Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 40, 5 October 1917 — KA INISUA NO NA KOA AME NA LUINA [ARTICLE]

KA INISUA NO NA KOA AME NA LUINA

1 mea e loaa aku ai kekahi ike i ko ke Kuokoa poe heluhelu no na mea e pili ana i ka hila ini^ua 0 na koa ame na luina, he mea pono i keia pepa ke hoakaka aku ma ke ano nui, i ka waiwai o keia hila, e hoopakeieia ae ai na ohana o na koa ame na luina mai kekahi haawe kaumaha ae iloko o ko lakou noonoo, oiai e hele ana i ke kaua, me ke kaawale mai ko lakou mau ohana aku no ka manawa 1 maopopo ole ia lakou, no ka hui hou me ka lakou mau mea aloha, aole paha. Mamuli o ka hooholoia ana mai o keia bila inisua e ka ahaolelo lahui, he nuhou hoohauoli aku ia i na koa ame na luina e komo ana iloko o ke kaua, a ua hoomamaia ae no hoi ka manao o ko lakou mau ohana e noho iho ana mahope nei, mamuli o ka ike ana o ke aupuni, ka mea nana e haawi mai ana ia lakou i na kokua e pono ai ka noho ana, i ka wa e kaawale aku ai o ka poe na lakou e huii a e hooikaika ana i na niea e pono ai ka nuho ohana ana. Aia he like ole nui mawaena o ka uku hoomau mai ke aupuni mai ame ka inisua, no ka mea me na hooikaika ana iloko o ka ahaolelo e hiki ai ke ukuia mai na ukuhoomau o na koa ame na luina i poino ko lakou mau ola ma na kahua kaua, oiai hoi ma ka inisua, ua maopopo loa ka huina a ke aupuni e uku mai ai no ka ohapa o kela ame keia koa i ko lakou wa e poino ai, elike me ia malalo iho nei. Maloko o ka bilā inisua i hooholo lokahi ia maloko o ka hale o na lunamakaainana, e hookaawale ana ia i ka huina o $176,000,000, a e hoakaka ana

hoi i ke ano e mahelelieleia ai o na dala, ame ka huina'e loaa aku ai i kela ame keia oluina ; a nia kekalii olelo ana ae hoi, e hoakaawale kela ame koa, kela ame keia liūna i kekahi hapa o kona uku, 110 ka pono o kona ohana, aole e oi aku niamua o ka hapalua, aole hoi e emi iho malalo »> ka huina o $15 o ka mahina. 1 mea e loaa aku ai na haawina dala i na ohana, na kela koa a luina paha i komo iloko o ke kaua, e waiho aku i kana palapala noi, no ka huina i oi ole aku mamua o ke kanalima dala. Penei iho ka mahelehele ana o na dala e ukuia mai i ka ohana: Ina he wahine wale 110 ka kekahi k<>~ a luina paha, lie $15 o ka niahina e ukuia aku iaia. Ina hoi he wahine»me hookahi keiki, he $25 e ukuia no ka mahina; a ina hoi elua keiki, he $32.50 ke loaa mai ia lakou ;a no kela ame keia keiki hou ae mawaho, he $7 paku'i iho no ka mahina. Ina e make maoli ke koa a luina paha, oiai oia e paio ana no ka pono o kona a loaa paha na poino ma kona kino, penei iho ka mahelehele ana 0 ke ano e ukuia mai ai i kona ohana: No ka wahine kane make, e loaa aku no iaia he $35 o ka mahina, a ina he hookahi ana keiki, he $45 e loaa ia laua, a ina he elua keiki, he $52.50 o ka mahina. Ina hoi aole h*e wahine kane make, aka he keiki hookahi wale no, he $20 e ukuia iaia no ka mahina, a ina elua "keiki, he $35; ina hoi he eha keiki, he $45, mc $10 paku'i no kela ame keia keiki mawaho ae. No ka makuahine kane make hoi, e loaa aku iaia 1 $30 o ka mahina. No na koa ame na luina, e loaa ana i ko lakou mau lala na poino, me ke koe o ko lakou mau ola, penei iho ka mea e loaa aku ana ia lakou: Ina aole he wahine a keiki.paha a ke koa a luina paha i loaa i ka poino, e ukuia oia he $40 o ka mahina; a ina hoi he wahine kekahi ana, e ukuia aku iaia he $55 o ka mahina, a ina he keiki kekahi, he $65 e loaa iaia o ka mahina. Ina nae ua poino kekahi koa e hiki ole ai iaia kl: lawelawe nona iho, e loaa aku no mawaho ae o $40, he $20 paku'i no na lilo o kekahi mea e lama iaia. No ke koa nae a luina paha i makapo na maka a elua, a i muumuu paha na lima, a i ole wawae paha, e ukuia aku no oia i $100 o ka mahina. O ka huina haahaa e inisua ia ai ke ola o kekahi koa a luina paha,*"he $500 no ia, ā pii aku ahiki i ka $10,000, a e uku ana kela ame keia mea i inisua ia kona ola elike me na mea i hoomaopopoiā, ma kahi o ka $8 no kela ame keia Kookahi kaukani dala, ua like hoi ia'me $S0 nō $10,000, a emi mai no hoi, ina e emi mai ana ka huina i inisua ia. Mamuli o.ka hoohploia ana, olelo lahui, aia he manaolana nui iloko o na ohana o na keiki Hawaii, e waeia ae ana e hele i ke kaua iloko o ka oihana kaua aina, a kaua moana paha, no ka loaa he mau kokua maopopo loa no ka pono o ko lakou mau ohana mahope nei, a aole hoi e lilo ka hele ana aku o ko kakou mau kana opio i ke kaua, i mea na kakou e noke ai i ka hoinoino i ke aupuni, elike me kekahi mau manao i loheia iwaena okekahipoeo kakou.