Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 51, 21 Kekemapa 1917 — E IKEIA KA EPA I HANAIA E PONO AI [ARTICLE]

E IKEIA KA EPA I HANAIA E PONO AI

Ma na la hope o ka pule aku la i hala, a komo wale mai no i keia pule ua hele ke ea a piha me ra m«x)lclo like ole. nu ke ano o ka lawelaweia ana o na hana. maluna o ka palapala kauoha hooilina e oleloia nei. he palapala kauoha hooilina ia, i hana ia e ka Moiwahine Liliuokalani, e pono ai iK» e hua'iia ati ka epa ame ke kolohe i ke akea, a lulioohokaia aku hoi ka manao apuhi ame ke kolohe o ke alunu me ka makee waiwai; a e kau aku hoi ka auauio ana i na ko'iko'i o ia hana, maluna o ka poe apau i ae e hookomo* aku ia lakou iho iloko n na umii ana a ke kanawai. Ma ka nianawa i pahola ae ai ka lohe no ka hana ana o ka Moiwahine Liliuokalani i kekahi palapala kuoha hooilina hope loa, oiai oia i pauaho mai ai ī keia ola ana. ua like pu ia lono me he poka pa-hu la i kīolaia iho iwaena o ke kulanakauhale nei, ka hele o na makaainana a pilia me na manao kahaha e» ka puiwa. me ka menemene pu no hoi, no ka hoike koke ia ana ae o kela palapala. oiai no kona kino wailua e waiho ana, ka mea hoi a kekahi heluna nui o na kanaka Hawaii i olelo okoa ae ai i ke ku i ka menemene ole. Mahope iho hoi o ka nalo ana aku o ke kino wailua o ka Moiwahine Liliuokalani, a hookomoia ae ka palapala kauoha hooilina nana i hoopuiwa aku i ka noonoo o na mea apau, imua o ka aha kaapuni uo ka hooiaio ana; akahi no a hookahuaia aku ka oiaio o na mea a kekahi poe i koho mua ai, he palaj»ala kela i hanaia ma ke ano apuhi, elike me na niea oiaio i ikeia ma ka limakakau ma kahi o ka inoa o Liliuokalani. ua kaokoa loa ae ia, mai kona limakakau i kamaaina, a i ikeia ina na palapala e ae. Aole loa he niau nianao kanalua iloko o ka poe ma ka aoao e kula'i ana i kela palapala kauoha hooilina. «o ka hiki loa ia lakou ke hooiaio mai, aole kela palapala i kakauinoaia e ka Moiwahine Liliuokalani. malalo o na kumu lehulehu a lakou i nialeaukau loa ai e waiho aku imua o ka aha, ua hoopokole ia mai nae na paio ana no keia palapala kauoha. ma o ka" oili okoa ana mai nei o Mr. S. K. Kamakaia. a hoike mai i ka oiaio, he palapala kela i hanaia ma ke ano apuhi. a no ka mea aole ka Moiwahine Liliuokalani i kakau i kona inoa imua ona, a oki loa aku hoi kona lilo ana i hoike no ke kakauinoa ana mako ka Moiwahine Liliuokalani, maluna <_• ua palapala nei i oleloia. O na mea apau i hanaia ma kahi malu loa, ua hoike mua mai ka Palapala Hemolele ia kakou, e hua'iia ae no ia i ke akea, a ma na hoakaka a Mr. Kamakaia elike me ia e ikeia ai ina ka aoao mua o keia pepa. pela hoi me ka Makaio me ka \\ akeke Heleluhe mau hoakaka i pili i kēla palapala, ua oili i*o mai na mea e hooiaio ana i na manao kanalua, uo ka lilo ana o kela palapala kauoha hooilina, he paīaj>ala i hanaia e ka Moiwahine Liliuokalani, aka. ua hoike ae ia i ke apuhi, ka epa. ke kolohe ame ka manao alunu iloko o Mrs. Theresa Bellivcau. e holo mai kekahi pomaikai nui iaia ame kana mau keiki. malalo o kekahi o na hana koa a maka'u ole i na hopena awahia a ke kanawai e kau aku ana maluna ona. 0 ka mea nae nana i hookahaha loa mai i ka manao o keia pepa no na inea i pili i ka palapala kauoha e oleloia nei. o ia no ko Mr. Kamakaia ae ana aku e hookomo iaia iloko o ka pilikia, a e kunialeaia hoi iaia iho. a i kona kulana kahunapule no ka Hoomana Naauao. mamuli o kona ae ana aku e lanakila ka hoowalewale maluna ona, i ka manatPm mua loa. me kona ike maopopo no, he hana hoopuilipuni ia. a ua ku-e hoi i ke kuhikuhi ana a kolla lunaikehala. 1 kona oili okoa aua ae a lioike i ka mea oiaio i ke akea. e hua'i pau ana i na hana apau i lawelaweia e Mrs. Theresa Belliveau ame ia pu maluna o kela palapala kauoha, aole loa ia he mea e pakele ae ai oia. mai ke kau ana aku o na ahewa ana a kona mau hoaloha iaia. a holoi ae paha i ke alina i kau aku maluna -kona inoa kahunapule, aka ua hoikeike ae oia iaia iho. maluna o kekahi ana kaupaona e komohia aku ai na manao hoowahawaha iloko o kekahi lieluha nui o kona mau hoalohā nona. He mea weliweli ka ae aiia aku o ke kanaka e hooko i kekahi hana apuhi o keia ano, a no ka pono 0 ka poe i kuleana maoli e hoopomaikaiia me na waiwai o ka'Moiwahine pliuokalani, a no ka pono pu no hoi o ka oiaio, ame ke kaulike, e kau aku ke ko'iko'i o ka auamo ana i tia hopena o keia hana apuhi i ko ha'i waiwai, maluna o ka poe i komo kino ma keia liana, a keia pepa e manaoio nei, e lalau mai ana na lima o fee kanawai, ma o ka noii ame ka huli pono ana mai o ke kiure kiekie, i ka poe apau i pili i'o i ka hewa. Ma keia hoike ana ae uei nae a Mr. Kamakaia 1 ka mea oiaio. mahope iho o kona ae ana aku e laoakila ka hewa maluna ona. ua hoike mai oia i kona mihi. no kana mea i hana ai. he mihi make uac. no ka mea. aole a ke kanawai nana i ka mihi atia o kekahi kanaka no kona hewa, o ka manaono nona. o ia ka oluolu mai o ka aha. ma ka lawe ana ae iaia i hoike ma ka apao o ke aupuui. No Mr. j. M. Kealoha, kekahi o na hoike i kakau aku i kona inoa maluna o ka palapala e nei. ke kiMiiau uei oia maluna o ka mea ana i hoohiki aku ai iiīiua o na loio. he palapala oiaio loa kela ma kona mau aoao apau, a o laua like me Kamakaiā ka i kakau i ko laua mau inoa imua o ka Moiwahūie. ania ike hoi i ke kakau ana mai o ka Moiwahine i kona inoa ma kela palapala, he hoike ana mai keia i ko laua ku-e ana ia laua iho, a na kekahi mau niea oiaio e ae auanei e hooia mai, owai la o laua ka mea hoike i ka oiaio ame kā pololei, aole nae ia he kuniu e pakele ai ka mea hewa niai ke

kau ana aku o ka hoopa'i kupono maluna ona, a o laua paha a eiua. Ua pono ka unuhi ana o ka hui loio o Ana.ru ma mai ka-lawelawe ana aku imua o ka aha no ka pono o ka palapala kauoha hooilina, ame ka hooko kauoha, e holoi ana hoi i ko lakou mau lima. mai ka owili pu ia ana aku iloko o na alakai lalau ana a na hoike, kalii i kauia aku ai na manaolana nui, no ka pono a pololei o kela palapala; he hoike ana mai ia i ko lakou makee ana i ko lakou inoa maikai, a e holo aku hoi na ahewa ana maluna o ka poe apau i kuleana e ahewaia.