Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 6, 8 Pepeluali 1918 — MALUNA O KUHIO E KAPU AI KA WAIONA [ARTICLE]
MALUNA O KUHIO E KAPU AI KA WAIONA
0 ka ninau hookapu waiona no Hawaii nei, elike nie ka i hoounaia wai i ka Elele Kuhio, ma ka mahina aku nei o lanuari i hala, e lioakaka mai ana ia, aia ka manao iloko o na komite o ke senate ame ka hale o na lunamakiainana, no ka oi a"ku o ka pono, e hookapu holookoa ia ka waiona ma Hawaii nei, no ia kumvr ua makemake ke komite e lohe i ka manao o ka Elele Kuhio.
Penei iho ke ano nui o ka lono kelekalapa o ka hoounaia ana niai e na komite o na hale kaukanawai a elua oloko o ka Ahaolelo Lahui: "Eia na manao ikaika iloko o na komite ame na hale a elua e pili ana i ka manao o ka ahaolelo lahui a ma ka aina no lioi apuni no ka hookapu waiona no Hawaii. "Ē apono ana anei oe? E hoike koke mai.'' Ma o kela lono kelekalapa la, ua maopopo loa, aia ke kau nui ana mai o na man'ao o na komite o na hale kaukanawai a elua oloko o ka ahaolelo lahui no ka ninau hookapu waiona, maluna o ka felele Kuhio ; ina no kona aponp, alaila e hookapu koke ia mai ana ke kuai ame ka iiiii ana i ka waiona ma Hawaii nei, iloko no o keia kaū o ka ahaolelo lahūi, me ka haawi hou ole ia aku he manawa e kakali ai. I pane iiae no keia kelekalapa i hoounaia mai iaia, ua hoouna aku ka Elele Kuhio i keia pane: • "Na kekahi niau haiAi ano nui i kaohi ia'u inaanei nei. E hoopanee i ka noonoo ana ahiki i kuu hoea ana aku." Ma ka hoomaopopo ana i ke kulana o ka ninau waiona i keia nianawa, ke makemake nei ke aupūni federala e lawe kaokoa ae i ka mana iloko o kona lima, a kau ae ia Ilawaii nei ma ka palapala aina, o na wahi i hookapuia ka waiona; a mainuli wale no o ke kulana pili oihanā, i ui mua ia maL ai ka Ēlele £ūhio i kona manao, mamua ae o ka hooholo ana inai o ka ahaolelo lahui, i ka mea a ka hap;inui i manao ai he pono. Hamua o ka haalele ana iho o ka Elele Kuhio ia Honolulu nei no Wakinekona, a] mahope niai lioi o ke aponoia ana o ka olelo liooholo a lea Ahahui Kalepa 0 keia kulanakauhale, ua oleloia ae, ua hoike ka Elele i kona manao, apono ole 1 kela olelo no ke kumu, e liookapu wale apa no ia ia Oahu nei; ina pēla ka inea oiaio, alaila aole he kanalua no kona manao maoli, aia oia ma ka aoao e hookapu holookoa ia ka waiona ma keia Teritore.
Eia ko Hawaii nei poe iloko o keia mau la, ke nana aku nei me na nianao liialaai, no ka mea e lianaia mai ana e ka ahaolelo lahui no keia ninau liookapu wāiona, aole no nae e loihi ke kakali ana aku, e hoopauia ana no na pohiliihi apau. :