Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 13, 29 March 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

* Oiāi 'lakou e i hoike a'e ai o Hawila i kona j Aaii&.o,:^ i jkpmo pololeiiakp ka naita Hunegaria ame ka naila , Sepānia.. ilokp o ka ululaau, a e ma'kaala loa hoi laua i ka ! t halawai ai 1 , me, na kanaka o ka inoi, a hoopoino ! iā, i Tnai<:pāha{ laiia, o ka manawa iho ,la ia e hoomaka ai e puhi 1 i;ika.,lāūa. ijiau ;0-le,: >va e maopopo ai ika pPe iho i koe, j laua me kekahi poino, alaila e hplo koke aku no { OHHakW.ila.ma, ipo ka haa\vi ana pku i na kokua ana ia laua. j Ina hoi no ko laua halawai ole mē kekahi poe kanaka, alaila ē hoolohe .inau-.no; ;laūa, a i ka wa e lohe ai i ke kani kapalili ō kā'.laūā. nei mau oie, e hooinanao iho kela mau kanaka, ūa halawai o Hawila me Malavalia, me kekahi poino ; ko.'iko'i, e holo koke mai laua, a' hoouka i ke kaua no ka j lanakila o kp.Hawila ma aoao. ' . > I ka māopopo ana o ka lākqu nei papa hoonohonoho hana, ia wa i haawi ae ai ko lakpu lululima hope ana, a kamoe aku la ka nāita Hunegaria.me kdna kokoolua no ko laūa wahij a noho iho la no hoi o Hawila me kona mau hoa, no ke kakali ana akū i ka manawa e loheia ai kekahi hoailona pu puhi, mai ko lakou mau hoa mai. . ,Ia hala aiia aku hoi o kela mau naita elua, a koe iho la o liawila ame kana mau aikane, ia wa i pane aku ai o Hawila: "O ko'u manao ea, e komo pololei aku olua noloko o ka ulu-1 laau, a e hele hookahi aku no hoi au ma kela aoao aku nei, a ua lohe no hōi olua i ka hoailona a'u i kamailio mua aku nei, i kela.mau hoa o kakou, in'a no ko olua halawai me na | kanaka o ka moi, alaila. māi hoohakālia i ka hōike ana mai ia'u ma ke puhi ana mai i ka. ōlua ō-le, a pela no hoi au, ; ina np ko'u halawai me kela poe." j > Ke oili ae la ka la ma ka piko o ka mauna i kela manawa . a lakou e kamailio nei, nolaila he mea makehewa wale no ka poho ana aku iwāho o kahi malaelae o ikeia mai auanei la'kou, aka ē hele lakou noloko o ka ululaaū» malia o kaa ma ko lakou aoao, ka ike mua ji kela poe kanāka powa. j "Auhea o,e e ;Hawila,kuū,aikanē, he ha:na paakiki na'u kā \ hookuu hpokahi ana aku ia oe e hēle malok,o o keia ululaau, i hpppuniia ena kanaka o ! ka M.oi Humera, no ka mea ua ike n0.,0e, ke hoohalūa nei lakou i, kou ola, a nou hoi ko ' lākou makemake e hopu a paa, pau like ana kaua iloko o 'keiā pilikia, a malia o kakou aku np paha apaū loa, me ko kaua māu hoa. ' E hele like no kakou i hookāhi-wahi, i halāwal no ia mea ka poino, ua hiki maūa ke kokua aku ia oe, a : pela hpi oe eleokua mai ai, ia maua." , No kela rnau olelo a Ma.lavalia, ua hoopau okoa ae la o SHawila i kela manao ona, ē hele hookahi aku, a haawi mai la,oia i kona a£, me ka nonoi pu ana mai i kana mau aikane ē .kāla aku. iaia no kēla manao fnūa ana i hoopūka mai ai," : ; wahi. a Havyila, oia.i nae np kona manao. eiiele aku e hooha'na i konā manao ka.uihaha a luuluu no kāna Magarita, pela wale.no oia i makemake ai e hookuu ia aku oia, ua pōina loa ua koa nei a kaua no ka poino i manaoia ai, e i hookau mai maluna ona. I ■ ■ .JVC3, kekahi anp nae, aole loa i maopopo iua o Hawila, ke ( kumu nui o ka puka okoa. ana āku o kela mau oleīo mai ; isia aku, aka nae pela iho la, no na mea i hoopaāia nona, a no\ka mea. e hoea mai ana i ka hookpia ana o ka wananā ā | Jce Kilokilo, Monika i hoike mua aku ai ia Magarita, e hoea j mai> ana i ka la a 'ka U'i Magarita e halawai pu ai me'kana alohā, ma ka Welelau o na leo mele, e kakali iho nae kaua e ka makamaka, a e nana aku hoi i ka hoea ana inai i ka wa e hookōiā ai kela wanana. | Ua hoomau aku 'lā no o Hawila me kōna māu hoā i ka hēle ana iloko o ka ululaau, he mehameha pu wāle no ia a Jakoū e ; hēle nei, aole he loheia aku o ka nakeke 'mai o ka f poe hoohalua, a i ole ia, ike okoa aku paha ia lakou. I Ua ma'u no ia wahi a lākou nei i hele aku ai, hoea aku la lākou ina kapa o kekahi kahawai, a malalo o kekahi kumu.laāu nui, noho iho la lakou hoomaha, a ke kiekie ae la hoi ka lailuna, eia no.nae i na hora o ke ehu kakahiaka. ! ; No aia mau ke kono a kona manao, e hoohala hoqikahi .oia i kona, manawa maloko o ka ululaau, nolailahaalele iho la i kana maū aikane malalo o ke kumulaaiii a hele.>Holoholo aku la ma kapa o ka muliwai, e walea ana hoi i ka uliuli lipolipo o ka wai e lana malie ana, ka mea hoi a iea poe haku mele i hooheno ae ai i keia mau lalani 'mele:; • "Lipolipo ka wai o Eleile, ' „ ' Huihui i ka noho a ka ohu, 1 mehana i ka lau a ke aloha, I ka pili aoao āna iho." Ua ma'u no ia hele ana aku a Hawila, alaila noho iho'la malalo o kekāhi kumulaau, iloko o kela manawa, me he mēa ; la, ua poina loa ae la mailoko āku o kona noonoo, na mea e pili ana i ka poino i makemakeia e hookāu māi mālūna oria | e ke Keikialii Manno ame kona mau naita, hē hookahi wale no mēa nui,.o ia no na hoornānao ana no kāna āloha, a oiai j ua hele olōkp a piha e noho aku ana, o ka hoomaka ae la no ; ia o HāWila himeni, aia hoi. kona leo ke kikiko'u la kohu i l'eo ho na manu iiwi polena o ka lika. . I Uā'hoōpiha kōkeia aku oloko o ka ululāau me ka leo hoēhe ō ka kakou kōa opio; a ke laweia la hoi ka leo o kela j hinieiii,.a pa pono aku la ma na pepeiao o kona mau hoa-j loha elua, e walea ana malalo o ke kumulaau, ia manawa i hoopihā koke ia mai ai laua me na manao ilihia, i kau a mea o ka ame ka u'i maoli no o kela leo himeni, ka mea ho.i a laml i lohe ole ai pela mamua, . i H'e niea oia : o, aole loa no o Malavalia me Oto Beriana, i, lohe iki i ko Hawila himeni ana he hookahi manawa, a i ko laūa lphe ana aku i kela leo a ka nani nui wale, ua hoopiha j loa ia laua mē na manao kahaha, me ka ninau okoa ana aku o Malavalia: "Ea, owai la hoi ka meā nona keia leo nani a ka launa ole i ka himeni a kaua e lohe nei?" I Ua hilinai mai o Hawila ihope o ke kumulaau, ma kela ' manawa āna e kuūpau ana i ka himeni, aia hoi iloko o kona nanea, i kaomi aku ai kekahi mau lima ma kona poohiwi, a, māhiua o konā huli ana mai e nana i ka mea npna kela mau j lima, aia hoi, pāiaL ana kona a-i i ka puliki ia, a ma-u ana hoi j kona ihu i ka honiia, me ka moani ana ae o ke ala onaoha i o ka pua rosē, eia ka o kana aloha no, ka U'i Magarita, a o ( ka Manu Nunu Ahiu hoi, ka mea i oleloia, aohe kiamanu e j heī aj, i ke keiki nae oloko ō na ululaau, hiu ia mai a pili i ka poli. . | Oiāi ūa ma'u na la o ke kaawale ana, ua hele hoi ke aloha a kau,ri ka nuku, i ka hui ana ae o na opua i kahi hookahi, aphe āku he hana i koe, o ko laua lulumi wale no, e hoonipo ana.ilpko o na wiliau o ko laua aloha. j . Laiau mai la o Hawila i kana, Magarifa a hoonoho pōno iīio ,la mamūa. o kona alo, me ka honi hoomau ana mai i 4cāria: ho kēkahi manawa, alaila puana ae la i keia mau ! lalani, fii"el.e i ; • i . ' ■ ' "Māemae Lihau po ika lehūa, | r y Kupu kelakela i ke alp o;Malama, Me he lama la'ko aloha e^k'a'ipo, sj" Ke hiki mai a hiki mai." ' • , • . -i •..•

- Na kela mau la4arri mele hoi ā Hawila o ka hoohenp ana ae, i kono aku i ka U'i Magarita, e puili mai ma ka a-'i-ō. ka' meā ana i aloha ai, rrte ka h'ina aria aku o.kona'poo iluiia o ka umauma o Hawila, a noke ae la i ka haawi ana i na muki aloha o ka ipo i ka ipo, no ka mea ua kakali wate mē ka hooilianawanui, akahi no ka hui hou, aole kakali ana akii; he wa ia'no ka manu inuwai, e inu ana i ka wai o ka hooh'ihi ame ka makemake, a mahope aku na mea e pili ana ia laūa I iho. G kō laua nei lulumi hoi ia ahiki i ka mahie ana ae o na haawina ikiki o ke aloha kupouli iloko o laua pakāhi, ia wa i hoomaka aku ai o Mkgārita ē hoike i kōna moolelo māi | kinohi mai ahiki wale i keia hui pii ana iho'lā' o lauaj elike no hoi me ka kaua e ka makamaka heluhelu i ike ai ma na helū akū nei i halaj a o ia ka Hawila i ninau niai ai ma ke ano hoohuahualau: i "He keu no hoi o'e'a ka £iha lokoino me ke ole ia'u. ! Ua ike mai 110 ka hoi oe i ko'u noke aku i ke alualu mahope ou, āohe nae ou wahi mea a ike wale mai; o kou holo no ia a nālowale iloko o Jca ululaau, a ku īho lā au i kahi o ka hoaa; e naku hēle ana i o a ia nei, aohe ou wahi mea a ike hou iā." j No keia mau olelo hoi a Hawila, kūlu okoa iho la ko Ma- ! garitā māu wāimaka, no ka hoolūhi makehewa ia o kana: aloha, aka nāe, mahope o kona holoi ana āe i pa waimakā mai kona māu lihilihi akū, ia wa oia i hoakaka pono mai ai, i ka niii no o kōna ehaeha, no ke ano 0 kana mea i hanā mai ai, aka nae aole e hiki iaia.ke alo ae, no ka mea ua paa oia inalalo o kekahi hoōhiki ana i hana ai m"e ke Kilokilo Monika. ; ; | Hoike pu mai la no hoi ua o Magarita 1 ke kamailio ana aku o ke Kilokilo Monika iaia, i ke kuko ana o. ke Keikialii.i Marino, e pepehi i ua o Hawila a make, i wahi e lilo aku ai j ua o Magarita i wahine na kela keikialii, ke hoole o Kawila, aole e lilo i kane na ke Kamaliiwahine Vaioleta, ke kaikua'-. hine o ua keikialii nei." . . <f Ua pomaikai loa au ma keia halawai pu ana.iho la o' kaua iloko o ka manawā i manao mua ole ia, a ke hoomaikai aku nei no hoi ia oe, i koū hoike ana mai la i keia.mea :ia'u/;< aka nae, ua haupu no au i ka manao o ka hana a kela keiki-'. alii ouka nei o ka ululaau, hoi, ka hoounaia. ana.māi , o na naita he hookahi haneri me ka umi, no ke kokua ana .i ka holopono o kona manao hoohalua, aka nae, aole loa au i | hopo iho, a i maka'u aku paha i ka nui o ko lakou ikaika ] ame'ka mana, no ka mea ua hele kuu puuwai a piha i ke' aloha nou, o ka m'ea wale no ia nana i kono mai ia'u, e<pii. mai, iloko nei o keia ululaau, a e ku aku imua o ka pōino;' a o ka lanakila paha, elike me ka hopena e ikeia aku āna." t E makaukau mai ana ka U'i Magarita e kamāil'io, iiā j hoopuiwa loa ia laua i ka lohe ana aku i ka nakeke ana mai olpko o ka nahelehele, a ia Magarita no a noho pono*ae;mai ka aoao o kana aloha, ku a'na'no he umi mau kanaka, i kahikoia me ko lakou mau kapa kila, a i makaukau hoi me ka lakou mau mea kaua, a pane mai la kekahi o ua poe kanāka nei:. •• : . "Ke mkemake nei aū e ninau aku ia ōlua, o oe anei kekahi o na kanaka powa e keia kanaka opio, a makou e huli nei? Ua hoounaia mai makou e ka Mpi Humera e hele', mai nei hopu i kekahi mau kanaka p'owa elua.'' Huli ae la o Hawila a i aku la i kana aloha: "E oluolu oe e hele aku a kāu maluna o kou lio, a e 'hookuu māi hoi oe 1 ia'u, e pane ae i ka ninau a keia poe kanaka," me ka hopu ana iho o Hawila i ka lima o Magarita a huki afe la iluna. .. Hoomaka aku la o'Magarita e hele no kahi e ku.mai. ana 0 Pomelia, kona lio eleele, aia hoi maluna o kona kuā, kana r j pana me kana eke pua, aole nae i loaa he elua mau kaina wawae a 'ua o Magarita o ka hele ana aku, ia wa i holo aeJ ai kekāhi naita e ake'ake'a iaia, me ka hoao ana ināi e hopū 1 ka li'ma o ua kaikamahine nei, aka iaia ke' hooko mai i 'kona manao 'lapuwale, Uja.;lo ; aa 9iua ; aku la oia i ka hauna ko'i a Hawila, ā konini ana I b o' ka hōohiaka'īho 'la no iā o ko lakou nei kaua • ana/he eiwā mai ma kekahi āoao, a o Ha\yila hppkahi wale aku no hoi ma kona aoaō. : Aole o Magarita i hoohakalia wale iho, ma= ke ku ana mai a nana i ka hopena o kana, aloha imua p ke alo o kela ! poe kanaka, aka holo aku la oia ā kau malun ō kpna lio, 1 hopu iho la i kana kakaka a omou iho. la hoi i kekahi pūa, a iaia j h.uli mai ai a nana i kana aloha, ua like ptrme kekahi liona, i piha i-ka huhu, e paio aku ana me na ka.naka & kjp. : moi, aia. hoi kana ko'i ke.ninau poahi la rfia kona mau apao j apau, aohe wahi lihi kokoke o kela ppe imua ona. O ke kanaka e loaa aku ana i ka hauna ko'i a Hawila; aole 1 : he ahailono nona, a aia hoi, ka U'i Magarita maluna o kona' lio, kahi i pana mai ai. i kana pua, ku no ma ka makā, hua'i j ka pua ma kekahi aoao, a make aku ana ia kanaka, hoopolo : | lei aku ana ka. pua malūna o kekahi mea okoa, a ke nana aku i ua kāikamahine nei, aohe pua hala, ke.hele wale la no a papani i ka maka o ka pipi bulu. I Na kela koele o na mea kaua i hoohikilele aku i ko .Mala-'. valia ma noonoo, a holo mai la laua me ka awiwi no ka huli ana ia Hawila. Ma kahi he mau anana ke kaawale mai ia Hawila aku, ua ike pono mai la laua he ekolu mau kanaka e'noke ana i ka paio m.e Hawila, a ma kahi mamao aku hoi, j aiā ka U'i Magarita maluna o kona iio, kahi i hoolele mai ai ( i kana pua, aole he manawa no ka ulolohi ana iho, he mpa.j pono e hoea koke aku laua a haawi aku i na kokua ana ia Hawila. i E hele aku ana no nae laua, aole.i kokoke aku, aia hōi, he ! ike āna ka laua i ke k'ulana o Magarita ihope, aia hoi, hi-na aku la he hookahi kan.aka ilalo, a waiho oni ole ana iluna o ka hōnua, a he'koha āna hoi no ke ko'i kaua a Hawila, wa- 1 lawala ana ka lua o nā kanaka, a hina aku la ilalo, a ia hoi hou ana ae o ke ko'i, no ke koena aku i koe, ! loaa ponb> ; aku la ma kā hono o kona a-i, a lele āna ke poo i kahi e, o ka pauku'kino wale no ka.i waiho iho ilalo; nolaila ma ka> fha-.j naw,a i hoea aku ai o Malavalia me Oto Beriana. aohe aiau'a | mea ē hana a'ku ai, ua kaa ka lanakila ma ko Hawila aoao, j me ke kokua pu ana mai o kana aloha iāia. Ja huli ana 'mai hoi a Hawila'ihope. ekii akū ana kan'mau aikāne, ālaila pane itiai la ma'ke ano hoomākēaka: "He keu aku hoi 'keia a ka paani owelawela o kēia kākāhiaka; a ina paha āōle 'ka Lede Magarita," :me ke kuhikūhi ana aku i kāna aloha e hēle māi ana no ka hui pu āha mē lak<3ū nei, "iiia ua ku a poino maoli au i keia poe kanaka, o ka nui mai auanei keiā e lānakila āi;ka mea hookāhi!" "He māu hoike ike maka maua. ? no ka hoouka kaua mawāēiia ou ame kēla' poe kanakā, ina'aole i'o no keia lede akarhai nūi wale i ka pana pua, ina no paha ua oi loa akū ka hahana o kau paani āna me keia poe i keia kakahiaka," i pane hookolohe aku ai no hoi o Malavalia, alaila hoolāuna aku la ō Hawila i kana āloha imūa o kana mau aikane, oi.ai o keia no ka manāwā mua loa a lakou i hui āe ai'he alo a he alo. Ua lioohālaia he mau liamailio pokole niawaena o ka U'i me Malavālia mā, a iā'Wā i panē mai ai ua u'i la o Rokenekai: J "Ke noi aku nei au i ko oukou oluolu, e hookuu mai īa'ū, no ka mea ua anean'e e 'p'au ko'u manawa i hookūuia e hele e holoholo, a « huli hoi polōlePloa !etkū ; anā '4W,n6 ke Kakela Melodiana, ke kakali loa mai la paha ko'u mau hpa ia'u. Ma 'ko'u manao naē, aole he loihi loa o ka nianawa e kākali aku āi rha keia kakahiaka, e hōoukaia ana kekahi kaūa hāhana loa niawāēna o oukou, ame ko oukou mau 'eiiemi, oka'u kalōkalo wāle no ma ka inoa ō na lani, e haawi! māi i ria ūlia o ka pomaikai maluna o oukou apau, a e pāpahi I hoi oukou i ka lanakila hiwahiwa, ē'pii ai ka lia maka'u ame ka weli\Vēli i ko Hunegaria apuiii. | "Auhea oe e kuu HaWila aloha, ē wehe hou 'ana ka pili āi kāua. āka e'hōōmanawahūi ka ōhō, aia hoi'a hālā aē k^.'ma-' Ueani Kona, alaila, noho ākū 'hoi pāha ua kanaka, aŌhe "rflēa e lele ai o ka oili, i le'a no ka lawai'a ana i kā malino o ke

' kai; nolaila' e lioi a« no-ka hoomakaukau ana ia'u iho ame -ko'u mau hoā, no ka hele a'na mai e haawi i na kokua ana ia oukoii," alaila hopu aku la ma ka a-i o kana aloha, a haawi aku la he hookahi muki hope ana, me ke kunou ana mai no hoi imua o Malavalia ame Oto Beriana, o kona kau ae la nō ia maUina o Pomelia, me ka pane ana iho i keia mau olelō: "E Pomelia kuii lio punahele, e lawe pololei i kou haku no kē Kakela Meloeliana ka pahuhōpu," o 'ka manawa no ia o 'ua lio nei i lele aku ai imua, nana aku oe ia la, moe kololio 0 ia no oe o ka uwahi o Kula. . H'e mea oiāio. 'iia like pu o Māgaritā e holo Va mālunā o. kōna 'lio, me he kikiao makani la, iloko o ka hele a kiiiikini na kumulaau Hilii i kahi hookahi, he aloulo wale ia no ia e ua 'kaikamahine nei, aole no hoi i emi. kapalulu ana o Pome- ; lia ma kekahi aoao mai o kā pa o_ke kakela, a oiai uā i<a- ! maaina wale no ua lio nei i kahi o ka puka huna, ku iho la oia ma kekahi wāhi, a keehi iho lā kona wawāe hope tlo ekōlu manawā, o kā haifiamā ae l la iio ia o ke panipuka, a poholo ana oia āme koiia hakuwahine iiōko, a nalowale aku I la, me ka hoi hou aha āe o kā pukā a paa, me he mea la he | hookahi 110 pā ke nāna akii, aole he wāhi e maopopo ai he ' puka. I Ma kela komō ana aku a Magāi J ita a hoea i ka halelio, haawi aku la oia i ke kauoha i J<a meā malama lio, aole e ( wehewehe i ka noho o Pomelia, nō ka mea, e hele hou aku āna no oia, aka e haawi i māhawa no kōna lio e hoomaha ai, ua miki mai la'ke kahiilio, a hoihoi aku la ia Pomelia ma I koha wahi mau, me ka paa no nae o na pono apau iluna o kona kua. | ' . Hakalia iio o Magarita a lele iho mailuna mai o kona lio, i hoi awiwi mai la oja noloko o ke kakela, a hui pu iho la me ! kana aikane me ka U'i Peresila, aine kona mau makuahine hookama ke Kilokilo Mōnika me Sidia. I | Ma ke āno nui i hoike aku ai o Magarita i kona hui»pu ' ana me Hawila, na ka leo himeni o kana aloha i lawe pololei aku iaia ahiki i ko laua hūi pu ana, pelā hoi ka hooukaia āna o kekahi kaua hahana iliawaena o Hawila ame na naita , he umi o ka Moi Humera, konā komo ana e kokua i kana aloha, ahiki i ka lukuia ana o kela poe naita he umi a pau 1 ka make e laua. ' j Huli ae la hoi oia i kana aikane ia Peresila, a kamailio aku ■ la i hui pu ana me Malavalia, aiia'me Hawila āme Oto ' Beriana; ua lilō keia i mea hōohauoli loa aku i ko Peresila manao. I ' I ka lohe pono ana aku o na.wahlne kilokilo i na hoakaka t a Magarita, ia wa i pane mai ai ke Kilok'ilo Monika: "Aole I līe manawa hou aku i koe no ke kal<ali ana e o'ii niaii hoa, āka ua kokoke loa mai ka manawa e hōoukaia ai kekahi ikaua'hāhana loa, o kakou hana wale no, o ia ka noho ana me .ka makaukau i na . wa apau; a ia kakōu e !ohe ai i ke kāni o kekahi pu o-le, lie hoailona ia, 110 ko kakou hcfalele iho i .ke kakela nei ipe ka hikiwawe, a nee aku kakou no kfc kahua hookahekoko." I lawa no a pau kela mau olelo lioakaka a ke Kilokilo Monika, o ka wa iho la nō ia i wawalo hele ae ai ka leo o kekahi ,pu,,ōrle, e.'haehae aiia iloko o ka ululaau; a īiie ka hoohakalia ōle iho, ku ae la o Magarita me kana aikane a holo pololei aku la 110 kahi o ko laua mau lio, a ilōko o ka manawa 1 pokole, aia uā.-mau kaikamahine nei mawaho o ka pā o ke kakela, me ka. holo pololei ana aku no kalii a ka o-le e kani . No n,a wahine kilokilo hōi keia, ua holo aku la no laua j ma na wawae, he lohe ana aku ko Magarita ma i ke kahea ana mai e hahai aku mahope, kololio ana ua mau kilokilo nei, mamua ponp aku o kahi a laua e holo ana, aole no hoi i emo iho, loaa aku la iia māu kilokilo nei, a o ia ka Monika oJca pane ana mai: . , , I . ' f E wiki plua, a mai kaohi i ka holo o ka lio, no ka mea ke hooukaia mai la ke kaua me ka hahana, a aia maliina o • olua, ka lanakila o ko olua mau haku kane." Hākalia no a pau kela mau olelo a Monika, o ke kuu aku la nō ia o Magarita i ka holo o Pomelia, āiā 110 hoi o Peresila mahope pono aku kahi i ukali ai, a iloko o ka manawa i.pp.ko.le, hoea .aku la laua ma kekahi pohaha nui, i hoopuniia 1 hoi kona mau aoao apau e ka ululaau, a pia ua ponahā n'ei, i ike aku ai laua e hooiikaia ana ke kaua me ka hahāiiā, īiiawaenā o elima mau naita ma kekahi aoao, a he nui hoi ka : poe .ma kekahi aoao mai. j Ke ku aku la laua nei nana i ko lakou paio ana, alaila i I aku la o Magarita i kana aikane; "Aia iwaena o kela niau ynaita' elima ma kekahi aoao, aia iwaena o lakou kā kaua ! mau mea i aloha ai, a o na kanaka hoi e lele kaua aku la ! maluna o lakou, o na naita ia o ka Moi Humera, o ko'u ma- { nao ea, e holo poaipuni kaua mawaho o keia poe kanaka, me ke ki ana i ka kaua mau pua, maluna o na enemi o na kanaka elima," o ka manawa no ia i hemo ae ai na pana a I ua mau kaikamahine nei a paa iloko o ko laua mau lima, ■ omou iho la hoi i ka laua mau pua, a hoomaka aku la e me ka puahia nui, e haka pono ana hoi maluna o na kanaka 0 ka moi, no ka manawa kupono, a laua e pana aku ai i na P ua - .. . . . . 1 i Aia hoi ke Keikialii Marino ke hookikina la i koiia poe I kanaka me ka leo nui i ka i ana: "Ilalo me keia mau kanaka j powa ! E pepehi ia laua a make, a mai ae aku e lanakila laua maluna o ōukou!" | i Iloko nae o ia leo hopkikina o ke Keikialii Morino me ka ! ! piha inaina; ua hiki ole i kona mau naita ke hooko aku, no ka mea i ka manawa a kekahi e hookokoke aku ai imua o ■kela mau naita elima, o kona loaa mai la no ia i ka hāuna 1 ko'i a. oahikaua paha. lele ana ke poo i kahi e, a no ke kū i ka maka'u me ka weliweli ke nana aku, ua kuha'u ōkoa mai' la'ua poe naita nei ihope, o ka manawa nae ia e loaa akli ai 1 na pua a na kaikamahine hololio, haule aku iā iluiia o,ka j honua. I I Mā ke ano'nui ke olelo ae, ua like pu na naita o ka, Moi j Humera me na kumulaau ka hooluliluli ia e ka mākani Ko--1 na, imua o na hauna ko'i ame na hauna pahikaiiā a na kana|;ka elima, o ka poe apau e kokoke aku ana imua ō la'kōii āōle I loa he ahailono, he hookahi wale no wahi e pakele ai, o ia ' no ke emi ana āku ihope, ke loaa ole mai hoi i iia puā a iiā kaikamahine'pana pua pololei. Oiai hoi o H»awila ame kona mau hoa e luku mai ana i na ( enemi ma kekahi ao?(b, aia o Magarita me Peresila, ke luku aku la ma kekahi āoao, a elike nie ka helele'i ana o ha' lau maloo, pela iho.la ka make liilii ma ka aoao o ke Keikialii Marino, he ku maoli'i ka weliweli ke nana aku. I O ka noke hoi ia o ua keikialii nei i ka hookikina i kona poe, kanaka ahiki i koha ike anā n'iai ia Magarita ma, e kokua aku ana i ka luku ana i kona mau naita, ia wa oia i.kau'oha aku āi i kekahi o kona mau naita e hookolo mai mahope ona, iiō ke ā'lūalii ānā i ua kaikamahine opio, o ka hpomaka mai la no ia no ka uhai ana ia laua nei. | Ua maopopo no ia Magarita, ua hiki loa iaia ke hoohoka aku i kela keikialii, ma ka hookūu ana i ka holo o Pomelia, e hiki ole ai i ka lio o ūa keiki nei ke hoonahoa aku, aka aole oia i makemāke e liaāliele iho.i kelā kahua, aka e paio aku 1 ,ana me kana aloha, āhiki i ke pio ana P keia mau naita '0 kā'moi, ā I'oīe paū lōa paha lākou i ka māke; a iaia ; i .ike mai ai i ka holo āku o ke Keikialii Manno mahope ona, ia 1 wa i kahea mai ai oia me ka leo nui, me ka mau no nae o ka j hol.o poniuniū o kona lio: ; "E ke kanaka pūuwai eleele a ka hilahila ole, ke kauoha ] ! aku n.ei au 'ia ōe, ku aku kou lio, a e hoopau kou aliialu I apa mai ia'h. o ike pono auanei oe i ke omo o kuu puā i ke koko o kou puuwāi lapuwale!" 1 | Aohe nae he liōōlōheia āku o kela leo kāuoha o Magarita, I j āka hōoi aku ia ua keikialii nei i ka mama holo o.koha lio, j 'me k« kāuoha pu anā ae i kekāhi maii naita ona, e kokoke hiāi ana ma kona āoāo. e aluālu a pāa i ka wahine'ōpio, naha na olelo hookano o ke kamailip ana aku iaia. r . '

] kela ike ana mai « ua o Magarita. aole i maliu ia kana kauoha, aka ke noke ia aku.la oia i ke alualu, ia mr wa i kalena pono aku ai oia i kana kakaka ihoj>e. a he V 0 ana no ke kaula o kana pana, aia hoi oili aku la kana \ a ku pono mamua o ka iimauma o ke Keikialii Manno, c haule aku la no ia inailuna a'ku o kona lio. a uaiho oni ana iluna o ka honua. ' x No kela ike ana aku o nā naita e alunlu pu ana me ke ikialii Marino ia Magarita, i ka haule pa-hu ana aku o laua haku ilalo, kaohi mai la i ko laua niau lio, me ka aila'iho ilalo, a n& kekahi i unuhi mai i ka pua mai ka ui uma mai, a hoolono iho la maluna o kona umauina. ina p aia no ke ola iloko ona kahi i kamau ai. aolie nae he it iho o ka pana, no ka mea ua hala aku la ka puulena a Hilo, ua imi aku la ia Papalauahi. -.'"No kela make ana hoi o ke Keikialii Mai ino. a hui pu : me ka nui o ka make ma ko lakou aoao, ia wa i haawi ana naita iho i koe. i ka hoailona 110 ko lakou haawipi»», ia 1 kuemi mai ai o Hawila ma ihope, a hoopau ae la hoi i lakou hoomau ana mai i ka paio ana, ame ka h«x»lcau 1 ana mai hoi i ka make weliweli maluna o na naila i ku ka Moi Humera. No kela hawipio okoa ana mai o na naita i koe o ka ! Humera. ua hele aku la o Hawila a kukuli iho la ma ka a< o ke Keikialii Marino, a o ka manawa no hoi ia i lawe kahi mai ai kela ame keia naita i kau ole aku he poino i luna o lakou, i ka lakou mau meakaua a waiho ina na « wae o Hawila, he hoike 110 ka oiaio o ko lakou haawipio n No kela hoopauia ana ae hoi o na pain ana, ua holo ma ka U'i Magarita a ma kahi e lulumi ana na kauaka mah 0 ke kino puanuanu o ke keikialii, lele iho la oia ilalo. ka hele ana mai a haha aku la kekahi lima ma ke p»»o, ia no i ike koke iho ai oia, aole e kala i lele ai ke aho, 110 I mea ua puanuanu ka ili, a o ia kana i huli mai ai imn. kana aloha a pane mai la: "Na ko'u ni&u lima, i kaili ae ike ola mailoko mai o i keikialii, no ka mea na'u i ki aku iaia me kuu pua, me k manao mua ole nae, e ku ana ni. ma kahi e make koke a o ka'u mea e kāumaha nei, o ia no ka ili ana mai o k» koko maluna o'u," wahi a Magarita me kona piha me kaumaha. "Auhea oe e kuu Magarita aloha. aole loa e kau aku i luna ou ke ko'iko'i o na ahewa ana no keia hopena i l<»a ke Keikialii Marino, aka maluna no ia ona ilu>, u<> ka n oia ponoi no ka mea nana i imi i kona kumu'e make ai. "Ē nana ae i kona mau kanaka e waiho lala kukui niai t 1 ke koko hoi me 'he kahawai la. e au mai nei iluna o honua, aole ia no kekahi kumu e ae, aka no ke ake ana n< o keia keikialii ame kona makuakane, e hookau mai i make maluna o'u ame kuu mau hoa nei, a ina n<» aole kau pua e kuu Magarita, i o-u ae i ke ola mailoko aku <» na ka maka auanei o kuu pahikaua, e omo aku i ke kok. kona puuwai," alaila ku ae la ua o Hawila iluna, a kama aku la imua o na naita o ka Moi Humera: "Auhea oukou e na naita o ka Moi Humera, ke olel<» : nei au ia oukou apāu, he mau hoaloha oukou no'u, ma ka hana hookahi a kakou i alana ai i ko kakou mau ola, nia ano, aole oukou i lilo he mau pio, aka ke hookuu la'el aku nei au ia oukou apau e hele me ka lanakila, aole he n hoopilikia hou ana mai a'u aku me ko'u mau hoaloha nei "O ka'u wale no e kauoha aku nei ia oukoii. e hoi pololei aku oukou i ke keikialii imua o ke alo o kona lu makuakane, a e hoike aku hoi iaia, o ka mea nana i kaili ; ke ola niai kaiia keiki ae, na ka wahine hololio no ia olok ka ululaau o Urania, ka mea ana i manao kuhihewa ai hiiei ana ke hookoia kona mau mauao lapuwale apau mah ona. 1 "I ko'u hookuu ana aku ia oukou apau e hele me ka la kila, ke lana nei ko'u manao, ua lawa ko oukou ike maka ; iho nei i kā hopena i hookauia aku maluna o ko oukou n hoa, i meā 110 oukou e aa hou ole ai e lalau aku i na mea kj no ka paiō kii-e ana mai ia'ū, ame ko'u mau lu.aloha nei. I kela nianawa nae, i hoea inai ai na wahine kilokilo, ; ke Kilokilo Monika no ka i hele pololei mai a ku iho la ka aoao o ke kino make o ke Keikialii Marino, a ninau ae ' "Pēhea ka loihi o ka \Vaiho ana o ke kino o ke keikialii el me keia ke ano?" wahi a ua wahine kilokilo nei nie ka n; pono ana aku 'hialunā oka helehelena ke Keikialii Mari "Ke nianao nei au, aole paha i ])iha ka hapalua hora i kona manawā i haule mai ai mailuna mai o kona lio, ahil keia wa āu e ninau mai nei,'' i pane ae ai o Hawila. Ia pau ana 110 o kela niāu oleln hoakaka a llawila, ia 1 • nawa i kukuli iho ai ke Kilokilo Monika ilalo, pela no hoi ke Kilokilo Sidia, a hoomaka iho la laua e miiikaa i na w apau o ke keikialii, a no kekahi mau minuke kela nana ix ana i na lala o kona kino, ia wa i aea ae ai ke p »o o k;.* K( kilō Mōnika iluna, a kamailio ae la: "Ma ko'u nana pono ana iho la i ke kino o 1;e keikialii ka'u wale no e olelo ae ai, he make kupaianaha loa keia i k iaia, no ka mea aole i kukonukonu kalii o ka pua i kom > ; iloko o kona kino, a o kekahi no hoi, o kahi i ku aku ai i I piia ,āole ia he wāhi no ke kanaka e make koke ai; a o k k meā ano e no'hoi a'u i ike, o ia no ka nui ole o ke koko i k; māilōko mai 6 kahi i ku aku ai i ka pua, pela au e o'e'o i 0 keiā kekahi o ha make kupaianaha loa i halawai mai | ke keikialii. ! "Ma'nā ōuli kahoahoa nae ana lani e hoike mai nei, a >le 1 make, oiai nke, aole loa he hanu ola iloko o kona kino i k wa, a o ka kakou e olēlo ae ai me ka hoohewalu wa ole, niake maoli no' oiā," alaila huli ae la ua Kilokilo Monika imua o ke Kilōkilo Sidia, a ninau aku la: ' u O kela āe la ka J u mau mea i hoomaopopo no ke kulan; ke Keikialii Manno, aka nae, aole no he hewa, 110 kou ho mai i kou mānao e Sidia, elike me kau mea i hoomaop 'po I nialiina ona." I "Ua kulike qo ko'u manao me kau mau mea ap'iu i hoa ka ae nei, aka nae lie manaolana ko'u, ina e hoihoii.i ana k< kino make, noloko o ke Kakela Melodiana, a malaila kau lawelawe aku ai i kekahi mau hana maluna ona, elike me ike aihe ke ākamai i loaa ia kaua ma ka oihana kilokilo, imanaoi'o nei au e hoea mai ana no i ka manawa e hooiaio . ia'ai ka ouli kahiahao a na lani e hoakaka mai nei." ' "Ke kokua nui aku īiei au i kena manao ou eka Mada Sidia, ē hoihoiia ke kino o ke Keikialii Manino noloko o kakela, a e lawelawe mai hoi olua i na hana apau e hoo keleia ae āi ke ola o ke keikialii, no ka mea ke kaumaha j nei aU, i ka lilo ana na ka U'i Magarita e kaili ae ke ola ni loko mai ona; a ina he 'mea hiki i ko olua mana. ke Ikh hou mai iaia, a i-make (jia ma keia hope aku. ilok<» o ka li; o kekalii mea okoa loa, alāila, ua halu ole kuu Magarita i a lia kaawale aku iioi na ahewaia māi iaia mai," i hoak;< ae ai o Hawila i konā niānao. • | U hooia niai la na wāhhife'kilōkilo e'ua. he ham i ia laua malalo o ka mriha Hhie ko lāua ike kilokilo ke h hoi hou mai i ke ola o ke keikid!ii;'no ia mea kauoha ae o Hawiia, i"na kanaka o kā ! H'uillcra i koe iho e ku 1 mai ana,.e 'hapai aku lakou i ke kino make o ko lakou ha noloko o kakela, a malaila e lawelaweiā mai ai kekahi m hana e pailekana ai kona ola mai ka make mai. ', Elike me ka leo kauoha oka kakou koā opio, pela i!i > j i kaialupe aku ai na kanaka o'ka Moi H'umen» i ko lak haku opio, a noho ana iloko o ke Kakela Melod«ana. J. A'la keia hoihoiia ana aku oke kino ke Keiki; Marino no ka hale kakela, aia na .wahine kilokilo elua n mua loa kahi i'hele ai ,a o na kanaka aku he umi, na lak | e'hanai ana i ke kino o ke keikialii, o M-wi'a I U ? i Magarita, o Malavalia hoi me ka U'i Peresila, ao (" i Beriana aku me ka naita o Hunegaria ame ka naita Sepan 1 a mahope aku ka nui o na naita i make ole o ka Moi H mera, kahi i.ukali aku ai ma kela huakai kaumaha. (Aole i pau)'.