Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 24, 14 June 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

Hakalia no a hoea ka Weli o na Pae Mauna imua o Hawila ma, o ka hoomaka iho la no ia o ko lakou paio ana, aj ka mānawa i ike mai ai o ua alii nei o na p jv/a ia Magarita e llblo ana me ka pilahia nlāluna o kona lio, kauoha 'ōkoa aku la i kekahi o kona poe kanaka e aliialū akii i'aiā, ā e hopii hoi a paa, liōlaila ua hōlo' okoa aku la kekahi poe o lakoū no ka hookp ana i kela kiioha a ko lākoii haku, a noho niai la no hoi kekahi poe no ka paio like ana me ko lākoii haku, i keia poe kanāka eha^ Ma keiā halawai anā o Hawila me ke alii o na powa, lia loaa koke 110 iaia ka ike, o koiiā kaikiiaāna ponoi no kelā o Buliona, no na kāikuāaha nei nae, aole ona ikie mai i kona kāikaina. a ina no'hae i maopopo iaia, aōlb rio ia he kumu, e komohia aku ai ka manao aloha iloko ona, aka e hooi loa ia aku ana na manāo uilani iloko o ua alii nei o na powa, no ke kaa o Hawila he pio malalo o kona i|caika. j Elike me na hunaahi e lele ana ma o a hiaanei o kekahi imu enaenā, pelā okoa iho la no ke okoko ahi o na ko'i kaua a Hawila me ka Weli o na Pae Mauna, e lele la mai ko laua | mau. pale kaua kila aku. I Oiai hoi o Hawila e noke la i ka paio me kona kaikuaana i me ka hahana loa, aia kona ir.au hoaloha o Oto Beriaria, ka ! Moneka Teodorika ame kahi Fafelia ke paio la me kā niii | ae o na powa, a i ka nana aku i ka Moneka Teodot"ika, uā like loa oia me ka bea huluhulu, e noke ana oia i ka ulu-pa i ka poe apau e ku' mai aha imua o kona alo me ka ahailono ofe, me kana laāii newa kiwi pip'i. Iloko no kelā manawa a lia moneka nei e noke la i ka hiku i na kanaka o ka Weli o na Pae Mauna, ke noke pu j lā oia i ka Hae me he nunulu ana la no ka leo o kā'bea, me ! ke ku maoli. i ka weliweli, ka mea hoi nana i hookuha'u 1 aku i ka nee ana mai 6 na powa imua. . I. ka'wa i loaa aku ai kā ike i na kōa powa, i ka lukuia o ko lakou aoao me ka weliweli loa x ua lohe okoa ia lā ka hooho ana ae o kekahi poe me ka olelo ana: "Auwe! Papapau kakoii i ka niake ia Diabolo! E* holo no ka palekana o ko kakou nia'u 'ōla!" Aia hoi ka Naita Balnjlpna me kona mau kanaka ke nana mai la i ka Moneka Te6dorika, me kō lakou hoopiha loa ia aku me na manao kahaha, a o ko lakoii koho maoli iho no, aole kela he kahaka maoli, aka he £)iābblo oia -mailuna a lalo, e liiki ōle ai iā'lakou ke mai e paio me ia. No na minuke h$ umi wāle no kela paio aria"o Hawila rtie konā kaikuaana m'e ka laua mau ko'ikāua, aia'hoi uā loāa pono aku lā ka VVeJi o na Pae Mauna i ka haūna kō'i a Hawiia ma kona a kiolaia aku la me ka ikaika māiluna ke kuā o lio a waiho oni ole anā iluiiā o kā hōnua. Elike me ka huli pii ana o kekahi kumulaau nui oloko o ka ululaaii i ke kikiao mākani Konā, pelā iho la kela'haulepio ana o ka WeH o na Pae Mauna ia Hāvvila| a' i ka \va i ike ihai ai o na kanaka powa, i kela haule ana aku ō ko lakou alakai, a i kā lukuia ana hoi o kekahi mau kānaka ! kaulana o lakou, ua auhee okoā aku la ka hapa'nui q na powa, a iio kekāhi poe he iwakalua ka nui, i pipili paa ko lakou manāo alōha maluna' o ko lakou alii, aole. lakōu i haawipio mai, aka hoonahoā mai la no ma ka .paio ku-e ana mai i na kanaka eha, ma kekahi aoao aku. Iloko o ko lakou nui imua o Hawila ma he eha wale no ua like lakou me he mea paani wale no imiia o ka kakou koa me kona māu hoa, a iloko o ka hapaha hora wale no, j ua pāu loā lakou i ka mokaki iliina o ka honiia, ua māke loa kekahi poe o lakoli, a o kekahi poe no hoi, uā loaa aku he mau eha kukonukonu maluna o ko lakou mau kino. 0 na powa o ka Weli' o na Pae Mauna i aa ole mai e ku imua o Hawila ma, ua holo ojvoa aku la kekahi poe o lakou iiokō o ka ululaau, a o kekahi poe hoi, holo aku ia iwaena o ke kahua kaua, no ka hui pu ana me na kanaka o Hunegarja me ka hooho ana: "E holo e rta hoa i pakele ai ko oukou mau ola, eia ae o Diabolo a hoea mai!" Oiai aole he hoa paio i koe,. ua pau aku. i ka holo, ia wa i haawi ae ai o Hawila i ke kauoha ia Mafelia, e hauhoā i ka Weli o na Pae Mauna a paa i ke kauia, a e hookau ae iaia maluna o kona lio,- me ka lawe ana aku maloko o ke ! Kakela Melodiana, malaila e waiho ai ahiki i kona hoea ana aku mē kona rtiaU hoa. Pau no kela māu olelo a Hawila i kamailio aku ai ia Mafelia, o kona huli ae la i*> ia,imua o kona mau hoa i loaa. ole ka laua mau hana, a kauoha aku la e nee koke aku lakou iinua nie ka hoohakalia hou ole iho, no ka halawai ana me ke koenā o na enemi. Ke ike aku la 6 Hawila, ua hooko na lede opio i kana kauoha, no ka mea ke auhee la ko lakou mau kanaka, me ka nee ana ae ma ke kukulu hema, o ke kahua kaua, o ka mea kupaianaha nae ana e ike aku la, aole he uhai aku o na enemi 'mahope o lakou, aka ke ku la no ia i kahi hookahi, a eia ne hōi o Plawila ma ke holo pololei loa aku hei imua o na koa o Melodiana Kakela, a i I<o lakou nei kokoke loa ana aku, ia wa i puhi ae ai o Hawila i kaiia o-le he hpai-, lona hoi e hōikt aku ana, e hookuene pono na koa ia lakou | iho, a e lawē ae i na kiilana niakaala, paio ana aku m?ĪBI enemi. ka manawa pokole loa, aia na koa ke mahae la ia lakou iho, elike me ka hoailona i haawiia aku ia lakou, o 1 ka mea nae a Hawila e.ha'oha'o loa la,,aole ona ike aku ia Malāvalia kana aikane, a pela hoi me ka Naita Hvinegaria,! a oiai e puuluulu ana kekahi poe naita ma kēkahi wāHi, komo'mai la ka hoohuoi iloko ona, malia o kona-mau hoalōha.palia ke kumu nui o ko lakou akoakoa ana malaila, ia wa i huli ae ai oia ia Oto Beriana. a pane aku la: I "E holo koke aku oe i keia manavva a alakai mai i ko kakoii māu pualikoa, no kahi a na enemi .ē hoolulu mai la, a mai haawi aku i manawa no lakou e hoomakaukau ai, a mai hoohakalia hoi i ka le|e kaua koke ana aku maluna o na koa o ka enēmi. pela v wale no e kaa ai ka lanakila ma ko kakou aoao. "No'u hoi'ame Teodorika, e liolo aku maua np kahi a kela poe naita e puuluulu māi la, he wahi hauoli wale no ko'u, ihe he mea la ua'halāwai ke aikane a. kaua.me kekahi ulia poiiio." o ka mahawa iho la no ia o Oto Beriana i hoohuli" ae ai' i s kona lio, a hōlo pololei aku la iniua o ke o na koa kaualip e hplp mai ana, a holp aku la no hpi o Hawila me kona kokoolua no kahi a na i\aita he nui e puuluulu mai anā i kahi hooka^ii. 1 keia manawa a Hawila me Teodorika e holo pololei aku nei no kahi a na koa powa e akoakoa ana, no ke,kjiai ana i ka lakou mau pio. ke lohe la no laua i na leo hoolio mai kela wahi mai o ke kaliua kaua, me ka hoopuka ana i na olelo, he diabolo keia mea e hel,e aku ana e luku ia lakou; a oiai ua hookauia aku ka weli maluna o kekahi poe powa, uā auhee aku la lakou ma kela ame keia wahi, aka nae ke kakali malie mai la no kēkahi poe o lakou, me ka makauiau e paio mai me keia jnau kanaka elua. No na naita hoi o Hunegaria malalo o ke alakai ana a ka ~Vaita Babulonia ame ke Kaikamahinealii Vaioieta, ke hoamoakoa pono mai la laua i ko laua mau koa ; no ka lele kaua

t ana aku maluna o ka pualikoa e nee mai la imua o lakou, I māiālo o ke alākai ana a Qto Beriana. j Mē ko Hawilā hoololollii hou ole iho, a hopo aku paha i na kaiiaka powa e ku mai ana niē ka makaukāu i na ko'i kaua, aka ua līolo pololēi aku la oiā, a i ka halawai ana i aku me ke kanaka mua lp£ e kau ana maluna o kona lio, he hookahi no hahau ana i kanā ko'i, o kā walawala aku la no | ia a haulē ana ilalo, aia !hji o Tepdprika k.e npke mai la i kā ulu-pa i ka ppe apau e lpaa aku ana i kana hauna kp'i, a iloko o ko laua nei uuku he nui hoi ma kekahi aoaQ ma-' ! ua ljke ko lakou nui me he mea ole la i keia mau kanaka a ka ikaika nui wale, ! Iloko no hoi o keia mahawa hookahi a Hawila me kona e paip nēi| aia ō OtP Beriaha me kona mau koa kē hoōunā mai la i kēkalii kaua loa me na koa _o Hunegaria. j Ma k'ela paio ana a Hawila me na powa, he elima o na kanaka powa i pau i ka make, a no ka maka'u o ko lakou nui aku, o lilo pu auaiiei lākoii i luahi.na ka make, ua hoomaka aku la ua poe nei e holo, me kā haālele ana iho i ka lakoii ihau pio mahope, a o ia ka Hawila i pane aku ai ia I Teodorika: . "Aolē e pono ia kaua elua ke noho iho mā keia wahi, aka ' e hele aku oe e kokua ia Oto Berianai a na'u e kokuā aku ( i ko kaua mau a ē hoea' aku ana no atf iloko ' o ka enaena o ke kaiia i ka wa ponof" o ka wa iho la no ia o Teodorika i hoeu aku ai i kona lio, no r kahi a na koa o Oto Beriana e nee ae la e halaWai 'me na r enemi. I kēla koe hoōkahi ana iho o Hawila, hele aku la oiā e nana i kona mau hoāloha iwaena o ka hui o ka poe e waiho mai ana na kino iluhā p ka hpnua, a piai aple i loaa he poino ia Malavalia, aka nae ua paa oia i ka hauhoa ia i ke kāulā, ua kahea okoa mai la oia i kaiia aikane, nolai?a aole h'e liana niii na Hawila, ka ; huli ana aku iwaena o ka poe e ahu mokaki" mai ana, a iloko o na sekona helu wale no, pili ana Qia mā ka aoao o kā'na aikane a pane aku la: 4< Ua halawai anei oe e Malavalia me kekāhi poino kukonukonu?" wani ana me ke kulou ana iho ilalo, a kau aku la i kekahi limā maluna o ka umauma o Malavalia. "Aoie hē i loaa ia'u e kiiu Hāwila, aka e wehewehe ae oe i ke kaula i hoopaaia ai au, i hiki ai ia'u ke hoohana hou i kuu mau lima, no ka hookau anā aku i ka make weliweli māluna q ka' poe na lakōu i hoopaapip ia'u," a iloko ō ka māiiawa pōkc>ie, ua okioki aku la o Hawila i ke kaula i lioopaāia āi kana aikāne, a i .ko MalaValia liemo ana ae, haawi ae la ko laua alōha lululima a hoomaka aku la e okioki i na kaula i hauhoaiā ai ko laua mau hoa, oia ka Naitā Sēpania mē ka Naitā Hiinegariā. | Ma ka hoomaopopo ana i ka eha i kau aku maluna o ko j laua maii hoa, o ka naita Hunegaria ka mea i kukonukonu 'loa ka eha, a no ka ij,aita Sepania hoi, lie wahi eha uuku loa , ka i loaa iaia, maluha o koha poohiwi. [ He hiea rriakēlievya wāle ho ka Hele pu ana aku o ka naita ' Htinēgar'ia i eha me Hā\yila mā; nō ka paio anā me na ene- i I mi, akā kaūohā aku la lia o j. kā mea i eha e hoi po- I lolēi oia.nolōkō' o ke kakela, niaiāila e loaa ai ia'a na lapaau ana nō kpnā wahi ā ; e kakali hpi pia malaila ahiki i ka [ hiili Hoi aha'akil p kōna mau hoa; inā no ke kaa o ka lana- j kila ; ma ko lak'ou nēi' aoa^l : , j _ Iloko .iiiae o kela manawa i mai ai o Mafcria me kana pio, o ko Hāwila olelo aku la no ia iaiā, e hoi pu aku me ka : naita. IJunegaria nolokō p l<;e. kākela, a malaila lakou e noho ,ai, m'ē'kā h'ooluhi ole iā lakōii iho, 'ma kā hele ana mai iwaho jC paio aku ai me ila enemi. • j M'e ka hoohakalia hou olē iho, ua haalele iho la o Hawila me Maiavālia i kahi a laua o ka hōopakele ana ae i ko laua ! mau hoaloha, alaila holo pololei aku lā nō kahi a Oto Beriana e hoouka māi la i ke kaua me ka hahaha loa me na < enemi. He mea oiaio, ilōko o ka manaWa pokoie loa, ua. ! komo kino aku la laua iloko o ke okoko o kekahi o na kaua hahana loa, e luku aku. ana a e luku mai a'ha, ua halawai ! kino na aoao a elua i kahi hookahi, e ake ana e auhee aku na eiiēmi, ā e kaā hōi ka lanakila i kekahi aoāo. j īV£ā kēlā komō kiiio ana akii' ō Hawila a'me' kona mau hoa ' iloko 6 kahi' hāhāna loa o ke kaua, aole lakou i hoohakalia wale iho i kā pāio'āiiā, ākā o kā ikaika apau 'i loaa ia lakou, I o kē akāmai amē kā makāuku rtia ka hoohana āna i iia meakaiia, o ka lākōu ia i liāawi pau aku ai; a elike me kekahi! nui, ē pulumi pāu ana i na mea ola apau e loaa aku ana māmua o konā āiahēīe, pela iho la o Hawila ma i 1 hookāii aku al i ka make weiiweli maluna o na enenii. I I kā mahāwa i ii*e ihai āi nā koa ō kē Kakela Melodiana ij keia poe kanaka a ka ikāikā nui wale ma ko lakou aoao, e 1 luku ana i na enemi rhe kaWeliweli, ua hookomoia aku ilpko | 0 lakou nā mahaō uilāni ,e hooi hou ae i ka ikaika o ka lakou | paio ana mai, ia wa i lele aku ai ua poe kanaka nei, me hē | mau tig;a ahiu la malupa o na kanaka o Hunēgaria anie na j koa o ka Weli o nā Paē Māuna. Kē ike mai la ka Weli ō na Pae Mauna i ka nui o ka makē iwaenā o kona niau kanaka, a ina e inau aku ana kona 1 paio ana iihiia o na koa o ke Kakela Meloeliana, he hookahi mea maopopo loa e pau ana lakou i ka lukuia, nolaila rio | ka hoopakele ana ae i ke ola o koiia poe kanaka i koe iho, ua hoomaka āe la oia e piihi i kaiia pu o-le, e wawalo hele ana kona leo iloko o ka ululaau, 'he pu .o-iē hoi, e kalkhea ana, ē haa.lēl.e kokē ilio kona. hiau kanaka powa i ke kahua kaua, a eh.ōlp.n'o kāhi'ē palēkanā ai ko lakōii mau olā. Na kela leo p ka t>ti p-lē ā kā Weti p na Pae Mauna, i, hpikē pu akii i ka lphe i n a'naita p Hunegaria, ua hpea mai | 1 ka manawa nb ka-ho|o ana ; p ka hpphuli. ae la tip ia.o ua | poe nei i ko lakou niau lio a hppmaka aku la e Hplp, ao|e nae ' ō Hawila ma i ae aku e pakele, na ālakai o kela poe, nolailai ua kuupau.aku la o Hawila ine Malāvalia i ka holo o ko| laua mā'u lio,' a iloko o ka manawa pokoie loa, aia hoi, piU ana laiia nei.mahope o ke Kaikamahinēalii Vaioleta ame ka Naita Babulpnia, ā paa ana laua i ka hopuia, a haawi koke j t aleu la nō o Hawila i ke kāuōhā; i kā Nalta Babuionia, e pulii. koke āe ōi? i; kaiia p-le, e kaiioha aku aiia'i kona poe kanaka'. e huli hoi niai, o hopniauiā aku auanei 7 ka luku ana a ko Hāwila iha rhāU*kanāka. I I kinohi, ua paakiki no ua alakai nei o na, koa o Hunegaria, aoie e hooione mai i kē kauoha a Hawiia, aka mahope ! nae © kō Hawila hooia ana aku, aole he pilikia e hookauia ( aku ana maluna o lakou, a ē HaaWi aku ana hoi ua o Hawila ! i ke kauoHa i kōna mau'.nāiia, aole e hoouka hou ia ke kaua, akahi no ua naita nei o Hunegaria, a hooko aku i kela kauoha, o ke puhi.aē la,'no ia'o ka Naita Babuloiiia i kana o-le, a ke wawalo hēle la kona leo ahiki i ka loaa ana aku o ia lohe i kona poe kanaka e puahia la, nja na wahi apau oloko 0 ka ululaau, ia wa i ku ilio' ai lakou, me ka maopopo ole | nae o ka mea e hana aku ai, oiai he manawa ia no.ke kupilikii ame ka pihoihoi, he hookalii mea iiui iloko o lakou, o ia no ka paiekana o na ola', 1 He mau sekona pokole hoi, mhope ilio o ka melia ana' iho o ka pu.kahea a ka Naita Babulonia i r kona poe kanaka j e pau ke auhee ana, ua kani kapalili aku ka Hawila pu I o-ie, e kauoha ana no hpi i kona poe aole e hoomau 1 aku i ka uhai ana mahope o na enemi, ia wa i ku iho ai j lakou,i keia wa i lohe mai ai i .ka leo kahea o ka pu o-le. ' I ka ike ana o Hawila, ua hoolohe mai kona poe kanaka 1 ka leo .kauoha ma o kana o-le la, ia wa i huli aku ai oia i imua o ka Naita Babulonia a kamailio aku la: "He pio oe na'u ilokō o keia manawa, eia hoi iloko o ka poho o kuu lima' kou ola, a i kulike ai me na rula paa o na kahua kaua, kē kauoha aku nei. au ia oe, e haawipio koke mai i keia manawa an£>, a e haawi mai hoi i kau inau meakaua apau ia'u, a e liio pu kou poe kanaka i mau pio na'u, o kou Hoole ana mai ikeia noi ma ke ano maikai, no ka ino wale mai no ia, a e anai aku auanei au ia oukou ahiki i ka pau loa ana o kou ppe kaiiaka i ka make." Oiai, aple he manaplana i kpe nb ka palekana, ia wa i lele

iho ai ka Naita Babulonia mailuna mai o kona lio a ku ana iluna o ka honua, wehe ae la i kona papale kila, a ahuwale ae la hoi kona helehelena. eia ka he kanaka aoo a e hoike okoa mai ana hoi na hiona apau māluna ona, oia kekahi o na kanaka koa a wiwoole, a ua kupono no kona kapaia ana aku ma ka itioa-4iōohanohano. ke ahikanana o na kahua kaua o Bunegaria. "No kau .nōi e kuu hoahanau ma ka oihana naita. ke haawipio aku nei au ia'u iho iniua ou," aiaila wehe ae la i kana pahikaua, lalau? pu aku la no lioi -i ke ko ikaua e lewalewa ana ma ka aoao ō kona lio.'a waiho ir,ai la iniua o Hawila, me .ka hoomau hou ank māi no nae i ke kamailio ana: lawe aku ia'u, i p:o naii, a e hana mai elike me na mea au i, makemake ai o'u, 110 ka mea, o ka make ana o kekahi naita iloko o ka lima'o kona hoa paio, he make ia a'u i ai." . "Ile nani hoi iā ua linaw'n'o mai' 1n oe"" : a oe iho imua o'u me ka maikai, ke r makemake pu nei au, e liaawijiio mai ko kooōlua nei, na aiakāi o na kaiiaka na lakou i lele kaua ku-e mai'i ke Kakeia Meioei.ana:" oe e ka' hoahahau iloko o ka oihana hookahi a kaua i hoohiki aku ai i ko kaua mau ola. ke' nonoi aku nei au me ka haahaa loa i kou hanohano, e aei inai oe e hookuu laelae aku iaiā, me ka hoo'au o.e aku i na hoopilikia āna maluna ona, no ka mea o ke kaikuāhiiiē ponoi no ia o ke Keikialii iVJariho, ka mea a'U i lohe waie ai, ua make oia maloko nei o na ululaāu, i koū māu 'kanaka. E hookuu aku iaia e hoi 110 ke aio o kona makuakane, a e hoomaalili aku hoi i na manao mokumokuahua o ke aloha keiki iloko 0 ko iaua luaui makuākāiie, a owāu 110 kau e lawe aku he pio nau." ' ' j "O ka mea au e noi mai nei e kuū hoa o ke kahua mokomoko, he hana paākiki loā ia na'u e'ae akU ai,i keia mana- | wa, no ka mea ua ike nd oe i nk rula paa o na kahua kaua, aole loa e hookuuia kekahi mea i lilo mai he pi6, aia wa.e , 110 a mamuli o ka hanaia āna o kekalii aelike kuikahi, no ka maluhia, ma ia ano wale 110 e hookuuia aku ai, ā e 'hookuu ole ia ai paha. " I ''E hoomanao hou oe, eia au ke hooko wale nei 110 i ka ' hanohano o ka oihana naita, a he mau marta e ae kēkālii i kuleana ma ka hoholo anā i keia ninau ko'iko'i loa. O ka mea pono a'u e mahao nei, o # ia 110 ka haawipio ana mai o | ke kaikamahinealii iaia iho imiia o'u, a e lilo ana 110 hoi iā i mea nona e hauoli āi, no ka mea, ua kamaaina rtiua nh oiā ia'll, a pela hoi ali iaia, ā ke liooia pu aku hei 'au imuā o oluā , a elua, e hoao no au liia na anb apau e loaa kā huikala' pihā ia mai no olua a elua, i ka wa e kukakuka ia ai.nā niēa pono, a makou er'hana aku ai maluna o na pio. "No kela lohe e pili ana i ka makē ana o ke Keikialii Marino,.,aole he oiaio o ia lohe, 110 ka mea eia 110 oia ke o!a •mai nei, a e ike 'aku ana no kona kaikuahiiie iaia, a e hui ana hoi he alo ā he : alo maloko o ke Kak'ela Meloeliana." I No kela lohe pōno ana' māi paha o ke Kaikāmahinealii Vaioleta, aole i māke kona kaikiinane, a i ole, nō ka ike maoli iho no paha uā hooliokāia oia rha na ano apau, ia wa 1 pane mai ai uā kaikamahine'iiēi i kēia māu olelo: | "Ke ae nei au me ka' nianao maik&i, e lilo i pio na ka mea e kamailio pu hei.me' niaiia," alailā lele ilio la oia niailūna | mai o kona lio, a haavvi inai lā no hoi 'i kana: maU lako kaua imua o Hawila. I . Aohe mau kamailio liou a Hawi'a i ke Kamaliiwahine ' Vaioleta, aole i lilo ko laua kamaaina mua ānā i kumu nonā e haawi aku ai i ke aloha, a' kamailio aku palia i kekahi i mau olelo olUolu, āka he wa kela no ka hooko ana i ka j oihana naita, a 1 ka mana\ya i ku iho āi o Vaioleta ilalo, a , waih.o mai la hoi i kanā mau meakaua, ia wa i huli hou ae >. ai ua o Hawila a pane aku' la i ka Naita Babulonia: ) "Ke makemake nei au e kaupha aku oe i kou poe kanaka i e hele mai imua ou, oiai he manao ko'u e hoike aku ana, imua o lakou, aole no ka ināina, no ka huhii, a 110 ka pana'i ana aku paha i ka ino, a lakou i hana mai ai, aka, no kii hoike ana aku ia lakou i kēkahi mau liieā oiaio, e hoopauia ae.ai ka maka'u ame ka hopohopo iloko o lakou, 110 ka lilo ana mai he mau pio na'u, amē ko'u poe kanāka." No kela noi a Hawila, ua hookani hoū ae la ka Naita Eahulpnia i kana pu o-le, a iā wa i' lohela aku ai ka hāluku o na kapuai wawae o na lio, mai na wahi'like ole mai ōloko . o ka ululaau, a iloko no hoi o ka manawa pokole loa, hoea . mai la ua poe kanāka nei, ā'ku ana imua o ko lakou alakai. 1 Oiai e kakali ana,*o 'ka lohe aku i ka maiiao o ko lakou 1 kaheaia ana aku, ia wā i hoike aku ai o Hawila imua o ua poe kanaka nei, he pio lakou nānā, a ua makemake hoi oia e haawipio niai lakoii' i na lāko kaua apau, aole nae ia he mea no ua poe kaiiāka nei e hooko koke mai āi.'a ia mana\va i kamaiHo aku ai ke Vaioleta: "Auhea oukōu e o'u mau makaaiiiana, aole e hiki ia oukou, ke hoōle mai i kā oiāio o na olelo apau a oūkōu i lohe * mai nei, i kamailioia ae e ke kanaka nana i hoauhee ia ka-. kou ma keia hoouka kaua ana; o ka'u wale no e nonoi aku j nei ia oukou, e haawipio mai imua ona me na manao mai- 1 kai, o ka oukou mau meakaua apaū, e waiho mai imua pna, I a ke lana nei kuu manao, na ke au no o ka nee ana aku.o ka J mana.wa e hoihoi hou mai i ka noho lanakila āna nialuna 0 oukou apau-.'. | Hakalia no a pau kfe kamailio ana aku o Vaioleta, ia w-a i olowalu like mai ai na leo o kona poe kanaka, i ka hooho anā mai: "E like me na mea au e ko makou haku wahine i makemake ai, pēla no makou e haawipio aku nei ia makou iho, ame ka makou mau meakaua, iloko o ka lima o ke kanaka 1 kāa aku ai ma kona aoao ka lanakila i keia la." I Mamua nae o ka hooko ana mai o ua poe kanakā nei nia ka ; waiho ana mai i ka lakou mau lako kaua, ua haawi koke ! aku la o Hawila i ke kauoha, e paa aku no lakou ia mau j meakaua. aka e huli hoi pololei aku hoi lakou apau noloko o ke Kakela Meloelianā, malaila oia e hoakaka piha aku ai i na manao i koe imua o lakou. j Ma keia wahi e kuu makamaka heluhelu e hoomanao iho ai kaua, ua kaa ka lanakila o kela hoouka kauā āna mā ka aoao o Hawila ma, a ua lilopio aku hoi ka Naita Babu-. lonia ame ke Kaikamahinealii Violeta, na alakai'o na koā o Hunegfaria i māu pio malalo o Hāwila ame«kona mau kokua. No kela mau hoakaka hope a Hawila imua o kana mau 1 pio apau, ua huli hoi like aku la lakou noloko o kā pa o ke Kakela Mēlodiana, aole nae ma ke ano he mau pio maoli, me he poe malihini la, ka mea hoi nana i hookahaha loa aku i ko lākoū rhahao, no ka mea ua kuhihewa loa'lakoil, ē hoopaaia ana la ko lakou mau lima i ka hao, a e hoopaaia aku āha hoi ma na wahi 'e hiki hou ole ai ia lakou ke hele' lanakila, eia ka aole. | I ko lakou hōea āna aku noloko o ka pa o ke Kakela Melodiana, Ua lawe loa ia aku la ke Kaikamahinealii Vaioleta noloko o ke keena hookipa o ua kakela nei, pelā hoi me ka Naita Babulonia, a ia laua i hoea aku ai maloko o kela keena nui, aia hoi ka U'i Magarita ame ka Lēde Peresila ke ku māi la me.ko laua kulana hiehiē, pela hoi me Malavalia ame kona mau hoa, a ua hooi loa ia mai lje kahaha o kq laua mahao, no ke ku maoli i kā hanohano o ko laua hookipaia ana āku maloko o kela kakela. ! O oe paha kekahi e ka makamaka heluhelu e ha'oha'o pu iho ana no keia hookipaia ana aku o ke Kaikamahinealii Vaioleta āme ka Naitajßabulonia, me ka hanohano, aole hoi laua i nanaia mai he mau pio, eia nae, he man' hana maalea wale no keia a ka kaua koa opio fc i wahi e haulepio ai na manao uilani, o ua kaikamahiiiealū nei ame kona mau _kanaka apau, e lilo ai lakou he poe kauwa hoolohe malalo o Hawila. Hoonohoia aku la J<e Kaikamahinealii V'aioleta maluna o kekahi nohp i kulike me kona kulana alii, a ma kona aoao ka Naita $abulonia, c aia hoi o Hawila, ke ku mai la mamua

o ko laua alo, itia kahi paha hē' corto kapuai ke kaawamai.ia laua akii; a ke kau ākU la hoi ka nana ana a Yaiole. maluna ona, aole me rtlaiiao huhu a piha inaina, al me na maka oluolu, me Hejnfcaia; e hoike okoa aku ana, t ke komohia ana.o na maiiao itithi,iloko ona no ka hewa n ana i hana aku ai malunk o kblk kanaka opio. Aia ht>i ka U'i Magarit* k£ kii mai la ma kahi kokoke, n kona kahiko hololio, a ke r»na aku i ka helehelena o ua i nei o Rokenekai, ua hele 4 P* 1 ' ka ula ma na papalina, o no oe o ka ohi'a pala haa'ma o ke kuahiwi, he lamalarr hoi kau, a ua kupono i'o n6 ka paa aua o ko Hawila m. nao mahope o kda kaikamāhine, oiai he huapala maoli n Oiai na mea apau e noHt> hoola'i ana, ia \va i hoomal< mai ai o Hawila e kaniaiiio: "E ke Kamaliiwahine Vaioleta, me ka naau kaumaha a e hoike imua ou ame,' ka poe apau maloko nei o ke keena, no keia haiaw&i hou ana o kaua no ka lua o k manawa, ka mea hoi a'u i mahu'i mua ole ai. pela iho i kaua e halawai hou ai.~ He oiaio, ua lilo oe he pio na'i oiai kakou maluna o ke kahua kaua, elike me na mla paa ia hana, aka, ia'u nae i la\ve mai ai ia oe maloko nei o ke: kakela, aole ia ma ke ano he pio oe na'u. aka he malihii kiekie. "Ke haawi aku nei au ia,oe i ko'u mahalo nie ka hoon;a kai pu, nui o kou koa a maka'u ole. o ke alakai an mai nei i na koa o kou aupuni, no ka ])aio ku-e ana mai na kanaka oke Kakela Meloeliana nei. Malia paha he ma kumu ano nui, ki mea nana i kono aku ia oe e hele wahin mai ma ke poo o na pualikoa o kou makuakane, imua o k kahua kaua, ke olelo aku nei nae au ia oe me ka hookaman ole, aole loa hē*pōlolei a oiaio o na mea nana i kono aku i oe e hēlē mai i ke kaua. "Aole nae keia he manawa no ke kamailio ana no ke ku pono a kupono ole o kou hele ana mai ike kaua; he manaw okoa aku ia e kafnailio ai, o ka'u nae e makemake nei holke akii ia oē, 6 keia lede au e ike mai nei, o ka mea no i: a'u e lawe niai na he wahine mare na'u ma keia niua aki ka mea no hoi naina i pale ae i kou makemake, ia oe i ne; mai ai ia'ii e lilo aku i kane nau," o ka hele aku la no ia < Hawila a loāa ka U'i Magarita, lawe mai la a hoolauna akt la 'imiia o ke Kaiikamāhinealii Vaioleta. Oiai ka U'i Magarita e hookokoke mai ana, ua ku ae 1 0 Vaioleta iluiia, .1 hie na manao maikai o ka piha makee aloha oiaio iloko ona. ua haawi mai la o Magarita i kon limK no ke aloha ana imua o ke kaikamahinealii o iiunegari a paiie'mni la: "E ka lede kaulana loa, ke paa nei au i kou lima. me k āloiia oiaio, me ka lana o kuu maliao, ke hana nei kaua i ke kahi āelike, liiai keia manawa aku, ahiki i kt> kaua mau I. hopē, aolē loa kaua e kq hou ana maluiia o na kahua kau. no ka hookālie ank i ke koko o ko kaua mau hoakanaka aka 0 keiā ko'kaua hoike okoa ana ae no ko kaua lilo aki 1 mau hoaloha oiaio loa ma keia niua aku. "Vna na lohe oē i kekahi mau mea e pili ana no'u, ame k; mea a'u i aloha ai, o ka'u wale no e olelo ae ai. e hoopuin. kaUā i'iia mea māikai ole apāu o ka wa i liāla, a e nana aki kāua i na mea onuia aku nei e oili mai ana." "Me na Uiānao oiaio apau mailokei mai o kuu puuwai. k apo'aku nei au i na olelo apau āu i kaniailio mai nei. "i pan mai ai rio lioi ke Kajkamahinealii Vaioleta, me ka hoomai hou ana niai: "Ke nonoi aku nei hoi au ia oe, o ka'u mai mea apau i hana aku ai, e hoehaehaia ai kou manao, ame k. manao o ka mea aU i aloha ai, e huikala mai oe ia'u, a eiik hoi mē kau noi; no ko kaua lilo i māu hoaloha pilipaa m; keiā mua āku, ke haawi aku nei au i ko'u ae, mailuko lil« māi o kUu puuwai. 'He mea keia a'u i moeuhane -mua ole ai, peia iho ia loaa mai ai ia'u na hookipā hāiiohauo ana ia oukou mai eiā ka nra kāhi o ka ino a'u i haha akii ai r o ka maikai k« pana'iia mai ana; a ke uwalo aku nei au iinua o kou kieki. ame kou hanohHno, e ka mea i piha i ka maemae ame k; oiaio, ina ēia ni>' kuu kaikuiiane ke o!a mai nei, e loaa ia'i he nianawā e ike hou aku ai i kona helehelena. "Kē nonoi hoū'aku nei no hoi au, ke lilo ia i mea maika i kou noonoo, ma ko olua la ē hooliloia ae ai i hookahi ilok< 0 ka berita o ka mare, o ka la hookahi ia o kakou apau • mareia ai, a rta kbu mau lima ponoi hoi e haawi mai i kaiu na'u, maiwaenā mai o na kanaka koa a ikaika au i ike a iwaena o kou mau hoaloha." Ma kela wahi i hooinaha iho ai ke Kaikamahinealii \*aio leta i kana kamailio ana māi, a o 'ka manawa no hoi ia ; Magarita i p.ane m.ai ai. me ka leo oluolu loa: "E ke kaikāmahinealii o ke aupuni o Huneparia nei, k< aupuni hoi ia'u e noho malihini nei, aole au i nioeuhane inu; e lilo ana keia hora i maiiawa no kauia a elua e lioea mai a 1 ka lilo ana he mau hoaloha pilipa'a loa, a ke hoomaikai a< nei hoi au i nā lāili, no keia pomaikai nui i loaa ia kau; pakahi. "He mau enemi kaua i na hora i kaahope aku nei. e hoo uka ana i kekahi kāua hahana loa maluna o ke kahua kaua i keia mānawa nae, elike nie kau i hooia mai nei e lilo kau; i mau hoaīpha pilipaa loa, o ka make wale no ka mea nan: e mawehe ae, pela no hoi au e liooiaio aku nei imua ou, ; iniua o na lani, aole he mea nana e mawehe ae i keia nolu aloha ana o kaua, o ka niake wale no. "Ii kuu lioalpha, he mea pono no e lohe oe i kekahi me; e pili ana ia'u a e manaoio mai lioi, eia au ke kaniaili< wale aku nei no ina mea oiaio loa, oia keia: Ua nui a lehu leliu wale na kanaka opio o ko'u aina i hoao mai ma n; ano apau e pahele i kuu noonoo, mē ka manao e haulehi; ko'u kupaa nialalo o ka mana ume o ka lakou niau hana hoo walewale, eia nae, ua hoohoka aku. au ia lakou apau, a n» ia niau hana a*u, i kapaia mai ai kekahi inoa maluna o'u ka Manu Nuiiu Ahiu, aohe kianiaiiu ,e hei ai. "O kuu kupaa nae, o ka hiki ana hoi ia'u ke hoohuka a'a i na kanaka opio apau e ku mai ana imua o kuu alo. u; haulehia ia, malalo o keia kanaka opio," me ke kuhi/cuh aiia ae o ua o AJagarita ia Hawila, oiai hoi kana aloha e ki mai ana e hoolohe i na. olelo e kamāilioia ana niawaena < na lede opio. "Ae, o k\iu kupaa, ua hoohinaia ia e keia kanaka o;»i<>, < ka ahiu o kuu uhane, ua hei ia i ka upena kuu a ka Lawa kua, a nolaila ina o oe pu kekahi i pahēlēia na noonoo hoo hihi, ma ka manawa niua loa i halawai aku ai ka ikt a koi mau niaka me ka helehelena o ke aloha a kaua, aole au t ahewa aku ana ia oe, oiai he haawina like ia e loaa ana i n: kaikamahine opio apau, ina e ku aku āna oia iniua o k< lakou alo, elike no hoi me a'u i.ike iho ai no'u iho. "No kau noi hoi, e. Ho'u aoao, o k. wae ana ae i kokoolua,nou, me.kau i iini loa ai, k< hauoli nei au i ka hookō atiā aku ia hanā, a'u e hew.i ol« ke olelo e ae, o ka ri\&£ e kōhp aku ai i kane nau, h< kanaka opio oie, e āi hāalelē iho la ka U' Magarita i kona ku.aiia ipa Kela wāhi, a ,liele pololei aku 1. hoi a k,u ana o Oto B,eriatia, me ka pane ana aku: "E kekahi o na hoaloha piliiiāa loa o kā mea a'u i al<.h: ai, kekahi hoi o na ,i { loaa a.i i kuu Hawila ka hano hano ame ka lanakila ā kākoU apāu e haaheo nei i keia la ke manao nei au, ua hoea mai i ka manawa'kupono loa a'i e papahi aku ai i kēkahi ke'a hoohanohano loa malun; o kou umauma, nolaila ke kono aku nei au ia oe. e kuilim; pu mai me a'u, a lawe aku au e hoolauna ia oe i ke Kai kamahinealii Vaioleta o Hunēgaria nei, ka mea a'u i law« mai ai i keia la, i hoāioha no'u, aoka mea no hoi a'u i kohe iho ai, e lilo oia i n6 ka wajpiau loa," alaih haawi aku la ka U'i Magarita i kona limalmua o Oto Beri ana, me ka lalau ana mai no hoi o ua katiaka opio nei ka lima o ka Manu Nunu, oiai hoi kona helehelena e hoik< okoa mai. ana i na hiona mahiehie, no keia hanohano kila kila loa i loaa iaia. (Aole i pau.)