Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 32, 9 ʻAukake 1918 — HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola

KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE.

I kekahi manawa aole be pupuahulu wale o keia poe ma ka lakou mau hana, aka e kakali ana, ina 110 ia iloko o ka.makahiki hookahi, nie ka hohola ana no nae i ka lakou upena i wahi e poholo aku ai ke pio i manaoia." "Aole o'u kanalua iki no ka pololei o kena niea au e kaniailio mai nei e kuu komisina maikai. Ile mea maa ka hookamaaina mua ana mai me ka lakou pio, ahiki i ke kau ana aku o na hilinai ana a keia kanaka opio maluna 'o lakou, ia wa e waiho okoa ia mai ai ka hana i inanaoia ai nana e lawelawe maloko o ka hanako.

"E kuu kotnisina, eia no anei malalo o kou malu ka palapala hoohiki a Mr. Koelikona, e hoike piha ana i kona liewa. me ke aiio g kona lawe ana i ua eiala oloko o ka banako, a pela me ka inoa o ka poe apau ana i hookamaaina aku ai?" "Aole kela palapala me a'u i keia nianawa, aka nae ua paanaau loa ia'u na olelo apau maloko o kela palapala, no ka mea ua loihi maoli ko'u noke ana i ke kuekaa, me ka noonoo nui ana no lioi i ka poe i kau maoli aku ai na ahewa ana maluna o lakou." "E kala mua mai ka hoi oe e Mr. Ivomisina ia'u, pehea, he ohana pili anei o Mr. Kodikona ia oe ma. kekahi ano?" "Aole oia he ohana no'u, koe wale iho no, ko'u minamina nona, i kona haulehia ana iloko o ka hoowalewale, nana i hahao aku iaia iloko oka halepaahao. Oka iini maoli iloko o'u, o ia no ka hoopakeleia ae o na kanaka opio elike me ko Mr. Kodikona ano, mai ke poholo ana aku iloko o iia pahele ana a keia kanaka ino. He kpu aku a ko'u makemāke e umii aku i ko'u niau lima ma kona kania-i." "Owai hoi ia mea nele ole o ke komō mai o na manao hoonaukiuki no kauaka, a owau no kekahie niakemake nei e lihi launa aku mahope o kona meheu. Auhea oe e Nikola. ma ko'u manaoio, eia no kaua ke ike mau nei i kela kanaka i na la apau, a ke htii pu nei 110 paha me ia; a o ke kumu wale no paha e halawai ole ai kaua me ia, no ko kaua kome ■nui ole iwaena o ka poe hanohano a lalawai o ka aina i hookahi ka huikau like ana. Ke ole au e kuhihewa, he lala oia noloko o na kalapu like ole. he alakai 110 kekahi mau hana hoohauoli, he mea hoala mau i na aha lealea, a i na paina: a i keia la. aia maloko o na hale banako, kahi i hoahii a ; o kana mau dala, i loaa aku mamuli o ka hana aihue." Aole he pane wale aku o ka makaikiu no kela hoakaka hope a ke komisina makai, a no kona noho niumule hoi ; hooniau hou mai ai ke komisina i ka i ana mai. "Ke waiho aku nei au i keia hihia iloko o ka poho o kou lima eka Makaikiu Nikola. E hookolo oe mahope o kr meheu o keia kanaka ahiki i kona paa aha i ka hopuia, me kou nanā old i ka nui o na lilo, ma kau oihana, 0 ka mea nui, o ia no ka noho o ke kolohe i lee puhi, kalii e hiki hon ole ai iaia, ke alako aku i na kanaka opio e ae ilalo o ke lakou hoohaahaa ame ka hoohilahilaia." "Aole au e hooia e aku ana imua ou, e paa ana oia ia'u i ka hopuia, aka e hoao au e hookolo mahope o kona meheu me ko'u manaoro no nae, aole oia.e pakele elike me ka nu o ka poe hakihaki kanawai apau a'u aku ai mahope o lakou apau." "Aole o'u kanalua iki no.kona paa ia oe i ka hopuia, nr ka mea o oe hookahi wale no ke kanaka a'u i hilinai ai, no ka hookolo ana mahope.o keia kanaka me ka holopono loa a no ka nui ae o ko kakou mau makaikiu ea, he kanalua loa au no lakou." "Alia oe e pupuahulu wale ma ka hooholo ana i kou ma nao, elike ka auanei owaū pu aku ana kekahi e hoohokaia pau e mai nei no nae ia oe i ka oleloia, e wi ana ka niho t kela kanaka ia'u." "Aole o'u kanalua tjio ia mea, oiai i ko'u manawa i hek mai nei e hui pu me oe, o l>a'u wale no i hopohopo ai, o ia kou hoopohala mai i ka'u mau hoakaka, aole nae pela, ua hoolohe mai oe i na mea apau, me ko'u ike aku ua aneane no paha e kulike loa ko kaua manao no keia kanaka." "Aole no e kala kahiko i hookahua mua ai au i ko'u ma nao, nialuna o keia me'a hookahi, koe wale no nae, aole au boea āku i kahi a'u e kau aku ai maluna o kekahi kanak; elike me oe, malaila' wale iho la no ka like ole o ko kaiu mau manao." ' % "'Alaila ua lokahi anei kou manao me ko'u, aia kekahi ka naka, a oia ke alakai nui ma keia hana aihue?"

"Ae, ua like loa ko kalia manao ma keia mea, a i ko'u hoo l'olo ana mahope o ka meheu o keia kanaka, o ka'u wale no e hopohopo nei, aole paha ia e holopono ana no ka manaw; pokoie." "Mai noonoo oe no ia mea, ina no he hookahi makahiki au e hookolb ai mahope ona, ua hiki 110, o ka mea nui wal< no, o ia kpna paa i. ka hopuia, a o ka hoea ana maj no hoi ii i ka holopono ana o kau hana." "E hoomanao oe e kuu komisina, aole he mau moali mao popo loa a'u <e hookolo aku ai mahope o ka me'heu o kek kanaka, a ma kekahi olelo ana ae, ua nele maoli no au nu ka makaukau ma ka hana ana aku i keia hihia, a ma ia wah la, he keu aku keia a ke kanaka piha akamai maoli." "He akamai mai hoi kau a koe aku, a owau no kekahi pohihihi i ke alahele nona e paa ai. aka o kou kuleana ia o ka hoohana aku i kou ike anie kou noeau'e Nikola." "Elike me kau i olelo mai nei, aole he ku okoa mai o keii kanaka imua o ke akea, a komo kino paha iloko o ka han; 'aihue, aka iloko no oia o kahi pouliuli e noho niai a < kona mau akena ka poe na lakou e lawelaWe i na hiana apau o ka ohi wale no kana i na pomaikai; nolaila i.na no ka par o'keia kanaka i ka hopuia e a'u, he hana paakiki loa noni. ka ae ana mai i kona hewa, a i ole, hiki paha ia'u ke hoikēiki aku "i na hooiaio ana ma ko'u aoao i Tce karaima ana i -han; ai." ' 4i Ma na hihia pohihihi loa o keia ano, e ikeia ai ke akama nme ka maalea o ka makaikiu, pela i kupono loa ai kei? hihia ia oe e Nikola." "Ae. ua makemake i'o au i na hihia o keia ano, he oi ac ka lealea o ka hookolo ana i na hihia pohihihi, mamua o ni hihia maopopo loa, no ka mea he liana liiki wale no ia i ki poe i loaa ole ka makaukau ma ka oihana makaikiu." . "īna no hoi paha ?iole he' nui o ka'u mau hana. ina tu haawi aku au i ka'u mau kokua an& ia oe nia: kekahi mar mea." . . . "Mai hoopilikia i kou noonoo e kuu koniisina. He oi loji I'o'u makemake e hana hookahi ma keia hihia, ina no ia aole e komo pu mai ko'u niau kokua ma ka oihana. "Pehea la kou manao, aole anei he mau pio hou ae kekahi iloko o keia manawa a kaua e kamailio nei, i leaa aku malaV 0 na pahele ana a keia kanaka hookahi no ame kona puulu ?" "I ka nana aku. aole he manawa no kela puiilu o ka poe 1 olob> e noho malie ai, aka e hana mau lakou noonoo i kē ao ame ka po, oiai malaila ko lakou ola ana, a ke il'anaoiō īiei au, āia iloko o ka lakou mau uihii kekahi irau 'kanalea opio lehulehu, e paa nei i na kulana ko'iko'i maloko o na-hale hanako. Ina hoi palia no ka maopopo ia 1 aua o kahi e haule ai o ke ko'i, aole he hana aku i koe. o ke kakali wale aku no i ka hoea mai o ia hopena,,aole nae

pela, eia kaua iloko o ka pouli e hahapoele nei, aia no a haule iho ke ko'i, alaila ikeia ae. ka mea i moku kona a-i." . "He mea oiaio loa kena au e hoakaka mai la e kuu komi- j sina, a o ka'u e noonoo wale ae nei no, pehea la au e hoo-1 maka aku ai i ka hana ana ma keia hihia." "A pehea, aole anei i loaa ia o r e kekahi manao, no kau mea e hana aku ai ?" ''Aole a'u mea maopopo loa i hooholo i keia manawa. He hookahi nae mea iloko o ko'u noonoo i keia wa." "Pela i'o ka hoi, a heaha ia noonoo ou?" "O ko'u fnanao, o-keiā kanaka a kaua e kamailio nei ame kona puulu, he poe malil>ini lakou iloko o na hana karaima. Ma kekahi olelo ana ae, ePkeia puulu ,aole lakou iwaena o ko kakou poe hana karaima i hele a kamaaina ma.na moolelo o ka oihana makai." "Pehea oe i manao*ai pela e Nikola?" ."No ka mea, ina o kela'puulu kahiko, ka poe na lakou keia hana, ina ua loaa ka ike ia oe no ka: poe i pili maoli i ka hewa. Ma ko'u manao koho wale no, he poe hou loa keia, he ]>oe hoi i paa ole ko lakou maii .kii iloko o ka buke hoomanao o na'kanaka hana karainia oioko o ka oihana mak.ai." "Malia paha, ua pololei i'o oe e Nikola, āia : nae hoi a paa ke kōlohe ia <va e hoopauia ae'ai ko leaila pohihilii maluna • kein mea." "Pela maoli no ko'u manaoio. Me he mea la, o keia kanaka au e oieio mai nei, oia ka boki o ka puulu o ka poe aihue. he kanaka oia i makemake ole e pa'iia ke'kii o kona mau akena maloko o ka buke o ka oihana makai." "Ina pa'ha o ka hana ia a kela kanaika,' alaila he keu aku jia a ka mea piha akamai maoli, o ka'u nae e kanalua nei, pehea e loaa ai kona mau akena, ke ole lakou he poe i maa i ka hana aihue?" , "Elike no me ka maalahi o ka loaa ana o kana pio, pela iho la no ka maalahi o ka loaa ana o kona: mau akena, a.oia ponoi no ka mea nana e a'o aku ia lakou ahiki i'ka loaā āna 3 ka makaukau i oi aku imua o ka poe hana karaima i hele a

iaeula īna keia hana."v . "Akahi au a apono aku la i kena manao 011, no ka.mea he eliia makahiki okoa ko'u o ka noy ame ka huli ana maluna o keia ninau pohihihi. Ua hoouna aku au i ko'u poe kanaka e hookolo mahope o ka meheu o kekahi poe a'u i hoohuoi wale ai, o lakou ka poe harfa karaima, a ua hōea mai lakou no ko'u keena oihana, ma ka noke ana nae i ka īiele, ma na ano apau, aohe wahi mea a lōaa mai ia'u, a e makaukau mau ana lakou e pane mai i na ninau apau e /vaihoia aku ana imua o lakou. "Ma k#'u manaoio, iwaena o kela poe apau a'u i kama'lio |)u ai ,aole he hookahi o lakou i lihi launa mai i ka puulu a'u i makemake aku ai, aka he poe okoā loa 110 keia. "Ua kamaaina no oe i ka inoa o kela poe kanaka elike me \'īogana Ulaula, Sanake, Karigena ame kekahi poe okoa e ho, o lakou ka'u i hoohuoi ai i kinohi, mahope iho nae-o lee '<amailio pakahi ana me lakou, i loaa mai ai ka ike ia'u aole kekahi o lakou i komo mai iloko o ka pohai a kaua e 'iookolo aku ana, a e makenlake nei hoi e paa i ka hop.uia )ela au i hooiaio aku nei i kou manao, he puulu hou loa keia i malihini maloko nei o keia kulanakauhale. mua no ko'u noonoo, aole i lihi launa mai kela poe "anaka iloko o kei-a hana, a aole no au e hoopau nianawa, vale ana, ma ka hoao ana aku e hakilo ia lakou." ( "Alaila e hookolo ana oe e Nikola keia ; hihir. !oko o ka pouli, me ka nele i kekahi wahi moali e hana akr ; li." ' ... "He oi loa ae ko'u makemake i na hihia o kela ano e ke comisina, a pela iho la no ke ano nui o ka'u mau. hihia j ipaii i hana ai. Me he mea. la, he oi ae ka maalahi oka hoo- j '010 ana aku i na hihia pohihihi, mamua o na hihia he mai ke niaopopo kekahi ma kou.aoao, no ka mea ma ka hjapanu;'.j 3 nā hihia o ia ano, e lalau loa ana ka hopena <e oili ae ana ī hopu'hewa ia ke kanaka i lihi laūna ole aku i kahiio lewa." ' \ - v "Pehea iho la hoi i maalahi ai na hihia pol)ihihi ma ka j 'iuli ana aku ahiki i ka loaa ana o ka mea hewa?" u Mamuli o ke kumii, aole oe i hookahua mua i kou noo 100, i ka loaa iki ana no ia oe o kekahi wahi moali uuki oa, o ka pololei 110 ia o kou hookolo ana aku,. a hoea aiu j kau wahi i makemake ai me ka nui ole o ka hana." - "Ke pololei la oe e Nikola ma i<£ wahi." ' ''Ōiai hoi he hihia ano nui 4oa keia, 0 ia hoi o ka* paa ma'. ) ke kanaka nana i alako aku i na kanaka opio oloko o na anako, e aihue. 110 kekahi manawa loihi ae nei i hala, 1 ; awe mai ana au i ka hihia-o Koelikona, i kahua no ka'u 'iana\ioii. Ua poina kela hihia i keia manawa, aua manae :a poe i komo kino iloko o kela hana, aole he noonoo hoi a a'ku no lakou, no ka mea i ka paa ana no-0 Koelikona niaoko o ka halepaahaō. me ka maopopo/fea oia hookahi nt a mea nana i aihue i na kaukani dala eha, aole he noonoe na aku o ka oihana makai maluna poe e ae, i pil kela karaima." "Q kena ka mea oiaio atr e Nikola e hoakaka māi la, kt laawi aku nei au i ka'u mau apono ana." 4 M wahi e hiki pono ai ia'u ke hana ma keia hihia, e heh ,■ nua aku ana au maloko o ka halepaahao ma Sing Sing 10 ka hui pu ana me Mr. Koelikona, a 'hoohala i kekahi ma iivvva ma ke kamailio pu ana me ia, ahiki i kona liiliiiai pilii ma' mai maluna o'u." "Ke maikai la kena manao ou ē Nikola, a ke ike aku la ai kau papahana." "![na e ae mai. ana ka lunapaahao e leamailio pu au me Codikona no hookahi la hoiookoa, me ke kanalua ole, e loa;, ■ai ana kekahi mau ike hou ia'u, mawaho ae o na mea ; ela kanaka i ae ai ma ka manawa o kona hookolo :oloia ana."

"Ina pela, ua pono, a na'u e hele aku e hoakaka i na me«pau imua o ka lunapaahao, no ka .ae ana mai e hoohala o( e la holookoa maloko o ka halepaahao ine ke kamailie, na me Mr. Koelikona." x "He nani hoi ia, ua hoea mai la kaua ma kahi a'u e hoo iieika aku ai e hanaMna keia hihia, e hooko i'o-aku oe i r kai ipana hana,-a ma ke kakahiaka oka !la apopo e hoea aki i au noloko o ka halepaahao, a e hoomanao e kuu-komi ini maikai, aole o'u makemake h lohe kekahi mea mawahi e ou, i ka manao nui o ko'u makemake ana e ike i kelr anaka." , "iKe ike; aku lā au i kou manao, a mai hopohopo oe, no ke >heia o keia meahuna e kekahi poe e aku.'.'. "Eia hou keia, i kou hele ana e hooponopono me ka lyna no-ko'u kipa aktviloko olaila, i ka la apopo,_e papa oa aku oe iaia. e kamailio wale aku i kekahi mea, u:'ioea ka Makaikiu Nikola maloko o ka halepaahao, e liunaeelē loa ia ko'u hoea ana 110 ka halepaa^io." "Alaila e kamailio aku anei au iaia, nou mā kekahi inoa koa loa?" "'E hoike aku no oe iaia i kō'u inoa oiaio, a na'u e hoo? •onopono akn, ke koena o na hana i koe me ia, i ko'u wa e 'ioea āku ai ilaila." • _ .«•... "Alaila e Jiofea i'o ae.ana aūei oe i ka la apopo." "Mai kanalua iki oe no ia inea." "Alaila, e oluolu anei oe e hoike mau ae i ka hopena i kau hana i kela ame kēia manawa?" "Ae, ina no.'hoi paha he mau mea ano nui kekahi i loaa ia'u, alaila e hoike aku no ali ia oe, a ina no aole he mea ino nui, heaha auanekka mea e hoike aku ai. Aole keia 'ie hana'uuku, aka he hana nui a ko'iko'i,. me ke akahele vale no e pono ai, a me ke akamai hoi ma' na alahele apau. Pehea, ua kamailio ae anei o Mr. Kodikona i ka inoa o kekahi mea, i kona wa i hoike mai ai ia oe i kona hewa, a i ole, ma kekahi mau manawa e ae paha a olua i kamakama:lio pu ai?"

"O na inoa wale no ana i hoike mai ai, no na kanaka i maopopo iaia, oia na inoa kapakapa a kela poe kanaka i

maopopo iaia. oia na inoa kapakapa a kela po.e kaiiaka i kapa iho ai maluna o lakou." « "Ō ka'u 110 i ai koho mua ai. no ka mea aole makemake o kela poe kanaka e maopopo ko lakou mau inoa, i ko lakou vva e lawelawe ai i na hana karaima." "O kekahi o kela poe kanaka, ma kana kamailio mai, he ohana 110 kekahi o na'ohana' waiwai loa. o kekahi kanalta hoi; he keiki oia" na kekahi onamiliona, a pela aku no nie .ka nui o lakou, a nawai ole no e puni o Koelikona, me lea manaoio, he poe lakou o ke dala, a i vy]Q i koi mai ai i keia kanaka opio e kokua aku o ka vva o ka pijikia o kekahi o lakou, uole o-ia i hoohakaiia iho i ka lawe ana i na da!a o ka hanako, me ka manaoio, e hoihoi ia mai' ana iei iloko o ka wa pokole loa." "O ke leanaka mua loa i hookamaaina mai nie Mr. Kodikona, a lilo paha laua he mau hoaloha oiaio. ua hoike mai no-anei oia i kona inoa ia oe.*'" "Ae, o ka inoa o keia kanaka oia o Loi Kekila, a ma kaiia olelo, he hoahanau pili loa oia no ke Duke Mabora. "Akahi au a ike aku la, o kena kekahi o ka'u mau kanaka e hele aku ana e huli. He,mea ano o;e wale no ka inoa. aka nae, malia o kela kekahi o na laeula fna ka hana !<araima. Hele mai la ! ka hoi ko'tr makemake e ike : kela ]kanaka, malia oia i'o paha ke akamai, a i ole o kn Makaikiu Nikola palia." ".E loaa aku ana no kela kanaka ia 6e, 110 ka mea ua kamaaina loa au i kou ano, aole he hookahi manawa ou i hoo>okai,a ai ma kau mau mea 'apau e hana ai, nie ka nana ole a o ka nui ame ka pohihihi o ia hana." "Heajia auanei lioi, o ka hoao \Vale no paha ka mea e keia ai o ka holopono ma kekahi hana." V"Ua lawa keia kamailio ana o kaua e Nikola ma keia hana, o ke aloha no kou, e hoi au no ka'u maū hana, a e loonoo aku hoi oe 110 ka holomua o kau hana hou," : ku ae ai ke komisina makai iluna, me ka haawi ana ma kona lima imiia o ka makaikiu, a oili aku la iwaho o ke -eena o ka Makaikiu Nikola, no ka hoi pololei ana aku 110 :a halewai.

• MOKUNA 11. s Elike me ia'a ka Makaikiu Nikola i hoike aku ai ike ko :iiisina makai, e hoea aku ana oia noloko o ka halepaahai io ka iike ana ia Mr. Koelikona, nolaila ma ka hora umikumamakahi o kekahi la ae, hoea aku la ,oia noloko o kt 'eeena o ka lunapaahao, a mahope o kona hoakaka ana aku. 1-a manao nui o kana huakai i hoea aku ai ma kela 'la, ua 'eiiia aku la o Mr. Koelikona a laweia mai la imua ona. I ka hoea ana mai'o ua kanaka opio nei, aia malunA ona īa ano apau o ka mea i auamo i na haawina o ka ehaeha [Ja hele kon'a mau papalina a hohoma, aia hoi ke kaumaha ime ka lnuluu maluna o kona mau maka kahi i hekau ai fie he mea la, ua auhee aku ka hoihoi ame ka hauoli ma: aia aku.' 1 ' Ua maopopo mua i ka Makaikiu Nikola kana mea e hana li, mamua o kona hele ana mai ma kela la, e hui pu me ki laahao, nolaila ua hele mua ae oia e ike i ka anu ;e keiki a ua kanaka nei,,nō kona manao, o ka I6he ana aki -) Mr. Koelikona, i na mea e pili ana i kona ohana, he mea ia. e hoōniaiiiaia ae ai kon'a mau manao kaumaha. Oiai kā Makaikiu Nikola e nana aku ana maluna o ke :anaka opio, me na maka i piha'me ke aloha, nō ke alako'.ii ina ō kela kanaka a haiile i'loko o ka -poino, ua hoomaki iku la*oia e kamailio ma ka pane ana aku: "Auhe oe e Mr. Kodikona, i hoea mai la au iloko nei o ka ia4epaahao i keia la, no ke kamailio pu ana me oe. Ua hoo 'uu mai nei ka lunapaahao i'aoe i keia la holookoa mai kai mau hana mai, nolaila ita hiki ia kaua pu me.ka loopilikia ole ia mai. Aole au hoi ana aku iloloko o k< eeena aina o na paahao, aka maanei kaiia e ai like ai, me ka 'aweia mai o ka kaua mau meaai e ke kuke a ka "I ko kaua noho ana maloko nei a ui-ha oe, alaila ua hik. a kaua ke hele aku i ka- holpholō maloko o ka p'a, a ma kat: mau wahi paha au e makemake a-na, me ka hōopilikia ok ' l nia *- v . , .... "lieaha kou manao nui ma ke ka'uoha ana aku nei 1 ki: unapaahao e haawi mai i keia pono ia' v u e Mr. Nikola?" "No ka mea, ua makemake au e kamailio pu me oe ih :ekahi mau hora. He nui ka'u man ninau i makemake ai < vaiho aku imua ou no ka pane ana mai, a o īko'u manai naoli ea, e kau mai oe i kau mau hilinai ana Imaluna o'u na ia ario e hiki auanei ia oe ke hoike mai i roa mea oiaie vale no. Pehea ua fnakemake no a-nei oē e alakoia aku ke eahi poe kanaka opio e ae, elike me kou ano' iloko p ke >oino; elike me ia au e auamo nei, malalo o ka hewa o ha'i ''Olaole loa! E hoopakele ia lakou e pono ai mai ka ha ilehia ana aku iloko o ka lua elike me a'u nei i keiar la." "Mai poina ka hoi, mamua o ko'u hele ana mai nei e hu )U me oe i keia la, ua kipa ae nei au e ike i kou ohana. ik :o'u manao no. malia paha ua makemake nui oe e lohe i n: mea e pili ana i kau wahine me ke keiki a olua." "O, lie keu aku maoli kou maikai e Mr. Nikola, o ka hel ma ae nei e 'ike i ko'u ohana, a heaha ka moahou au i la-we nai la na'u mai iā laua mai wahi aVe kana|\a o]>io, m< :e auhee aku p keia nanaina haka-nu mai kona helehelen: i.e. ' ' "He maikai ko laua mau ola kino a elua. a ua olelo ma lei o Mrs. Koelikona, e'haawi aku au i kona alo)ia nui ia o; ko'u ninau ank aku hoi ia Daniela T<oclikoT»a. l .kau keiki. 'zaiii mea e :hoike aku ai ia ōe, eia kana ma» olelo i pan nai ai: 'E haawi aku oe i ko'u aloha ia papa."'' Ma kela wahi i halo'ilo'i mai ai na kulu waimaka ma n. ihilihi o Mr. Koelik'ona, eia iiae ke muni wale la no oia m :a hoomanawanui; a i mai la: ■ ' "TT,e īiuhou māikai loa keia au e Nikola i lawe mai la īoike ia'u." ' "Aole o kela wale ae la no ka mea a kau wahine i kam; lio mai ai, aka, olelo pu imai nei oia, i kou wa e haale'e ih I .i i na paia oloko nei o ka 'halepaahao, a huli hoi aku n , ou home, e loaā ana no # kau wahine ia oe, e kakali mai an | iloko oke alolTa liou. Penei maoli na olelo i puka mailok Tiai o kona waha: 'p olelo aku oe i kuu kane, ua niaopop | io 'ia'u. ua pili kA hewa iaia mamuli o na mea oiaio i ikeia ika maloko o kona nāau aole loa oia i hewa. K hoike aki aia, aia mau no na manao kupaa o kana wahiiie ame eeiki mahope ona i na manawa apau, a i ka hala' ana ae o n; a o kona.auwe, e huli hoi mai no oia imua o'u, a komo hot 10 maua iloko o na hauoli ana o ke kino.' ' Hiki hou ole iho la ia Mr. Kodikonā ke noho malie, ak; 'eu ae la oia iluna, a hele aku 1a no kahi o ka puka anian>. lia hoi na waimaka ke hiolo makawakf la ma na papalina no ka mea hu mai la ke aloha no kana wahine 1 me ka lau; :eiki,' ala mai la no hoi na hoomanao ana, no na la o k; hauoli ana e hoohala ana me kona ohana. Ua ma'u mao' ,*<ela ku malie ana a ke kanaka apio ma kahi o ka puk; iniani, me ke kahea ole aku ; o ka makaikiui iaia, no ka me ,'a .iVe no o Nikola i ka nui o ka ehae*ha i kau aku maluna < Mr. Kodikona no koila ohana."

I ka hala ana iiae o na minuke elimir, ia wa i ;hoi hou ma li o Kodikona .a noho iho la ma kona wahi 'm.ua i noho ai o kela nanaina kaumaha malunā o konā helehelena, ua auhee aku ia. a o ka maha ame ka oluolu o ka noōnOo k? mea a ka makaikiu e ike aku la.

"Ua hooluolu loa mai oe i ko'u mau manao kaumaha e ka Makaikiu Nikola, a i pana'i no ka mea au i hana mai ai no'u, e hoike aku no au i na mea apau au i makemake ai, e lohe mai ia'u aku. 'E haawi piha aku no au i lsa'u mau hilina ana maluna pu, ina o ka manao nui ia o kau huakai i hoea itiai nei t keia la. E hoao-no āu e pane aku i kau mai ninau apau e waiho mai ana, elike me ka hiki ia'u, me ka hoao ole e huna iho i kekahi mea."

"Kc haawi aku nei au i ko'u mahalo nui īa <>c e l)a:uLla. e kala mai nae oe i ko'il hoopuka ana aku la i kou ū'oa ponoi." "O, he oi Joa ae ko'u makemake. e kapa mai oe ia'u ma ia inoa. oiai o keia ka manaAva mua loa i lohe aku ai au i ko'u inoa.'ka mea haule ole nae i ka'u wahine. i ke kahea mau ana mai ia'if pela." "Ke makemake nei au e hoihoi aku ia kaua ikope. mauuia aku o kou paa ana ika liopuia ,a e oluolu hoi ue e pane Vnai i iiiail nittau -apau." ; "HeNeeu no hoi, ua lioakaka piha au i na tn«\a aj>au, maloko o keia paiapala a'it l i kakauinoa ai, e liua'i pau ana i na niea apau i pili i ke karaima i hanaia e a'u e Nikola:" "Ua hana i'o no oe pela e Daniela, o ia hoi ma na mea apau i pili pololei loa aku i kau mau mea i hana ai: aka nae nia ko'ii mahao, aia kekahi mau mea ano uui aku i kue. pa mea hoi au i noonoo ole ai, he mau mea waiwai ia e ho-,ke ae ai i* ke aleea. ()iai nae ua ihai iloko o ko'u lima ke)<ahi hana ano nui loa, pela iho la au N i makemake uui ai, e niele pono aku ia oe ma kekalii mau mea." "Ae. ke ike aku la au i kou manao. a e kokua aku no au 'a oe ma.kau mau mea i ake loa ai e maopopo." "O ka mua o ka'u mea e ake nei e maopopo, o ia n«> kela kanaka mua loa au i hookamaainii aku ai, nona ka inoa o f.oi Kekila, ke'hoonianao nei 110 anei oe nniia r" ' N<j ka hoopuka ana aku o ka makaikiu i ka ino;i o Loi Kekila, ua nalohia aku la ka nahaina maikai mai ka helelieleiia aku o Mr. Kodikona, a hekau iho la k>- ano kaumaha, nie ka hoiho mumule loa ana iho o ua kanaka nei aole he kamailio mai nei kfekahi mau sck<>na. aka nae iaia i nana hou mai ai i ka makaikiu, ia wa i pane mai ai i keia mau olelo: "Ke manao nei au, o ka mea au e ake mai nei e ike. o kekalii ia o na mea ano nui loa i pili aku i ka hapa maikai >le o ko'u ola ana. 1 kinohi ua hilinai loa aku au maluna ) kēla kanaka, ma ke ano oia kekahi <> na hoaloha maikai ! oa i loaa ia'u, a oiai oia e hoike wale mai ana n<> ia'u i !cona mau ano oluolu he nui, kona hoopono ame ka oiaio, ia hookāhaha loa ia mai ko'u noonoo maliope mai. i ka loaa īna iaia o ka uhaue ino. e hoopunipuni aku i kona hoaloha." ! "K hoike piha mai ia'u iua mea e pili ana 110 keia kaīaka e Daniela!" , "Heaha auanei ka mea e ae a'u e hoike aku ai uoiia. mawaho ae o kona hoopunipuni ino ana inai ia'u? l.'a haawi maeli aku no aii i ka'u mau hilinai piha ana mahma o keia ( <anaka, i oi aku mamua o ko'u hiliuai i ka poe i kamaaina 'eahiko ia'u, a ua oi aku no hoi ka pipiii o ko'u noonoo iaia, | mamua-o kekahi poe e ae. "Ua like maoli maua me he mau keiki la na na makua [ hookahi. Ua hookipa mai au iaia maloko o ko'u home, ua li pu me ia inaluna o ko'u pakaukau, ua hoolauna aku iaia i ka'ii wahine, a i kekahi manawa, e kono okoa aku ana au .aia e hiainoe ma ko'u liome. "Ua pipili paa -maōli uo ko maua noonoo kekahi 110 kekahi, e ake no a hiii like ae i kahi hookahi. No ka'u wahine īae, aole oha hoihoi iki i keia kanaka, eia ka auanei o ka jono ka id' la e'olelo'mai ana ia'u, aole nae he hooloheia īku/' "Ae, ke ike aku la au. i ka 'loaa ana i kau wahine. o kq loomaopopo aia he epa iloko o keia kanaka au e kapa ana 'aia he hoaloha nou." "Ina e hooloheia aku e a'u i ka manao o 'kuu wahine ina ' lole au e komo iloko oka poino. Ua ninau aku n<> h<ii au aia, i ke kumu nui o kona hoowahawaha ana i keia kana:a, o kana wale no i olelo mai ai. aole he maopopo iaia. ua īakilo pono oia i ke ano o keia kanaka aole he loaa <> ke:ahi mea ana e ahewa ak'u ai maluna ona." "Pehea ka loilii o kou hookamaaina ana me keia kanaka, namua o ka oih ana ae o kekahi helelielena no hana epa :na kona aoao?" "Nta ka'u:hoomanao, ua aneane paha e piha ka maka'iiki hookahi." "Ihea kou wahi i halawai mua loa al me kela kanal.a r" "Ma ke Kalapu Kuaaina, i ko'u manawa i hele aku ai no ':a paani popo ana." "Iloko anei keia o ka manawa i aneane e piha ka niaka•iki i hala ae nei ?" "Ae, no ka mea he eha mahina o'u maloko nei o ka hale)aahao." "Ma ke ano hea olua i kamaaina ai? Ua ho<»laun:ra aku mei oe iaia?" "Aole maua i kamaaina ma kela ano. aka mamuli n<> ia > ke ano maamau, no ka mea e paani like' ana 110 m:ma ma ela wahi hookahi. ahiki i k<> maua kamailio j>u ana me ka 'ioolauna ole ia. Iloko o keia kamailio ana o maua, i olelo ~iai ai kela e paani maua no ke eiea, o ko maua homnaka ho la no ia e paani, a i ka pau ana, qa lilo maoli ih<> la inaua i mau hoaloha."

"Ae, ke maikai la ke.i mea au e lioakaka mai la. a i ka iau ana o ka paani, heaha hou aku ka mea mahopo olaila ?" "Ma kela ahiahi, ua ai like ilio la mau maloku »» ka liale uii, a oiai ua hala aku ka'u wahiue 110 k<?kahi wahi. e hala li he mau la, nolaila aole a'u noonoo ana e lioi no l.a ha!e 4 ai ai." "Malia paha, ua loaa nina ka ike ia Loi Kekila, ua ha)a ku kau wahine 110 kekahi walii, ])ela iho la oia i aki» ai e ookamaaina me oe, rio ka hoohei ana mai i ka upena 0 ka oowalewale e poholu ai oe iloko o ka lua." "Iloko o keia manaWa' i ala mai ai ko'u noonoo. o ka moa : aio maoli no ia, a kela kanaka i hana mai ai maluna o'u " "Alaila he lala no ahei kela kanaka 110 ka hyi, i 'loaa ai ke uleana iāia e ai ai maloko o ka halehui me oe?" "y\e* iloko o kela naanawa, he lala no oia i koino iloko o a hui, pela i hiki ai 'iaia ke liele e paani popo, n«» ka im-a - k;i poe wale 110 i lilo i mau lala, no ka hui, ka i aiv.*i e aani, aole o'ka poe ijiawaho ae." "I ka pau ana o ka aina ahkihi, ihea hou aku olua i liele i ?" "Ua huli hoi like ajcu la inaua no ke taoua. maluna o ke aa. a ōiai o ka inaiiawa kela' i weheia ai na hana keaka na ia po, ua koi aku la au iaia e hele like niaua i ka nana :eaka, o kona ae koke mai 1a 110 hoi ia." "Mahof)e o ka pau ana o ke keak?. ma kela po, heaha hou ku ka olua hana r" "Aole he hana hou ae ma kela po, aka haawi aku 1a au uia i ko'u alohii ahiahi, a hoi i])oJolei loa akn la au no ko'u •ome." "Ma kela hookaawale ana o olua, he mau mea anei kekahi kamailioia no kb olua halawai hou i kekaiii manawa mai 'iahopei" "Aole he mea maoj)opo loa i hoohoioia,.ma'waena o nnna. ka nae ma ka'u ike maoli iho no nae, me 'he me:» l a. aia 'oko 0 maUa pakahi ka iini, e hui mau maliopo mai." "Uoko o kela hookamaaina mua loa ann o-e>lua, ua kamaio mai anei oia 110 kona ohana ?" « ]oA he 'hookaUii huaolelo o kela ano." "J ka wa hea ohl i hoike mai ai e pili ana iaia iho ;.mc kona ohana?" "Ke ole au e poina, me he mea la, iloko o na mal ina elua mahope njai o ko maua hui mau ana, i kamailio ;nai ai oia noha īhp ame kona ohana." "Mahope o kela kaawale ana o olua, i ka manawa hea oe i halawai hou ai me ia mahope mai " "Iloko o ka pule hookahi mai kela hui mua loa ana o maua. IJa hele hou no oia ika hale hui e paani pojx> :«i. a i ko'u lioea ana aku, e paani mai ana kela, pela iho la m ttia i ike hou ai kekahi i kekahi, no ka elua o ka manawn " "Ae, ma keia halawai hou ana o olua, pehea. ua hele hou no nae paha olua maloko o ka halehui e ai ai (Aōle i pau). _j|