Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 20, 17 May 1918 — HE MOOLELO POKOLE NO KA REV. GEORGE L. KOPA, I LAWEIA MAI KEKAHI MAI O KANA MAU HAIOLELO AME NA HANA ILOKO O KE KIHAPAI. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO POKOLE NO KA REV. GEORGE L. KOPA, I LAWEIA MAI KEKAHI MAI O KANA MAU HAIOLELO AME NA HANA ILOKO O KE KIHAPAI.

110 ko kanaka pono, aohe nae i hoomanao ia mra; ua lawein •:!.u In na kanakn JokoniQikai, aole nae ,• k:u."ka i noonoo, ua 'lawea aku ka . j..ino. nihi ko alo aku o ka hewa. [ i." !iplp aku no oia nie ka nialu, e hoo- j - :i!i:( lakou ma ko lakou wahi moe, o ;:-i hoi i hele ma kona pololei. Isa-< • i ! ka Lunahooponopono o ka Nupepa !■'. /m, Aloha oe:—K oluolu mai i kau kaawale o kau pepa, no k'a uiakou • \: hi puolo e kau ae la maluna'. • Un : i Kiuia o Rev. (ieo. L. Kopa ma Hana. J M-",ii. i Mei a kuu aku la oia i ! lilinne ina ka home o ka-na keiki ; !..n:i William K. K-opa, ma <ii Aperila 21, 1918, nolaila ua ane- . <• !<>a e f>iha he G:> niakahilu iaia. ( :i hoohuliia oia i ka pono ina kona hanau no. i ka la 6 o Aperila, 1882, i,k.' Bir makahiki a oi iloKo o ka lmn ko kakou Haku. Mafuuli o ka ni,;!ti n ka niea Ma'i' Euanelio,' owai ma ! i. Icsu aoao'? Pane o Geo. L. Kopa, ;; ii:.i ia "hope tnai, ua hele aku la ;:i:ie kona ohana no-Jte a'o ana i oi:.;itju kalnuiapule, ma ke Kula Kahūna- : i!c ma \llonolulu e noho kumu ia ana a J.VV■. r. M. ir>-(le. ! a kanalua ia mai oia nia keia iini c lilo i haumana, oiai aole i wae li'" ' ia i kekahi aha mokupuni, nplaila, ua kaua a kauoha* ia mai la e kali oe, a !<e kumu.xAoJe oi&'i kuemi hope i.i keia kanaluaia, a*hala kekahi mau l;i. hiki niai la na komile'ni.naninapj mal:a o Hev. 11. 11. Paleka no p«ha kekahi i.ila o ia komite, a ha!a hou'he la, loaa :::ai la ka hoike a ke komite, ua aj:oj'.oia ee i liauinana iro ke Kula Kaliunapule. , t'a noho oia i ke kula me ka iini nui i ka ke Akua olelo, a me ke alakai ana a Kona uliane, i n.'efa e lilo ai ke kanaka i kauua hoo'.ohe laia. 1-1 e ekolu makaliiki a ei kona a 'o ia ana, ua ; hoounaia aku la. oia i haiolplo no ka pkalesia o Wniniea, Kauai. hooko oia i keia hoounaia ana, no ka make ame ke ola, oiai he kauwa oia na Kristo. A hiki i Waimea, Kauai, me ka ohana, alaila, hulawni mai la me na alalai, e hookuemi in'jicia ai ka haipule manaoio ole; o ia hoi: Akahi, o ko laua home i hōokipaia ai. he halekuai, oiai laua i pae malihini aku ai, i hoomaemae oleia, a e kakau ana no iia'holopapa o na inea kuai. ] kekahi la ae, hiki mbi la elua mau eleniakule haipule i koe o ka ēkalesia, i lawe'mai i ame -wahie na laua nei. I'ane msti la laua: He mahakea ka aina, ke iho aku ka maka o ka palau, alaa mai nuuui ka papaa. ike mai la kaJtou, ho nane ka olelo .a ka haipule, he l.aawina [>aakiki ka mea, akahi, kkalii.' Klua. Ke kali nei maua a hoihoi hou ia iii»j ka ekalesia. Pela o Simeona e kali an'a i ka hoike a'ka uhane, aole e make e a ike i ka Ilaku, ka Mesia, pela keia mau liaipule e kali ana no ka ekalesia, .'iio ka mea, o ka ekale.sia, aohe okalesia, ua pau na hoahanau i ka hoo-ī-.iana a Rowela. Nolaila, ua kau iho maluna o Rev. Q. L. Kopa ka hakoko pu ana aku 'imua o ke no koua Akvia, ame ke kokua uui hoi a ka Uhane Hei mea e hoihoi hou ia mai a-L> ka ekalesia. Aole o keia wale no ka pilikia, aka, o ua iuea kekahi e pouo ai ko ke kiiio. • -. Kkolu. Aple no wahi kokua loaa mai ana mai ka ekalesia mai. Eha> Ao!e pu he liaawina i hoomaopopoia mai ma keia.lioounaia ana mai, nolaila, hooho!o ilio la,lauri nie ka wahine, e ulana papale oe, a kuai aku i ke dala, a owau hoi, e mahiai ame ka laWai 'a. »na, i poiio ka nolio aua; a oiai ,ua haawi mai !:i na eleniakule haipu(e, i ka ainn mahi- : i. Ilooholo iho la o Kopa, i hapa o ka ! i i ke komo kauhale a hapa i ka mahiai. A hala kekahi nianawa liuliu no,' kukakuka iho la oia me na elemakule i'aipule i ka mea pono e hana ai, i hoi liou niai ai ka ekalesia. E ku kiai ka!.011 me ke kahea ana i ko kakou Akua i kela ame keia hora 2 a. m» o ka wana- : t>. o ke'a ame keia po, no ekolu maka'ii'. i. Ma ko niaua home, wah-i 4 a na eleMakule haipule, ua liauoli oia np ka loaa : ; na o niau kokua uoua (Kopa) ma' ka h:\na. < l'a ku kiai lakou a liala kekahi mau fnakaiiiki nie ka ■ hoomanawanui. Ua; hoi liilii uiai la kekahi mau hoahauau, : neane e um>, a ua lioike ia mai la i ka. l'apa Ilawaii. Ua hoounaia ae ua ko-; Mite e'kukuhi hou i ka Ua ilieia ka niakuahua o ka hoi hou aua: 'nai o na hoahanau a haalele i na hooinana e. Aole r>loihi iho mahope, ua 'noe aku la na elemakuie, haipule, ua

nw)c iloko o ka manaolana. He mea | kokua DUi i na kahunapule ka loaa aoa o ka poe haipule oiaio iloko o na ekalesia pakahi, elike ae la me keia elemakule o v Waimea, Kauai. Me he la he umi-kumamaouo a oi makahiki i noho ai laua i keiji ekalcsia, a moe ka makuahi- j ne .niua uana mai na keiki elima e ola nei, oin o Wm. K. Kopa, Mrs. W. H.> Berringer, Moses Kopa, Keawe Kopa, a hookalii aia mo Rev. .7, A. Akina. • Ua noho lunakanawai apana uo AVai mea, Kauai, i kahi mau īuakahiki. Ua ; inAre hou J makuahine ma. Kauai a ha-j ule no, a loaa hou jio jia makuahine .oia o Afr.s. Bessie Palea .a he mau mahina a nee mai no Kohala nei. Kia uae 'ua ano ulakolako ko lauu noho ana nie jke koh.o kuhihewa ana e uoho a moe malaila, aole ka. Oiai ua hiki aku la ka leo kaheu mai ia K. S. Timoteo aku, e hoi 'mai no ka o Kalahikiola, Kohala, Ha\Vaii, nolaila, na uee Hiai la a waiho aku la i na pono ame na pomai- i kai, me ka hnli hou ole' aku ihope; f»ae malihinl mai la" i Koha!a nei, i. kahi wa o I>ekemaba, 1 iH)4, mā ka hoine i 0 ka Lunakahiko J. FI. Kamaunu. j | . Ko laua hoomakamaka mua ana ine ! kona man kamaaina i heie pu mai ai _ I oia 'o Rev. K. S, Timotqp auie Mrs. E. S. j Timoteo. He aina no la nei, elike no me Waimea, Kāuai; ua • ,V | kauliilii ue. keiki, ua mokuahaJtia m'e kh makua m.ua, a he ma'u makuahine kakai-1 kahi waie no koe e ku kiai aiia. K:ike i me ke alahele mua no ana (Kopa) i hele ai i Kauai, pela no keia, aole i hoomao- j popoia ka palapala kahea, aole pu i lloomaopopoia ke ola o ke kahu a-ka eka- j lesia e hanai aku ai. I kona hiki ana niai iloko o ke kihapai uei, ua hoomaka i ia ke, kakauinoa o na hoahanau no ka palapala knhea kahu, a hoomaopopo ke •ola, he iwakalua <lala. Hoomanawanui I iio ! I • Iloko o keia hualielu uuku, aole no i j liiki ke hanai pono ia, no.ka īnea, ua j paakiki kuliepo, ua mahakea uo hoi ke j HUiapai. He elua paha mahina ka noho ana o ke kahu, ua hui mai la ka makua- t hine Mrs. G. L. Kopa me ua makuahine kuka e kukulu i ahahui ko-1 kua no ka ekalesia, i n»ea e lioopakele J ae ai i na hoahauau,,a >vaiho ia aku ia manao no kahi fra. Ahiki mai la i na j l(i īiiua o Aperila, 1905, ua hui aku la o i Mrs. W. P. McDougall me ke kahu atne 'Mrs. G. L. Kopa no ke kuka ana i keia 'aliahui wahiue, a i ka holopono ana,.ua hu) pu mai me kekahi mau inakuahin.e hou, Mrs. C. K. Ne, Afrs. L. Keoloewa , ame kekalii mau niakuahiiie hou aku. i Ua hanaia ke kuinukanawai ame na nila, a i ka la 12 o Apenla,. 1905, ua wehē. ia ka halawai mua ma ka halehala-. wai o Kapaau, a.ua aku aueane .'lO lala i ka inakahiki mua.. Na"keia ahahui i ku kiai a hoopakele 1 ka hapauui o ka manawa i ke ola* o ko makou kahu, ahiki wale i kona waiho āna mai la, no 1H in{fkahiki, me ka aie. ole, a ke ku uei no fceia ahahui i keia wa. Aole he mau kokua e ae mai ka'Papa Ilawaii mai anie ua ahaliui e ae .elike me na ekalepia e ae. ]N,[amuli o ka ulu a ikeia ka holomua o na liana hanai uhane iloko o ko makou kihapai,, ua hapai hou ia ae kona'ola, iloko o kela ame keia elua makahiki, <a i keia mau makahiki hope mai iiei, ua hopu mai la na keiki a paa ma ko lakou lima ka- hanai; ana ,aote no hoi lie wa a inoe iho iloko o 'ka lima o kaua poe keiki aloha. He īnea pouo no e loaa kekahi ahahui ina kela ame keia ekalesia, i hoomama a hoopakeleia ae ke komo ana aku o .kai ekalesia ame na hoahanau iloko o ka. aie. O Mrs. G. L. Kopa no ka pereāi- ( deha mua o keia aliahui. ■ • ■ Eia kekahi inau hana nui i h'apaiia e? laua iloko o keia kihapai:- 1. Ko laua komo kauhale malihini ana, e inii i na l hoahanau, ma ka hele wawa*e aua i kahi wa, a; ma ka lio i kalii wa i kokua ia mai e kekahi mau lioahanau, orai he nui: a laula ke kihapai. 2. O ua makuahiue 'kekalii i huipu ma keia liiau leomo kauhale ana. 3. Ka hooikaika a hooueemua i na. hana o ka waihpna kok.ua, ma na hana| p?iina ludu, ulaūa moena, hUnm' kapa,! aha fea, a pela aku. ' . Iloomaemae liou ana i ka pi\o 'a oi Jcb makou luakini,.pena ana aine ka uhi, ana i k?i piula, he $1.100, mai na hoaha-; •nau ame na hoalolia oloko nei o ke ki-. hapai. • y. Kukulu a hooniaeinae liou aua i na! haie halawai li.ke ole, he $i;}00 a.oi. , 6>,.Kukulu ana i ka halekahuhou ame' na lilo e ae ame na pono apau, he $2000| a oi. . , O heia mau huahe.lu apan, mailok,o, : inai no ia o na hoahauau, a he liilii na ; . me,a i haawi ahUia ia mai e waho. M.a< keia ,e ikeia ai k.a ikaika o ke.ia kauwa liaua, iloko o ko lesu kiliapai, a he kiahooinaiiao poina oie, iloko o kela amekeia ha.ipule ,e i.ke mai ai. .. . ' 7. , lie niau apaua aiua keka,hi i liaawiia ma.i, mamuli o na liana a ko makou . kahu, nplaila.,, ua lokahi ae la o ,Jlr. .aane Mrs. H. L. Holstein, a haawi mai la i keka-hi lihi o k(K )aua aina ma Kokoiki,. kahi e ]ku .uei ka halehalawai. nona, ka mii he t)0 kapuai laula ame 115 kapūai loa. Pela o Mr. ame Mrs. F. Kaitaivp, he hapa e.ka, o kekahi wahi o ko laua aina, no ■k.a, halehalawai o Kaauhuhu., Mamuli o ka loaa ana mai o ke'ia mau apana aina kuokoa i kohoia ai i papa kahuwaiwai, Rev. G. L. Kopa, C. K. Kunane ame Mrs. W. I\ MeDougaH. . f>. O kekahi o kana mau hua i ikeia, o ia no ka hoi hou ana niai o ke.kahi o na keiki,-pakahj, p<|lua a maka pua k& kahi; ke keiki, wahine ame ke kane, a eia ke haua like uei. Ua lilo kekahi

mau keiki i mau keiki .na ka aha, ua loaa na laikini haiolelo a ke haua nei. 9. Hooikaika i na haawina mahele dala o ko makou mau C. E. he elima haI neri a <ji, a ua pau i ka ukuia aku, pela j na haaWina (lala uo ko makou Kula Sa- [ bati no ka lioaloha, ua ukuia aku, aole aie. . ! O keia ae la kekahi ona haua ano Pl»ui. lle mau makua'oluolu, akahai a | Aoha i na keiki, haipule a hooikaika ma I | na hana kokila np• ka pon.o o ka ke j ; Akua hana, haawi aku no i kahi berena j | a haa# T i hpu mai no, alakai nui no na lulu, a kokua iloko o keia ekalesia; he linia mohaJa, e weheia ai ka naaU u ka ]»oe waiwai ame ka i'.ihuue; a ua ikeia ka onou ana niai i ka lakou aloha, ma ke ala, ma ka home, ma na halehalawai aiue ka luakini. He nui no ka minamina-o na. keiki a na misiouan, aole no ae e hookuu elike no uie ka ekalesia. | Ua loihKjio ak ka h<?omailp ' a ka ma'i ,i ke kino, uiai ka hookuu ana o kii Aha.Mokupniiii o Kohala nei i lai nuaii, ]917. Ua noi lūai oia e hele hooj niahn,, a ya hookuu aku ka ekalesia no : llehahi nia.u mahina, a hoi mai. Loaa . liou i ka onawaliwali', a noi hou mai e • liookuu loa-; aole he ae o na hoahanau, [•a u.oi hou no e hookuu loa, a hooholo ka hnpanui p. ka ekales;a, elike me ke noi, ' a ina loaa ka niaha, hoi hou mai, ke | h.oa ia'aku; a i Maraki 24, i hookuu aku ai ka ekalesia, ahiki mai la.kana keiki Wm. Kopa, no ke kii ana mai. j A i ka la 12 o Aneiila, 1918, i haalele.mai ai no Honoiulu, a i ka fa 24 o j Apenla, i ke kakahiaka Poakolu i loaa, mai ai ka.lohe ma ke ielpl a'apa nvj o I M>. W, P. Mrl)ougall., ua hala 0 §&v. ,G. L. Koi»a. Walohia wale a! . Alolia 110 na keiki hou i, ke kaawale I koke ?ui.u 'o ka makua. I k'a puni ana'O ka apai!a i keia lono, he.mea e, ka pili ! aiku o ka nianaa, me ke aloha a miua | niina nui. hīalā, ua hoi aku la ka Ihihane nie ka Lani, a ua ili iho ' maluna o kakou na lioomauao aloha noj na, nu aku,maktna-0 kaua wahine ' ia haawre,(luuluu ame ka ohamr pu,. | Nolailaj.;*kp komo-,pu. aku nei inakou J na keiki ile-kii o na. olelo hoopomaikai a ke Akua, ilokp o ka ekalesla o KalahiI kiola, Kohala Akau, ke Kula Sabati, na j AHahui Hooikāika Kr.istiano ame ka Kokua Aloha o na Makuahino, kahi hoi n kakou i paaua pu ai no ka hana a ko kakou Haku le-gu Kri.sto, a mamuli iioi o ke k?\.u ana iho maluna ou, ytts. G. L. Kopa, ka olua mau keiki, na [ jnoopu.na am.e.ka ohana.apau ka haawe kaumaha a l.uuluu, ,i k.e kaawale an.'i o kau'kane, Rev. G. L. Kopa, ka makua l.ioi i aloha nui ia, 119, kau pu iho maiuna 0 makou ia haa»jve hookahi, nne ka.niiiiaiiiina nu'i. Nolaila, ke kOlllO pu aku nei makou me oe ame ka, ohana iloko 0 ia u like ana, ame ka makou mau hoalohaloha aija nou, nona.i hala aku; a 0 ka makou mau leo pule, e hoolauna.aku ai imua o ko.kakou Haku Lani, e hoomaniaia mai 1 na naau i kauin^ha. Ekalesia—Njii Aupuni, J. K. Lawelawe, C. K. Kamahoahoa, J. H. Kaiimunu, S. Kaauwai, R. K. Naipo. Kula Sabati —Mrs. C. K. Kunane, Mrs. W. P. MeDougall, Mrs. C. K.,Ne. Na Ahahui Hooikaika Kristiano— Mrs. Melp Uaia, peresideua Kaahu.manu; Mrs. Paakea l'aia, peresicleiia, Maka|JiJ3ila; perqsidena *tialavira; Mrs. L.. peresi- i deha Kapaau; Mrs. Kanaina,. ,peresi(lena Honomakau; Mrs. A. K. Me-1 Dougall, peresi(lena Kapaau Opio; Mrs. | 4ane Lineoln, Kaa\ihuhu; Mrs. C. K. Kamalipahoa, ,p.eresi(]eua Kokoiki Ppkii;.Sōl. Kalahoouka, pei'eaiile- 1 na Kpkoilii ' , Ahahui K#»kua—Mrs,i C. K,. Kunane, Mrt>. W. P. MeDougail, liope. Hanaia i Mei 5, 1918.