Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 10, 8 March 1918 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika

Mamuli o na hoakaka a Mr. Kelekona a pela no hoi mai i, ,pa makuakane aku ame Pilipo, no ke kanaka i loaa ai ia iakou maloko o ka ululaau, a i lilo ai hoi he hoopakele no iakou, ua koho koke iho la ua o Jene Pota, o keia no ua kanaka nei, a ua hoea aku oia, no ka hoopakele ana ae iaia mai ka mapu mai, a he kanaka hoi ana e hilinai aku ai ma ke ano he hoaloha nona. , I kela wa a Takona i ike aku ai i ke ku mai o Tazana ! iiiiua una, ua papale aku" la oia ia Jene Pota ma kekahi wahi i l r aawale. hoikeike ae la hoi kona mau lala i na aahuki, ka j mea nana i hookau aku i ka weliweli ia Jene, me kē koho j (.k' -a ana iho, he hana paakiki loa na kela kino kanaka ka j ana mai e paio imua o keia pilikua, o ka elepani kona; :-,.ia t like ai. j l-.like nae me kekahi mau pipi bulu elua, pela iho la o Ta-! /ana ame Takona i holo aku ai kekahi e halawai me kekahi,! mainua o ka loaa ana mai o Tazana i na maiuu loloa o' i ak<»na. ua kapalulu e aku la ka oi o kana pahi iloko o ka pmiwai o kona hoa paio, a ke noke la laua i ke kupaka maluna a malalo, me ka weliweli nui. \<i ka piha i ka maka'u, ua holo okoa aku la o Jene Pota a pili ma ke kumu o kekahi kumulaau nui, a malaila oia i iho ai a nana mai i ka hakaka o kela mau mea, aia hoi k-.na inau lima ke puliki la mamua o kona umauma i hele a piha me ka pihoihoi; no ke ku i ka weliweli o ka paio ana m ka holoholona, i walii e lilo ai ka makana i ka mea lanaki!a o laua. N'.< kekahi manawa poleole wale no kela hakaka ana o 'i'a/.ana me Takona, aia hoi ka lima o ua keiki hookalakupua nei oloko o ka ululaau, ke noke mau la i ka hou i 1- ana pahi iloko o ke kino o ka mapu, a he na ka Jene i lohe aku ai, o ka hehee iho la no ia o kela kino nui o ka mapu, a waiho oni ole ana ilalo o ka honua; a ma kahi o kona maka'u me ka weliweli, ku mai la oia iluna, a hele mai la me kn haawi ana aku i kona lima imua 0 Tazana a haawi pu aku la no hoi i kana hoomaikai; aka hopu mai la o Tazana i na lima elua o ke kaikamahine opio, a honi iho la ma na lehelehe. he mea kau la a kaili ae o Jene Pota i kona ihu niai ka honi hoomau ana a keia kanaka i malihini loa iāia, aka ke ku malie loa la ua kaikamahine nei, a no ka manawa mua loa iloko o kona ola ana, akahi no a uwiuwiki ae na hoomanao ana iloko ona, no ia haawina laahia loa iloko m ke kanaka, he aloha. j He manawa pokole wale no nae kela a ua o Jene Pota i ae aku ai i kela kanaka malihini e honi mai iaia, alaila papale aku la oia ia Tazana, palulu ae la hoi i kona mau lima ma na maka. . - ! Ua papalua ia iho ko Tazana kahaha i ka hana a keia kaikamahine. He oia'io ua aloha aku oia i keia kaikamahine mua loa o ka halawai ana me ia, a no ia aloha i hoike okoa mai ai oia ma ka honi hoomau ana mai ma kona mau leheiehe me ka hoao ole o kela kaikamahine e ku-e mai iaia, o keia ke kahaha miia loa i loaa i ua o Tazana, a o ke kahaha elua. o ia no ka papale ana aku o ua kaikamahine nei iaia, me he mea la, ua piha oia me ka hoowahawaha nona. , ; Oiai ua ku kāā'wale aku la o Jene Pōta mai ia Tazana i mai. nolaila hookokoke hou mai la o Tazana iaia, me ka lx.a<» ana mai e hopu ma ka lima, aka huli aku la o Jene i kona hoopakele, a pa'i aku la i ka umauma me kona lima palupalu. me he iniiki la ia i pa aku i ka ili o Tazana, ao!ej nae i hoalaia aku he wahi manao huhu iloko o Tazana, ,akā pahola ae la ka niinoaka ma kona papalina, no na- hana a keia kaikamahine iaia. Aole he maopopo iki i ua o Tazana ke aiio ō kela kaikamahine opio; o kona manao mua, ma ka tnanawa i loaa mai ai o Jene Pota iaia, o ia no ka hoihoi' pololei ana aku iinua " kona poe e nohō mai la ma kahi hale ma ka pili kahakai, aka eia laua iloko o ka naele 'o ka ululaau. nolaila he hana liiki ole loa nana ka hoihoi ana mai iloko o kela pouli, nolaila lioao hou mai la oia ē r hopb ma ka lima o Jene, ua papale iiou aku la ua kā'ikamahine nei, o ka hana pono wale no i koe. o ia kona hopu okoa mai, a lawe aku no kahi ana i ike ai. he wahi ia e palekana ai ua kaikamahine la, no kela po, ahiki i k'e ao ana ae. / ( ke ao ana ae hoi ma ke kakahiaka mai o kekahi la, ka la a ka Poropeka Pota ame kona mau hoa i hooholo ai; ma ka po aku mamua, e huli mai ia Jene, ua l>oopuiw T a loa ia; lakou i ka lohe ana aku i ke kani ana mai o kekahi pukuni- i ahi, o Mr. Kelekona ka mea mua loa o ka hemo ana aku iwaho e nana ai i kahi o pu o ke kani ana mai, a he j "iaio. ike aku la oia he elua mau moku e ku mai ana. eia uae ma kahi mamao loa, e ike maopopo ole ia mai ai kekahi! hoailona e haawiia aku ana mai ka hale aku. j Ue hookahi o kela mau moku, o ia no ka mokupe'a nana i! lawe mai a hoolele ia lakou ma kela aina, a o ka lua o ka moku. he mokukaua Palani, aia hoi ma ka o ka moku- j kaua ua hele a lehau i na kanaka, e nana mai ana iuka nei 0 ka aina. Ua puka aku la ka nui o ka poe maloko o ka hale a ku like j ana iwaho me Mr. Kelekona, a o ka lakou i koho iho ai, o ka manao o ka pu kuniahi o ke ki ia ana mai, he hoailona ia i haawiia mai, e ike aku ai ka poe ouka o ka aina, a haawi aku i kekahi hoailona, no ko lakou makemake e hoopakeleia. | Ke noke aku la lakou nei i'ka peahi i na papale, a ke koaniani aku la hoi i matf mea e e. e niki ai ke ikeia mai. a oiai nae he maniao niaoli kahi i ku ai o kela mau moku iwaho loa, he hana paakiki na ka poe maluna o ka mokukaua ka ike arfa mai ia lakou nei. Wehe okoa āe la ka wahine Paele i kona epane ulaula, a noke aku la i ke kowaliwali maluna ae o kona poo. aole nae he wahi mea a ikeia aku o ka holo mai o kekahi waapa; ii"laila haalele iho la o Mr. Kelekona i kona mau hoa, a h< >lo aku la me ka mama, no kahi ana i paila ai i ka wahie •'i kiekie, no ka ho-a ana aku i ke ahi, malia he mea ia no ka P<»e maluna o ka moku e ike mai ai i kela hoailona, alaila iieokuu iho i kekahi waapa iloko o ke kai, no ka holo ana niai iuka o ka aina. O ka hele nae ia o Kelekona a hoea i kahi o ka puu wahie, 1 nana aku kona hana i ka moana, e huki ana ka mokupe'a ' na pe'a iluna, a ua holo e aku hoi ka mokukaua, ua lilo kela i mea kaniuhu no ko Mr. Kelekona manao, no ka mea ua kakali oia me ka hoomanawanui, o ka hoea mai i ka manawa ana e ho-a aku ai i ke ahi i ka pāila wahie ana i hoomakaukau ai, eia ka e poho wale ana kona mau manoalana. Me ka nana ole nae no ka ikeia mai o ka uwahi, a ikeia mai paha, hoomaka aku la ua o Kelekona e kuni i ke kukael»ele ma na wahi lehulehu o ka paila wahie, alaila wehe okoa la i kona palul'e keokeo, a hoopaa aku la i kekahi laau hnhi. holo aku la oia a kekahi wahi keokeo, malaila oia kahi 1 ku ai. me ka noke ana i ke koaniani i ke palaka i ka lewa, ka pono o ka ikeia mai e ka poe oluna o ka moku; Ua ma'u no kela a ana a ka paila wahie, me ka ike ole aku " Kelekona, i kau wahi hoailona, no ka huli hoi hou mai o kela moku, a ua aneanē maoli pia e pau ka manaolaiia no ka waiwai o kona luhi, ia wa i punohu ae ai ka uwahi a puka

maluna o ka iilulaau, a hoomanaō iho la keia aole ana e nele ka ike mai o ka poe maluna o kēla māu moku, ua polofei ia koho ana a Kelekona, no ka mea oiai rio pia e nanea ana i ka nana i ua mau moku nei, ia wa i hohuli mai ai ka mokukaua ihope, me ka ukali pu ana mai o ka mokupe'a a manao ae la ka palekana. ua hoea mai na kokua no lakou. 0 ka mokukaua ka i hooiho pololei mai me ka hookokoke ana i kapakai, aka no ka mokupe'a, ke kale;\va wale la no oia iwaho. Holo mai la ka mokukaua a kokoke ika aina, ia wa i hookuuia iho ai he waapa iloko o ke me ka holo ana aku o Mr. Kelekona e kuhikuhi i kahi kiipono e pae mai ai iuka o ka aina, a ia pili ana mai no hoi o ka waapa, ia wa i lele mai ai kekahi aliikoa a pane mai l.a: "Eia anei au ke halawai pu nei me Kelekona?" wahi ana me ka haawi ana mai i koiia lima no ke aloha ana. "Ae, o ko'u inoa ia, a ke hoomaikai ae nei au i ke Akua, no ka hoea ana mai la oka hoopakele. Malia paha aole keia i lohi loa no ka lawelawe ana aku i kekahi hana hoopakele," i pane aku ai no hoi o Mr. Kelek'ona. "E hoakaka pono mai i ka manao o kena mau olelo au!" wahi hoi a ke aHikoa. ! Ma ke ano nui, ua hoike aku la o Mr. Kelekona, i ka nalo*> wale ana o Jene Pota iloko o ka ululaau, ma ka la aku i hala, me kona nonoi okoa ana aku i ke aliikoa, ina paha e hiki ana | e hoounaia kekahi poe koa i lako me na pu iloko o ka ulu- j laau, no ka hookolo ana aku mahope o ka meheu o ke kai- j kamahine nalowale, a o ia ka ke aliikoa o ka i ana mai: j "Malia paha ina i nehinei aku la, he manaolana no ka loaa: 0 ka wahine opio, a no keia la ea, ke kanalua loa nei au, i ka waiwai o ka hoao ana aku e huli iaia; o ka'u e hopohopo ■ nei, o kona kino mainoino ke loaa aku ana, he oi aku ka j pono e hoopoina kou noonoo ana nona." " j Oiai nae laua nei e kamailio ana, ua hookuu hou ia iho Ia 1 he mau waapa iloko o ke kai, me ka holō ana mai nouka o ka aina, a hele no hoi a hoea mai kela mau waapa iuka, ku ana no ka Poropeka Pota, o Mr. Pilipo ame ka wahine Paele he uwe wale 110 hoi kana hana. " | Iwaena oka poe maluna o waapa hōpe loā, oka lele ana mai nouka o ka aina, o ke kapena kekahi o ka mokukaua, a i kona lohe pono ana i na mea e pili anā i ka nalo-j wale ana o Jene Pota iloko o ka ululaau, ua kahea ae la oia 1 kona poe kanaka, e hele e huli i kela kaikamahine, ka poe j i manao o kekahi ia o na hana kupono a lakōu e hooko aku ai, aole hoi mamuli o ka hookikinaia aku. | No kela kauoha a ke kapena ,aole loa he hookahi iwaena j 0 na aliikoa ame na koa, i makemake ole e hele aku e hooko j 1 kela kauoha, a no ko lakou nui loa, ua wae okoa ae la ke ; kapena he iwakalua inau kanaka, i lako me na pu raifela me ka waiho ana aku ia lakou, malalo.o ke alakai ana a kekahi mau lukanela elua, ālaila kauoha hou ia aku la kekahi waapa e hoi no ka moku, a e lāwe mai i mau meaai, i mau lako poka ame na pu panapana, no ka hoolako ana o! kela ame keia kanaka iaia iho me na makaukau apau e pono ai kela htfakai. ; : No ka Mr. ninau hoi i ke kapena.no ke kumu o ( ko lakou ki ana mai i ka pukuniahi ma kela kakahiaka, ua hoakaka mai la ke kapena, he mahina aku i hala, ua ike lakou i ka mokupe'a e holo ana ma ke kukulu komohana hema, me ke alualu ana o kona mokukaua i kela mokupe'a, me ke ki okoa ana aku he mau pukuniahi, aole nae he wahi mea a hoopaā niai o kela moku i koha holo, a no ka poeleele ana, pau aku la ko lakou ike ana i ua moku nei, a i ke ao ana ae ma kekahi la mai, ua nalowale, kela m'oku rn,āi : "ia lakou aku. Ua hoomau lakou i.ka huli ana i kela \\o kekahi mau pule, a ua hoopoina loa lakou ,nt)u3i:nioKti nei, aka he mau la aku nae mamua, iloko o ko lāk.ou hanea i ka holo, ua ike aku la ke ka'nāka kiai. y iyjcekahi moku e paialewaia ana e na ale ahiu' o ka moas£?'n&Ka aku, ,me he mea la e holopahu'a wale oi.iā ia nei. malalo oka paani a'na a ka ino O'nioaii^. Oiai nāē' aku āi i ua moku nei, ua hook'ahaha ia māi' ka manao ona meā;apau, eia ka aole kelā he aka o 'ka.'moku no a lakou i aluāīu'ai a ia lakou mai ; ua h,ele hoi na pe'a ā 'pau i ka nahaehae. > . Aole he ikeia āku l b' kekahi inea ola mallina. oua moku nei, a oiai he ikālka.lcā ino i kela nolāila ua kakali malie no ka mokuleaua, āhiki i ke akakuu āiia n\ai o ka makani, ia wa i ikeia'aku ai kekahi mea ilōko o ke kulana nawaliwali, e pupuē'wale ana no ma kā aoao o ka moku, a e ani mai'ana hoi kekahi lima palupalu, me he mea la, e noi okoa mai ana e haawiia aku he mau kokua nona e pono ai. Ua hookuuia he waapa mai ka mokukaua aku no ka holo ana aku a pili i ka mokupe'a, a o kahi o kā lāki, ua holopono ka huaka'i a kela waapa, me ke kau ana o kekahi poe luina iluna o kela moku, a o k'a mea ku i ka manaoilao i halawai mai me ka poe i kau aku iluna o ua moku nei, o ia no ka waiho mokaki mai o kekahi mau kino make ma kahi o ka umi a emi mai paha iluna o ka oneki, e oiokaa wale ana no i o a ia nei, a o ka poe e kamau āna ko lakou mau ola he hookahi ke olokaa pu ana me ka poe make ; o ke kino nae 0 kekahi mau mea i make, me he mea la ua ai ia e na iliohae, ka hele a koe ka iwi. t_fa kaa mai la nae ka moku poino malalo o ka malu o na kanaka o ka mokukaua Palani, me ka haawiia ana aku o na mea e pono ai ka poe ola, a no ka .poe i. pau i ka make, ua opeiā ae ko lakou mau kino i ke kapolena, a kanuia aku iloko o ka moana. , kela manawa i. kau aku ai na kanaka o ka mokukaua Palani maluna o ka oneki o ka moku o na kanaka oki-puu, aole loa he hookahi o kela poe iloko o ke kulana kupilikii, 1 hiki ke kamailio, he kulana niauliawa ko lakou apau, aoie nae i lilo i mea hoopohihihi mai. i ka noonoo o ke aliikoa Palani, ka ike ana i ke kumu o ka poino o na kanaka o kela moku, mamuli mai no ia o ka nele i ka wai ame ka ai, oiai mamuli o ka huliia ana aku oluna o ka moku, aole he wahi hunahuna meaai i loaa, a pela hoi ka wai. . No keia nele i haawiia āku ai ke kauoha i ka mokukaua e hoouna mai i kekahi waapa me na meaai, ka wai ame ka laau lapaau; a mahope iho o ka haawiia ana aku o na mea e pono ai kela poe kanaka, ua hoi hou mai la ko lakou noonoo maikai, a hoomaka āe la e hoike i ko lakou moolelo ; 0 kekahi hapa o ia mooleloj o ia hb na .mea a.kaua e ka jnakamaka heluhelu i ike mua ae nei, mai kela kiia ana o Kini, ke alakai mua o ua poe kanaka. okipuu nei. e ka luina poupou a make, ka holo ana o uā moku iiei, mahope iho o ka hoolele ana ku ia Mr. Kelekona ma, nouka- o kā aina, pela hoi ke kanuia ana o ka pahu dala gula iloko o ka lepo, ame ka pepehiia ana o ke alakai o lakou a make. Ma ka manawa i ike ai o kela poe kanaka i ko lakou alualuia aku e ka mokukaua Palani, ua holo aku lakou no ka Moana Akelanika, i wahi e pakele ai, a no ko lakou ike ana, he uuku wale no ka wai i koe ame na meaai, nolaila, ua hoohuli hou lakou i ka ihu o ka moku, no ke alahele e pae aku ai i kekahi aina; a oiai aole he hookahi iwaena o lakou i ike 1 ke ano o ka hooholo ana i ka moku, ma ke alahele e hoea poJolei aku ai lakou no kekahi ajna, ua pono holo wale aku la no ko lakou moku ahiki i.ka loaa ana i ka pohu i ka moana, a iloko o ia pohu, i lana hele ai ko īakou mdkti no hookahi pule. 1 ka pau ana o ka ai, ame ka wai, ua ku a pilikia maoli kela poe kanaka, a no kekahi mau la, aole a lakou inau meaai, a no ka hele a hehena i kau a mea o ka pololi. ua le.le okoa kekahi o lakou iloko o ke kai a make, a ua oki okoa hoi kekahi i kona lima me ka pahi. me ka inu ana i ke koko, i hooma'u ia aku ai kona puu. Ua make kela kanaka, mamuli o kona oki ana i kona lima, a ua.kiolaia aku kona kino iloko o ke kai, mahope nae o ka paakiki ana o ka hapanui o lakou e hana pela, oiai e au'a aku ana kekahi poe e waiho mai no iluna o ka moku, i ai na lakou.

| Ua lilo ka pololi ame ka makewai 1 mea e loii ano eae ai kela poe kanaka mai ko lakōu noonoo niaikai mai a i kā lilo ana he mau holoholona. He elua la mamua aku oka j loaa ana o kela moku i ka mokukaua Palani, ua pati ka hiki anā i keia poe kanaka ke lawelawe aku i ka hāna e pono i ai ka moku, a ma ia la no hoi, he ekolu mau kanaka i pau i ka make, a ma kekahi la ae, no ka hiki hou ole aku .ke hoomanawanui i ka pololi. ua ai okoa ia aku la kekahi kinō kupapau. . ' Aole i lilo kela ai ana aku i kekahi poe o lakou i mak'i i mea e hooikaikaia niai ai ko lakou mau kino, no ka mea 1 aole he wai e loaa ia lakou, aka ua emi mau aku ka ikaika J o ko lakou mau kino, ahiki i ka loaa wale ana aku i na kanaka Palani iloko o ke kulana mauliawa. i Ika lohe ana ona aliikoa oluna oka mokukaua ika moolelo a poe kanaka i kamailio ae ai, no ka hooleleia' ana o kekahi puulu o na kanaka Amefika iuka o kekahi mo- , kupuni i nohoia e na holoholona ahiu, ua hooikaika* ke ka--1 pena ma ka ninau ana ia lakou i kahi i waiho ai o kela aupuni, a oiai nae he poe kaiiaka naaupo wale no kela apau, | aole he maopopo i ke kapena kahi e holo pololek mai ai o kona moku, ahiki i ka mokupuni i hooleleii ai o Mr. Kele- . kona ma. 1 Me ka manao nae e hoopakele i kela poe i kiolaia iuka d ] kekahi aina waoakua, ua huli hele ke kapena o ka mokū- ; kaua Palani ahiki i ka loaa ana, a e hoopilipili ana hoi ka | holo ana o kona moku, ina kahi kokoke i ka aekai, a ma ka : auwina la mamua aku, ua kiia no he mau pukuniahi, mai ' ka moku aku, aole nae he hoailona i haawiia mai ka aina mai, a mamuli o ka uhi koke ana mai o ka poeleele, pela iho ! la i hookuuia ai ka heleuma o na moku elua, ahiki i ke ao j j ana ae ma kekahi la mai. ! 1 Oke kumu oka lohe ole ana o Kelekona ma ike kani o ka pu panapana, mamuli no ia o ko lakou hele ana iloko o ka ululaau, ma ia auwina la, elike me ka kaua i ike mua ae nei, i ka nalowale ana o Jene Pota, a ma ka ulia pomaikai j wale no, kela ike ana aku a lakou i na moku elua e kalewa ana iwaho o ka moana, ma kahi kokoke i kahi o ko lakou hale i ku ai. I Ika manawa i pau pono ai na mea ika hoikeia ae, e pili ana i ke ano i loaa aku ai ka mokukuna, ame kona mau ka- ; j-.naka iloko o ke kulana kupilikii, a pela hoi na mea e pili ana i ka nalowale ana o ke kaikamahine opio iloko o ka ululaau, I I ua huli hoi mai la ka waapa mai ka mokiikaUa .mai,, me na I • lako kaua ame na meaai, e lako ai ka huakai huli ia Jen.e ' Pota. . f , | ! He manawa pokole kela no ka hooinakaukau aiia ika ' huaka'i huli i ke kaikamahine opio i nalowale maloko o ka ululaau, ia wa i haalele iho ai he umi poe luina Palani, riie na aliikoa elua, i ukali pu ia aku e Kelekona ame. ka Poro-.: peka Pota ma ka lakou huakai noloko o ka ululaau. i . . .' 1 " MOKUNA XX. . . - HOIHOI HOU IA MAI O.JENE E TAZANA. 1 kela mana a Jene Pota,i iho ai, e laweia ana oia eke t i kanaka ahiu nana i hoopak'eie ae iaia mai ka mana māi o i ka mapu ,ua noke ae la'oia i ke kupaka elike m* .ka ikaika apau i iaia, ua like nae ia mau hooikaika ana ma kona aoājp, i'mea ole loa, me he onioni wale ana ae no ia | bebe o umi mahina iloko o na lima o a ~ i';kalke ana o ua kaikamahine nei ua lilo kana mau hooika- ; ■ ika ana i wahi nona e pakele ai, i mea waiwai olē, ua noho i malie loa iho Ia oia, a nana ae la ma ka helehelena o .kela kanaka ano e, o kana mea naē e ike la, o ia no kona hoohihi Ii ka u'i o ka helehelena. o keia, kanaka,. Ke kilohi la oia i : ! kona kino, he kulana ikaika maoli no, a o ke ano d kana mau hana, ua kaokoa loa ae ia mai ka hana mai a na kanaka ahiu e kau ai ka weli i kekahi\mea, f aka he mau ano oluoKi ( k/aina e hoomaopopo mai la ma ka helehelena ō tona hoō-'l I pakele. • ." j ! Oiai he mea pepelii o Tazanst i -leē kanaka ame ,kia' holo* j holona pu, aole nae ia mamuli mai o na manaoino, aka me j ihe mea iealea loa -ia i kona noonoo, elike tne na mea i ka- j | maainā iaia iwiena ona holoholona. ■ ' ; j | He hookahi mea apo nui a Jene Pota i hoomaopopo no j ! keia kanaka, ma kela manawa a Tazana i holō. m&i.ai no ka ; j halawai pu ana me ka mapu, o ia no ke kakau .o.kekahi mōali : maluna pono ae o ke ku'emaka hema, aka āole ia hiona. I'ana e nana aku la maluna q Tazana i keia manawk, o kana mea wale no e ike mai la, he wahi kiko keokeo uvik.u. j Oiai o Tazana e lawe la i kana waiwai makamae no kana I wahi i manao ai ilaila e palekana ai oia mai na pōino niai ' ma kela po, e alawa iho ana kana nana 1 ana malūna o ka helehelena o Jene Pota, me ka minoaka ōkoa ana iho, a i ( . ka wa e ike ae ai o ke kaikamahine opio i ka nana iho o Tazana iaia, o ka wa ia e moe iho ai o kona mau maka. O ka hele nae ia o Tazana ahiki i kekahi kumulaau, ua hoomaka aku la oia e pinana maluna o na lalā nunui, a me ; he mea la iloko o Jene Pota ia wa, ua nalohia aku ka maka'u ame ka pihoihoi mai iaia aku, no ka mea ike iho la oia, j aole he manawa e ae iloko o kona ola ana, i kaa aku ai oia malalo o kekahi mau lima ikaika elike me keia a Tazana e j puliki nei i kona kino. I He mea maka'u kela la, oka pinana iluna oke kumulaau, I oi loa aku hoi i ka hele mai kekahi lala a kau aku ana i ka lala okoa, ia Jene Pota nae e ike la, i ka hele ana a keia kanakā, me he mea la, aia no ia iluna o kekahi Honua paa, nolaila aole ana mea e ae e noonoo ai, o ke kakali wale aku no i.ka hana a keia kanaka i manao ai hona. He hokahi nae mea i paa loa iloko o ka noonoo o ua kaikamahine opio nei, aole loa kela kanaka e hōopoino ana i kōna ola, ua hiki loa iaia ke heluhelu aku i kona hēlehelena, ai'a na ano oluolu apau iloko o kona hoopakele, aka nae o kana wale no e hopohopo la, o ia kona ike hoii aku i kona mau hoaloha, ke noke mai la paha i ke kanikau nona. Iloko o ka hele oloko o ka ululaau a hihipe'a a Jene Po'ta e ike aku la me kona mau maka, e hiki ole ai ia Tazana .ke hele aku me ka maalahi a pukā ma kekahi aoāo, he mea ole nae ia i keia kanakay he alo iho ka .ma kekahi aoao, kau aku la he lala okoa ,a oili ana laua nei i kahi malaelae, a | elike me kekahi keiki e hoolewaia ana ilūna o ka ahamaka I kahulihuli, pela iho la o Jene Pota e laweia la, iloko o ka | maha o kona noonoō, oiai ua pal.ekana kona ōlā, a he manaol lana kona, e lioihoi aku ana no keia kanaka iaia imūa o kona ! makuakane ame kona mau hoālōha. I Oiai o Tazana e hele la me kana waiwai makāmae' iloko. j o kona mau lima, ke noonoo la oia, he kulana kaōkoa loa . keia i halawai aku me ia no ka manawa mua loa, o ia kona hui pu ana he kanaka me ke kanaka, a e pono oia e hana wale aku no, elike me ke ano o ke kanaka, aole hoi ma ke ano o na mapu, i Ua maopopo i ua o Tazana aole loa he kumu okoa ae o ] ka hoola ana o Takona, kela mapu ana i pepehi aku. ai a make, i keia kaikamahine opio, no ka manao no ia e laWe , 1 aku i wahine nana, a pehea hoi e nele ole ai ke komohia | mai o ia noonoo hookani i keia kanaka opio. | j He mea oiaio loa oka rula iwaena ona mapu apau oloko o ka ululaau. o ia no ke kaili ana mai i kekahi mea i wahine I nana, mamuli o ka ikaika, a o ia kana e kaupaona la iloko ! o kona noonoo, he hana kohu anei ia, ke hoopiliia iku i ke kanaka? Aole anei he kanaka oia? Pehea nae ke ano oka hana ana a na kanaka, i wahi e loaa ai ka lakou mau wa- : hine? Ma keia wahi, ke pohihihi loa la oia. . 1 Ke makemake loa la ua o Tazana, ina e hiki ana iaia ke , hoike mai, a ke ninau mai paha i keia kaikamahine opio, no ■ ke ano ona kanaka; aka nae mahope iho o kona noonoo ana, > loaa koke ae la no kana pane, ua noke kela kaikamahine i i ke kupaka me ka ikaika, e pakele mai iaia aku, nolaila aole > paha he makemake iloko ona e lilo ua o Tazana i kokoolua i nona noloko o ka ululaau.

O ko laua nei hele nae ia maluna o na kumulaau ahiki i kekahi wahi ponaha maikai, he wahi 110 i maa ia . t ame kona mau hoa mapu, e hoomoana ai, ia \va i iho aku ai oia, a haule ana iluna o ka honua, a ma kekahi wahi i hele a nolUnolu i ka mauu maloo, hookuu iho la oia ia Jene Pota ilalo ,nie ka hookuu ana aku iaia mai kana paa ana. Ma ko Jene Pota aoao, aia ka mahalo ame ka haaheo iloko ona 110 ke kulana hiehie a kilakila o keia kanaka e ku aku ana imua ona, a me he mea la. ua auhee loa aku ka maka'u mai iaia mai, mamuli o kona ike ana iho, aole loa he mau poino e kau aku ana maluna ona, oiai kela Kanaka ma kona aoao. Ma kekahi hoailona a Tazana o ka haawi ana mai ia Jene Pota, e noho malie oia ma kela wahi, o ka nalowale hou aku la no ia o kona hoopakele iloko o ka ululaau, a komo iho la ke kahaha iloko o ke kaikamahine opio, i na hana a keia kanaka. I kinohi, ua manao oia, ua haalele loa mai kela kanaka iaia, a no kela manao iloko ona, ke kau la ka maka'u ame ka weli iloko ona, no ka hoea mai o kekahi holoholona ahiu, a haehae ae i kona kino, e alaalawa wale ana no kana nana ana ma kela ame keia wahi o na kumulaau, no ka oili mai o kekahi mau holoholona ahiu. No ka hapaha hora paha kela kakali malie ana akn a ua o Jene Pota, aia hoi, he nakeke kana mea o ka lohe ana aku, iho ana no o Tazaivi mamua pono o kona wahi e noho aku ana, ua hele hoi kona mau lima a piha i na huaai pala memele, e hiki ole ai i kekahi mea ke hoole aku i ka ai ana ia lakou. No kela maka'u a ho])ohopo mau iloko o Jene Pota e hoea mai ana na holoholona aliiu a haehae ae i kona kino, ua hoopuiwa loa ia aku oia i kela ku hou ana aku o Tazana imua ona, a anehe aku la oia e holo, aka paa e aku la oia i ka hopuia e Tazana, a ma kahi o ke kupaka ae, ua pupue loa aku la oia iloko o ua kanaka nei, me ka puliki ana aku, ilie he mea la aole ona makemake e kaawale mai kela kanaka aku. ' . Ike iho la o Tazana. ua piha ke kaikamahine opio tne ka maka'u, a elike ine ka kona makuahine hookama i hana aku ai iaia, i kona wahi wa liilii, o ia ka hoomalielie ana i kona mau manao pihoihoi. ma ka hamohaino atia maluna o kona poo, pela iho la o Tazana i hamohamo niai ai ma ka lauoho o Jene Pota, ina paha he hiki iaia ke kamailio i ka olelo Enelani, ina ua kamailio okoa mai oia i ke:a kaikamahine aole e maka'u, 110 ka mea ua makaukau mau ()ia e hoopakele iāia, aka nae, ma ka hana wale 110 e maopo]lo ai i keta kaikainahine ka manao iloko ona. Oiai e hoomalielie ana o Tazana i 4ca maka'u o ke kaikama;hine opio, a 110 kona piha ilihia 110-ke kaa ana mai o keia kaikamahine maemae malalo o kona malu, me ka makee 110 hoi no kona pono, ua hoopili okoa iho la oia i koua mau lehelehe ma ka lae o Jene Pota, aole i papale ae ua kaikamahine nei i kela hana a Tazana iaia, aka moe malie la kona mau maka, a nui iho la hoi kona hanu, me he mea la ua komo aku na ano oluolu o keia kanaka iloko ona, e hoanoeia ai kona noonoo. Aole e hiki i ua o Jene Pota ke hoike maopopo ae i ke ano O ka-manao e loku la iloko o kona puuwai, he hookahi wale no mea ana e ike la, u ia no kona palekana iloko o na lima o keia kanaka, 110 ka mea ua lilo kela lawe ana aku a Tazann iaia ma na wahi nihinihi, i mea e haawi aku ana i ka ike, aole loa ona wahi pilikia malalo o ka malama ana a keia kanaka, o 'kana wale no e kakali aku ai. o ia na hana a ua hoopakele nei ona, maluna o kona kino. Ma ka mea oiaio nae, ua oi aku ka hiiinai o Jene Pota ni) kona palekana malalo o ka malu o keia kanaka malihini mamua o kekahi poe kanaka ana i kamaaina ai, aole nae malaila wale iho la no pau ka mea i loaa iaia, aka 110 ka manawa'nuia loa iloko o kona ola ana, akahi 110 a uwiuwiki mai ka iualamalama o kela.mea maikai iloko o kona puuwai, o ia no ke aloha, ka mea hoi nana i hoopiha aku iaia me ke . kahaha, aka nae, aia ka minoaka hoohie nialuna o helehelena kahi i hoomahie ai. Me kela minoaka no maluna o kona mau papalina, i papale aku ai oia ia Tazana mai iaia aku, a nana aku la maluna o na maka oluolu o kona hoopakele, me he mea la, e hoike okoa aku ana imua ona, aole he wahi maka'u a hopohopo paha iloko o ua o Jene Pota, no ka mea e ku aku ana imua 0 kona alo, ia wa i kuhikuhi aku ai o Jene Pota i na huaai e waiho mai ana iluna o ka mauu. me ka noho ana iho ilalo. 1 a kāuoha aku la ia Tazana e noho pu iho oia, i hookahi ko I laua ai like ana i kela mau huaai. | Ika maopopo ana aku ia Tazana oka mauao oka mea a Jene Pota i makemake ai. ua noho i'o iho la oia ilalo; me ka hoakoakoa ana mai i na huaai, a imiia o ke alo o ke kaikamahine opio, alaila wehe ae la i kana pahi, a hoomaka aku la e okioki i ua huaai, me ka haawi ana aku na Jcne Pota kekahi, a nana no hoi kekahi. Oiai laua nei e ai ana, aohe pane aku o kekahi i kekahi, no ka hiki ole niaoli no ia laua ke maopopo ka laua olelo. aka nae i kela ame keia manawa e nana malu aku ana kekahi 1 kekahi, aliiki i ka noke okoa ana ae o Jene Pota i ka akaaka ,a 110 ka hiki ole iaia ke uumi iho i kona manao, i ]>ane okoa ae ai oia i keia mau olelo: "īna no hoi paha he hiki ia oe ke kamailio mai i kā olelo Enelani, ina aole lie pilikia ana, hiki hoi ia'u ke lohe i kou moolelo." 0 ka pane mai ia Tazana aku, o ia no ka noke ana o kona poo i ka hoole, alaila hoao mai la o Jene e kamailio ma ka olelo Palani, a pela me ka olelo Kelemania, he hookahi 110 ' hopena, o ia ka luliluli mau aku o ke poo o kona hoa, ahiki | i kona noke hou ana ae i ka akaaka, no kona pal)emahema maoli i ka olelo Kelemania, a ina o ka olelo hiki ia i ke | kanaka opio ke kamailio, ina ua ku a hilahila maoli oia. j Mamuli o kela nana mau o Tazanf iloko ona huke a ' kona makuakane, a hoomaopopo hoi i na kii lehulehu e halawai mai ana me kona mau maka, ua hooholo iho la oia. e hana aku, elike me kana i ike ai he pono, no keia kaikamahine, i kulike me ke ano o na kanaka, nolaila haawi ma? la oia i kekahi mau hoailona hou ia Jene, 110 kona pinana iluna 0 ke kumulaau, a e kauoha mai ana hoi iaia ,e noho malie ahiki i kona huli hoi hou ana mai. Ua kukonukonu wale aku ke poo o Jene Pota. e hoike aku ana hoi no ka maopopo ana iaia o ka manao o Tazana ,0 ka nalo hou aku la no ia o ua kanaka kupaianaha nei iloko o ka ululaau ,a noho iho la no hoi ke kaikamahine opio, aole nae me ka maka'u ame ka hopohopo, aka o kona pilikia wale no, o ia kona mehameha, eia nae he wahi pilikia liilii loa kela, e hiki ai no iaia ke hooinanawanui, ahiki i ka huli hoi hou ana mai o kona hoopakele. Aole no nae i loihi loa kela nalowale ana aku o Tazana. oili hou mai la oia, ua hele hoi a kaumaha i na laau ani o ! ka hele ana aku e okioki. ' Hakalia no a waiho kela mau laau loloa. huli hou aku la ! no oia hele, a ia hoea hou ana mai, ua hele ua o Tazana, a , kaumaha i na mauu palupalu a nolunolu i kupono no ka hookomo ana iloko o ka pela. | No eha manawa kela hele ana aku a Tazana a hoi mai, ua ku maoli ka paila o na laau ame ka mauu, alaila kukulu aku la i hale, e maluhia ai kana malihini, 110 kela po. a ao ae kekahi la mai. Hoopili aku Ia oia i ka welau ona laau loloa 1 ke kumulaau, a o ke kumu o ka laau, lawe aku la a kaawale i kahi e, me ke oloke'a ana i na laau liilii tjiai kekahi laau a i kekahi, alaila uhi mai la i ka lau o ke ama'u maluna I iho, a o ka mauu palupalu, o kana ia i lawe aku a hookomo ae la malalo o ka hale, me ka hana ana hoi a nolunolu, i wahi kupono no ke kaikamahine e hiamoe ai ma ia po. 1 ka paa ana aku o ka hale, hele mai la.ua o Tazana a noho iho la ma ka aoao o ke kaikamahine. a oiai aole he hiki ia laua ke kamailio, o ka laua hana, o ia no ke kuhikuhi ana ma na hoailona. i (Aole i pau).