiki ole ana i ka inana o ka Peresitlena Wilson, e ume aku i ka noonoo o ka hapanui o na mana koho o keia Teritore, e haawi aku i na kakoo ana i ke kanaka, i ku-e maoli aku no iaia, a i hoike n>aopopo mai hoi. i ke kupono ole e lilo i kauwa na ka lehulehu. No Kuhio o Oāhu Nei O na manaolana o na Demokarata, uo ka lanakila o L. L. MeCandless ma ka Mokupuni o Oahu nei, ma ka Poalua aku la i hala, he manaolana palaualelo wale no ia, no ka mea ua haawi aku keia mokupuni i ka Elele Kalanianaole, he lanakila hiwahiwa, ka mea nana i hookahaha aku i ka manao o na Demokarata ame na Repabalika pu;i aka nae he hoike nui keia, no ke kukuni paaia o na mahalo iloko o na makaainana no ka Elele Kalanianaole, a he hoowahawaha hoi ia L. L. McCandless. 0 na mahele a L. L. McCandless i lawe haaheo mau ae- ai i kā lanakila ma na kau kpho aku nei i hala, ma na apana eha ame elima, ua hiki hou ole i kela mau mahele e haawi aku iaia i ka ikaika a lakou i hana aku ai nona i na wa i hala; ua like pu ka ikaika o ke Keikialii-Kalanianaole ma ia mau mahele, a ma na mahele like ole, me lie kaihōee la, e puluihi pau ana i na mea e loaa aku ana iaia.

Ma ka Mokupuni o Maui ame Mo- ) >kai, aia mau iloko o ka umauma o na makaainana ka hiipoi aha i ke Keikia!ii Kalanianaole, ma ka haawi ana mai iaia i ka heluna haloka kiekie, maluna o L. L. McCandles9, o ka mahele wale no i loaa ai ia L. L. McCandlesa lanakila, o ia no ka mahele o Wailuku. Ma Kauai hoi, kahi a na Demokarata i kaena ae ai, e loaa ana ia L. L. MeCaadles9 he heluna baloka kiekie loa maluna o ka Elele Kalanianaole, ua lanakila o MeCandles9 ma kela .mokupuui, i emi iho oae.malalo o ka haneri

baloka, he oi nae e hiki ole ai ke hahaui aku niahope o kona hoa paouioni. Maopopo Loa ka Lanakila Oiai e ku ana na Demokarata ame na Repubnlika mahope o ka lakou mau moho iho. no ka lawe ae i ka lauakila nia keia kau koho baloka, aole nae i maopopo ka hoj>eua, ahiki i ka wa i oili liilii mai ai uā hoike mai na mahele koho Hke ole mai, mahope iho o ka lioia eono o kela ahiahi Poalua, akahi no a ikeia aku na manao hauoli iloko o na Rftpubalika, me ke kukule hoi uia ka aoāo o na I)emokarata. Ma ua mahele i ike mau ia ai ka nawaliwali o ka Elele Kalanianaole, ma na kau aku nei i hala, ua pii ae kona ikaika, a hahani aku malalo o L. L. McCanrlless, oiai nae, o na mahele ia i kukuni paa ia ai na manaolaua o na Demokarata i na wa apau, ahiki wale no i keia kau, o ia mau manaolana nae, ua weluwelu liilii i kau a mea o ka hiki ole ke paa aku i k;i uee mai o ka mnkani puahioliio, no ka luuakila o Kalaniauaole.

Ma ua mahele hol i lawe mau ae ai o Kalanianaole i ka lauakila i na knu koho baloka i haia, maluna o kona hoa paio, ua hooi hou aku lakou i ka haawi I ana i ka heluna baloka kiekie nona, a maniua o ka pau pono loa ana mai o na hoike, mai na mahele lehulehu mai i ke komo, ua maopopo loa, aole he inanaolana no ka moho Demokarata, aka no ka Elele Kalanianaole ka lanakila o ka la ma Oahu nei, a i ka loaa ana naai hoi o na hoike mai na mokupuni mai, jna ke kelekalapa uwea ole, ua hoopau loa ia ae la ua manao pohihihi. Ma ka apana eha, kahi i hoomaopopo mua ia, o ka Elele Kalaniauaole ke lanakiln aua ma ia apana, ua haawi i'o ia mai ia lanakila nona, me ka hoohewahewa ole, a o ka moeuhane mua a na Demokarata ame McCandless, e lawe haaheo ae ana ka moho elele Demo* karata i kela apana, ua poho wale ia, no ka mea, raa keia mau apana a elua ua lawe haaheo ae ka Elele Kalanianadle i ka lanakila, he haawina pookela hoi a na mana koho i hookau aku ai maluna ona. Haawi i na Hoomaikai Mamua o ka hora ewalu o kela ahiahi, ōiai ka lehulehu e nana ana i na hoike baloka. e hooleleia aku ana iluna o kahi i hoomakaukauia, no ka hopena 0 ke koho ba!oīta ma kela ame keia wahi, i hoike mai ai ka Elele Kalanianaole i kona hoomaikai uui i na mana koho, no na kakoo a lakou i haawi aku ai iaia, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i hoounaia aku ai he kelekalapa 1 Wakinekona, e hoike aku ana, no ke koho hou ia ana o ka Elele Kalanianaole i elele no Hawaii nei. Hului Pau na. Bepubalika 0 ka haulehia ana o ka paahae o ka aoao Demokarata L. L. McCandle9s, ka hoailona mua lōa, no ka weluwelu liilii o ka ikaika o na moho Demokarata e ae no ka ahaolelo kuloko, a o ka mea wale no nana i hoopakele ae, o ia ke kohoia ana he elima mau moho lunamakaainana Demokarata ma ka apana elima, a oili hookahi mai o E. K. Fernandez o ka aoao Repubalika. Ma Hawaii, Maui ame Kauai, ua hului pau ka aoao Repubalika i na noho

apau loa, niai ka aha senate uiai, a ka hale o na lunamakaainana, a. oili hookahi mai o J. S. Chandler, he moho lunamakaainana Demokarata no Kauai, a haule hoi o M. J. Perreira. 0 ua hooikaika kalaiaina o ke ano haahaa loa, a John Kealoha, e pahele ana i ka noonoo o na mana koho o Kauai, i wahi nona e kohoia ai a puka, aole ia i maliu ia aku, mamuli o ke koho hpu ia ana'mai o Chas. A. Eiee no ka aha senate i keia kau. 0 ke kulana o ka ahaolelo kuloko, e noho mai ana i keia makahiki ae, e mahele aaa ia elike me keia: No ke senate, he umi-kumamaha Repubalika, a he hookahi Demokarata. No ka hale hoi o na lunamakaainanaj he iwakaluakumamaha Bepubalika, me' eono Demokarata.