Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 16, 19 April 1918 — Page 7
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
NUPELA KUAKOA HONOLULU, T. H: POALIMA, APERILA 19, 1918.
ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu
Eia au ke makaukau nei e haalele iho ia oukou e o'u mau hoaloha, no ka’u huakai no kuu aina hanau, aole no kc aloha ole ia oukou, no ka mea aole he mea nui e ae iloko o kuu noonoo nook oukou pono wale no ia. Ua hoike aku no aui na kumu. o keia huaka'i a'u. nolaila e kakali oukou me ka hoomanawanui no'u malia iloko o la ekolu mai keia manawa aku e halawai hou ana no kakou he alo a he alo, ke mai ko kakou Makiia nia ka lani.
"Manao nae au o Malavalia ke huli hoi koke mai ana. • ma ke ahiahi o ka la apopo, me kona lawe pu mai i na ma- ka,ukau no ko kakou kulana kupale, a e hooka'ulua iki aku ana au me Oto Beriana, a mahope mai maua e huli hoi mai ai a'u e manaolana nei, e loaa mai ana no oukou ia maua iloko o na ola kino maikai.
"Ia'u nae e haalele iho ana ia oukou mahope nei, o ka'u e kauoha aku nei ia oukou apau loa, e noho oukou iloko o ke apo kuikahi o ke aloha, e hoomanao mau ana hoi, he poe hoahanau oukou apau noloko o ka ohana hookahi, e noho oukou me ke kiai makaala loa no ko oukou palekana, ame ka palekana o lede opio a'u e haalele iho ana malalo o ka oukou malama ana.
"Elike me oukou apau i hoolohe mai ai i ka'u mau kauoha, pela no au e manao nei, o ia haawina hookahi no ka oukou e hana aku ana i kuu Magarita aloha. E lilo oia i makuahine no oukou, a nana no auanei e hoolawa mai i ko oukou. mau makemake, oiai e noho ana malalo o ka malu o keia kakela, a e nana aku hoi oia ia oukou me he poe keiki la nana."
Ma keia wahi i nana mai ai o Hawila maluna o kana Magarita .aia hoi ke kulou la ko,na poo ilalo, na ka waimaka no e hiolo makawalu ma na papalina, a' no keia ano o Magarita, .ua komohia aku na manao ehaeha iloko o ka poe apau maloko o keia keena, me he mea la, o kekahi mau minuke keia i nohoalii iho ai kekahi nawaina ehaeha iloko
ka puuwai o keia ame keia, a o ka Lede Peresila kekahi iloko o ia haawina hookahi o ka luuluu, oiai e kaawale aku ana kana mea i aloha. ai mai iaia aku, a hoomanao wale ae la no ka mea Icakau i keia' mau lalani mele:
"Hiki mai ko aloha kupouli,
Aneane no au e uwe iho,
E uumi. jho ana i ka waimaka,
Hiki ole ke paa i ka hu'e a ke aloha."
Me na manap makee o ke aloha oiaio, no kona kaawale mai kana Magarita aku, kau mai la kekahi lima o Hawila ma ka poohiwi o kana aloha, a hoopuka mai la hoi i .ia olelo, e haehae aku ana i ka puuwai o ka Manu Nunu. ka mea nana i hoolele pau aku i ka Magarita nana ana ma ua maka b kana Hawila. me he mea la e puana okoa aku ana
keia : mau lalani mele a kahiko:
"Pupue ia pua i ka noe,
kahiko nani no ke kino,
O ka hu'e ae a ke aloha,
alii paa i ka nui kino."
"E .ktiu Magarita aloha, o keia mau naita kit pohai mai nei, o kou poe kanaka ia. a e lawe mai nae oe ia lakou me he mau keiki la nau, a pela hoi lakou e nana mai ai maluna ou, me he makuahine la no lakou," alaila huli aku la oia inuia o na naita Hunegaria a hoomau hou aku la i kana kamailio ana:
"E o'u mau hoa o ka oihana hookahi, ke haalele iho nei an ia oukou mahope nei. o ka'u kauoha wale no ia oukpu apau, e nana niai. oukou maluna o kuu Magarita, ma ke ano o ko oukou makuahine ia. oiai ati e kaawale aku ana no kekahi mau la pokole,^ a.e hoolohe hoi oukou i kona leo, o kana mau mea apau e kauoha mai ai ia oukou, o ka oukou . ia e kokua aku ai, me he mea la. eia no au me oukou mahope nei," alaila hooki honua iho la o Hawila i kana kama ilio ana aku, no ka mea, ua hele.mai la na hooni ana a Icq aloha a kupouli. e haale ana hoi i ka lihilihi maka.
I ka hala ana nae o kekahi mau sekona o keia hoomana- wauui ana o Hawila e uumi aku i kona manao aloha no kona kaawale aku mai kana aloha mai ame kona mau hoa- loha, ia wa i pane hou mai ai oia i ka i ana aku:
"E hoolohe hou mai oukou e na keonimana, ia'u e haa- slele iho ana ia oukou no ke kiai ana i ke kakela. nei. ame ,na lede eha imua o ko kakou alo, ke hookohu aku nei au i ka Naita Makarofa ame ka Naita Sepania. o laua ko oukou alakai, ina nei no ka hoea koke mai o na enemi, mamtta o ko'u huli hoi ana mai ma ka'u huaka'i..
"O ko laua leo, he leo maua ia. a o ka laua kauoha. he matia ia, e hiki ole ai i kekahi ke hookiekie ae. a ke makemake nei* au. e noho oukou me ke aloha kekahi i-kekahi me he mau hoahanau ponoi la, aka maluna ae nae o na mea apau, e lilo ka leo o ko oukou makuahine nei. i leo i oi ae ka mana, maluna o ko na alakai a'u e hoonoho aku nei maluna o oukou.
"No oukou hoi e na lede. c haawi oukou i na makaala ana no ka pono.o ko kakou mau hoaloha, ame ka poe e waiho mai la i ko lakou mau eha ; e hana aku i na mea.apau e ho- oluolu ai ko lakou manao, o ka mea nui o ka hoi pono mai o ka ikaika iloko o ko lakou mau kino," alaila kulou iho la oia,ilalo a honi aku la ma ka ihu o kana Magarita, me ka puapa hou an£ ae i keia mau huaolelo:
"E hookaavvale hou ia ana kaua no kekahi mau la pokole e jve alohaV e hoomanao nae, aole ia mamuli o kekahi hana ano ole, aka mamuli o ka makee ana, e hoauheeia aku na ao hoopoluluhi e hoopuni ana i ko kaua ola ana. e hoomanao nae, o ka mea nui., oiai oe e noho hookahi iho ana mahope nei, o ia' no kou uumi ana i ke aloha, mai ae aku iaia e lana- kila maluna ou, o lilo auanei ia aloha, i mea nana e hoo-~ pupule i kou noonoo, aka e hoolanakila i kou mau manao maikai apau maluna ona. ^
."Eiaka manawa ke nee nei imua. nolaila ua pau ae la no koHi'-mau manao nui i ka hoakakaia imua o oukou. e hele £e kaua iwaena o ko kaua mau hoaloha, i haawi pakjftii aku ai ail i ko'u aloha lululima ia lakou, a hele aku au ma ka'u huaka'i, he loa ke alahele, e hoea aku ai i ka aina hanau.
Ma keia walli, lalau.aku la o Hawila i.ka lima o kana Magarita a u haele like aku la no ka haawi ahai l^ona aloha hope i na nai^a Hunegaria i lilo mai i mau hoaloha nona. eia nae iaia i hoea aku ai imua o ua poe naita rjei, e kamailio aku.ana oia i keia mau olelo: "Eia au ke haalele nei ia oe, no kekahi mau la pgkole wale no. o ka'u wale no e kauoha aku nei ia oe, e nana i keia lede opio, ka mea a'u i makia paa iho ai iloko o kuu puuwai, e lilo nYai'ana oia i hoa pilipaa loa no'u ma keia mua aku ; a elike' auanei me ko oukou hoolilo ana mai. ia u i makua no oukoii, pela hoi oukou e hoolilo ai iaia he makuahine aloha
no oukou."
Mc kehi mau olelo hoalohaloha o Hawila e haawi pakahi la -'una--naita Hunegaria, a aole he hookahi iwaena o lakou tviHki &e kaolii aku i ka hookahe ana mai i ko lakou mau .AM.li.inwka. i.kaira mea oiko lakou piha aloha no keia kanaka opio a ka oliiolu waipahe, ka mea a lakou e hiki ole ai ke hoohalike ae. e loaa kona lua ma Ilutiegaria apuni. _ O ka hele lioi ia o'liawila e haawi i kona aloha iwaena o na hoa naita ahiki i ka pau ana, alaila honi aku la oia i na kilokilo wahine. ma ke ano he mau makuahine laua nona. a o ka hop<£ loa no hoi i kana aloha, me ka haawi pn ana aku no hoi i kona aloha i ka Lede Peresila. me ka puana ana aku i keia mau olelo:
"Eia maua ke hele nei e-inli i palekana no kakou. e noho olua.me ka hoomanawanui, a i ka wa pono e hoea hou mai ana no maua. a halawai hou kakou apau iloko o ka hauolu"
I keia matiawa i haawi aku ai oia i ka hoailona ia Malavalia ame Oto Beriana, o ko lakou wa ia e hele aku ai a kau maluna o ko lakou mau lio, haawi hope ae la ke aloha i ko lakou mau hoaloha, a'hele aku la o Hawila me ke kui- f kuilima'pu ana me Magarita. o na wahine kilokilo aku ma-1 hope o laua. a o Malavaiia no hoi me ka Lede Peresila, a Oto Beriana ka hope loa.
Ia lioea ana aku a lakou nei no kahi e kuku mai ana na lioi makaukau me na pono apau. a mamua o ko Hawila kau ana aku maluna o ko'na lio, puliki aku la o Magarita ma i kona a-i. a honi aku la, me ka pane ana aku : "O ka'u maka- , na hope keia ia oe,- a kaawale kaua. ina paha hoi i maliu . mai oe i k^'u leo, e hoohui koke ia kaua i hookahi iloko o ke apo, o ke. aloha, ina la hoi, aohe olelo ana, ua hala aku la nae ia. e nana aku kaua i ka nee ana mai o ke au o ka manavva."
He mau sekona keia i hele ai na manao o na ipo a kuhaiki no ke kaawale o kekahi mai kekahi aku, aole nae ia he wa no ka hoohakalia ana iho, nolaila kau ae la o Hawila maluna o kona lio. pela no hoi me kona mau hoa, ia-wa i hoo- paiakuli ia ae ai ka levva, me na leo huro o iia naita Hunegaria, he mau leo o ka piha ohohia no ko lakou mau haku»
MOKUNA XXVIII.
Aia ka moiwahine o ka po, ke kuupau mai la i kona ma- lamal^ma nui maluna o ka aina, me he mea la, e hoike okoa mai ana i kona piha hauoli ma ke kokua ana mai no keia huakai a na kanaka opio, e hoomalamalama ana i ko lakou alahele, a kaua e ka niakamaka heluhelu e hooheno wale ae ai no:
"Nani wale e ka mahina,
E konane nei i ka po la'i,
Kukui malamalama,
O ke aupuni o Anehila."
Oiai no hoi na leo huro o na naita Hunegaria e haawi mai ana me ka piha ohohia, ua haawi like aku la o Hawila mai i ko lakou aloha, me ka wehe ana ae i ko lakou mau pa-, pale kila, a oili aku la mailpko aku o ka pa, me ke kamoe pololei ana aku o ko lakou alahele, ma ke kukulu e moe pololei ana no Italia, ka pahuhopu.
Ma keia haalele ana iho a Hawila me kona mau hoa i ke Kakela Melodiana, ua kamoe pololei aku la ka lakou huakai noloko o ka ululaau, a o ke konane maikai'o ka mahina ma keia po, ua maalahi maoli ko lakou nei hele ana, me ka pili- kia ole, a i ka wehewehe ana mai hoi o kaiao, a’ahi no a loheia aku ka leo o na manu. e kani hone, mai ana ine na mele nani, e ikuwa ana i ka pili o ke ao, ka mea hoi nana i hoohauoli mai i na manao o kamahele no ka oili mai o na kukuna malamalama o ka la.
Aia hoi ka makani kehau ke halihali mai la i. na aala kupaoa o na liko o ka waokele, e hoeaea mai ana i na mana olana o ka hauoli iloko o ka kakou mau koa opio 'a o ia ka Hawila o ka huli ana-mai ihope a kahea ( mai la .i kona mau hoa: "Pehea olua?"
"He maikai no maua,'aole he pilikia," i pane likei aku ai no hoi o Malavalia me Oto Beriana.
"Owau kahi mea hou o kakou ; iloko ka hoi o keia nanea i ka hele, me ka noonoo ole ae i kekahi mea, koe wale no ko kakou hoea aku no Italia me ka palekana, aia hoi oili honua 'mai la no kekahi hiona ano e ia'u, o ia'ka hele mai la o ko'u houpo, a lupalupa me na hoomanao a!olia ana, no ka home kakela a kakou i haalele aku qei mahope.
"Oiai kakou e kilohi aku ana i na hiona nani o kS. waokele. a kakou e haawi ae ai i na hoomaikai aiia, no ka hanu ana aku i na ea hu'ihu'i e haawi mai ana i ka ikaika hou iloko o ko kakou mau kino, ua lele e wale mai la no na manao aloha walohia ilol o'u, me he mea la e hoolale okoa maoli mai aha no ia'u e hoomaha ae au i -ka ikiki 'kuu uhane, iloko o na leo mele a na manu e kani mai nei me ka piha ulumahiehie.
"E lilo olua e o'u mau hoaloha. i mau mea na laua e hoolohe mai i ka'u kanaenae aloha ana ae no ka ukana nui a kuu puuwai e hiipoi-nci, ua hele loko a kohu alii, ka hahana, a'u e hewa ole ai ke hooheno ae:
"Ahi wela mai nei : loko,
I ka hana a ke aloha;
E lalaw ( e nei i kuu kino,
Konikohi lua i ka puuwai."
"E hoolohe pono mai Olua i ka'u kanaenae ana, a na olua ia e hoike mai i ko olua mau manao nema, ina paha aia kekahi mau mea maikai ole iloko o ka'u himeni, e hoike mai olua ia mea ia'u."