Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 6, 8 February 1918 — UA ILI AKU KE KOIKOI MALUNA O KA ELELE KUHIO [ARTICLE]

UA ILI AKU KE KOIKOI MALUNA O KA ELELE KUHIO

Ua lilo ka ninau kaua iloko o keia nee ana o ke 'au o ka manawa i mea nana e hoohikiwawe loa mai i ka hapaiia ae o ka ninau hookapu waiona no Hawaii nei, iloko o ka noonoo o na senatoa ame na lunamakaainana o ka ahaolelo lahui, a i kulike ai me ka lono kelekalapa i hoounaia mai i ka Elele Kuhio e na komite o ke senate ame ka hale o na 'lunamakaainana, ke kau mai nei ko lakou manaolana e lohe i ka manao o ko kakou elele, no kona apono a apono ole i ka hookapuia mai o ka waiona ma, Hawaii nei, e ke aupuni federala. Aole keia o ka manawa mua loa i hapaiia mai ai ka noonoo ana, no ka lawe okoa ana ae o ke aupuni federla i ka mana iloko o kona lima, a hookapu mai i ka waiona ma Teritore, aka mamuli wale 110 o na ku-e ikaika a ko Hawaii nei poe, e kaa no na ko kakou ahaolelo kuloko, e hana mai i kanawai e hookapu ana i ka waiona, i kaohi aku ai na lima o ke aupuni federala ahiki i keia manawa, aka ke hapai hou .mai nei nae ia i keia ninau i ka manawa e lilo ole ai na ku-e ana aku i mea hooloheia. » No ka poe iloko o ka oihana kuai waiona, ame ka poe i makemake ole e kailiia aku ka waiona mai ia lakou mai, aole a kakou mau hoohewahewa ana no ko lakou makemake na Hawaii nei ponoi no e hookapu ika waiona, no keaha mai ke kumu ? No ka mea pela wale no e hiki ai ke hoohanaia aku ko lakou mana, ma ke pahele ana i ka noonoo o na kanaka, ma na hana kalaiaina, a i keia la, ke naka nei ko lakou mau kuli iloko o na kamaa buki. I Aole a kakou hoohewahewa ana ika lilo ana o Ika waiona, i kupuino nana i alako aku i keia lahui ilalo; ahiki i ko lakou nele a ilihune maoli ana; o ka waiona kekahi kumu nui ilana i hoala mai i na hana karaima, nana i hahao aku i ko kakou poe kanaka maloko o ka halepaahao; a o ka waiona, ka mea nana i hookau aku i ka hoohaahaaia iko kakou mau kaikamahine opio; aole anei, ua hoea mai i ka manawa kupono loa e hauoli ai kakou ma ke ano he lahui, no ke kaiehuia aku o ka waiona, mai ka papalina aku o Hawaii aina? Ina aia ka manao makee iloko o ka Eleie Kuhio no kona lahui, e hoopakeleia ae lakou, mai ka lua mimilo ae nana e luma'i nei ia lakou ilalo, alaila he hana ku i ke aloha nana, ka ae ana aku i ka manao o na komite oloko o ka ahaolelo lahui, e pahola mai ke kanawai federala ma Hawaii nei, e hookapu loa ana i ka waiona ma na ano pela wale no e kaawale aku ai ka alekohola mai ia kakou aku.