Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 39, 28 September 1917 — E MAKE NO E PONO AI [ARTICLE]

E MAKE NO E PONO AI

Ma ka Poalua aku nei i liala, i kakauinoa ae ai ke Kiaaina i ka palapala hoopa'i make o kekahi mau Pilipino elua i ahewaia no ke karaima pepehikanaka; a ma ka la apopo hoi .e .kauia mai ai ka hoopa'i make maluna o na Pilipino eha,.na lakou i pepelii i ke Kepani iiialama lralekuai malalo ae nei 0 Kaneohe, nolaila ua kupono loa ko lakou'make aku maluna o ka amana likanaka, no ka.uku ana i ka hua o ka lakou karaima i hana aku ai, ma o ka make ana o kekahi poe ia lakou Ma' ka Poakahi koke aku la no i hana hou a£ ai ia Pilipino malalo o Puuloa.he karaima pepehikanaka, ma ke ki ana i ka makuahine o ke kaikamahine ana i manao ai e mare aku i wahine nana a make loa, a ina no kona ahewaia ma ke degere ekahi o ka pepehikanaka, he mea pono 110 e li ia oia maluna o ka amana likanaka, no ka uku ana i kona ola, no ke ola o ka wahine i lilo i moepuu no kon'a mau manao lili. Ma Hawaii, ma ka pule koke aku'la no i hala, 1 hoao ae ai he elua mau Pilipino e.lawe i ke ola o kekahi K&pani, a ina aole i kumakaia kekahi kanaka Hawaii ia laua, ina he luahi kela Kepani no ko laua mau manao powa me pepehikanaka. Ma keia mau mea i hanaia e kela poe Pilipino, a hui pu iho me na karaima pepehikanaka o na manawa ae nei i hala, i lawelaweia e keia lahui kanaka, ua lawa ia no ka hapala ana i ka inoa o kela laliui, e ku a hilahila maoli ai na Pilipino maikai kakaikahi e noho pu nei me kakou, e pono ai e hooko pihaia ke kanawai maluna o keia poe a ka puni koko maoli .Ua pololei loa ka Lunakanawai Kaapuni Ashford i kona olelo ana ae, he lahui kanaka ka Pilipino, i lawe pu mai me lakou i na hana karaima, e ku a menemene maoli ai no kakou i ka moolelo c ka lakou mau hana karaima ma keia Teritore, a e lilo ai na a'o ikaika ana aku ia lakou i ka malamalama i hana paakiki loa, e konoia mai ai kakou, e ku mākaukau mau ma ka aoao o ka makaala i keia lahui.' Ke manaōio nei keia pepa, ina penei iho la e kau mau ia mai ai ka hoopa'i make maluna o na.Pilipino apau i pili aku ka hewa pepehikanaka ia lakou, a e lilo ole hoi ke Kiaaina/i mea kupale no ko lakou pono, e hoea mai ana 110 he manawa ma keia hope aku, e ha'o mai ai ka lawelaweia o keia ano karaima iwaena o keia lahui kanaka. He hookahi mea a kakou e hoomaikai ai iloko 0 keia manawa, o ia 110 ka paa a.na o keia poe Pilipino pepehikanaka apau i ka hqpij,ia iloko o ka wa pokole loa, aole hoi e hoomau aku lakou i ka hele lanakila ana, me ka hoomau pu aku i ka liana ana 1 na karaima maluna o na makaainana maikai.