Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 16, 19 April 1918 — KA HANA A NA MOKUKAUA AMERIKA MA NA KAI O EUROPA. [ARTICLE]

KA HANA A NA MOKUKAUA AMERIKA MA NA KAI O EUROPA.

CLEVELAND, Ohio, Aperila 7.—Ma kekalii haiolelo i haawiia e ke kakauolelo o ka oihana kaua moana Daniels ma ka po Poaono imua o kekahi anaina i malamaia inaanai no ka hoomanao ana i ke kulaia o ka.makahiki mua o ko Amerika komo ana i ke kaua mai ka iuanawa mai o ke kukala ia ana ae o ke kaua e Amerika ame ka hoolalelale ana aku i ka manao o na kanaka ma ka aoao o ka Liberty Bon»ls, i hoakaka mai ai oia i kekahi mea a ke auguni o Amerika i hana ai a e hana nei i nei manawa mai ka manawa māi o ka hoomakaia ana o ke kaua he makahiki i hala aku uei. Ua oi aku mamua o 150 mau mokukaua Amerika mawaho ae o na moku hahai mokuluu e hana mai la i nei inanawa maloko o ke kaei kaua, wahi a ke Kakauolelo Daniels, a walii hou ana he hana naauao ole ka hoike ana ae i ka nui o na inokuluu a na Kelemania i lukuiā a holoaia i ka hohonu o ka moana. Eia nae, wahi hou ana hookahi moku wawahi topido Amerika mailoko ae o ke aumokukaua Amerika i hoounaia ai i holoia eia 1,000,000 mile a he 81 a'na mau mokuluu i liāhai ai, a he 717 mau inokū kalepa ana o ka Ukāli pu ana a he 86 ana inau moku o ka ukali pu ana ma ke ano he mea hoopakele no ia mau inoku. O na mokukaua Amerika, me ke kokua a na moku na lakou e hana i na wahi poino o na moku, aneane e pau loa lakou he hiki no ke hana i ko lakou mau poiuō ponoi iho, koe wale t\o ua poino koikoi loa, olūnā o ke alaliukimoku kahi e hoopauia ai o ia pilikia. Ma ka liapa hope o ka keiKakauolelo Daniels mau olelo, "ua hana' ko kakou mau mokukaua i ka hana leaulana loa a kakou e haaheo ai, aka e oi hou āku ana ka mea e hanaia e pono ai. Oka kakou i hana ai i nei inanawa he nui no ke hoohalikeia me ka na Aupuni Hui, aka, lie nui hou aku ka liana a ke hoomahuahuaia aku la nae lakou me ka hikiwawe loa." Na Meku Maloko o na Kai Kaua Maloko o kana haiolelo ma ka la aku la i nehinei oia olelo mai oia ma kekahi liapa: "Ile mau mokukaua ka Amerika aia ma na kai o Europa, aole o na mokii hahai top"ulo wale no, aka, o na mokukaua pilikua pu kekahi ame na mokukaua holomama, na mokuluu, na mol'j6 hokua, na moku lawe pu, nā mo l * ku kiai ma na kapakni, na mokukolo a he lehulehu aku o na arto moku e ae no na hana kuikawa. "Ua hoolako akū makou i kela ame keia kokua kupono i na aupuni e aku ( elike me ka hiki a elilee me ia i noiiā! mai no ke kaua. Ua komo aku keia | aupūni ina ka hui a hjyia pu ana me j lukou. Ua hanā'ia e ka kakou mau mokukaua kekahi mahele ano nui iloko o ke kaua ina o ke kaua ana aku i na j mokulun a ma lee kokua aua aku e ho-! emiia mai ai ka heluna o na m'oku kale-1 pā e hōopiholoia, ke hoohalikeia me'ka heluīiu o na moku i hoopiMioloia he makahiki i hala, ame ka nūi o nā mokuluu i hoopiholoia." Ua heluheluia mai e ke Kaleauolelo Daniela kekahi leka mai ka Aclimarala Simms mai e hoakaka anā no kona mahalo nui no ke komo pū aūa aku o na mokukaua Amerika me ūā mokūkāua o na Aupuni Ilui. "I keia manawa, ua oi aku malua o 150 mau mokukaua Amerika me ke komo pu ole o kekahi heluna nui o nā mo-j ku hahai topido, e kauā mai la ma kela aoao; ua oi aku mamua o '55,000 koa ame na aliikoa e hana mai la maloko o, na kai o Europa. Ua oi aku keia mamua o ka hapalua o nā kaūakā o ko kakou mau mokū kaua mamua aku o ke komo ana aku o kakou i ke kaua: Aole i komo pu iloko o keia helūna na kanaka o na moku lawekoa ame na moku hoolāko meaai ame lāko kaua, na k'oa kiai i hoolakoia nie uā meā kaua, na kanaka haawi kartak&>otaa hale kelekalapa uweaole ; ame-kekahi poe e ae i komo aku iloko o ke- kaei kāuā ma na kelekalap'a e holo aku ana a e hoi mai ana. "O na mokukauā he hiki no ia lakou ke liana i ko mau poino iho me ke kokua aku no nae a na moku.na lakou e hoopaa ae i na wahi i poino, koe wale no na poino nui loa 'o ira ala'hukimoku kahi kupono e hoopauia 'ai ia niau poino. "Ua kukuluia he mau- lialekula ā he mau halekoa i Whi no na kanaka liou e noho a e a'oia ai, a malaila e laweia ak'u ai iluna o na moku no ke paui ana ma k«,hi ona kanakā hoih'oiia mai &Via i Amerika nei a lawe aku i maū puālikoa hou. Ona aliikoa i a'oia maluna o na kahua kaua ame kekahi inau kapena moku i a'oia a i lawa ka ike i ka holomoku ua lroihoiia mai lakou ianei rto ka noho kapena ana aku noluna o na moku liou e paa mai ana, a lawe aku ia mau moku no kahP o ke kaua, elike me ka hikiwawe e loaa ana. Ua hoouiauia ka hoolako aiia aku apau e pono ai lakou. O na hāle hoahu ukana malaila e hoolako aku' ai : i na, mōkui ua kukuliiia ma na walii like ole maloko o na aupuni hui. Na Pualikoa Lele i ka Lowa "Ua leukuluia he mau hale nui no na mokulele maloko o Europa a no kekahi mau mahina ke komo pu ana aku o na mokulēle a ka oihana kāua nioana Ame* rika ilpko o ko kaua. O ka mua o na pualikoā i na lako kaua a Amenka i hoopaeia aku i Palaui oia u 4 a pualikoa lele i ka. lewa a ina ka la 8 o lune ko lākou hoea ana ■ aku. Aia ko kakou mau kanaka lel'e i ka lewa ke liui pu mai la nia ke ana me ko Palani, Pelekane, Italia āme Potugala māu kanaka lele i ka lewa. "Ua kwkuluia he maū hāl'e hooikaika kiuo ma kela a ma k«ia : kāhua hoomoaua o na koa malaila na # koa e hele ai e hoohauoli a e hooikaika kino mahope o ka pau ana o ka lakou mau hana nui a koikoi o ka la. "Ua liana na mokukāuā o kakou i kekahi mau hana kaulana loa a kakou e haaheo ai, aka nae he nūi aku no ka hana i koe e pono ai e hanaia. Ma ka hoohalikelike ana ma ka heluna o na kanaka ame na moku e hoolianaia mai la he liilii loa ko kakou mau kanaka i poino. He elua wale no mau mok-u wawahi topi<lo Amerika i hoopiholoia e na mokuluu, oia na moku haliai topido Jaoob ,Jones ame ka Aliedo i hoololiia āe i inoku hahai topi<lo. He eha mau inoku liilii e aku i hhopiholoia, mamuli 0 ka ino o ka moana.'/ Ua haawi ke i kōna mahalo maluna o na aliikoa ame na kanaka Ainerika no ka maka'u ole ma ka hakaka ana me na mokuluu lie hakaka ana e hiki ole ai ke ikeia aku ka eneini a he lehulehy no hoi na moku 1 pakele mai ma ka ā'pua niai ka poinO maLa ua topido.