Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 27, 6 July 1917 — KA MEIA ME NA HOA O KA PAPA LUNAKIAI KULANAKAUHALE LAWE KA MEIA FERN I KA NOHO POO ANA NO KE AUPUNI KULANAKAUHALE O HONOLULU NEI [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Help Learn more about this Article Text

KA MEIA ME NA HOA O KA PAPA LUNAKIAI KULANAKAUHALE

LAWE KA MEIA FERN I KA NOHO POO ANA NO KE AUPUNI KULANAKAUHALE O HONOLULU NEI

& Jloko o kc luihuiii iiia'i anii.* k;i nawaliwali. i lawo ao ai ka Meia Jos. J. Fern i konn kii];uiii oihmia, mn ke ano he Meia no ke Kuhinakuuliale a Kalana o Iloiiolulii iH'i, he niau niinuke i hala o ka lioia umi-kumamalua o ka Poakulii aku la i hala, a ]»ela pu hoi na lunakiai apau i kolioia, i lawe ae ai i ko lakou mau noho pakahi, 110 ka hooneo ana aku i na hana o ko kulanakauhale imua. ila ka hora umi-kumaiuakahi a oi o kela kukahiaka, i noho ae ai ka halawai Uope loa a ka papa kahiko o ua luiiakiai, malalo o ka noho hoomalu ana a ka Meia John C. l.ane, ao ka lawelawe ana i na hana hope loa a kela papa, mamua o ka noho ana mai o ka papa hou ame ka meia hou, a i ke kani ana ao o ka hora umi-kumam.alua, i 'komo mai ai ka Moia Fern, aoiu na hoa apau o ka ]>apa lunakiai hou, a lawe ae la i ko lakou mau noho pakahi. He kulana ma'i maoli ko ka Meia Forn. na na Lunakiai Petrie ame Ahia, i lawo ao iaia a hoonoho ma konā "wahi me ka ukali o kana kakāuolelo pili ki110. Palmcr Woods mahope ona, a malaila pu uo hoi kona kauka Richard G. Ayor. I ka Moia Forn i lawo ae ai i kona kulana, ua hoohanohano koko ia mai oia, ma o na bo-kc ]Aia lehulohu i waihoia mai iniua ona, alaila nee aku la na liana o ka papa imua, ma o ke kalokalo ana ao o ka Makua Valcntin he mau loo pule i ko Akun; a i ke kuu ana iho, i hoonooia aku ai na hana o ka papa lunakiai hou imua. O na hoa o ka papa lunakiai hou, oia o William x\.hia. Charlos N. Arnold, Chas. H. Bellina. Bon HoIlinger, E. A. Mott8mith, William H. MeClellan ame Lest<jr Potrie. . 0 ka hana mua loa i lawelaweia, o ia 110 ko noi ana mai a ka Lunakiai Arnold, o kohoia i komito,- no ka nana ana i na ]>alapala hookohu, a koho mai ka Meia Fern, Arnold, Ahia ame Petrie i lala no kela komite, me ka hoomaha iki ana o ka papa. ahiki i ka hoihoi ana mai a ke komite i kana hoike. He manawa.pokole wale no o ke kakaliia ana no ka lioiko a ke komite, ua hoi mai la kola komite, a waiho mai la i ka hoike, ua aponoia na hookohu pakahi mai ka meia mai ahiki'i na lala oliiku o ka papa lunakiai, a ,ua aponoia ka hoike me ka lokahi. Ikeia ke Kulana Paonioni 1 mea e hoonipaaia ai na hana o ka papa, ua ku mai la ka Lunakiai Petrie a uoi ae la, e aponoia na rula a ka

papa luiuikiai mua. i man rula na ka

papa liou; ho noi hoi i paku'i koKo ia mai o Arnold o kapao loa ia ae ka pauku ohiku ,o ka mahole ohiku o na nila, ma ka pnku'i ana aku, i rula hou ma ia wahi, o ia no ka loaa ana o ka mana i ka j>apa o hann ai i kona inau ponoi iho, a e hookohu ai i kona mau komite. 0 ka manao o kela paku'i a ka Lunakiai Arnold, o ia no ka lawe ana ae i ka mana hookohu i na komite kuinau, mai ka lima ae o ka meia, a iloko o kn lima o ka papa lunakiai, oiai nae 0 na Ropubalika ka hapanui maloko o kela papa. l.'a hoala koko mai o Potrie i na ku-e aua no kela hoololi, ame ka paku'i i kana noi, aka nae ma ka ninauia ana, ua holo aku la ko noi ame ka paku'i a Anold, ma o ke koho ana a na Repubalika elima, a ku-o hoi na Demokarata elua. 1 ko aponoia ana o ka hoololi a Aruold, ua waiho hou mai la no oia he noi e hoopaneeia ke kono ana'i na komite kumau o ka papa, ahiki i ka wa e noho mai ai ka halawai kumau, ua hooholoia pela. mamul o ke kohd ana •a elima, ku-e ia elua. Ma keia wahi, i hoakaka mai ai ka Moia Fern, no ka hiki ole iaia ke heluholu mai i kana palapala, mamuli o ka nawaliwali o kona kino, a noi ae la*i kana kakauolelo Palmcr Woods, oia ka mea nana e heluhelu mai, a e ikeia no Ihina palapala, ma kekahi walii okoa ae o keia pepa. I ka wa i pau ai ka heluheluia ana mai o kola palapala a ka meia, ia, manawa i ku ae aī ka Lunakiai Arnold iluna, a liaawi aku la i na muhalo ana 1 ka Meia, me keia mau olelo pokole: "Ma ka aoao o ka hapanui o na Rej>ubalika, iloko o keia papa lunakiai ke makemake noi au e haawi aleu i na mahalo ana no kela palapala, a no ka liooia ana aku imua ou, ma ka aoao o ka hapanui o ka papa, e loaa aku ana na kakoo ana a ka hapanui o ka papa ia oe. ma kau mau kumuhana apau i makomake ai e hookoia, elike me ia a makou e ike aku ana ua kupono." Oiai aole he mau hoakaka e pili aua no ka papa holookoa, nolaila ua ku mai la ka Lunakiai Petrie iluna, a hoakaka mai la i keia i«au olelo: "Ke makemake nei au e hooia aku imua ou e Mr. Meia, e loaa pu no ia oe na kakoo ana a na hoa o ka papa, i komo ole ma na hoakaka aku nei, a ka mea mua o ke kamailio ana aku la imua ou." Palapala Elua, na Hookohu Oiliana Mahopo o kela mau hoakaka manao pokole ana, no ka palapala a ka meia

i lioaknki) 'huu inni ai ka Moia i'om, kona k-o nawaliwuii, i ka i ana niiii: " Hp i>aJiipala hou ao uo lu'kahi a *u, <n ke noi aku noi au i kuu kakauulolu o lioluholu ae ia palapala." Ho paiapnla koia e pili ana i na liookohu oihana, he hoiko uiaopopo loa no ku.woho auu o ka piko, o ka meia mai na hoa aku o Ua j>apa lunakiai, o laa na Itopubalika, oiai e poke holookoa' ana ka meia i ka poe apau e paa ana i na kulana oiluina, a e hoonolio ao i poo hou loa ma ko lakou man kulana, elike mo ia e ikoia aku ana mahope ae uei; a o ka pohaiku paepae lioi, o ka hookahuaia o ko paonioni mawaeiia' o kekahi mana ame kekalii. Iwaena o na hookoliu oihana a ka Meia Forn i waiho mai ai, he elua walo 110 mau mea i hoomauia aku ma ko laua mau kulana, oia o Kauka \Vavson ame Kauka K. G. Ayer, rio ka nui iho, mai na poo o kekalii mau keena oihana, ahiki aku i ka poe pulumi oloko 0 na halekula, ua waiho mai ka meia, 1 ka papainoa o kana poe apau i manao ai, no ia mau kulaifa like ole. Penei iho ka palapala elua a ka Meia Fern o ka heluheluia ana mai e kana kakanolelo: "Oiai ma ke kanawai, ua pau iho la ka manawa noho oihana o na luna oihana ame na limahana o kc Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, i kohoia e ka' meia i pau ame ka papa o na lunakiai i keia la. "Ma keia, ke liookohu aku nei au, a ke waiho aku nei no ko aponoia mai i ka poe malalo iho nei, no ka hoopiha ana ae i na kulana i kauia mamua o ko lakou mau inoa pakahi. E mana no ia oihana aole e lolii aku mahope o ka la 30 o lulai, 1917. "Enekinia kulanakauhale a kalana, John H. Wilson. '' Luna Kinaiahi poo, A. E. Carter. "Poo no ka Oihana Kukui Uwila, Wm. H. Stweart. "Lunanui o na Oihana Wai me Sua, M. C. Paeheeo. "Lunanui o Kapiolani Paka, Horacc N. <Crabbe. "Lunanui o na paka me na kahua paani, H. A. Juen. "Akena Kuai me Kakauolelo Komite, A. Blom. "Kokua Akena Kuai me Kakauolelo G. H. Evans. "Lunanana kukulu Hale, J. Fernandez~l,ewis. "Lunanana Hoomoe Paipu, Win. P. St. Clair. '' Kumu Puhiohe, Robert H. Baker. "Elele, Keena o ka Meia, Arthur Kahaawinui. - i

" i.unanana Oihana Lawo Opula. Sam 1 .oliua. " Lunanana Waiu. .lolin K. Forn. " Lunaiiui o na Kaluia Aupuni rno ua Hnlo uka 1 .elinleliu, J ulin \larkhani. " Lunanana i 'a, Gooryo J. Foi n, D. 1.. Kahaloaahu. "Na Malaina Pakn, na l'ulumi Haio nu nu koena amo na 01010, F. G. Robello. "Kiakaa no ka Moia. ,Tas. F. Fern. "Kauka Aupuni, .las, T. Wiiyson. "Luuanaua I'o Hoiuhulona nie na Moaai, David Kniuilia. "Moa Malaina i ka Halo 'Auau, L. J, McCandlos.s. "liimanana T'o Holuholona nie Kauka Holoholona, A. K. Hbwat, I). V r . 8. "Kauka Halouia'i o'ua l'lia Poiuo, K. G. Ayer. "ALea ilalaina īue pulunii Makeke, Jphn Kekua. " Poe Pulumi HuioKula: !MeKinley, J. U. Joseph; Kauhumaiiu> Moku; Liliuokalani, ,T. 'K. Kaueaitikama, Jolih K. Kaleikini; Moiliili, Jacob Brown; Royal School, M. C. Naoijnento; Kalihiwaona, Dan Kama, G. I\. Ukuula; Pahukaina, John Kailianu; Kaiulani, Sam Kaluna Munu. D. Kauahipaula; Central Primary, John P. Pololu; Central (!ranimar, Jas B. Kaailiilii, Wong Ah Yuen; Keliikolani, Pedro Augusta; Ka-lihi-kai, S. K. Kaahakiule; Waikiki, S. K. Makekau; Kauluwola, Sam K. Halemauo, Sam Naualo; Pauoa, Androw Kal?ii; Maomae, Hanna Williams; Manoa, ]\Trs. Waiwaiolo; Pearl City, John Kuhalahala; Waialua, Mokp Kaaeaīnoku; Ewa, Kuhimanu; Waipahu, Jam.es Kap'epa; Kahuku, Amaka* Kaio; Waianae, W. K. Lindsay; Aiea, Luhe. "Na malama paka—Atkinson Paka, David Mahuka; Aala Paka, E. P. Peleue; Kalihi Paka, Antone Morris; Kalihiwaena, Frank Castanha; Kalakauu, W. N. Kalawaiauui, William Kamauoha; Kamaki Kuea, Kiliona Oipio, j. Rodrigues; Emma Kuea, Kalahookahi; Nuuanu, William Kuapahi; Kamamalu, Awili; Puunui. Sam Keahialoa; Fern Paka, D. K. Laemōa. I hakalia no a pau ka heluheluia ana mai o kela palapala elua a ka Meia e pili ana 1 na hookohu oihana, ia wa i ku ae ai o Petrie, a uoi aku la, e kohoia i komite o elima lala, no ka noonop ana i ka papainoa o mi hookohu i hanaia e ka Meia, ua ku-e koke mai o Arnold i kela noi, me ka waiho hou ana mai he noi, e waihoia ka palapala a ka Meia ma ka papa, a laweia mai, e noonoo no kekahi manawa okoa aku. Ua lawe mai nae ka Meia i ka ninau ana i ke noi a Petrie., a haule, ma k6 koho ana a eono i ka hookahi, ua koho

0 McClellan, mamuli o kona kuhihewa. Ua waiho hou aku la o Arnold he noi, e hookohuia o Kauka Wayson i kauka no ke kalana, na ku-e o Petrie ma, ma ia ano, ua unuhi hou oia i kana noi, a pela no ke noi, no ka hoomau hou ana aku i na poo o na keena, ahiki 1 ka wa e noonoo hou ia ai na hookohu a ka Meia. Ma kela wahi. i noi aku. ai ka Lunakiai Arnold, e hoopanee ka halawai a ka papa, a noho hou mai, ma ka hapalua o ka hora ehiku o ke ahiahi o ka Poalua mai.