Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 34, 23 August 1918 — E KOMO E NA KEIKI HAWAII I KAMEHAMEHA. [ARTICLE]

E KOMO E NA KEIKI HAWAII I KAMEHAMEHA.

"Ua hoikeike mai na keiki opio HaVraii, i ko lakou kupono a makee i ka hanai holoholona, a oi aku mamua o ua lahui e ae, ā koe na keiki haole," i hoike ae ai o Ealph J. Borden, ka lunanui o ke keena holoholona o ke Kula Kamehameha b na Keikikane. "No kela kumu ua manaoio au, ua hiki i na keiki opio Hawaii Jie liolomua iiia ka hana niahiai a hanai holoholona liilii ma keia mau Mokupuni, ka hana i hiki ole ai i kekahi poe ke lawelawe. "Ma na mea a makou i ike no ke keiki Hawaii maloko o ke Kula meha, he makemake maoli kona me ka ])ipili o ka noonoo i uft ; lio, na p«ipi nie na puaa. Makemake ōia 'e liialania ia lakou a īuakaala aku i ko lakou ulu nna ae a moniona. " He mea ano hou keia i pili loa aku i ka ninau no ka oihana nialiiai liilii, 0 hiki pono ai i ,ke keiki ogio Hawaiiā a'oia ke mawehe ae i keia nanelia'i. Ina e hanai ana ke kanaka mahiai, ma ke ano laula i ka lioloholona, pela hoi ka hooulu pu ana i na meakanu, e liiki nna ke loaa nui mai ke dala iaia, oiai iiae, ina o ke kanu wale no kaua i na meakanu, aole e loaa ke ola maikai ana iaia; ua hooiaio ia mai keia.ma na mokuaina, i kela ame keia manawa. O kekahi poe kanaka mahiai maanei i hana elike me keia, ua loaa no ka holoimia ia lakou. <4 0 kekahi ona kiimu hoolialike oia no na mea e pili aaa ia John <3.anjalielson, e uoho kokoke aoa ma.Hilo. Ina 1 halihali o Gamalielson i kaua uala maoli, maia ame na meaulu'e ae, na huaai no hoi i ka makeke, aole e nui ana ka mea e loaa iaia mai ia lakou mai. Aka, e hanai -ana oia i na mea apau ana e hooulu ana i na holoholona, a kuai hoolilo aku i na puaa momona ame ka pipi. He kuai pu no oia i ka waiu, ka waiubata ame ka huamoa, a i ka makahiki koke aku .n,ei no i hala, ua loaa mai kona aina mahiai mai ma iahi i oi aku mamua o ka $3000 o ka aiakahiki. "Ina e komo na keiki Hawaii iloko o ka hana hanai lioloholona me ka manao kui'o, e liuli pono aua i na. n>ea pili ia hana, e a'o ana i na ano maikai loa a pomaikai, e li'lo ana ia māu mea e koiia mai ai e loaa he aina mahiai uuku, a hoohana aku īne ka holopouo loa." No na keiki a na makua Hawaii, īue lie mea la, o ke Kula Kamehameha ke kula hookalii, e iiaawi aku nei i manawa maikai ma keia Paeaina, no na ike ano hou loa o ka hanai holoholona ana. Ma na mea e ae apau, ua loaa ia Kamehameha lie niau pipi waiu lehulehu nme na puaa; \ia hooiaio mai ia n.o ia inea, ma ka Hoikeike ī'ek Teritore i keia kau wela, ma ka aiia'i ana i ko ka liona mahele o na makana, np na holoholona Holstein. Ua lako pu ia,. nie H,a lakoīiana maikai maJoko o na haje mikini. E pouo e lilo keia i hapa āno nui o ka hoonaauaoia no kela ame keia keiki i keia mau la, ina palia ma ke kulanakauhale nei oia e nolio ai, a ma kuaaina paha. E pono e lilo ke kanaka nialiiai i mea hana mikini, pela hoi ka ike lianai lioloiiolona, a ifcc maka i na mea kanu. Me ka nui o na liana hooiioihoi pili hoonaauao ,ma ke Kula Kamehamelia, ua hopohopoia e loaa ana no na wahi hakaliaka nui uo kona mau haumana i keia mkahiki o hoea mai ana. I keia manawa aia pa ■wahi kaawale no na keikikaue i oi mamua o ke kaualinia, na keiki he makahiki a oi aku, mawaho ae o ka huina i liooia niua ia mai i ke kula. E wiki!, w. s. S.