Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 1, 4 January 1918 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka hoomanao piha makahiki o ke ku ana o ka ahahui kaahumanu, ma ka mokupuni o Kauai o Manokalanipo

 

            Maloko o ka Laukini Hawaii o Lihue, ma ka Poaono, Dekemaba 8, hora 10 a.m. ua malamaia ka halawai piha makahiki a ka Ahahui a na Makuahioe Kaahumanu, me ka wehe ana ma ke mele himeni 2 o ka Leo IIoonani, ame ka pule mai ka makuahine, Mrs. Kaoo Kolohaiole, ke kahunapule o ka Ahahui, (he meha hoi kau i ke anoano o ka leopule a ke kahunapule.)

             Ua hoomaka ka hana a ka ahahui ma ke kahea aua a ka peresdine, Mrs. Mileka Kahela, ame ka kakauolelo nui o ka ahahui, Mrs. Eliza K. C. Holt.

            Hapaiia ka hoike a ua kakauolele me na puuku, e hoomaka ana mai Lihua, Kapaa, Koolau ame ka Waiulailiahi o Waimea, he eleu me ka mikioi no lawelawe ana a na makuahine, a haa @ nui aku no hoi i ka mahalo i ka lakou mau hoike, i ka makaala ame ka ma@aukau pu, e hiki ole ai no i kahi mau makuakane ke hookaulike mai i ka pau ana o ka hoike a na luna @ ame keia apana; ua kamailio ka ahahui no na lala i make ame ka pono o ka lulu ana no lakou.

            Ua ku mai ka peresidena o ka ahahui, Mrs. Mileka Kahele, a haawi nui mai i kona mahalo a hoomaikai nui i na luna o kela ame keia ahahui, i ko lakou makaala ma ka hana, ame ko @ hoomanawanui i ka hooko pono ana i ka lakou mau apana hana me ka mikioi ame ka eleu, ame kona mahalo pu no hoi i na hoahanau makuahine o ka ahahui i ka hooko pono ana mai e hui pu mai ma keia la, i piha ai ka makahiki o ke ku ana o ka ahahui, a e nonoi pu ana no hoi i na lala apau e hui like pu hou mai lakou ma ka la nui o ka Naʻi Aupuni Kamehameha, Iune 11, ke noho hou ka ahahui ma Lihue nei.

            Ua kamailio mai ka peresidena no ka hookomo aua i na lala hou, o ia na Makuahine Mrs. Minuie K. Maioho, Mrs. Ah Wo, ame na opio (w) Miss Esther M. Kaiwi. Miss Louisa K. Kaiwi, Miss Cecilia K. Kapule ame Miss Magarita Montgomery, he eono ko lakou nui, he mau olelo hoolaua paipai peresidena mai, ku na lala o ka ahahui iluna. a hooleiia i ka lei pakahi na lala hou, a himeni mai na makuahine ame ka ahahui holookoa i ka himeni o Kaahumanu, auo ilihia no hoi ia wa i ka hooho like ana mai o na makuahine apau i ua mele kaulana nei o ua Alii Makuahine Kaahumanu nei, he mau apana hana e ae ahiki mai i ka wa e malamaia ai ka paina awakea i hoomakaukauia e ka makuahine peresidena, ame kona mau kokua makuahine, Mrs. Kalei Montgomery, Mrs. H. Josepa I, Mrs. K. Kolohaiole, na opio wahina kuene eleu a mikimiki, Mrs. Louisa Nakata, Miss Esther M Kaiwi, Miss L. K. Kaiwi, Miss Cecilia K. Kapule, ame Miss M. Montgomery ame na puuku ai a ia Hop Makai Nui @ @ ame Mr. Kalei Montgomery ame Mr. Hoaka ke paoahi nui

            Oiai, e komo aa ua lala makuahine o ka ahahui maluna o na pakaukau i hoomakaukauia me na ono a ka puu e monimoni ana ia wa, ma ke poo o ke pakaukau makai, ka Makua ka Hon. W. H. Rice. Mrs. R. L. Wilcox, Mrs. II. D. Slogett ame ke poo kumukala mai o Kapaa, Mrs. Burke, ame na Miss Cummings Ame Dunn, Mrs. W. N. Stewart ame ka Makuahi@ How Hoohanohano o ka Ahahui. Mrs. S. Wilcox ame kahi poe makahanohano e ae o ua mokupuni nei, i loaa ole aku ka inoa, malaila pu ae no ka Makai Nui o Kauai nei ka ka W. H. Rice. Jr., kahi i @ pu ai me Keoni Bulu a holo Hanare i ka makaʻu wale, he wahi keiki liki no nae kela o Hauare i ka ikaika, malaila pu mai ka Hope Makai Nuo nepunepu eleu o Ka Ua Loku o Hanalei, Wm. Werner, ame kekahi o kona mau makai eleu a mikiala hana.

            Oiai ka lehulehu e hoopiha ana i na noho. ua kuhea mai la ka makuahine peresidena i ka makuakane James H. K. Kaiwi e haawi ae i leo pule; ua pale ia a mene no hoi, ia wa au i ike aka ai ia kaikamahine a 'u e iho ino aua i ka aholehole momona o ka loko o Alekoki. he momona aku he ono mai ka'a mau leo e lohe la iluna o ke pakaukau: ka puaa laulau i huiia me ka bipi momona mai o Kalanipuu, Niumalu, ka opihi mai o Kaakaaniu me ka limu kohu pu mailaila mai, ka inamona, ka uala ame na ono e ai i unuia mai a lehau na pakaukau ke ike iho oe hoohihi ka naau.

            I ka pau ann o ka aina awaken, ua noho hou ka ahahui a malamaia na apana hana aku i koe, he maikai na hana, elu no hoi na makuahine ma ke hoakaka manao ana i na kumuhaua imua o ka ahahui, he hu aku no hoi oe i ka akaaka ma kahi mea, a he hauoli aku no hoi oe ma kahi mea i ke ano mikioi maoli no i ke kamailio ana mai imua ka ahahui. Imua aku e na makuahine o Kahumanu.

            He mau kamilio ana, me ka hooholo lokahi ana o ka ahahui, e noho hou mai ma Lihue nei, i ka la nui o Kamehameha, ka la 11 o Iune, ua kamailio pu ia ma ka hoike a ke  kakauolelo na Ioaa huikau, $68.50: na loaa no ka lulu paiua, $114; na hoolilo no kapaina he $81; ua, hiki paha ma kahi o 130 @ 140 na lala i hiki mai, aole no i hiki mai kahi poe, ua noho no no na pili kia, a ua haalele kekahi poe, a @ kahi poe no Oahu; he nui ka mahalo, i ka maikai o na hana a ka ahahui a na makuahine..

 

Pakele ia keiki o Honolulu nei.

 

            O ka moolelo a kekahi keiki o Honolulu nei, o ke kakau ana mai i kona @ no kona pakele ana mai ka make mai, i ua topido, oiai ma ka moana, he moolelo ia i ku i ka weliweli, no ka mea he elua manawa o ke topidoia ana mai o kona mau moku e kau ana, a he elua no manawa, o kona pakele aua mai ka make mai.

            O Walter Larseu ka inoa o keia keiki, a i kona makuahine hanauna ia Miss Neney CUlleu, e nono nei ma ka Helu 2424, Alanui Rose, Kahili, i hoouna mai ai oia i kana leka, e hoakaka mai ana, no ka pakele ana o kona ola mai ka make mai.

            Ua manaoia, ua make keia keiki opio i ka moana, mamuli o ke piholo ana o kona moku, i ka hoea ana mai nae o kana leka, akahi no hoopauia na pohihihi apau.

            E hoakaka mai ana kela keiki opio maloko o kana leka, i ke ano o ke topido ia ana mai o ko lakou moku, o ia hoi e ku uwaki ana ka oia iloko o kela manawa, ia wa i hooku'i mai ai konamoku, o ia ka S. S. Antilles me ke topido, he umi-kumamaono minuke i koe kani ae ka hora ehiku o ka po, a o ka Poakolu hoi ia la, ka la 17 o ka mahina o Okatoba.

            E nanea ana oia i ka ninini aila i na mikini oloko o ke keena wiliki, ma kela manawa i hooku'iia mai ai ka moku e ke topido. Ua pio koke na kukui apau loa oluna o ka moku, a no kona hoomaopopo ana iho, ua loaa ka moku i kekahi poino, ua hoomaka mai la oia e holo no kahi o ka puka, me ka manao e hemo aku iwalio, alaila palekana ke ola.

            I kona hoea ana aku nae no ka puka, ua hemo ke poheoheo, o ka pu no laila ua hiki ole iaia ke wehe, a hoomaka aku la oia e iho hou noloko o ke keena wiliki, no ka mea he wahi hou ae no kekahi e hemo iwaho, ua halawai hou aku la no oia me ka ulia pakalaki, oiai ua piha oloko o kela keena i ke kai.

            Ua holo hou aku la ola no kahi o kela puka mua ana i hoao ai e wehe a hemo ole, me ka noke ana i ke ka hea, a hooikaika pu aku la no hoi e wehe, aole no he hemo.

            Ua maalo ae la kekahi mea mawaho o ka puka, a lohe mai la i ko ia nei kahea aku, o ka kela kanaka nae i kamailio mai ai, ua paa loa kela puka, uole e hiki iaia ke wehe mai mawaho, nolaila ua ku a pilikia maoli keia, a he hookahi wale no manao iloko on a, ia wa o ia ka hoea mai o kona hopen, no ka mea ke pii mahuahua mai la ke kai iloko o ka moku.

            Me ka hooponopono ole ae iloko o kela wa o ke kupilikii, ua pinana aku la oia maluna o ka @ mahu, ahiki i ka iona ana iaia o kekahi kua hao nui, malaila oia i pinana aku ai, a oili iluna o ka oneki, ma kahi i hanaia ne ke auiaui, no ke komo ana mai o ka malamalama iloko.

            Ma kela wahi oia i oili ai iluna o ka oneki o ka moku, a oiai ke emi iho la ka moku iloko o ke kai, holo awiwi aku la oia noloko o kona iumi a @ he men hoolana nona, a i kona hoea hou ana mai noluna o ka oiieki, o ka wa ia ana i ike aku ai i kekahi kon, i ka lele ann aku iloko o ke kai, aini ua aneane e like ka oneki o ka moku me ke kai.

            Ua hoomaka aku la oia e holo no kahi i waiho ni o ka waapa, me ka manao e hookuu i ka waapa iloko o ke kui, o @ manawa nae ia i laweia aku ai oia e ke kai mailuna aku o ka oneki, a lana ana iloko o ko kai, ua ike aku la oia i kekahi papa e lana ana, o koua au aku la no ia a paa mai ia iaia, o ka wa hookahi no ia i @ ai o na meapaahana o ka moku, a lele liilii na apaua laau me ka hao ma o a maanei.

            Ua lana hele kelo keiki opio iluna o ke kai me kona mau hoa no na hora elua, a i ka hoea aua mai o kekahi o na moku hoopakele, nana i hoopakele ae i ka poe apau e ola ana, i hiki aku ka nui ma kahi o ka167, a he 70 poe i pau i ka make.

            He keu no hoi o ka poino wale aku la no kela, aole nae pela, aka ma ke kakahiaka mai o kekahi la ae, he iwa kalua-kumamahiku minuke i hala o ka hora eiwa, ua lona mai la ka moku hoopakele i ke topido, a au hou no kanaka iloko o ke kai, a maluna o na waapa ka hoohikihikiia ana o na olulo, a kau iluna o kekahi moku hoopakele e ae, a hoihoi pololei aku la ia lakou no Brest.

 

            Norkold, Jan. 2.-Ehiku mau kanaka i paa i ka hopuia maanei, he poe i hoohuoiia na lakou i puh kolohe a pau ai ka halehana kilika nui Montieello ame kekahi mai hale e ae, ke ahi hoi nana i hookau aku i ka weli no kekahi manawa e luku holookoa aku i ka mahele o ke kulanakauhale kahi e lawelawe nui ia ana na hana kalepa.

            Ua kiaiia me ka makaala loa keia mau kanaka e ka oihana makai i ole ai lakou e liia e na kanaka i piha i ka inaina. Ua manaoio na kanaka oloko iho o ke kulanakauhale he hapa hoopoino no keia ahi i hoaia ae i na ua Kelemania a ua hoikeia ae na nanao inaina o ka lahui ma ke akea e panai aku i ka ino maluna o na Kelemania ame ka poe e kokua ana i na Kelemania.

            Mamuli o ka hanau ana mai he bebe wahine na Mr. ame Mrs. Edward K. Haikupuna ma ka la Karisimaka aku la i hala, ua kapaia aku ka inoa o kela bebe o Merry Christmas

 

Kamailio o Ben Bruns No ke Ola

 

            Kamailio o Ben Bruns, ke Kanaka Laau Lapaau B. B. C. imua o kekahi anaina ohohia ma kona keena poo, ma ke Alanui Moi me Kekaulike, mauka ae o ka makeke kuai i'a. Wahi a Mr. Bruns, "He mea pono e loaa i ke ola ka holomua. Heaha ke kumu e kui nei ka poe holomua mai ka puulu maamau ae? No ke ola kino. Heaha ke ola kino? He ikaika ia ame ke ola. Ina aole ia mea, aole e hiki ia kakaou ke hana i kekahi mean. O ka pakelaai, e hoopiha ana i ka opu a oi wale aku mamua o ko kakou mau makemake, he mea ia e maikai ole ai ke ola kino. O ka mea ia e loaa mai ai ka lepopaa, ka wali ole o na meaai, na puupaa nawaliwali ame ka puumimi; ke akepaa holowai; lohi o ka holo ana, ke koko ino, ka rumatika, ame na oma'ima'i e ala mai ai mamuli o na meapaahana nawaliwali. Ua loohia oe me kela lulumi, palaka, luhi, noonoo nanea: nananakea, hoihoi ole, haalulu me ha hoonaukiuki, e alako ana ia ahiki i ka pau ana o ka pono o na meapaahana me ke kokoke loa ana mai o ka luakupapau--nui ka poe o ia ano ma kahi o ka 40 makahiki.

            E  nana i ka papainoa o ka poe au i kamaaina ai, i hala aku ma kela ao, a e noonoo iho; in a ua pololei au. Ke olelo nei na kanaka ua oo lakou i ke 40 makahiki. He olelo naaupo ia. O ka mea ma kahi o ke 40 a 50 makahiki, he mea pono aia no oia iloko o na la u'i o ko lakou ola ana. O keaha ka mea nana i hoelemakule koke mai? No ka loaa ole o ke ola kino maikai. Nolaila o ke ola kino he opiopio mau ia, me ka nana ole i kou mau makahiki. Owau kekahi i hala ke kanaha makahiki, ke olelo mai nei no nae ko'u mau hoaloha, he oia mau no au, me he mea la he 20 no makahiki o'u a oi ae nae ka maikai. Pehea au i hana ai ia mea O ke ola kino maikai--ke  ola. E akahele. E hoo maemae ana au i ko'u mau meapaahana he mau manawa lehulehu o ka makahiki ma ka lawe ana i ka'u Laau B. B. C. Aole he pilikia, aole he alekohoia, aole he mau laau e lilo ai i mea maa. Ua hanaia ma ke ano akeakamai i hoomakaukauia ma ka hoohuihui ana i na aa laau, na ili laau ame ua lau nahele, na loan iaia ka wai o kekahi meaulu kamaho o Aferika Hema i kapaia ke "Sacred Bark" a ua aheane elike me ka uwila kana hoola ana ma na meapaahana, e hooikaika hou ana i ka opu, e hoola ana i ka lepopaa, e hooikaika ani na puupaa me ka @, hoomaem o i ke koko--hoala ana i ke akepaa holo wai e hana: hoopau ana i ka nalulu, ka ono ole o ka ai, ka @  i ka po, ke @ lana haalulu,, ka rumatika me na ma'i fiva--e hookomo ana i ke ola ame ka ikaika iloko o ke kino, ka meahuna hoi @ ka waiwai ame ka holomua. Ua loaa ia'u he heluna nui o na olelo hoike eia maloko ponoi nei o Honolulu mai na kanaka kamaaina mai i hoolaia aku ai e kuu Laau B. B. C., ka mea nana i hoauhee aku i ko lakou mau nawaliwali kahiko, iloko wale no o na pule kakaikahi o ka ai ana. O Samuel Pomeroy Kind, helu 3213 alanui Maunakea, Waikiki; Mr. D. W. Pahu, Chas. F. Fern, Mrs. J. Olivera ame kekahi poe e ae.

            O ka B. B. C. ka mea nana e hoohemo aku i na ko'e mai na meapaahana aku, e hoopomaikaiia ai na kamalii. O keia i'o ka Laau Lapaau Kamahao, e pono ai e loaa ma na home. Ela hou keia: Aole au i hoopii ae i ke kumukuai. Eia no ka B. B. C. ke kuaila nei no ke $1.00 o ka omole, a ia'u maanei, o ke kumukuai hoolahaia he 6 omole no $5.00, a i ole 3 no $3.50, noaila he pono oe e hoao a e ike no oe i ka hopena pomaikai. Eia ke kuaiia nei ma na halekuai laau ame no halekuai o na mahiko. Eia au ma kolu wahi hana ma ke kihi o na alanui Moi me Kekaulike, ma kahi aoao mai o ka makeke, i kela me keia la, koe ke Sabati, mai ka hora 9 a. m. a i ka hora 5 p. m., no ka wehewehe pono ana aku i ka Laau B. B. C. a no ke kuai ana aku imua o ka poe makemake mai. E hooko koke ua aku no na kauoha ma ka leka. E hoopuka i na kikoo @ apau ma ka inoa o Ben Bruns, akena no ka B. B. C., Honolulu, T. H.--Hoolaha.

 

Kapu Ka Waiona Maluna o Na Mokuahi.

 

            E hoomaka ana mai ka la mua aku o keia makahiki hou, ua hookapu loa ia ke kuai ana i ka waiona maluna o na mokuahi holo pili aina, elike me ka hooholo ana a ka hui mokuahi.

            He mea maa ma na makahiki loihi ae nei i hala, ke kuai ia o ka waiona maluna o ka mokuahi Mauna Kea, aka nae ma keia hope aku, aole 8 loaa ana ka waiona ma kahi i maa i na ohua i ka hele e kuai.

            O na kuene maluna o na mokuahi i loaa na laikini federala, no ka hoolako ana i ka waiona, a i aeia aku ai no hoi e ka hui mokuahi, e kuai aku no ko lakou pomaikai i na ohua, ua hookapu pu ia lakou, mamuli o ke kauoha a la hui mokuahi.

            Ua ikaika aoli ke kauoha i haawiia ae e ka hui i ka poe apau e noho hana nei maluna o na mokuahi, o ka poe apau e loaa ana he hoolako i ka waiona maluna o na mokuahi, a e kuai aku ana hoi i na ohua, o ka hoopa'i wale no e kauia ana maluna o lakou, o ia no ka hoopauia aku mai ka noho hana ana maluna o kela mau mokuahi, a huli aku i mau wahi hou no lakou e noho hana ai.

 

Ka Aha Euanelio Huiia O Ke Ao Nei.

 

Ka Hebeaoma Kaipule Makahiki o ko ka Honua Holookoa.

Sabati, Ianuari 6 a i ka Poaono, Ianuari 12, 1918.

(E kono aku ana.)

            E malama ana ka Ekalesia Makua o Kaumakapili i keia mau halawai haipule malalo iho i na ahiahi apau hora 7, koe ke ahiahi Poaha, aole halawai pule o ia po. Ua haawiia haawiia na alakai o na po like ole. E oluolu ka lehulehu e nana iho i na kumuhana o kela ame keia po, heluhelu a hele mai me ka makaukau.

            1. I na alakai Kristiano apau, ame na hoapaahana e ae, e oluolu e hooponopono e ia, a e hoakoakoa mai i na Kristiano apau ma ka huipu ana ma ka pule i kela ame keia la o keia hebedoma, a e hoounaia ma o a maanei na papa kuhikuhi hana. A ke noi aku nei hoi i na kahunapule apau e ha'i mai ka awai aku i ka haiolelo i hoakakaia no ke Sabati, Ianuari 6, a hoolaha aku i ka Hebedoma Haipule imua o ke anaina.

            2. E oluolu e hoouna koke mai i hoike pokole o na halawai i malamaia i ke kakauolelo nui o ka Aha Euanelio Hui ia o ke ao nei. (He Ahahui o Beritania)-- 19 Russel Square, London. W. C. I. Enelani, no ka hoolahaia ma ka nupepa  " Enelani, no ka hoolahaia ma ka nuipepa "Evangelieal Christendom."

            No na mea apau e hahai ana ia Kristo ma na aina apau.

Sabati, Ianuari 6.

            Kumuhana no na Haiolelo ame na Olelo Paipai--" Na mea e  mau loa ana." Dan. 4:3; 2 Kor. 4:18; Heb. 11:10.

Poakahi, Ianuar 7.

            Hoomaikai ana âme ka Ha'i aku i na Hewa.

            Hoomaikai-- No ka nui ana o na lahui e noho hoaloha ana iloko o Kristo.

            Ka Hai Aku i ka Hewa--No ka liilii loa o ka loaa ana o ka noonoo o Kristo iloko o ka poe nana e hoike ana Nona.

            Pule--Mai hana i aelike pu me ka ino, ka poe apau e hahai ana ia Kristo, a e ha'i ana i ka Oiaio me ke Aloha.

            A e mahuahua hoi ka heluna o ka poe e nana ana i ka hiki mai o Kona Aupuni Nani.

            Na pauku Baibala--Oih. 17:24.28: Mat. 11:28.30;  Pet 2:21-25; Ioa. 2:3.6; 1 Tesal. 5:22.

Poalua, Ianuari 8.

            Ka Ekalesia no ka Honua Holookoa -- Ka " hookahi no Kino," o Kristo ke Poo.

            Hoomaikai--No na hoike Kristiano o na ano apau-- me ka manao hookahi, me na haawina like ole i loaa, e hoohui pu ana nae i na mea apau i hookahi. No ka poe e hoao ana iloko o ka Ekalesia e imi i na kumu o ko lakou mau hemahema.

            Ka Ha'i aku i ka Hewa--No ka Ekalesia iho no ke kumu o kona emi hope ana, a ole ma ka aoao o ka Haku. I ke komo ole mai o na opio kana ame na opio wahine o ke ao nei iloko ka Ekalesia.

            Na Noi ma ka Pule--E lilo ka makahiki 1918 i wa e ike ia ai ka nee mua o ka hookahi ana o na Kristiano apau. Mamuli o ka hoolaa ana a ka Uhane, ke Aloha i ka Olaio, na haawina hou o ka naauao ame ka mana, e lilo mai paha ka hoike ana o ka Ekalesia i kukui malamalama no ka honua apau. A e loaa hoi i ka Ekalesia Kona kulana oiaio ma Kana oihna kumu--o ka hoolaha i ka Euanelio

            Na pauku Baibata--Epe. 2:13.22: Helb. 11:32-12:2; Epe 4:10-16; Mal. 3:10; Na Sol. 23:22-26; 2 Tesal. 2:13-15; Mat. 28:18-20.

Poakolu, Ianuari 9.

            Na Lahuikanaka âme ko Lakou Maa Alii:

            Pule--E imi ia ko ke Akua manaopaa ma o Kristo la, a e hoomaopopoia iweena o na lahui kanaka apau. E loaa i na lahui apau o Kristo ma ko hoomomala ana ae i ko lakou mau manao ano kiekie ae o ka nohona lahui. A e alakai ia hoi e ke Akua na hoao ana apau no ka hookahua ana i maluhia e mau loa ana iwaena o na lahuikanaka.

            E noonooia, a hookoia ke kukulu hou ana o na aupuni o na lahui kanaka mamuli o ka olelo a ke Akua ame na mea e mau loa ana.

            E kauia iluna o na Kristiano apau nia na wahi apau, na akana kaumaha a na Ili, ame ka poe apau na lakou e alakai ana i na manao o ka lehulehu.

            No ka lahui liilii i hoopoino ia mamuli o ke kaua.

            No na kauwa apau a ka lehulehu.

            Na pauku Baibala--Na Sol. 14:34; 21:1; 1 Pet. 4:19; 2 Pet. 3:9; Ioa. 12:20-32; Isa. 2:2-4; 1 Kor. 4:1-5.

Poalima, Ianuari 11.

            Na Ohana--Na Kula--Na Kula Nui ame ka Poe Opio:

Hoomaikai--No na pomaikai e pili ana i ka noho'na ohana. No ka maha ame na hooia o ke ola e mau loa ana iloko o ka nohona kaumaha.

            Na Noi ma ka Pule--E amo na makua i na koikoi apau o ka nohona ohana me ka hauoli.

            O ka malama ana i ka pule ohana ame ke "alakai an ma ka hoopono ame ka hoonaauao a ka Haku," oia no na hana mua e hana'i iloko o ka nohona ohana.

            Ma na buke no ka heluhelu ana, na aha hoohauoli, ame na hoolauna e malama loa ia na opio me ka maemae mai ha hoohihia mai o keia ao.

            Ka ke Akua hopomaikai ana maluna o na kumukula. A ma na wahi a'o apau no ka ike, e lilo o ka makau ia Iehova i mole o ka naauao.

            Na pauku Baibala--Hal. 127; 2 Kor. 1-4; 1 Kor. 15:54.57; Hat. 18:1-6; Na Sol. 1:7; 9:10-12.

Poaona, Ianuari 12.

            Na Misiona Kuloko am ka Poe Iudaio:

            Na Moi ma ka Pule--E hoopaia ka Ekalesia ma na hemahema apau i ikeia iloko o na lahui apau e noho ana ma ia wahi.

            E lilo ke aloha Kristiano, , ke kaulike ame na manao mahalo aku mawaena o na haku hana ame ka poe paahana, i mea e hoolokahipu ia ai na kanaka iloko o ke apo o ke aloha.

            E loaa hoi ka lako i na hua a Abrabama me na mea apau a ke Akua i piha ai ma o Iesu Kristo la.

            Na pauku Baibala--Mat. 22:1-10; Na Sol. 22:1 2; Iak. 2:1 0; Mat 2:10; 2 Kor. 3:12-18.

 

Nui Na Papa Ahaaina I Haawiia ma ka Makahki Hou.

 

            O ka Poalua iho nei ka la Makahiki Hou maikai loa i malamaia ke kulaia ana maloko o Honolulu i oi aku mamua o kekahi mau la o ia ano i hala aku, pela ke mea i ikeia: na malamaia ka maluhia o ia la, ua noho kela ame keia ohana maloko o ko lakou mau home ponoi iho o hoohauoli ia lakou iho me ka maikai i hoomakaukauia a he heluna nui o na luau i haawiia ma kela ame keia wahi o ke kulanakauhale mai na Hawaii a na haole pu.

            Iloko o ka pii o ke kumukuai o na mea apau, ka puaa, ka i'a, ka moa ame na meaai kupono e ae e luluu ai na papaaina, ela nae ua nana ole ia ae ia pii.

            Ua oi aku ka nui o na papa aina i malamaia maloko o Honolulu mamua o ko kekahi mau manawa loihi i hala aku> He elua mau papa ahaaina a kekahi mau ohana i haawi ai, hookahi ma ka moku ana o ka makahiki kahiko o hoea mai ka makahiki hou, a hookahi ma ke awakea o ka la makahiki hou. Ma ke ano i maa mau ia hookahi no papa ahaaina e haawiia ma ka hoomaka ana o ka makahiki hou a i ole ma ke awakea paha o ka la makahiki hou, aka nae i keia makahiki ua like ole. Ma ka olelo a kekahi poe aohe i lawa ka papa ahaaina hookahi i haawiia i ka po a ua haawiia he papa ahaaina hou ma ke awakea ana ae o kekahi la.

            Ma ka apana ka o Puunui aole o na Hawaii wale no ka i haawi papa aina, aka o na hole pu kakahi; o na papaahaaina i hoomakaukauia e na makamaka haole ua hoolakoia kekahi o a mau papa ahaaina me na meani kuhikuhinia a ka Hawaii, a ma kakahi o la mau papa i haawiia he poe himeni a hulahula pu kakahi malaila me ka piha i ka hauoli, a mai ke aumoe ahiki i ke no aua, ka ai, ka inu ame ka lealea ana.

            Maloko o na home Hawaii apau ua malamaia na anaina haipute ma manawa i hoomaka ai na oeoe o na hale hana like ole e kaui, a mahope iho ua hoopiha kela ame keia iaia iho me na meaai ono i hoomakaukauia, a mai ia manawa aku ka hoomaka ana e ai a e inu ana, a o na lealea himeni a hulahula ka panina hope o na hana kulaia o ia po.

            O kekahi mea mahalo nui ia ma koia la makahiki hou iho la, aole ikeia o na kanaka e hikaka nele ama maluna o @ alanui, aole haunaele a mau hakaka hoi i ikeia, me lie mea Ia ua oki ion ia aka ia mau ano maikai ole o na la i hala. O na ao hakumakuma ma ke ahiahi o ka la hope o ka makahiki i manaoia aku ai e hoohanini mai ana i na po wai o Kulaahakoi ma ia po, ua mahia @  ae a kalae ka lewa, a me ia mahe ahiki i ka po ana kahi Ia ae.

            O kekahi mea i mahalo nui ia ma keia makahiki hou ho kakaikahi loana auli i ikeiu, he mau kaa otomobile ka i hooku'i ma ke hiki o na alanui Piikoi ame Beritania ma ka hora eha o ka wanaao Poalua, o na kaa ka i poino, pakele no na ola o na mea e kalaiwa ana.

 

Hoolaha Ma Ka Hana e Hoopau ana i ka hui Battelle Sugar Refining Company, LTD.

            No ka hookohu pono ia ana mai o ka mea nona ka inoa malalo nei i Keha Waiwai no ka pomaikai o ka poe paa kuleana ame ka poe i aie i ka Battelle Suger Frefining Company, Ltd.. ma o ke kauoha la a C. J. Mc Carthy, ka Puuku o ke Teritore o Hawaii, i hanaia ma ka la 18 o Dekemaba, 1917, ma keia ke hawaii aku nei ka hoolaha i na kanaka apau he mau koi ka akou, e ku e ana i ka Hui Battelle Sugar Refininf Company, Ltd., i oleloia kuponoia, ma na keena loio o Smith, Warren & Whitney, na loio no ke Kahu Waiwai i hoakakaia malalo nei, ma Honolulu, Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, Teritore o Hawaii, a i ole haawi ponoi mai paha i ke Kahu Waiwai i hoakakaia malalo nei, ma kona keena maloko o Honolulu i oleloia, ma ka la 4 o Aperila, 1918, a mamua ae paha (o ia ke kanaiwa o na la mai ka la mai o ka hoopuka mua ia ana aku o keia hoolaha) a i ole pela e hoole mau ia aku no.

            A o ka poe apau i aie i ka Battelle Suger Refining Company, Ltd., i oleloia ae nei, ke hoikeia aku nei ma keia e hooponopono koke ia me ka mea nona ka inoa malalo nei no ka hookaa ana.

            R. A. COOKE,

Kahu Waiwai no ka Poe Paa Kuleana ame ka Poe paa Aie o ka Battelle Sugar Refining Company, Ltd.

6276--Jan. 4, 11, 18, 25; Feb. 4.

Hoolaha.

 

I na On a Kuleana o Honuaula, Maui.

            O ka põe apau he mau kuleana ko lakou a i kuleana paha iloko olaila, maloko o ka Apana o Honuaula, Maui, ke noiia aku nei e hele mai e ike, a i ole e kakau mai ia

J. M. Monsarrat,

Loio ma ke Kanawai, 501 Hale Stangenwald, Honolulu. Kelepona 5880.

6275--tf.

 

Kakau mai ke keiki i Kona Makuahine.

 

            O ke kii malalo iho nei, he kii ia no kekahi keiki Hawaii, o ka haalele ana mai ia Hawaii nei, a holo aku no ke komo ana iloko o ka oihana koa no Pelekane, a he kopala oia noloko o ka pualikoa kaulio i keia manawa, no ka pualikoa kaualio Pelekane ma Kanada.

            O keia ke keikikana a Mrs. Kainana Hiram, o Kapahulu, Waikiki, nona ka inoa o Peter Kalanikuhookahi Morse, a peni kana leka o ke kakau ana mai nei i kona makuahine, ma ka La 24 o Novemaba.

            "E kuu makuahine aloha, ua haalele aku au ia Hawaii i ka la 21 o Sepatemaba, 1917 ma ka mokuahi Niakala, me ko'u manao e komo iloko o ka oihana kaua moana o Pelekane. He iwakaula o'u makahki i keia manawa.

            "I ko'u hoea ana no kahi a'u i makemake ai, ma Wanakova, hauoli au i kuu ike ana i keia mau aina malihini aka o kuu alha ia oe e kuu makuahine, aole au e poina, a pela hoi me kuu aloha i kuu aina hanau.

            "Mailaila aku, hiki au i Kanada, a komo au i ka hana me ka Hui Foresty me ko'u a'o pu ia i ka oihana koa, me ka pauli kaualio, a iloko o ka mahina aku la o Novemaba i hala, i lilo ai au he kopala, no ko'u puali, malalo o ko'u hoolohe ame ko'u hilinaiia mai, no ko'u hana i ka pono.

            "Nolaila e kuu makuahine, eia au ke hooikeike nei i keia oihana, me ka nui o ka malama maikai o keia poe ia'u. O keia wale no ka'u meahou e hoike aku nei ia oe e mama, a na ke Akua no e kokua, a e kiai ia oe ame a'u @ ahiki i ko kaua hui hou ana.

            "Ke haawi aku nei au i ko'u aloha ia oe ame papa Puahi, me ka ohana no apau, ame na hoaloha.

                                                            Na kau keiki ponoi, P. Kama K. Morse.

He Meahou.

 

            Mr. Solomon Hanohano, Aloha kaua: E oluolu mai hoi oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kau nupepa, oiai ua haalele aku au i ko'u mau ohana apau ihope me ke aloha nui iloko o'u i na la apau a'u e noho nei, oiai ua  hookawale la ko'u noho ana me lakou, i keia manawa, a eia au malalo o ka malama ana a ka Papa Ola, ma o ka loaa ana ia'u o kekahi haawina ma ke kino, he ma'i

            Eia au maloko nei o keia haukipila nani o ka Papa Ola, i hoomakaukauia ai no ka poe i loaa i ka ma'i. Ua hiki mai au maloko nei keia kakela nani i Okatoba, la 15, 1917, me ka haawina pilikia i loaa no hoi ia'u.

            Ua hui iho la au me kakahi mau makamaka i hiki mua iho ma keia kakela nani.

            Eia makou ke upu aku nei o ka laweia aku i Honolulu, kahi e nana pono ia mai ai.

            Ua makemake hoi au e oluolu @ kou ahonui, e hookomo iho ma kahi kaawale o kau nupepa, o ia hoi ka ipukukui malamalama e uwila hele nei ma kela pe'a a ma keia pe'a o ka aina, i ike mai ai hoi na kini Lehulehu ame na hoaloha.

            Eia keia, ke haawi nei makou i ko makou mahalo nui i ka Papa Ola o Hilo nei, no ka malama maikai ana mai ia makou. He elua mahina a oi ae nei ka makou noho ana ma keia haukipila, nolaila na ke Akua e hoopomaikai aku i na poo o ka Papa Ola o Hile nei ame kona poe hope aku.

            No Weloka, Papaaloa, Hilo Akau mai au, ua haalele aku nae au ia wahi noho o'u me ko'u mau ohana apau ka home, i poina ole ia'u mai ko'u kaawale ana mai ia lakou, ahiki i keia la. Ko'u mau manao hoike ae la no keia.

            Nolaila na ke Akua e hoopomaikai mai ia oe e ka Lunahooponopono o ke Kuokoa, ame na keiki hoonohonohohua o kou keena.

            Owau iho no me ka oiaio, ka mea e noho nei ma keia kaleka nani. Kaikala Kaneehonua.

            Dec. 21, 1917.

He Mea e Hoomanao ai.

            I ke kuai ana i laau kunu no ua kamalii e hoomanao iho, o ka Laau Kunu a Chamberlain, ka laau maikai loa no ke anu, ka nae ame ke @ kalea, a aole he mau mea hoopilikia iloko olaila. Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau apau, o Benson, Smith & Co., na akena no Hawaii.--Hoolaha.

 

Malamaia na heihei ma @ olani paka.

 

(Mai ka aoao I mai.)

ia ana e na keonimana, he eiwa nui o na hoko i komo ma kela @ ka pahu o hookahi mile, a o keia @ hei i noke ai ka lehulehu o ka poe kaikai i ka huro. me ka piha @ maoli: aka nae ua kaa ke eo o kela hei hoki ia H. G. Dillingham.

            I ka hoomaka ana o na hoki e @ a mamuli o ka pieneena loa o @ hoki, ua haule ka mea e kau ana @ luna @, o ma kahi o ka hoomau @ aku o kela hoki i ka holo ana imua @ hoi hou mai la oia ihope o ka pahu @ me ka manao paha, o ke alahele 2 me ka manao paha, o ke alahele @ keia e kaa ai ke eo iaia. aku he @ nae ia nana i hoopokole mai i 2 hana.

            Ma kela heihei no hoi i waiho @ kekahi mea i aha'i ole i ke eo i @ mau hoohalahala ana i na lunakau no ka hookeke o kekahi mea i kona hele, a ua kauia mai ka hoopa i o @ dala maluna o ka mea hookeke. a @ i ke alahele pololei on a hoki e @.

            He heihei lio hou aku mahope @ heihei hoki. he elua no mau lio i @ ma ka heihei. ua kaa ke eo o ia @ ia Remark, a haule hoi o Dinner @ He mau lio no keia a elua no Mrs. @ farlane.

            O ka hei hei aku o na makai @ he elima ka nui o na makai me @ kou mau lio i komo ae ma keia @ ua aha'i o Kanealii i ke eo o kela @ hei iloko o ka manawa maikai loa. @ mau sekona wa;e  aku no koe alaila @ ka manawa o na lio heihei maoli.

            He mau heihei lio hou aku @ o ka hoea mai no ia i ka panina @ heihei ma kela la, a huli hoi mai @ lehulehu, me ka hoopihaia me na @ hauoli, no ka ike ana i na hei @ o keia makahiki hou.

 

Aole e hoea hou mai ana o kristo.

 

(Mai ka Aoao I mai.)

nui o na kanako, ka poe @ ole laia mamua.

            O ka Rev. L. L. Loofbourow kekaia i hoike ae i kona manao, aole hoea mai ana o Krist ma Kona kono kanaka.

            Wahi ana, he lehulehu wale na @ wa i wanana ia ae o ka poe @ kaulana no ka hoea mai o Kristo. @ ke kenekulia ekahi mai ahiki wale @ i keia manawa, aole nae he hookahi @ ia mau wanana i hookoia. O kekahi @ na hoakaka hope loa i hoikeia ne @ keia hoea elua ana mai o Kristo. @ wanana ia ae ia e ke "Kahu" Russell iloko o ka 1914 e hoea mai ai o Kristo aole nae i hookoia.

            Mawaena o na makahiki 1866 ame 1875, he mau wanana lehulehu ka i @ ikeia ae no ka hoea mai o Kristo, @ nae he hoea iki mai, a ma ka @ o keia kahunapule, mamuli paha o keia kaua e holopapa nei maluna o ka honua pela iho ia i hoalaia aku ai ka @ iloko o kekahi poe, ua kokoke mai i @ wa o Kristo e hoea mai ai.

            Wahi hou a keia kahunapule, ua heo poho ia aku ka manaolana o ka poe @ kenekulia aku nei i hala, i ka @ ole ia ana o na mea i hoakakaia @ hoea mai o Kristo, a o ia kana i olelo ae ai, pela aku ana no keia a kela @ manao mai nei, ua kokoke loa @ hookoia ko Kristo hoea mai i ke @

            "No kela la," wahi ana, "ame @ hora aole kekahi mea i maopopo (Matt. 24, 26, 42, 44; Mar. 13:32; @ 12:40).

            No na mea e pili ana i ka pilikia@ pahola nei maluna o ka honua @ wahi hou ana, he mea pono no i @ mea apau ke nana aku, he manao @ pilikia; aka no Kristo, eia Oia i @ nei i keia manawa, ke hana nei @ kuokoa ame ka pono; aole he @ hou ana aku nona, aka e lilo @ apau, i poe kokua aku laia ma ka @ ana o keia kaua i mea e oili mai a @ oiaio, a e nohoalii ai ka maluhia.

 

Paa he koa mahuka i ka ho puia.

 

            Ma ka hora umi o ka Poalima @ la i hala i pau ae ai i ka hopaia @ Maka M. J. Lopez ma ke alanui @ kekahi koa i mahuka mai ai @ papu mai o Leilehua a i hoolahaia @ kona mahuka ana ma ka la 11 @ o Dekemaba, nona ka inoa o @ MrKee. Ua hoolakoia mai na @ apau o ka oihana akai me kekahi i pa'iia o keia koa mahuka e ka @ Nui Rose mahope iho o ka @ ana ae no ka mahuka ana o keia @ ana ae no ka mahuka ana o keia aohe nae i paa iki nei koa i ka @ ahiki iho la i kela po; ma ka @ i ikeia ai oia he koa mahuka, e @ ana no oia ma kona manawa i @ ai i kona lolewawae kaki a he @ wae ahinahina huluhulu mawaho @ ma ke apo o ka lole wawae kaki i @ aku ai oia ke koa mahuka.

            No na manawa lehulehu ka kona @ ia ana e maalo ae ana ma ke alanui @ kahi kokoke i ka hale o ka oihana @ kai mai ka manawa mai kona @haia ana, aole nae oia i @ aku o na koa mahuka la no ia , @ kona lele e komo ana, ahiki i kona @ ana iho la i ka hopuia ma kela @

            He 28 makahiki o nei koa, a o @ foda, Konetikuta kona one hanau. a kona kaikuahine e noho mai @ nei manawa.

            He $50 ka makana i haawiia e @ hana koa no ke poo hookahi o na @ mahuka apau a e loaa mai ana @ ia Makai Lopez no ka paa ana iho @ nei koa mahuka.