Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 6, 8 Pepeluali 1918 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MANA OLE KE KAPAEIA ANA O NA HOAHANAU

Rula Ka Peresidena o ka Papa Kahuaiwai o Kawaiahao Aole Lakou i Pau

HOOLE OAI I KA POLOLEI O KE KAHU AME KA AHALUNA

Koho Hou ia i Mau Lala no ka Papa Kahuwaiwai ma ka po Poaha Aku Nei

 

Ma ka noho ana o kap papa kahuwai-wai o ka Ekalesia Kawaiahao, ma ka po o ka Poaha, o ka pule aku nei i hala, a noonoono ke pani aua aku i na wahi i hakahaka o ka papa, i hoalaia ae ai ka ninau no na hoahanau i kuleaua e koho i na hoa o kel papa, ia manawa i rula mai ai ka Peresidena W. O. Smith o ka papa kahuwaiwai, he kuleana ko na lunahauau apau o ka ekalesia e koho ma kelahalawai, e komo pu ana ma ia rula ana. ka poe i kapaeia mai ka ekalesia aku, e ke kahu ane ka ahaluna.

Mahope iho o ka heluheluia ana mai o ka hoike a ka Peresidena W.O. Smith no nai waiwai o ka ekalesia, a pela hoi ka hoopaneeia aua o ka hoike a ka pu-uku a kekahi manawa okoa aku, ua he-lahelu mai la oia i kekahi palapala mai ia Mr. E. Woodward mai, e hoike mai aua i kona waiho ana mai i kona kule-ana he lala noloko o ka papa kahuwai-wai.

Ua ninauia ka manao o ua hoahanau no kela palapala waihi oihana, a ua aponoia me ka lokahi; nolaila ua haka-haka iho la ka papa kahuwaiwaik o ka Ekalesia he ekolu mau waho

Ua hoakaka mai ka Peresidena W. O. Smith, ua pau ko Jas. H. S. Kaleo ma-nawa, a pela hoi me ko E. K. Lilikalani ma ka mahina aku la o Ianuari, a hui pu me ka inoa o Woodward, ua like me ekolu mau hakahaka iloko o ka pa-pa e pono ai e hoopihaia.

Mamua nae o ka waiho ana i na inoa no na makalua i waiho hakahaka, ua hoakaka mai la ka Peresidena Smith, he mea pono e kapae loa ia na manao kneee o na manawa i hala, iwaena o na heahanau kela mau hana nana i ko-no aku i ka REv. h. H. Paleka e waiho mai i ka ekalesia.

Wahi ana, e loaa ka manao aloha ka lokahi ame ka makee iloko o na hoaha-nau no ka pono o ka ekalesia a aole hoi e hoala mai i na mea o ka wa i hala. Ua hoakaka hou mai oia i ka wa i ko-hoia ai ka papa kahuwaiwai a ma ka huli pono ia ana aku o na waiwai o Ka-waiahao aole he maopopo ii aka mamali o na hooikaika aua a kela papa i loaa mai ai na palapala sila no na aiina a mau wai wai hoi o ka ekalesia

Hapaiia ka Ninau Kapae

Mahope iho o ko Mr. Smith hoakaka ana i kona manao no ke koho hou ana i na lala o ka papa kahuwaiwai ma na wahi i hakahaka ua hoala mai o Mr. Kelekoma Naukana i ka ninau in a paha he kuleana ko na hoahanau i kapaeia mai ka ekalesia aku e koho i na hoa o ka papa me kona koi ana aku e haawi mai ka peresidena o ka papa i kana rula ana maluna o ia ninau

Ua nui ka poe i ku ae a hoakaka i ko lakou mau manao maluna o ka poe i kupuno e koho i na hoa o ka papa a mai e koi mau mai ana o Mr. Naukana i ka rula ana a ka noho ia manawa i ku mai ai o Mr. Smith iluna a hoike mai la.

Aole oia i malihini i na kumu o ke kiee o na hoahanau o ka ekalesia a mai o Jas. H. S. Kaleo kekahi hoa o ka papa kahuwaiwai ua waihoia aku no mua o ka papa na mea e pili ana i ko Mr. Kaleo kapaeia ana mai ekalesia mua ma kona ano hoahanau.

Ua nana oia maloko o ka buke lawe-lima, wahi hou ana, a ua hele aku no  hoi oia e hui pu me kekahi mau kahu-napule, ame kekahi poe loio akamai o keia kulanakauhale, a o ko lakou ma-nao, aole i hahaiia na kuhikuhi a ka buke lawelima.

Ua pololeo no ke kahu ma kekahi mea,pela no me ka ahaluna, aka ma kekahi mea, aole, i pololei a ia manawa i rula mai ai eia, aole i pololei kela kapaeia ana o kekahi mau hoahanau mai ka eka-lesia aku a he kuleana ko lakou e koho

( E nana ma ka aoao 3).

PAKELE KE OLA I KA POKA O KA I PANAPANA

Ki he aliikoa i Kekahi Kaikama-hine ma ka Hale Hulahula Aole Nae i ku

NO KA LILI MAI KE KUMU O KELA HANA NAAUPO

Uluahewa Kona Noonoo no ka Hulahula o Kela Kaikama-hine me ka Mea Okoa

Maloko o ka hale hulahula ma ka ha-lehui Phoenix ma ka po o ka ponono aku nei i hala, i ki ae, ni he lukanela koa i ka pu panapana, me ka manao e hoopoino aku i ke ola o kekahi koa, no ka hulahula pu me ke kaikaahine ana i aloha ai, ua ko ole nae ia manao lili iloko ena, mamuli o ka lele ana aku o ka poka, no kahi e ku ole ai ke koa, a o kahi no hoi o ka laki, o ia ka paa koke ana o ka lukanela i ka hopuia, e loaa ole ai iaia he manawa hou aku e ki ai no ka lua o ka manawa i kana pu pana-pana.

Ma na mea i hoomaopopoia no ke ala ana mai o kela ki pi, manuli mai no ia o ka lili o ka lukauela koa no ka hula-hula pu o ke kaikamahine ana i aloha ai, me kekahi koa okoa aku, a no hiki ole iaia ke hoomanawanui iho i ka ike aku i ka hoohehelo o kela kaika-mahine me ke koa okoa, pela oia i unu-hi okoa ae ai i kaua pu panapana, a ki aku la me ka manao e hoopoino i ke ola o ke kauaka e hulahula pu aua me kana aloha.

Ma ka oleloia, o ke kaikamahine i ha-ulehia ai kela lukanela koa i ke aloha. a o ke kumu hoi o ke ki ia aua o ka pu pauapaua, he kaikamahine Pukiki oia no Wahiawa, nona ka noa o Minnie, a no na mahina ae nei elua e pili niau ana ka lukanela koa me kela kaikamahine.

Hoe Koke na Kokua

Mahope koke iho o ke kani ana o ka pu, a loaa aku la ka ike i ka poe malo-ko o kela keena hulahula, ia manawa i hoio koke mai ai he elua mau koa a paa i ka lma o ka lukanela, pela iho la i loaa ole ai he manwa no ua lukanela nei e ki aku ai i kana pu/panapana no ka lua o ka manawa, maluna o ke ka-naka e hulahula pu ana me ke kaika-mahine-Pukiki

Ma kela manawa hoi i kani ae ai o ka pu panapana, ua loaa aku no ka ike i ke koa e hula pu ana me ke kaikama- hine opio, nona kela poka i manaoia ai, nolaila ua lawe loa aku la oia kona hoa hulahula noloko o ke keena o na wahine, a hoi aku la oia noloko o ke ke-ena o na keonimana e noho ai, a eia wa-le uo kona oili hou ana mai iwaho a i ka manawa i hoikeia aku ai iaia ua lilo aku ka mea ki pu malalo o ka malu na makai.

Mahope koke iho o kela ki pu, ua hoea mai la na kanaka o ke aupuni, a imua o ka Makai Carter, i haawi aku ai kela lukanela i ka pu panapana, ala-ila lawe loa ia aku la oia no ka hoo-paaia ana maloko o ka halewai, no ke kakali ana o kona waihoia aku malalo o ka malu o ka oihana koa.

Kaa Malalo o ka Oihana Koa

Ua lawe pololei loa ia kela lukanela ki pu no ka halewai, a malaila i huli hou ia ai kona kino, me ka hoikeia ana aku o ka lohe i ka oihanakoa maanei ne no ka hoopuia ana o kela aliikoa, a he hora me ka hapa ma ia hope mai,i hoea mai ai na makai koa, me elua mau aliikoa, o ka laweia aku la uo ia o ka paahao no ka hoopaa ana iaia maloko o ka halepaahao o na koa.

Ma ka olelo a kekahi mea maloko o ka hale huahula ma kela po, oiai ka lukanela e laweia ana e na makai, ua olelo ae oia, no kona haulehia ana i ke aloha me ke kaikamahine opia, a i kona manawa i ike aku ai iaia e hulahula ana me kekahi kanaka okoa aku, ua ulupuui koke oia me na noonoo like ole, pela iho la oia i lawelawe aku ai i kela hana naaupo.

ma ka olelo hoi kekahi poe, ua ho-ike okoa aku ka kela aliikoa imua o ke kaikamahine opio, mamua ae, aole loa on a makemake e ike aku e hulahula ana kela kaikamahine me kekahi poe e, aka me ia wale no oia e hulahula pu ai i na manawa apau.

( E nana ma ka aoao 3).

HE KII KEIA NO KEKAHI HOOUEA KAUA I LAWEPIO AI KekA HI MAHELE O M@SSINES E NA PE-LEKANE, A I IKEIA MAI HOI E KA MOKULELE MAI KA LEWA MAI.

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

LONDON, Jan. 31. - Ma na wahi apu-ni o Kelemania aneanea ho kaua hooka-huli aupuni ka i aia ae a he kaua i nei manawa maloko o na wahi mawaho aku o Berlin mawaena o na koa e hana ana malalo o na kauoha a ke aupuni no ke kinai ana i na haunaele ma o a maa-nei a i na lumahaua olahani mai na ha-lehana mai o na lako kaua Ma kekahi mau manawa ua hoole na koa i ke ki ana aku iwaena o ke aluka kanaka a ua huli aku e ku-e i ke kauoha a na alii-koa.

O ka Ilamuku von Hindenburg, a o ke kii hoi a ka lahui Kelemania i nana aku ai he kauaka mana loa, ke noi aku la i na limahana olahani me ka manaolana poho e hoi hou aku lakou i ka hana ma-loko o na halehana lako kaua. O kana mau olelo hooweliweli, mahope iho o kaua noi ana aku, ua pa aku ia maluna o na pepeiao kuli, aohe hooolohe ia mai o kana noi.

O na limahana olohani maloko o Ber-lin, a i lilo ai ka lakou hoole ana i ka hoi hou aku i ka hana i mea e hooku-nanaia ai na halehana apau, o lakou ka i hoouna aku i kekahi manao hope loa i ke aupuni e kauoha ana e hana kokeia ke kuikahi maluhia maluna o keia mau kahua, oia hoi, aohe ko ana aku no ka ukuia mai o na poho e na aupuni huiia, a aole no hoi e hoohuiia ma ke-kahi mau okana aina oia na okana aina a na aupuni e ae i lilo pio mai ai ma ke kaua ana ia Kelemania.

Lehulehu wale na ano hooponopono aupuni hou i koiia aku i ke aupuni, ko-mo pu me-ka hookuu ana aku i na paa-hao apau o na aupuni e ae ame ka hoo-pau ana i ke kanawai a ke aupuni ime-periala e kuahaua ana he kulana ko Berlin ame Hamburg ma ke ano ua hoo-puiuiia e ke kaua.

Ku Hana Ole na Halehana

Maloko o Hamburg aia na halehana lako kaua ke ku hana ole mai la. Ma kekakahiaka o nehinei ua haalele na kanaka haua maloko o ka pa kapili mo-ku i ka lakou mau mea hana a hele aku. Ma ke awakea ae ua pahola aku la ka olohaui a i kekahi hale hana nui aku o ke aupuni apau na limahana o ia hale-hana i ka haalele.

O keia ae la na mea ano nui i hoikeia mai maloko o kekahi lono kelekalapa mai na wahi like ole mai o na aupuni o Holani, Suitalana ame Denemaka, a ua kakooia mai kei lono ma kekahi e na lono ma ke Kelekalapa uwea-ole pololei mai Berlin mai.

O na 'o aua i ka lahui Pelekane ame ke aupuni aole e hooiaio i ka pololei o na lono lehulehu e loaa mai ana mai ana mai na alahele mai i hoounaia mai Kelemania a mai Auseturia-Hunegari mai ka i hoo-unaia mai e ka mea kakau meahou o ka nupepa Daily Mail ma ka la i nehinehi mai Amsterdam mai, wahi ana, he mea hiki ole ke hooiaio iho i keia mau lono, he mau lono lakou e pulapu wale aku ana no i ka noonoo. WAhi ana, in a e lilo ana na lono e pili aua i na haunaele o na limahana ma na halehana lako kaua ma Kelemania a ma Austeruria-Hunegari i mau lono na na Aupuni Hui-ia e hooiaio iho ai i mea e hoemi mai ai i ka lakou hoomakaukau ana no ke kaua e hana ana lakou i kekahi hana kuhihewa loa.

Ua loaa mai na nuhou mai na alahele lehulehu mai e pili ana i na haunaele maloko o Kelemania a ma Auseturia-Hunegari, a ua hooiaio loa ia mai e ke-kahi nupepa Kelemania, eia nae, he mea hiki ole ke manaoio aku i ka h-panui o ka mea i hoakakaia maloko o ia nupepa,

Aia maloko o berlin, elike me ka lono i hoikeia mai e ka mea kakau meahou o ka Exchange Telegraph ma Copen-hagen. he hapa miliona mau kanaka hana i olahani a i haalele i ka hana ma-loko o na halehana.

ua panikuia ka pa kapilimoku ma Kiel mamuli o ka haalele ana o na ka-naka hana, ua hoole lakou i ka noho ana iho e hana, me ia hoomaka 'uka'uia mai no o lakou e hookomoia ae ana na lima-hana apau iloko o ka oihana koa. Ma Hamburg, ua panikuia ka pa kapilimoku vulean a hookahi halehana nui hou aku a ke aupuni ame kekahi mau halehana lehulehu liilii e aku i hookunanaia a e ku hana ole mai la mamuli o ke olahani aua o na limahaua. Ua oi aku mamua o kanaha mau halehana lako kaua maloko o ke kapitala Kelemania i panikuia.

Ka Manao hope i Hoomakaukauia

Ua hakuia ma ka la i nehinei e na li-mahana olahani o Berlin kekahi manao hope loa a haawiia aku i ke aupuni, o ka Berlin Vorwaerts, he nupepa na ka aoao kalaiaina Socialist, ka i hoolaha ae i na manao o na limahana. Maloko o ka Nupepa Vorwaerts o ka Poalua nei ua hoakakaia ke hoomahuahua mau ia aku la i kela ame keia hora heluna o na kanaka olahani maloko o Berlin, a ke hoonui mau aku la lakou i na olelo hooweliweli, me ke kukala mau ae o na kanaka e koi ana e hana koke ia ke kui kahi maluhia.

Maloko o ka manna hope a lakou i hoouna maku ai i ke aupuni e koi ana ia no ka hana koke ia o kekahi hana e hoo-pau koke ia ai ke kaua, i maluhia mai o a o me ke koi ole ia aku o na poho ma-muli o ke kaua ame ka hoohui ole ia mai o na okana aina a na aupuni e i lilo pio aku ia Kelemania. I ka wa e waihoia aku ai ke noi imua o na Aupuni hui no ka hana ana i ke kuikahi malu-hia o na elele mai na limahana mai a na  lahui like ole kekahi e komo pu mai iloko o na ahakukakuka no ka hana ana i na kumu aelike kuikahi maluhia. E hana koke ia kekahi hana e hoopauia  ae ai ke kulana kupilikii no ka ai, a o kekahi o na keehina hana no ka malu-hia a Kelemania e hana ai ma kona ao-ao oia no ka hana e loaa aku ai ka aeia e hoopauia ai ke paniku ana i ka hoo-komo ana aku i ka ai no ka poe ilihune iloko o ka lahui.

Ke Ana o na Koi he Hookahuli Aupuni

O kekahi mau koi ano nui e ae i wai-hoia aku me ke aupuni he mau koi e hoike maopopo ana i ke olohani he hana hookahuli aupuni a e ku-e maopopo aku ana i ka mana o ke aupuni moi Hohen-zollern oia keia: O ka hoopau koke ana ia Berlin ame kekahi mau kulanakauhale e ae e ku ana na halehana lako kaua aia malalo o ka hoomalu ana a ka oihana koa, maloko o ia mau wahi ua hoopauia na pono kinila o ua kanaka a o ke ka-nawai koa ke noho mana ana; ka pono o na makaainana e malama i mau hala-wai akea e hoihoi hou ia aku ia lakou; e hoopau loa ia ke kauoha a ka oihana koa e hookomo ana a ka oihana koa a o na kanaka hana apau e a'oia i ka oi-hana; o na paahao apau a ke kaua i hooopaaia maloko o ka halepaahao e hoo-kuu koke ia aku; o na hale aupuni apau e waihoia aku malalo o ka mana o ka lehulehu; e haawiia ka mana koho palo-ka kaulike a e hoomakaukauia ke koho paloko pololei ma-lu.

Mahope iho o ka hoopukaia ana ae o ka nupepa Vorwaerts me na kumuhana ano nui iloko o ka manao hope ame ka manao e hoohoihoi aku ana i na kana-ka olohani i hoakakaia maloko o ia nu-

( E nana ma ka Aoao 4.)

KIIA HE HAWAII I KA PU A MAKE NO KE KOMOHEWA

Ili Ole na Ahewa Ana Maluna o ka Mea Nana i ki ma ka Manao o na Kiure

WEHE OIA I KA HALE O KA HUI ME KA MANAO KOLOHE

Kiia Mai Nae i ka Pu e ke Kiaipo o ka wa i Hoomalamalama ai i ke Kukui

Mamuli o ka hoao ana e komo iloko o kahi o ka Hui Honolulu Junk e ku nei ma ke kihi o ke alanui Moi me ke ala-nui ololi Dowsett, ma ka hora eha o ka wanaao o ka Poalima aku nei, a ao ae ka Poaono, i kiia ae ai ia kanaka Ha-waii o John Kalehua ka inoa i ka pi panapana, e kekahi o na Kepaui kiai po a make loa.

Ma ka noho ana nae a ka aha kiure koronelo e ninaninau pono i na kumu o ka make aua o kela kanaka Hawaii, i hoopukaia ae ai ka olelo hooholo, e hoo-kuu loa ana i na Kepani kiaipo, mai ka ili ana aku o na ahewa ana maluna o laua.

Ma ka oleloia, ua hoea aku o John Kalehua, me ka manao e komo kolohe maloko o ka hale hui Honolulu Junk, o na Kepani, ma kona wehe ana i ka laka laau i hanaia i ka puka, a iaia i komo aku ai iloko, ua hoomalamalama aku la oia i kana kukui uwila a lele aku la ka malamalama, a kahi a na Ke-pani kiapo e noho mai ana.

i ka wa ka i ike mai ai kela mau Ke-pani iaia, ua hoomaka koke mai la no kekahi o laua e ki i kana pu panapana, ua loaa pono mai ka poka ma ka puu-wai o ke komohewa, o kona haule no ia ilalo a he manawa pokole mahope mai, ua make loa aku la oia.

Ma ka manawa o ka hoolohe ana o ke kiure koronelo i na oleloike i pili aku i ka make ana o kela kanaka Hawaii, ua aponoia no kela ki ana a kekahi o na Kepani kiaipo i ka pu, a make ke komo-hewa.

O ka hookuu koke ia aua mai no ia o John Kalehua mailoko mai o Kawa, no ka hewa aihue, he ekolu mahina kona hoopa'i, a ua hoonohoia oia ma ke ano he mea lawelawe no ka oihana makai, oiai oia e paahao ana, aka nae mamuli o kona hilinai ole ia, ua hoihoi hou ia aku oia e hoopaa maloko o Kawa, a ma-laila kona wahi i noho ai ahiki i ka pau ana o kona mau mahina hoopaahao.

I ka manawa i laweia ai ke kino ma-ke o Kalehua, no kahi waiho kino make o ke aupuni, ua ikeia o kela kukui uwila ana o ka hoomalamalama ana aku iloko o ka hale, a ikeia mai ai oia e na Ke-pani kiaipo, he waiwai ia no ka Hope Makai Nui Aseh, i aihueia mai kona malu aku.

He kanaka opio wale no o John Ka-lehua, ma kahi o ka iwakalua-kumama-ono makahiki, a make aku la no oia me kona opiopio, mamuli o ke koho ana i ka hana aihue. pela iho la e loaa ai ka pono o kona ola aua.

HOOLEIA KE KOMO ANA MAI I HAWAII NEI.

No kona hoi ana i Iapana a no hoo-kahi makahiki kkona noho ana malaila, a oiai hoi he makuahine oia no kekahi kaikamahine i hanau maanei a i nui ma Honolulu nei, he wahine Kepani nona ka inoa o  Fujihara, ka mea i hooleia aku kona komo hou ana mai i keia Teri-tore. He hokele ka ke kaikamahine e malama mai nei aia ma ke kihi o na alanui Beritania ame Aala. U ahooli-malima keia wahine Kepani i loio nona a e lawe aku ana oia i kona hihia i Wa-kinekona.

He umi-kumamahiku ka nui o na la-hui e e paa ia mai nei maloko o ka hale hoopaelimahana, he poe e kali mai nei no ka hoopauia o ko lakou mau hihia mai Wakinekona mai. He ewalu Kepani, ekolu mau Kelemania, eha pake, hookahi Korean, hookahi kanaka Polani a hookahi kanaka Pelekane. hookahi ka Kepani a hookahi Korean i hooleia ko laua komo mai i keia Teri-tore no ke apono ole ia o ko laua mau palapala, a no kekahi poe e ae ua hoo-paaia o ka hapanui no ka holo ma-lu a he mau luina.

HOPUIA KA POA PUHI OPIUMA E NA MAKAIKIU

Mamuli o ka Hoolo Ana o Kekahi Pake i Kiia AKu ai Oia i ka  Pu a Make Loa

KUEKAAIA NA PUNANA O KA POE PUHI OPIUMA

Hui pu na Koa me na Makai ma ka Hoomaemae Ana i ke Kulanakauhale Nei

No ka hoomaemae ana i ke kulana-kauhale o Honolulu nei, e pili ana i na punana o ka poe puhi opiuma, i hopu-hopuia ae ai he heluna nui o na Pako ame kekahi mau koa e ka oihana ma-kaikiu ame kekahi poali o na koa, ma ka manaao o ka po SAbati aku la i ha-la, a ao ae, ka Poakahi nei.

O ka hopena o kela hana hoomaemae a kaienu a na makaikiu ame na koa, i ka poe puhi opiuma mailoko aku o ko lakou mau punana, o ia no ke kiia ana o kekahi Pake i ka pu a make, a paa ae hoi he kanaono-kumamamkolu mau Pake i ka hopuia, me eha mau koa, a noho nui ana i ka halewai: a o ka poe he mau hoaloha ko lakou mawaho nei, i hoea ae e hona ia lakou, ua pau lakou i ka hookuuia mai, a noho au ka poe i loaa ole ua hona maloko o ka halewai ahiki i ka hooloheia ana o ko lakoa hihia.

Ua hoomaka na makaikiu ame na koa e hele e hopuhopu i ka poe puhi opiuma ma nawahi i hoomaopopoia, he mau pu-nana ia no kela hana, ma ka hora eka-hi o ka po Sabati nei, a oiai e hookoko-ke aku ana i kekahi hale, ua oili mai la he Pake a puka aku la iawaho o kela hale, ia wa i kauohaia aku ai oia e ke-kahi o na koa he kopala, e ku mai, aole nae he hoolohe aku o ka Pake i kela leo kauoha, aka hoomaka aku la oia e holo, ia wa i ki ia aku ai oia i ka pu, a ku aku la ka wawae akau, malalo iho o ko kikala.

Ma kahi i komo aku ai o ka poka ilo-ko o ka wawae o kela Pake, ua hele ka puka a aleale, no ka mea pela iho la ke ano o na poka ano hou loa u hanaia, no ka oihana koa i keia manawa, e nui ana ka puka, in a ma kahi koke i ku aku ai kekahi mea.

Make no Kela Eha

Mahope kok iho o ke kiia ana o kela Pake a ku i ka pu, ua hoihoiia mai oia no ka halewai iloko o ka manawa po-kole loa, a maloko o ka halema'i o na ulia poino i lawalaweia mai ai na mea nona e palekana ai ,eia nae, mamuli o ke kukonukonu loa o ka eha, ua mako oia, he ekolu hora mahope mai o kona lapaauia ana.

Ua kui'o maoli ka hooko ana a na ma-kaikiu ame ua koa i kela hana hoomae=mae ia Honolulu nei ma ua mea e pili ana i ke puhi opiuma, elike me ia i ikeia ma ka nui o ka poe i paa ae i ka hopuia, a ma kela po, he elua mau hua-ka'i a ke kaa makai o ka hoohikihiki ana i na lawehala no ka halewai.

O ka puulu mua a ke kaa makai  o ka halihali ana, he kanaha-kumaono poe Pake; ma ka hora eha o ka wana-ao ko lakou laweia ana aku no ka hale-wai, a o ke kumu hoopii a ku-e ana ia lakou no ka hewa aeahaukae no ia.

Ma ka hora ehiku hoi o ke kakahiaka ae o ka Poakahi, he iwakalua-kumama-kahi ka huina o ka poe puhi opiuma i hoea ae no ka halewai.

Hopuia Kekahi Poe Koa

Ma ka puulu mua o ka poe puhi opi-uma, he eha poe koa i lawe pu ia ae i ka halewai, i loaa aku hoi iloko o ka punana o ka poe puhi opiuma, he ekolu o ke la poe koa he poe Paele no Leilo-hua, a he hookahi koa Haole no Kahau-iki.

Mahope koke iho o ka hora ekahi ma kela po Satati i hoomaka ai na makai-kiu me ua koa e hele e hopuhopu i ka poe puhi opiuma, a mamua ae o ke kaui ana o ka hora ehiku o ke kakahiaka o ka Poakahi mai, akahi no a pau na ha-na a na kanaka o ke aupuni.

O na punana o ka poe puhi opiuma i komo hele ia e na kanaka o ke aupuni, o na wahi no ia mawaena o na alanui Liliha me Maunakea, ame ke alanui Moi me Kukui.

( E nana ma ka aoao 3).