Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 10, 8 Malaki 1918 — HANAIA HE HOU PAHI KU I KA MENEMENE OLE Paa Nae he Koa Paele i ka Hopuia no ka Hou Ana i Kekahi Paoahi i ka Pahi NA KONA KOKOOLUA NO I KUMAKAIA I KA LIMAKOKO Ae Okoa ka Mea Houpahi i Kona Hewa ma Kona Manawa i Nokeia ai i ka Ninau [ARTICLE]

HANAIA HE HOU PAHI KU I KA MENEMENE OLE

Paa Nae he Koa Paele i ka Hopuia no ka Hou Ana i Kekahi Paoahi i ka Pahi

NA KONA KOKOOLUA NO I KUMAKAIA I KA LIMAKOKO

Ae Okoa ka Mea Houpahi i Kona Hewa ma Kona Manawa i Nokeia ai i ka Ninau

Mainuu koke iho o ko kifni una o ka ),(ira unii kumamakahi ma k-a |>o o ka Pualima aku nei i hala, i lawelaweia ae ::i lu' hnnn houpahi ma ko kihi o na alaimi Muliwai me Kukui, e kekahi koa l'ael»', mnlmia o ka lnina o ka oihana I,moMiia, me kona make ana, a liolo nku hoi ka mea houpahi-, me ka man:tu e pakelo oia mai na lima aku o ke kiiuawai, 110 ke karaima ana i hana aku ai innliina o kekahi. l'a komo aku ka pahi loihi a ke koa I'nHe iloko o ke poo o E. V. MeOall, he pnonhi, no ka oihana kaua moana, a inailuna iho hoi o ke poo ahiki ilalo o l( (• kania-i. Muhope iho nao o ka hanaia ana o houpahi, a holo aku hoi ka v puuwai eloele, u'a hoihoi awiwiia mai ka maa t i'ha no ka ua ulia poino, no Ira haawiia. aku iai o .oa,- lapaau ana, a mailailn ftku V hoihōi \oa ia av uo ka h.'il.-ma'i o ka oihana koa, me ua manao l.'ina, poho oiai ua nui loa ka poino i liuu aku maluna o kpla paoahi, He Hana Powa Maoli I kulike ai ine ka moolelo o kela houpahi i hanaia, ua hoike ae na hoa o ke paoahi i houia i ka pahi, e nanea ana m» ka lakou i ka hele ma ke alauui Kukui, a mamua o ko lakou oili ana aku i kf a'.anui Muliwai, ua oili ae la he elua mau koa Paele mailoko mai o kekahi «ahi [»ouliuli, a ku mai la inawaho o ko alnnui, oiai hoi lia paoahi he ekolu ko lukou nui e ku aku ana ma ke alanui kauaoao. Iloko o kela manawa i kamailio koke aku ai kekahi o kela mau Paele, e hookau aku ana i na ahewa ana malr.ua o ua paoahi, no ka'hoopuka ana i kekahi niau olelo kupono ole e pili ana ia laun, nu' ka hoomaka koke aua ae no ka e unuhi i kekahi pahi loihi iwaho. I kela inanawa ka i ike aku ai i ka hulali mai o ka pahi, ua hoomaka mai la na paoahi elua e holo, me ka manao no, o ko laua hoa pu kekahi, aka nae, ia laua i ike mai ai, aole ko lakou kolu, ua huli hoi hou mai la laua ihope, no ke kokua ana aku i ko alua hoa, oiai ua ]iau ae la ko laua manao pihoihoi, a ua auhee aku la no hoi ka maka'u. I ko laua hoea ana aku ka ma kahi kokokp e waiho mai ana ke kiuo o ko laua hoa, ia wa i ike maoli aku ai no laua i ka lalau ana aku o ke koa Paele i ka pahi, a huki mai la iwaho mai kahi mai ana i hou aku ai maluna o ke paoalii, alaila hoomaka aku la ua Paele nei »■ holo, a nalowale aku la iloko o ka pouli. I'a holo koke aku Ia kela mau f>aoalii no ka halekuai kokoke loa o kekahi Kepani, a-mailaila aku i hookaniia aku ai ka honilona i k*a halewai, no ka hoouna ana mai i na makai ame ke kaa makai. Mahope koke iho o ka loaa ana aku o Ua loho i ka oihana makai no ka lawelaweia nna o ka hana houpalii e kekahi koa Paele, ua pahola koke aku la ke kanoha ma na wahi apau, e makaala i na koa Paele, a e kiai paa ia hoi ka lialohoolulu kaaalii, ame na kaa otomoo kau auanei ka mea houpahi māluna o kekahi kaa otomobile, a holo aku i wahi nona e pakele ai. Iloko o kela mau minuke o ka pihoihoi ua hoike pu ia aku la ka lohe i na kahua hoomoana o na koa ma Kahauiki anie Leilehua, e nana pono mai i na koa T'aele apau e hoea aku ana no ko lakou wahi. I ka huliia ana aku ma kahi o ka lioupahi i hanaia i loaa aku ai he pahi lo'hi, i hauka'e i ke koko ,a ua kohoia, o kfla ka pahi i houia aku ai i ka haole paoahi. Ma ka hoakaka a na paoahi'i loaa oU* i ka poino, aole loa a lakou wahi i hele ai ma kela ahiahi, a hoopaapaa me ki'kahi poe,« aka ua hele no Jakou e nana

keāka ma kahi kpkoke i ka halehoolulukaaahi; a aku i hele holoholo ai ma ke taona nei, a piai no e nanea ana i ka hele, i pili aku ai kela mau kua Paele. He iiookahi wahi o ka paliele ana p ka Paele nana i heu i kela papahi i ka pahi, o ia ho ka hola ana o kona mau hoa, ina laua i hoomaka koke e uwa, a e kahea paha i na kokua, ina Ua oili mai . kekahi poe lehulehu mailoko mai o kekalii hale pahupahu, e ku kokoke ana ma ke alanui Muliwai, aole nae pe'a, ' iloko o ko laua inaka'u me ka pihoihoi i pu, ua hoomaka laua e holo, a o ko laua ! hoā ka i komo i,ka poino. Par, ka Mea Pepehikanaka Aole i ioihi ka hele lanakila ana o ka mea pepehikanaka, oiai, ma ka au-. wina la o ka Poakahi nei, i paa ai oia! i ka hopuia, mamuli o ka huai pau ana ae o kona kokoolua i ria mea apau anu i ike ai no, ke karaima i hanaia maluna o ke paoahi. 1 f O-k'a inoa o ke koa Pāele nana i iawelawp i ka hana karajma, a i paa ae ai i ka ho]3uiaj oiā o James Walker, a o konā kok'oplua hoi, ka mea nana i< hPike.ae i ka in.'oa oiaio o ka mea hana karāima> oia o H. Andrews he Paele koa no, noloko o ka puali hookahi. Maluna o ka Makai David Kaluhiokālahi na āiāhalo ana no ke kuniu pka paa koke ana P ka mea hana icāraima .i. ka hopuia, piai'uā ike oia i kekahi mau Paele elua ma ke alanui Beretania me Nuuanu, he manawa pokole wāle akii hb mamua o kā hānaia ana o ke kāraima/ t\ r ahi āna i ka Makāikiu McDuf!ie, mailuna mai o kekahi kaa otomobile i kāliea aku ai V Paele koa, i k(jkahi Paele me ka lole o na makaainana, a pil like ālm lā laua mā ke alanui Nuuanu e h'oea aku ai ,i ke alanui Kukui. Loaa ke Kokoolua o ka Mea Pepehi kanaka_ . ... Ua hoiīte ae ka Makai T>avid Kupa, ūā hiki loā iāiā ke ike i ka Paele me' ka lple o na makaainana, ina e halawai hou aku ana oia me kela Paele, nolāiia mā ka āuwiha la p ka Poakahi nei, ua holo pololei nku la na makaikiu me.ka Makai Kupa no ka Papu Limaikāika. kāhi ā k'eka'hi pūāīikoā Paele e kiai aiiā, a maiwaena mai o na koa Eaele e hoomoana ana • malaila, i ike aku ai' oia i 'kā Pā'ele e komo ana' i ka lole 0 na mākāaiuanā. māmuā ae o kā hānaia aua o ke karaima houpahi maluiia o ka hāolie paoāhi. Aole i huna ākii kela koa Pāele i Jcona wa i ninauia aku ai, ina Qia.ka mea e hele pu ana me ka Pa'ele £&lphikanaka, aka ua hūa'i pāu āe 6HfcJT nā hiea apau, me ka hoike ana mai'i' ka inoa o ka Paele nana i hiana i ke karai&iā, o kā'maiiawa koke no iā, i hoikeiā āku ai ka lohe i Leilehua, ā paa o Mr. Walker. i ka hopuia, a ma ka hora eha 0 ke aīiiahi i hoea māi ai oia no ka. hālewai. • 1 Mft ka hoakaka a Andrews, ke kokoolua o ka mea pepehikanaka, oiai no o£a e hele ana. ma ua kaheā aku, la o Walker iaia māiluna āku o' īte kaa otomobile, a hele like aku lā līAuā nia ke alanui NUūanu, me ke komo ārfa-māloko o na.halekuai, a o Walker ka mea e noke mau ana i ka'ninau i. kekahi pahi, me ka maopopo ole ka i iia o AndrewB ke kiiniu i makemake aī ko'na hoa e loaā kek'āhi pahi. ' r . I Maloko o kekahi hālekuai m#<ke kihi 'o 'na alanui Kukui me Nuuamf,»j *<*ad ai he pahi i kupono i ko Waliv'qr, make. a kuāi aku la i ua pahi n€i,«oHKp' lkuā iiiō aku lā ia ma ke IcUi, e hele āna āo kā aoāo tiaā Ewa, a' mamiia o ka hoea anā aku i k'e kihi o ke alanui Muliwai, ua lpaa aku la he j ekolu' mau liaole paoahi e hele mUi aua, | ia.wa i lehe āku ai ua o Andrews i ke | kkmāilio ana āku o Wālker i kekahi j Khāia olelo, pna nae i lohe pono ole aku ai, a o kana wale no o ka ike ana aku j o ia ke ku'i ana aku o Walker i kekahi haole, me konā manao nāe, ine ka' 1 āka. i kona wā i ike āku ai ī j | kā hūlali o ka pahi, o kona manawā. po ia a hopmaka ai e liplp. j Ae Okoa Nana i Pepehi 1 , v l,ka hoea ana mai iioi o Walker, ka "Pāeie pepeliikanaka no ka halea i konā hokeia ana aku i kā niele,no nā āiea 'e piti āiiā i ke kārai'ma ana X hāiiā āi Inaluna o kekahi o na paoahi, ūa ae okoa inai oia, nana i hou i ka pahi, o ke kumu wahi ana, mamuii o kpga kapaia māi e kelā poe hāole i ka Nika. { Me lTe itfea fā nā'e', āole i lilo kaiia kftfainiā i hāna ai, i mea no kela Paele' e wiwo iho ai, aole he hiona o.ke katt-" maha malunā o kona helehelena, me kona laweia.ana aku ,e iioopāa malok'o o ka hlitēpaāhāo ma Kāwā, no ke kā'kMĪ attā. ,o ka lioea iuāi i kā manawa e. hoōk'olokoloiā aku ai oia imUa o ka aha. Teritore. ,Ma, ka hulii'a ana o na lole ō ,keiā I ieOa Paele, e na āliikoa 0 konā pualiJ WāKoi>e o kpnā kāa ana &ai inālalo p j lfa'malu o na kanaka o ke aupuni, ūa loaa āku la kona palule,. ua haukā'ē i' ke koko, a o kekahi ia o na hoike ko'ikp'i fi.ku-e ana iaia no ka hiki ole iaiā e pakele mai ka umii aku a ke kana-; w'ai.