Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 15, 13 April 1917 — HE MOOLELO NO NA HOAHANAU EKOLU A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO NO NA HOAHANAU EKOLU A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

H F. MAU OLELI HOAKAKA

Mamuli o kekahi mau kono i ioaa mai i keia keena mai na ma-.-.ama.ea heluhelu mai o ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii, hoopuka hou aku i kekahi moolelo kahiko o na makahiki he umi «.i aku nei i hala, ī poma i ko lakou noonoo, me ka pau ole no nae .. ,ia hialaai ame ke ohohia nui. ua hiki ole i ke Kuokoa nei ke kapae :u* īa leo kono me ka manaoio o na hanauna hou i lohe mua . e. a i heluhelu mua olē i keia moolelo, a ke hui pu me na hoo« l"»r.u hou ana. me ke kanalua ole ke olelo ae, aole ana e nele kona iiialaai nui la e na makamaka heluhelu apau o ke Kilohana nei,— MOKUNA I ' iloJ:o o kela au kahiko loa, e noho ana kekahi kanaka ma ka uka iu anu o keka h i pae kuahiwi nani o Italia, me kana mau keiki}>ane ekolu; fae kanaka hoi i hoolu'eia kona mau aoao apau me na "n.iaw e ko iko i o na makahiki he nui, o ka mea wale no nana i hoolaukanaka aku i kona alo, o ia no kana mau keikikane, no ka mea ua hala e aku kana wahine, a makuahine hoi o kana mau keiki i ka make. O keia mau keiki ekolu, he mau hoahanau lakou ka olelo ana kekahi i kekahi, a no lakou nei auanei, ka moolelo au e ka mea heluhelu e ike aku ana, a e kakeie Hke aku ana hoi, i ke kahua laula <> na hoinainau ana, e nnele ole ai ka loaa o na manao uilani, e hoea aku j ka panina hope o keia nanea; a no lakou nei ka mea i kapaia ai: *'Xa Hoahanau Ekolu." O ka hiapo loa o keia mau keiki, ua kapaia aku kōna inoa n Luliona, o kona hope mai, o Apala kona inoa, a o ko laua muīi pokii h<»i. o Hawila kona inoa. Xo Buliona ke keiki mua loa, ua kapaia aku oia ma,kekahi inoa Ka \\ eli o na Pae Maunano ka lua mai hoi ka puanaia ana: Ka Olali ona Kai," ano ko laua muli pokii hoi ka inoa kapakapa i heaia aku maluna ona: "Ka Haku Alii ona Leo Mele," a o ka mea hoi i oleloia, o ka opio nana i hoonaneue aku ahiki i ka hulihia ana o ke kupaa o ka U'i Magarita o Rokenekai, ka mea nona ka pola hinano kaulana loa ma Italia apuni, ka Manu Nunu, aohe kiamanu e hei ai." O kahl i noho ai o keia mau keiki ekolu, me ko lakou makuakane, aia no ia ma kekahi owawa iloko lilo loa o kekahi kuono o ka mauna Alepa, a mai keia \v r ahi aku hoi, ahiki ike kulanakauhale t> Kokenekai, kahi a ka U i Magarita i noho ai iloko o kona nani ame ka hiwahiwa apau, e moe ana kekahi muliwai a hoea ma ka at)ao hikina o ua kulanakauhale nei. Aia ma ka aoao hikina o ke kulanakauhale, e ku ana kekahi kakeia kahiko. nona ka inoa i kamaaina i na mea apau oloko o kela kulanakauhale, o Mamiona Kakela. a e pili kokoke mai ana no hoi ka muliwai, e hiki ai no ke ikeia aku ka uliuli lipolipo o ka wai, mailuna aku o ua kakela la. O keia ka home, a kakela hoi o kekahi o na kanaka koikoi loa 0 Italia, iloko o kela au kahiko, nona ka inoa o Eenekona Mamiona, he alii kiaaina hoi. no ia wahi o ka aina. O keia kanaka au e ka mea heluhelu e ike mai la i kona inoa, o.ka luau'i ponoi no ia o ka U'i Magarita, ka mea nona ka inoa i walewaha i na lehelehe o na keikikane maloko o ua kulanakauhale nei, ma ke ano: "Ka Manu Nunu Ahiu, aohe kia akamai e hei ai. ''Ma keia wa o ka wehe ana o na hookaau hikimua o keia moolelo. aia no ua Manu Nunu Ahiu nei o Rokenekai, ke luakaha pu la no me kona makuakane, maloko o na paia laahia o Mamiona Kakela; aka nou nae e ka mea heluhelu ea, he mea pono ke loaa e aku ka ike ia oe. o keia kakela iho la ka ilina o na puukani opio a]>au oloko o ke kulanakauhale e hele mai ai. no ke ake no, e pahele 1 ka Manu Nunu, a pili me ka lakou manai. Ma keia kakela iho la e hoonua'nu'a inau ai na puali o ka poe ike himeni, no ka hooulumahiehie ana i na pepeiao o ka u'i Maparita, aka nae. iloko o ia nui o na puukani, i hele mai a hoike i ko lakou makaukau ma ka himeni,, a ma ka hookani pila, he ple ka maliu ia aku e ua Manu Nunu nei, ke paa la kela i ka uahoa. O keia iho la-ka hana mau a na keikikane u'i a waiwai o kela kulanaHauhale. o ka malama i na aha hulahula, na ahamele ,aole no nae he hookahi iwaena o (akou apau, ke pahele mai i ko Magarita noonoo, e punihei āku i kekahi o lakou, he oki loa no ma na ano apau. E hoomanawanui iki mai ka ono e ka mea heluhelu a oili aku hoonuu ana hoi paha a ko'u ka puu i ka wai a ka naulu, a e hoihoi hou aku ka mea kakau ia oe imua o ke alo o na Hoahanau Ekolu i ka uka iu anu.o Huelo la. hiu a wela. Ma ka manawa o ka hoomaka ana o keia moolelo, ua hiki aku na makahiki o Buliona, ka hiapo loa o kela mau keiki ekolu i ka iuakaiua-kumamakahi ; a o na hoi o Apala, ke kaikaina mai. aia ma kahi o ka umi-kumamaiwa, a o na makahiki hoi o Hawila, ko laua muli pokii. ua hiki aku ma kahi o ka umi-kumama-walu. He elua makahiki ka oi o ko Buliona kahiko imua o ko Apala, a he hookahi hoi makahiki ke kahiko o Apala imua o Hawila. 0 keia mau keiki a ekolu, he poe wale no lakou i hele a paulehia ma na meakaua o kela ame keia ano. no ka mea ua a'oia lakou e ko lakou luaui makuakane, ma na makaukau apau i pili aku i na meakaua, mai ko lakou mau la opiopio mai, ahiki wale i ke kanaka makua ana. a no ka mea no hoi, o kekahi ia o na mea ano nui loa. e a'oia ana i na kanaka opio o ia au. o ka ike i ke kakapahi. ka oo ihe. ka panapua, ke ki-pu pololei, ame na ano hana no apau, i pili aku i ka oihana kaua. No Buliona ke keiki hiapo, he ehu kona lauoho, he kanaka hikiwawe o ka huhu, a ua haia-mu mau ia kona umauma, e maano, aole ka maka'u ame ka hopohopo iloko ona, aka e aa mau ana ai ma ka hookaau olelo ana me kona mau hoaloha, aole ana e nele ka oiliili mau mai o kona mau ano ahiu, aiwa paha, a ku okoa aku imua o ke kahua mokomoko, oi loa aku kona piha i ka inaina, i kona hoa paio. No Apala hoi, ka lua o na k£iki. he kanaka koa. a wiwoole kona ano, aole ka maka'u ame ka hopo h opo iloko ona, aka e aa mau ana kona manao e'hakaka, a e paio me kona mau hoa, o keia iho b ko Apala ano mai kona mau la opio loa mai ahiki i ke kanaka makua okoa ana. No Hawila hoi ko laua kaikaina. ua kaokoa loa kona mau.ano apau mai ko kona mau kaikuaana mai, he waipa-he, he oluolu, he lokomaikai, a he aloha hoakanaka; aka nae me ia mau ano i loaa i keia keiki opio, ua hoopiha pu ia aku kona houpo, me ke koa, ame ka maka'u ole. ke hoea mai i ka manawa ana e ike ai, i ka hanaia ana mai o kekahi mea kaulike ole, aole oia e hoohakalia iho ana. i ke ku ana ma ka aoao, e kupale ana i ka mea pono. Oiai kela mau keiki a ekolu, e noho pu ana nte ko lakou luaui makuakane. ua lilo o Hawila i keiki kua wahie na lakou, o ka hana ia a ka makuakane i haawi-aku-ai nana e lawelawe no ko lakou pono o ka noho ana, ma na pali kuhoho o na mauna Alepa. 1 kela ame keia la, e pii mau ana o Hawila noloko o ka e kua wahie ai na lakou, mai ke kakahiaka m*i ahiki i ka po an.7 O ka po 110 ka manawa hiamoe me ko lakou luaui makuakane, ame na kaikuaana, ao ae no. o kana hana mau iho la no ia o ka hele e kua wahie ma keia hana nae a Hawila e hele mau la, i hoomahuahua mau ia ae ai ka ikaika o kona mau aahuki, a loaa pu no hoi ke ola kino maikai iaia.

Iloko o ka umi-kumamawalu wale no o kona mau' makajiiki, elik.e me ia au e ka mea heluhelu i ike mua ae nei, ua hele nae na lala o kona kino a piha ika ikaika. Ma kekahi mau manawa oko lakou noho ana. i ka wa e hopmaka ai lakou e lawelawe i kekahi mau hana hooikaika kino, »e laa ka hakoko he mea liilii wale no i ua o Hawila ke kula'i ana i kona mau kaikuaana a hina ilalo, aole i lilo ka nunui. o ko laua mau kino, i mea na ua o Hawila e h'opo iho ai. i kona ike niaoli ilio no, i kona ikaika maoli, pehea hoi e nele ai ka ikaika, e hoohana mau ia ana ka hoi kona mau aaliuki, i kela abie keia la, nawai no e ole ka hele a, piha i ka ikaika.

Aole nae keia o ka haawina maikaii a-maemae wale no aku ia Hawila, aka mamuli o kela pii mau ona iloko o ka ululaau i ke oki wtahie i na la apau. no kekahi mau makahiki, e lohe mau ana kona mau pepeiao i ke kani hone o ka leo o na manu. a ua lilo ia mau leo hone, i mau mea lealea loa i kona mau'pepeiao.

Oiai, aole ana mea e ae e lohe ai maloko o ka ululaau, o ka leo wale no o na manu. ua hele a paanaau maoli ke ano o ke kani ana o na leo himeni a ka manu iaia, a ke hoomaka aku ua o Hawila e hokiokio, me he mea la, i ka wa e lohe akii ai o kekahi kino kanaka i kela leo. aole oia e manao ana he hokiokio, aka he leo ia no kani ana a kela ame keia manu. a ma ka olelo okoa ana ae 110, me he mea la. he manu kona hoa e kohū 'ai, i kekahi mana'wa, he h6(5ka iiwi makapolena oka uka. Ua paanaau maoli iaia ke ano o ke kahi no kona hokiokio like ana me np manu iloko o ka ululaau. Ina hoi no ka noho o ua o Hawila ina ko lakou hale o na hora o ke ahiahi, a hoomaka ae oia e hokiokio, me ka ike ole mai o kona mau kaikuaana, e kuhihewa loa mai ana laua, he manu keia e kani aku nei, eia ka auanei, o ko laua kaikaina no, he kalena hoi i lihi launa ole mai ai laua iaia nei.

]na no e pii ua o ,Hawila i ke oki wahie iloko o ka ululaau, a hoomaka oia e hokiokio. i ke ano o ke kani ana a kela ame keia manu. e hele ana kona wahi e hana ana, a lehau i na mauu, me ka lele okoa ana mai no o kekahi mau manu a kau maluna .0 kona poohiwi. he mea ma'kai wale iho la no nae ia ia Hawila, loaa kona mau hoa olelo oloko o ka uka ui waokele, hoolaukanaka i ka leo o na manu. Mawaho ae o kela ike fiokiokio o Hawila, me he leo la no na manu, o ka ike himeni no kekahi i loaa maoli ka makaukau iaia, e noke mau ana oia i ka himeni maloko o ka ululaau; a ke hoi iho no i na kaula eono o uwehone, o ia oi okoa aku 110 ia o ua keiki nei, aohe lua e loaa ai, ka palamimo ame ke kapalili o kona mau manamana maluna o na kaula o ke gita. Ke ike aku oe e ka mea heluhelu i ka wa e himeni ai o keia opio, me ka hookani pu i kana pila i ka wa hookahi, he ku maoli no i ka ii, o na umii ana, na pana ame na kikoni ana, ame ka lawe palanehe ana o kona mau manamanalima i na kaula o kana pila gita, auwe! aohe puwai uahoa o ka paakiki. e hiki ke ku aku, e haulehia ana ia i ka hoohihi, ka makemake ame ka hialaai, aole hoi he ho])U, i nele ka hooni kapalili ia no ka hoene maoli no o ke o ka leo mele. ame ke kani ana o na kaula o ke gita i ka welelau lima o ke keiki o ka uka iuiu. Nolaila i ka hookuku ana i keia mau keiki ekolu, ua like lakou apau, ma ka ike am!e ka makaukau ma na meakaua, aona haawina kaulele i loaa ia Hawila, a i loaa ole aku hoi i kona mau hanaumua, o ia no ka ike himeni ame ka hookani pila, o ka mea kupaianaha nae, aole he mea nana oia i a'o mai i kela mau ike, o na manu wale no o ke kuahiwi; a o kona halekula i a'oia ai o ia no ka maluinalu 0 ka lau o na laau o ka waokele. Ma keia wahi e ka makamaka heluhelu, e wehe aku ana kaua 1 keia wahi o ka moolelo, ma na hana pili ia Hawila kahi keiki muli loa, ka mea hoi nana e niawehe mua aku ana i ka nee ana o keia moolelo, a mahope mai e komo pu mai .ai me kona mau kaikuaana. : '''*•*! Ma kekahi ahiahi kala'e, haalele aku la o Hawila i ko lakou wahi pupupu hale i ka iu 0 na pali, a iho māi la no kai 0 ke kauhale, 110 ka holoholo ana, no ka mea he kakaikahi,loa kona manawa e hele ai i ke kulanakauhale, aole elike me kona mau kaikuaana he hele mau laua, aia no a loaa ko ia nei manawa kaawale, alaila iho oia i ke kulanakauhale e holoholo ai, a no.ka nana ana aku 110 hoi i kekahi mau mea ana i makemake nui ai e ike, a e loaa mai paha iaia. He loa ke alahele e iho ai ahiki i ke kulanakauhale, he alahele no nae i kamaaina iaia, no.lail^a 'kuo'e wawae mai la nQ ua o Hawila, a hele no hoi a ka hora eiwa o ka po, hoea aku la keia i kē kulanakauhale. I ua o Hawila nae e hele nei ma ke alanui, ke lohe aku la oia i ke kani hoene mai o ka leo o na pila gita, me na leo*liimeni o kekahi poe, a oiai o kela kekahi kalena kiekie loa i loaa iaia nei, o ka haku'iku'i koke mai la 110 ia o na manao uilani iloko o ua keiki opio nei, e hookokoke aku 110 kahi o na leo himeni ana e lohe aku la. Ke hoomau la no ua o Hawila i ka hele imua, a ke loh.e pono loa aku la k-ona rn.au papeiao i ke kani m.ai o na pila gita ame na leo himeni, a he mea oiaio, aia mawaho mai o kekahi hale nui kohu kakela e ku ana, aia malaila kekahi niau kanaka.opio he nui, i lako pono i na'pila gita, e noke ana i ka hookani me na manao ulumahiehie, a e noke ana no hoi i ka himeni, me ka nani a maemae o ko lakou mau leo. Hele aku la ua o Hawila, a hoea no kahi o kela puulu o na kanaka opio e noke nui ana i ka himeni a i ka hookani pila, ku iho la keia hoolohe i ka lakpu himeni ana, me kona piha loa i ka olioli, nc\ ka mea, akahi no oia a lohe i kela mau leo him'eni, pela hoi me ke ano o ka hookani ana a kela poe i ka lakou mau gita, O ka hookani nui hoi ia o ua poe nei ahiki i ka hōoki ana iho, ia wa i neenee aku ai ua o Hawila, a piH nia ka aoao o kekahi kanaka opio, a ninau aku la: v "Ea, e oluolu anei oe e hoike mai ia'u, i ka mea nona keia hale e ku nei?" "Ke ike aku nei au, he mtea malihini oe, a no kau ninau hoi.en, ke hoike aku nei au i ka inoa o ka mea nona keia hale, oia no ke Alii Kiaaina llenekona Mamiona, ka makuakane o kekahi kaikamahine u'i a huapala, o Magarita kona inoa." "Me ka mahalo a nui ia oe e ka hoaloha, no keia mau hoakaka au ia'u, a heaha ke kumu.o ko oukou ku ana ma keia wahi e himeni ai, a e hookani ai 1 ka oukou mau pila?" i ninau hou aku ai o Hawila. "Heaha mai auanei kau, o ka makou hana mau keia o na ahiahi apau, o ka himeni mawaho nei o keia hale, me ka manao o ka ike lihi aku la hoi i ke kaikamahine a ke kiaaina, aole nae he manawa i kiei iki miai ai kona poo iwaho nei, e ikeia aku ai hoi kona helehelerVi u'i, he nele maoli no ma na ano apau, a pela no paha keia po, o ka huli hoi wale aku no koe, aohe wahi mea a Kiei mai, ahiki wale i ko hoea aha mai la. "No ka paakiki maoli o ka hiki ana ia makou ke ike aku i kona helehelena. ua kapa akvt makou iaia ka Manu Nunu Ahiu, aohe kia manu e hei ai. O keia puulu au la e ike mai la, aole o keia wale ka poe i hoea mai ma keia walii e noke ai i ka himeni, aka he nui a he lehulehu okoa aku ia poe loea ma na meakani, a he mau puukani hoi ma ka himeni. i hoohokaia aku, a ku a molowa okoa. a o makou hoi ia e noke nei i ka hoomano, malia no hoi o hoea mai 110 i ka manawa e uku pono ia mai ai ko makou luhi." "He keu no ka hoi ka huhu olejo ka makuakane o keia kaikamahinē i ko oukou hele mau mai ianei e hoowalewale ai i kana kaikamahine. He mea huhu keia la o na makuakane i ka pokaa matt ; mai o na ilio mawaho o ka hale o k'a lakou mau kaikamahine, i keia makuakane nae. aole ona.Wahi mea a hele mai e kipaku ia oukou; a ina no e nininiia mai oukou m.e ka pakekewai, aole no a'u ahewa wale ana i ko oukou hoonana maoli no." "I ku no keia hana a makou ea, aole ua makuakane nei o Magarita maloko o ka hale, ina no paha eia oia ma ke kulanakauhale nei, owai hoi ia mea aa e hele mai elike me keia, ua ike no kaua ke ano o na makua i makee i lakou mau kaikamahine, e pulama loa ana lakou i ka ihikapu o ka lakou mea nui. Ua hala aku ke kiaaina, a makuakane hoi o Magarita no Roma, no ka hoomakaukau ana i na hana hoomanao o kekahi la kulaia ano nui e hoea mai ana, pela iho la makou i kipaku ole .ia mai ai, a ina no paha o ia e huli hoi inai ana a ike ia makou, he hana.hewa auanei hoi, keia o •ka hoohanohano aku i kana kaikamahine, he oki loa paha hoi ka

uolio hopkahi wale mai 110 iloko o kona rumi, ua poniaikai loa keia kaikamahine, i kona lohe i na himeni maikai, me kc kani hone o ka leo o na pila.

"O kekahi kumu hoonana loa no hoi o makou ea. no kc lūpaku ole mai no kekahi o na kauwa.. ua manao 110 paha kela mnii kauwa, he hana aiaa no keia, nolaila, ua lilo 110 keia mau hana a makou. i mea maikai i ko lakou manao, a o ka haawi ole ia aku no hoi o ke e kipaku mai ia makou, ke olu la ko makou nianao." ''He keu no oukou a ka poe laki, no oukou paha keia olelo ana ea: 'I paāni no ka iole, i ka hele o ka popoki.' pela nae paha k'a mea oiaio ea?" i hookolohe wale aku ai no o Hawila i kona hoa olelo malihini o kela po, alaila hoomau hou aku la i ke kamaiiio ana: "Auhea ka rumi o ua kaikamahine nei au o ka pane hoomakeaka ana.mai nei ia'u, ka Manu Nunu Ahiu, aohe kia manu e hīei ai? He mfakemake hoi ko'u, e kuhikuhi pololei mai oe i kona rumi he kuli maoli 110 paha kona mau pepeiao i lohe ole mai ai oia i na leo nani i hoohanohanoia aku nei iaia? O ke kiei wale mai no la hoi o kona poo, a haawi mai ina hoomaikai ana, no oukou nxe?i i hana aku ai nona, ua lawa ia, ua uku pono ia mai ko oukou luhi, i oi aku imua o ke dala ame ke gula." ' M Ea, ahhea' oe e'hiki pono ole ana paha ia'irke kuhikuhti pololei aku ia oe i ka rumi o ua kaikamahine nei, aka nae, ua hoikeia mal ia'u, aia ka kona nimi, ma kela puka aniani e paa mai la i ke olepelepe," i pane mai ai ka hoa olelo o Hawila, me ke kuhikuhi ana aku o kekahi manamanalima, lluna o ka puka aniani i paa i ke olepelepe, ma ka eheu akau o ka hale. "A pehea, ua maopopo no nae paha ia oe. na hana punahēle loa a kela kaikamahine ea?" i ninau aku ai o Hawila. "Aole no i maopopo ia'u. na ka lihi kokoke aku hoi ia. e ikeia ai kana mau mea makemake loa, eia nae. ua lol;ie au i ke kamailio o kuu wahi kaikuahine, he kauwa lawelawe no ua Manu Nunu Ahiu nei, ma na kakahiaka ka'apau loa, o ka hana punahele a haule ole i kela haku o lakou, o ia 110 ke kui ana i ka lei rose, a e laweia mai ana no hoi kana mau manu kenere milimili a ma kona aoao, A lohe o Hawila i kela mau hoakaka ma ka aoao o kona hoa olelo, ia wa i pahola ae ai ka minoaka ma na papalina o ua eueu la o Ke kuahiwi, a i mai la: "Ea, he nani hoi ia, ua loihi ka oukou noke ana iho nei i ka hookani, aohe he' weheia mai o kela puka olepelepe, e noi aku ana au ia oe, ina paha he mea oluolu ia, kou haawi ana mai hoi i kau pila gita ia'u, e hoikeike iki aku ho.i au i ka'u wahi mea liilii i loaa, a e olelo aku no hoi oe i kou mau hoa, e hoi lakou no ka mānawa, a owau ka mea nana e hookani aku i ka pila, a ke hele ka hoi a hamama kela puka olepelepe, o ko kakou ike like ana no hoi ia i ka Manu Nunu Ahiu." Aohe manaoio iki o ka mea nana kia pila g;ita, he makaukau ko keia malihini i oi aku imua o ko lakou makaukau hookani pila, aka hoi, aole no he mea hewa ka hoao ana, nolaila haawi mai la oia i ka'na gita, a lalau aku la no hoi o Hawila, me ka hele ana aku o ua hoa olelo nei ona e hoike i kona mau hoa, e noho malie lakou, a e hoolohe hoi i ka'hookani ana a keia kanaka opio malihini. Ke hooholo palanehe la na manamanalima o ua o Hawila ma na papaki o ke gita, ke wiliwili la hoi i na ki. a kupono me ke kani o kona leo himeni, me.ka hoolohe pono loa ana iho i ka like o ke kani ana o na kaula apau o ka pila, me ka himeni liilii ana no hoi. a iaia no ka ike, ua kupōno ke kani o ka pila, i ka puana o kana himeni; oka ,hele pololei aku la no ia o ua o liawila, me ka hiehie 0 kona kulana, aohe wahi mea a nana mai i ka nui o kela poe tnalaila, a ku ana keia malalo pono iho o kekahi kumulaau, ma ka laina po.lolei i ka rumi o Magarita i kuhikuhiia mai ai iaia. I hakalia no a hookuene pono iho ke ku ana a Hawila ma kona wahi, o ke kani aku la no ia o kana pila gita, nana aku oe ia la, he kapalili hoi kau; a i ka hala ana o kekahi mau sekoqa, o ke po-ha aku Ia no ia o kona leo himeni, a kani kikiko'u ae la, me he hone ana la na ka leo o kekahi nianii noho i ka iuiu o ka pali, a ia hookapeke ana ae o 'ke kani ana a ka pila, ia wa i hoōloli pu ae ai ua o Hawila 1 kona leo himeni, me he kani a!na la na ka leo o kekahi manu oloko o ka ohana silivano. Aia ka poe a,pau e ku kokoke mai la ma kela wahi, me na pila e paa ana iloko o ko lakou mau lima, iloko o ke kulana ilihia nui, 1 ka wa i lohe pono mai ai i ke ano o ka leo himeni o keia keiki malihini, 110 ka mea o keia ka mua loa o kekahi mea loa i ka •himeni, a lakou i ike ole ai pela mai ko lākou hanauia ana mai, -i me he imo ana la na ka hoolele aku la o Hawila i kona leo, a iluna o ka puka plepelepe e palulu aku la i ka puka aniani o ka rumi o Magarita, ke hoolohe aku oe ia la, hone hoi kau i ka iwi hilo, a i ka hoomaopōpo maoli aku no, aia ma kela puka olepelepe kekahi manu kahi i'kani ai.

Aole o kela leo hin%feni wale no ka mea nana i hookau aku i ka ilihia maluna o kela poe hookani pila, aka o ke ano kekahi o ke kiina o na kaula o ke gita, ua like ke ano o ke kani ana o ke gita, me he kani ana la na ka leo o na manu he nui, aoka mea oiaio no nae ia e ka mea heluhelu, akahi no a kuupau ke keiki i ka uka iuiu 0 na kuahiwi o Italia i kona akamai hookani pila a akamai himeni, 110 ke ku hoi paha kekahi o ke kaena, 'aohe kia manu e hei ai,' eia mai ka auanei ke kia manu, e.pili ai ka Manu Nunu Ahiu i ke kepau ulu. E hoalu iki iho kaua e ka mea heluhelu ma keia wahi, a e hookuu aku ia Hawila, e noke ana i ka hookuu i kona leo naiii ma ka himeni, a e hoike ana hoi i kona ike piha ma ka hookani pila, a e kiei iki aku h.oi kaua maloko o ke Kakela Mamiona, eia la ihea o Magarita kahi i hoopue ai. Ma kela manawa a ka puulu hookani pila o ke kuupau ana aku 1 ko lakou makaukau, ma kela hana, me ke kani ana hoi o ko lakou mau leo nani, aia no ua u'i !a o Mamiona Kakela maloko o kona rumi kahi i noho ai. a ua mahalo no oia i ka u'i ame ka nani o ka lakou mau himeni. eia nae, aole ih i lawa no ka ume ana mai i na manao h oohihi iloko ona, e hele mai e nāna iwaho o ka puka aniani, i kela poe himeni, aka i ka wa i lohe pono mai ai i ke kani kapalili o keia leo manu, mawaho pono o ka puka olepelepe o kona puka aniani. a hui pu iho hoi me ka noke palena ole o kana mau wahi manu kenere i ka lelele me ka noke i ke kani hanakuli, maloko o ko lana wahi i hoopaaia ai. he keu aku a ka piha hauoli maoli o ua U'i Hoomahie nei a ku okoa mai la oia iluna, mai kona noho mai, a (hele mai la no kahi o ka puka aniani, e'nana ai, i kela manu nani o kona leo i ke kani. Me na lima palanehe loa i wehe malie aku ai ua o aMgarita i ka puka olepelepe, a i ka hamama ana ae o ka puka aniani, o kona kiei aku* la no ia iwaho, me ka alaalawa ana o kana nana ana ma o a maanei. aole ona ike iki aku i kekahi manu, o ka leo wale no nae kana e lohe la i ke kani hone me he mea la,-aia 110 ma kahi kokoke loa i kona ,jnau pepeiao. Ke hoawihi iki inai la ka nana ana a Hawila iluna o ka pukā aniani, a ia ike ana mai no.i ka Manu Nunu Aliiu. o kona hooki iho la no ia i kona himeni ana mai, i ka leo manu, a hoolele aku la i kona leo hokiokio iluna o ka wekiu o ke kumulaau ana'e ku pono ae la nialalo, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, ke hooi loa iho la oia i kona akamai hookani pila, ke hele la a kapalili ka welelau o kona mau manamanalima, elike me ke kapalili o kona leo hokiokio. I ka wa e lele ae ai o ke kani kapalili ana o ka leō hokiokio p Hawila iluna o ka wekiu o ke kumulaau, me he mea la, aia mala(ila kekahi manu iiwi kahi i kani kikiko'u ai. ua hoohuli kok-e ia aku la ka nana ana a ka U'i Magarita iluna o ke kumulaau, a ia wa no h oi i lohe pono aku ai Lia -Manu Nunu Ahiu nei ike kani honehone o na kaula kila o Uwehone, a i alawa rrtai ka hana malalo o ke kumulaau, e ku aku ana keia kanaka opio u'i, aia hoi na manamanAlima, iluna o na kaula o kana gita, me ka hele mlaoli o ua o Mag-arita a, piha me na manao ilihia. Oi noke hoi ia-o.ua o Hawila i ka hokiokio ahiki i ka hooki ana iho, a ia alawa hou ana mai-iluna o ka puka aniani, a ike i kc fui kohana aku o ka u'i o na .u'i, a o ka nani hoi o na nani, ia wa i hoalu iho ai ua keiki nei ma ka leo himeni maoli, a hoopuka mai la i keia mele i walewa h a iuaeu la o Tfalia: "Ina oe maanei lawa pono ko makemake, I ka lihilihi no oe lawe o Mali'o i ka la'i." j (Aole i pau.)