Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 9, 2 Malaki 1917 — HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai [ARTICLE]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai

* Auhea oukou e o ? u mau kahuna, na makaula, na kuhikuhi puuune, 'ia lohe like ae nei no kakou apau i na olelo a kahi koa, a eia hoi oii he lawehala imua o'u, a imua o kakou apau, no ke pale ana ae i ka'u kanawai i kau ai, he kanawai make, aohe makaainana, aohe aiii. ai«he k«.»a, a aohe he alii aimoku e pakele mai kuu kanawai ae, a he nani hoi ia, ua lohe ae nei no kakou apau i na olelo a ke keiki, ma k • ia nei waha, a o ka mea paha ia e ola ai ka lawehala, he puu«.kalahala no ka la oka make. Ua lohe ae nei no oukou e o'u mau kahuua. ka niea a'u e olelo ae nei, o oukou kuu lima akau, o oukou kuu ikaika ame kuu lanakila, iloko o ka poho o.ko oukou mau lima, ke wniho aku nei au i ke ola ame ka make o kahi koa, aia no ia ma ka niana o ka oukou olelo. nolaila e noonoo pono mai oukou i ke ano ame ka i'o o ka olelo, a ia olua e na makaula, ka mua loa e nana mai aī i ke ano o ka olelo a ke keiki, aia hoi a ikeia ka'olua mau lu»akaka. alaila waiho aku imua 0 na kuhikuhi puuone, a i na kilo aku. a •> ka hope loa no hoi i na kahuna." Kc kulou la ke poo o na makaula ilalo, ke kuhi la na lima, ke kuiH»j la na poo, ua ma'u no ia noke ana iho i ka nana>.ma ka laua papa k«>nane, ia wa i aea like ae ai na- poo o ua ihau kauaka nei iluna, a i mai la: X \uhea oe e kalani, ua kilohi aku nei maua i ka paa iluna, i ka paa ilalo. i Kahiki-ku, i Kahiki-moe i Keapapanuu, i Keapapalani, kapapa ae nei maua i na moku o iīawaii Ia apuni, hunaia mai nei keia mau mea apau i ko maua mau maka, nolaila he hoopunipuni, he <»Icln hakuepa. aohe oiaio. e make ke kolohe e ponu ai, kaluaia aku iluna «» ka imu. he hookuli i ko kanawai e ke alii." "Ua inaopopo ae la hoi ka olua pane, aole a olua ike no na olelo a ke ueiki. o ko olua manawa keia e na kilokilo, malia hoi o okoa ae ka «<lua ike i ka kela mau kanaka aku la o oukou." "Heaha la hoi, o ke kilohi wale aku no hoi i ka maua papahana. «• ka uiea ia e ikeia ae ai ka oiaio. eia nae aole e pono iloko nei o ka liale naua e nana ai. aka e l.ele aku maua iwaho. i nana aku hoi uaha i na ouli kupaianaha o ka lewa lani, o ka lewa nuu, tnalia o ioaa ka makemake ou e ke alii," a kauoha aku.la o Imaikalani ia laua. : hele iwaho o ka hale. e noke ai i ke kilo i na aoao apau o ka honua. no na akaku hoopaha ohao. MOKUNA XIII. la manawa puka aku uei ua mau kanaka nei a waho o ka halt, hele aku la kekahi kanaka m-i ka aoao hikina, a hele aku la no hoi ka lua o na kanaka ma ke komohana, aia no nae ua mau kanaka nti malok'j o ka pa auki a ke alii, a ia laua no ka ike i na wahi kupouo e ku ai. o ka leha ae la no ia o na maka o ua mau kanaka nei iluna o ke aouii lani. i ke ao opua, ko kilo la i ka lewa lani ma o a māanei; ua nia'u ia kilo ana a kela mau kanaka ma na kukulU apau o ka honua. alaila u hoi mai la iloko o ka hale, no ka hoike ana aku i ka laua pane imua o ke alii. A hoea ua mau kanaka nei ina ko laua wahi, ia wa i ku ae ii kekaiii o laua iluna, a i aku la: "Auhea oe e kalani, oia iho la ho maua la, he neo a he nele ka mēa i loaa ia maua. O ko niaua oili aku nei no hoi ia ahiki iwaho, o ko ia nei kaha aku la. no hoi ia ma kela popoiwi. ma ka weloula. a ma keia popoiwi ae no hoi au ma ka weloele. a hoomaka aku la ko inaua kilo ana iluna o ka poailewa o ka lani. Hc wa hookikii mai hoi keia la ona ao opua, he wa. ma'Uma'u o ka la. o ia hapapa ae nei i ka i'o uli, i ka i'o lele, i ka i'o moe; i ka j*o noho, aole la, nolaila auhea oe e ke alii. aohe he oiaio o ka hoike a keia wahi koa, he hov>punipuni, he hakuepa, hakuia mai nēl ka oleio a lawa eiike me ka lei. lawea ia mai nei imua ou e ke me ka manao. pela iho la e pakele ai mai ka make ae. ■, "Nolaila ua like pu ka īiiaua ike me ka laua nei i hoike.iho nei ia kakou. hopuia ke kanaka a paa, a hoomoe aku i ke kipaepae, ālaila haua i"uo i ka pahoa a make, alaila kalua aku iluna o ka imu, akahi hoi kahi koa a ka hoonana nui wale o ka aa ana mai e hele īmila ou e kalani me kana moolelu epa hoopunipuni ino loa." 1 kela lohe ana eku hoi o kahi koa, i na olelō a na kilokilō, hē keu n.ai 1a a ka pii o ka lia okakala o ka ili, no ka mea. ke kau koke mai la no ka make imua o kona alo; ke hele la a haku'iku'ijcahi manao, a loko e hana la. Hu mii la kona aloha no ka wahine ame na keiki, aole nae e hiki iaia ke hookahe aku i kona mau waimaka, ke hoomanawanui wale la no, me ka manaolana mau no nae, e lioēa mai ana no i-ka wa e hookoia ai na olēlo a kahi keiki iaia, no konā pakele mai ka make mai, a no kona lilo aku hoi i punahele imua. o Imaikalani.

Aole i pupualiulu wale o Imaikalani i ka hooholo ana i ka niake 0 kahi koa, maniuli o na hoonuinui a kela mau kanaka aku la, ōiat he mau kanaka 110 koe, ana e ui aku ai imua o lakou, i ka lakou ike, a ia \va i huli aku ai o Iniaikalani iniua o na kuhikuhi puiione, a 1 ak\i la: "Aole hoi oka lakou nei mau ike, ua lohe ae nei kakou apau, he neo ka mea i loaa ia lakou, nolaila ke waiho aku nei au i ka hana iloko o ko olua mau lima e o'u mau kuhikuhi puuōne."' i lua no a pau ke kamailio ana mai a ke alii, o ka hopu aku la m» ia o ua mau kuhikuhi puuone nei i ka laua rriau papa konane, ke hoonee la na iliili, ke hele nei ko Kau, a ke iho la ko Palahemo, ke liauhili ae la i Hikauhi. a ke hapala ae la i Manuka, ke hoohele u6i na iliili i o a ia nei e lalau wale ai no, a ke nanā aku i na lima o ua j mau kanaka nei, he mikioi maoli no ka lawena, eia nae aohe mea i j loaa, he īieo ma na ano apau, a o ia ka ua mau kanaka nei i pane ! mai ai ia Imaikalani: ' ' "Oi noke iho la niaua i ka nana ma ka maua papa koiiane la e ke alii. lilo ka hoi ka ike ame ke akamai i niea ole, aohe \valvi mea % ikeia ; ku <» kau wahi lihi, e loaa inai ai la hoi na hooia ana no ka |h»1« .lei ona olelo a kahi koL. Haele aku nei na iliili a maua a Kaleina pueo. punia maua i ka ino, paipaiea mai nei no hoi ko'u hoa * nei. a j»aipainuu aku nei 110 hoi au. o ka hele aku nei ia o na iliili a maua a lele ana i ke kai. a mai ke kai ae nei huli aku la iwaho, aole la. a ma keia paa, a ma kela paa. a ma keia pili a puu, a mau, aole ih». a liolo nu hoi keia. a lele no hoi au, aole no: kiei iho nei i'aloko. he neo uo: ha-Io iho nei i ka piko, aole n'o; eia 1a ihea ke akua kahi i }»ee ai: O ka maua ia.i nononoke iho la i ka huli i ke akua, aole Ja he loaa iki. nolaila ua hu-nā mai nei ke akua ia maua i ka ike, ua paa. at»hc ike nui. aohe ike iki, he nele loa 110 ma na ano apau. "No ko maua ike ana iho nei ua nele, nolaila o ka paue imua ou e ke alii ea. o ka makou ike like aku la no ia me ko maua māu niua; nolaiL kahia ia aku ke kanaka, oi enaena ka imu, hamani hou auanei. luhi hou i ke kahu i ka wahie!" He keu no hoi e lilo ana ka ike a keia mau kanaka i mea e hoolana mai ana i ka nianao o kahi koa, eia ka ole. aia wale no kela poe apau. ma ka aoao o ko ia nei pilikia, hele mai la ka 11001100 o ua wahi kaaka nei a kuhaiki i kau a mea o ka Luuluu Hanalei i ka ua nui. Kaumaha i ka noe o Alakai. I na omaka wai ua a ka liko. Pulu ka liko ka maka o ka lehua. E hoohanini nei maluna o Hihimanu, Haelelowaineki kulana i ke koekoe. Koekoe ke kanaka ka hale a ke aloha. Aloha no e—oi—a ua ike—a. liele mai la ko ia nei manao a pono ole. ke hiolo makawalu la ka hou ma na papalina. hele mai la ke aloha o ka wahine ame na l.eiki a kupouli, o ia 110 oe o ka wai iloko o ka ipuhao i ka paila hala «jle iloko o ka houpo, ke loku maeele la i ka iwihilo. Kc kulou malie la uo ke poo o Imaikalani ilalo, me kona wiki--A-iki « h* i' pepehi i kahi k«>a. 1 no kona pane koke ole ak»i pnha h<»i, ia wa i olowalu like mai ai na kanaka i ka i ana:

"Ua like aku la no ko makou manao me ko keia poe, e pepehi koke aku i kena koa, a kalua aku iluna o ka imu," a na kela mau leo olowalu o na kanaka no ka pepehi ana mai iaia nei a fnakf, i oi pakele mai ai ka naka haalulu o kona kino, ke hele Ia a Ne-i Hilo i ka pehia e ka Hoolua, 1 ka pehia mau ia e ka ua pola pua hinano, 1 kui a lima ia e ka ua Kanilehua, Walawalaau ke kupa ke kini lawai'a manu o Kaukini, Kui lua, kui kolu ka leo o ke kai o Haena, 1 hoopuni no a hei i ka noe o Kapokahi. 1 na upena kuu kakala noe a ka lawai'a, Akahi hoi wa a ke aloha i hiki mai ai, " O ka\i ia e: nu nei a- na \yale iho no —e, Alia • •

Ma keia puhili ana o ka ike o kela mau kanaka o ke alii o Imaikalani. e hoomanao iho ai oe e ka mea heluhelu, ua hoōhokaia aku lakou, e ka mana, ame ka ike o ka kakou koa opio, ka naita lima ihu elepani o ka ua Ulalena o Piiholo, eia ke uina, poha nei kahi wai ku'i o Kalena i Haleauau. ke haluku nei ma ke alo piko o Piiholo, a ke ike like ae la no kaua, i l a like loa o ka ike a kela poe, mai na makaula, na kilo a na kuhikuhi puuone; he pono iio hoi ia, ina.he ike oiaio, aole nae pela, he wahahee', a he hoopunipuni, a ka eepa o Waolani; a o ka hoopilimeaai, a o ka hoopiliwale ka inoa e kapaia aku ai maluna oi kela poe. i kau a mea o ka niaka'u i ke alii, o make mai aiianei, ina e holo ana mahope o kahi koa..

• He hookahi ike nui i koe a ke alii e kau aku la na maka. o ka lohe i ka laua pane. o ia no kona mau kahuna, ia wa i aea ae ai ke poo o Iniaikalani iluna. a i aku la i kona mau kahuna, he mau elemakule keia i hele a makole na maka i ka inu awa. ua hele hoi na lima īime na wawae a mahuna, o ia no oe o ka ili o ka elepeni ke nana aku i ka hele a hakumakuma:

"Ua ui aku nei au imua o lakou la no kā oiaio o na olelo a kahi koa nei, a he hookahi no a lakou pane, aole he oiaio, nolaila aia maluna o olua ko'u manaolana hope, no ka olua ike, ina ua pololei na olelo a kahi keiki uuku i kamailio mai ai, he alii paha oia, a he koa hoi, nolaila imiia ka ike imua o na akua o olua no ka pane. M

Hakalia no a pau na olelo a Imaikalani imua o na kahuna, o ka lalau aku 1a tio ia o ua mau elemakule nei i na puolo liilii a laua a uwai mai 1a imua o ke alo. a hoomaka ae la e wehe i na hipuu, a'i keia manawa o ka wiiiho wale ana ae o na meahana oloko o ua mau puolo nei, ia wa i maalo iho ai he aka-ku kino wailua, ke ike like la no ua mau elemakule nei, ia wa kulolou like iho la ko laua mau poo ilalo, ua li'uli'u no ia kulou ana o ko laua mau poo, aea ae la iluna, a kunokunou aku 1a ke poo o kekahi elemakule imua o kekahi, me he mea la, e hooiaio aku ana no kona ike ana i kekahi mea. a ia wa i poha mai ai ka leo o kekahi o laua i ka i ana mai imua o ke ilii:

"Kaliaha. e kalaui e!" a o ak.it nei no hoi o Imaikalani. "Kai puhi, kai hee, kai kakala ka hoi o ka moku, neia kahoaka e ke alii o ka pulelo ana iho la mamua o ko niaua alo, a ua ike iho la maua, eia la, he ka-ha-ea, he Uhiokalani. he Niuhi ai holopapa no ha moku, ai koa, ai alii. ai lau, ai mano, ai kini, ai lehu, he e'a ku kanawao niai ka po mai. he laau palala Hiwauli no ke kapu, he i'o, lie manu i ka aēwa o ka lani. a lie koa; o ke koa keia, laupapa ka aina, laiipapā ka moku, o'ke koa no hoi keia, laumeki kahawai o llilo, ma-Io i ka hēle a kē koā ikaika, a i kumu nae hoi no maua e ike maopopo loa ai i kē ano o keia mea e ke alii. e aho ea, e u haele ae maua e komo iloko o na heiau, aole maua e li'iili'u aku, a hoi mai no imua o. ko alo e kaiani

"A puka nae maua e ke alii mawaho o ka hale, eia ka maua kauoha, aole hē hookahi leo walaau, aole hawanawana, aohe hamuniu, a aole.lie holoholo ana, ua kapu koloko nsi ke hemo iwaho, pela hoi kowaho, ua kapu ke komo mai iloko nei, a o ka mea e hookuli anā i keia kauoha a maua ea. he make wale no koiia hoopa'i.'?"?,'

A lohe o ImaiWalani i kela niau olelo a kona mau' kālfuna, hāawi mai la oin i kona apono. nie ka mahalo pu. ana mai ia laua: "Ke apono aieu nei au i ka olua mau olelo e o'u niau kahuna, jio ka meA 0 ko'u makemake ia o ka ike i ka oiaio, aole o ka wahaWe a hoopuliipUni/' o ka oili aku la no ia o na kahuna, a ku ana iwaho o kā hale, ?ia hoi kekahi aha kanaka nui mawaho kahi i norioffo ai, e kakali ana o,ka lohe i ka olelo hooholo make, no kahi'k6a r c liookolokoloia imua o ke ālii. ' la ku ana aku o na kahuna inuia o kela aha kanakaf ia-wa i-i aku ai kekahi o laua: " Auhea o'ukou, ke kauoha paA maua e noho hamau loā na mea apau, aole e walaau. aole e liōwānāwaiiā, a hoao paha e holoholo, he make wale no ka uku hoopā'i ftiō ka mea e hookuli mai ana i keia kauoha. E aoa ka ilio e make ia, e 60 ka moa, ē pau ia i ke kupaia, alala ka leo o ke keiki, make, %oie e ola, nolāiia; i lolie oukou ea, kai-hakoko kanawai o ke akuāi> aia hoi a komo hou ko maua mau poo iloko o ka hale nei la, nlalla, ua noā auānei kanawai o ke akua, pau ke kapu, haha aku kela md keia elike m<i kona makemake. . r OKUN'A XIV. He nuha pu i? o na mea apau i kela wa i hooki iho ai ke kamailio alna mai ā kekalii o ua mau kahuna nei. ia wa i kamoē, pololei. aku ai ka hele ana o ua niau kahuna nei, ia wa i kamoe pololei akil ai ka hele ana o ua mau kahuna nei 110 kahi o na heiau, komo aku la kekahi maloko o ka heiau alii, a o kekahi eicmakule.no hoi, a komo ana iloko o ka heiau akua. a ua kapaia ke ano o keia hana ā kela mau kahuna, he haihai-a, o ia hoi, ka ui a hooloh'o anā āku imua o na akua ame na auniakua, a ua kapaia ka pule a na kaiiuna e piile ai maloko o ,kcia mau heiau, he pule kaha-ea ko ka heiaū ke al'i. ā he pule ku-lionua hoi ko ka heiau o ke akua. I kela manawa a ua mau kahuna nei i hoomaka aku ai e kuu i ka pule. ke iho la ka pule a kekahi kahuna ilalo o ka papa-ku o ka 'honua. uana aku ia la. ne-i nakolokolo, ke na'i la ilalo o Kahiki-ku, 1 Kahikiomoe, ke kapapa la iloko o Kealohilani ame Nuumealani. a pela 110 hoi kekahi kahuna o laua. ke haukawewe la kan.a pule, o kā liele ia a pili i ka lewa nuu-, paapaaina i ke aouli. owa ka honua f nakulukulu mai ka pae opua haa mai o Kahaka'eka-ea me Kuaihelani nape holu mai ke kai popolohua a Kane. Aia'iho 1 keia nianawa a na kahuna e hookawewe nei i na pule a laua, o ia ko laua wa i ike aku ai i na aumaku o ka kakou koa opio, a oka eueu hoi o ka makani kokololio o Kula, i ka maaloalo mamua 1 pono'o iia heiau, ua unuia mai a akoakoa imua o ko laua alo. 1 kela manawa i hooi aku ai ua mau kahuna uei i ka ikāika o ka laua pule ana, ke lohe la !aua i ka hele a hu ka liiakani, o ka heiau, o ia no oe o ka mea e hoo-waia iho ana na heiau, he alawa aku ia o ua mau kahuna nei a ike i na akua ame na aumakua, noke n<? i ka pule, a o ka manawa ia i loaa koke mai ai o ka ike ame ke akamai ia laua, 110 na mea e pili ana i ka kakou koa, ka mea lioi i loaa ole i kqla poe mua, ma ka iakou mau kalena ike. ... O ka hele hoi keia a pau ka pule ana a ua mau kahuiia nei, a ua ike hoi i na mea oiaio. puka mai nei kela ame keia .mailoko niai o kona heiau iho, a ninau aku nei ke kahuna o ka heiau alii i kona kokoolua: "Peliea ka heiau akua, ua loaa iki mai nei nae paha ksii Svahi ike ia oe; 110 ke akaku a kaua i ike ai.ea?" "Ae, a he ike mai auanei a uuku. he ike nui, o ka hele ka hoi ia a kai| ka weli me ka maka'u, nolailu ua maikai na mea apau, hoi aku kaua." Ke hoi malie la ua mau kahuna nei ahiki i ke komo ana iloko o ka hale o ke alii, ia wa i pane ae ai kekahi: "Ua noa kanawai ō ke akua, a ua pau ke kapu," 11 noho iho la ilalo ma ko laua mau wahi mua no i noho ai. Ua ma'u no ia hookuene pono ana iho a na kahuna, ia wa i pane l'ike īnaī ai ko laua mau leo imua o ke alii: "E kalani e," a ea aku la no hoi o Imaikalani. aia hoi na maka o na mea apau, e haka pono ana ka lakou nana ana maluna o na kahuna, "ua' hele aku uei maua e huli i na hooiaio no ka maua mea i ike iho'nei e pili ana i ke akaku, a o ia ka maua e olelo aku nei, ua pololei ka olelo. a ua oiaio hoi na mea apau a kela keiki uuku i kamailio mai ai i kahi koa nei. "O ka inoa o kela keiki a kahi koa nei i hoike mai nei ia kakou, o'a no o Namakaokapaoo. o ka inoa mua, he inoa ia no kona makuakane. -1 o ka inoa hope, nana no ia i paku'i hou iho, a lawa pono ka inoa. Namakaokapaoo. 4< flē etua ano o keia hapa hope o kona inoa o ia ka paoo, he hooknhi he inoa 110 ka paoo o kahakai. a o ka lua, he paoo lau uwala; o ka' papo pololei nae ea, he paoo kalina Inu uwla. elike no me ia a [kah.i k<>a nei i ike aku ai i ka paa iloko o ka lima, i ka wa i paha mai

ai i keia mau olelo: 'E ai palia au, e koe palia oe, e koe paha oe i o na Imaikalani.' "Hc ai kela na ke akua o ka uwala ame ka maia. nolaila o ke ano o kela keiki ea. he akua, a lie kupua. Aole keia keiki i ike ia oe, a' pēla hoi kou ike ole iaia mamua, aka ua loaa nae kou inoa iaia ina kona ano akua ame ka mana.

"O kela mau olelo ana: 'O Imaikalani ka hoi ke alii, owau keia o Namakax)kapaoo/ e hoike mai ana ia, oe oe o olua ke alii, a oia ke koa, o ke koa kena e na'i ai 6a, puni na moku. "Eia na ano o keia keiki, he alii kiekie, lie alii nui mai ka po mai, he ahi a he wela. he āno akua. he akua, a lie kupua kekahi ano. he maiia, a he ike ma na ano apau, he ikaika. a he koa. ua like pu ka maka ame ka laau palau imua o keia keiki. me he wai auau la nō'īv)c jcanaka ; . ?*?" ' • "O ka ikāika o keia kanaka i hoike aku maua ia oe e ke aln, aole'ia e lawa ika lau kanāka, i kfi mano kanaka, ike kini. ai ka lehu; o 'na kanaka no apau o Kauai nfci, aole ia i lawa 110 ka hoonahoa ana aku imua o keia kupua. a ikaika nui wale. aka he mau moku lehuleliu ke ku mai imua o kona alo, e aho ia. lealea ka paani ana. "Komo keia keiki e komo i Kalahiki. o ka puni ana no ka hoi ia o na moku. alaila i aku maua ia oe e ke alii, aohe aina. aolie hu. aohe i, aohe niahi, aohe palena o ka ikaika, 110 ka mea eia ke keiki la,,he iki wale no kahi kino, ua hele nae a ulu kokea iluna. He li-la maiā nb Kae'a, āoliē e pala i ke anahulu hookahi, he iki aaiii kukohana,'aolie makāni n'ūi ikaika nāna e kula'i e.hina ai, he laau palala hinakii no'llaloa, ua hele ka laau a nei keiki a po oluna i ka lehua. . Hia ka manu la he 10, he inanu no Kahiki. ua hele ka lala o ka laau ā keia keiki a luluu t ka manu, nolaila he io ke keiki, aohe lala kau o'eu'kau o ka lala maka. kau o ka lala nialoo, he niuhi ai humuhumu, ai holopapa. ai aina. ai moku, nolaila o keia mau niea apau loa a niauā e hoike piha aku nei imua ou e ke alii. he mea oiaio loa ia. elike no nie ia a kahi koa o ka hoike ana mai nei ia oe. a imua hoi 0 kakou apau. "O k?i olelo au e ke alii i lolie iho nei mai ka waha aku o kahi koā, aoie iā he mau olelo hakuepā a hoopunipuni, aka he olelo ia nou e ike aku ai ike keiki. Malia o ninau iho oe ika manao i makemake ia mai ai oe e ike aku iaia, a eia no, i ola ai oe ame ko mau kanaka: 'a i ike. ole aku oe e ke ālii i ke keiki ea. eliia ka hoi mea alolm o oe e kalanj, aole no'inaua. he ala iki ko kahuna. wahi a ka olelo." . • MOKUNA XV. I loa ho a pau na hoākaka a keia mau kahuna imua o l'iuaikalaiii, <a wa i olōwālu like mai ai ka leo o kela ( poc mua, i waihoia aliu ai ka nana ana no ke ano o kela keiki iloko oko lakou lima: "Kahaha, lie.keu aku olua e neia mau elemakule a ka hoopunipuni nui \valc, o alia la ke hoike mai i ka mea pololei. o ka wahahee iho la ka, ka mea e kāmāilio mai āi, me ka manao paha, he mea ia no olila e punāhele ai i ke alii, a ke olelo mai nei he koa, he alii, lie io. he niuhi, lie akua. he niu, he kulolo; o kā ike iho la ka ia o neia mau elemākulej o ka hoopunipuiii mai imua o ke alii. O makou nt) ka i ike i ko makou mana, ua pahu'a nae ia i keia ninau a ke alii, iaOlūa niai liei ka hoi e keia mau elemakule, i hele iiā makā ā kolekole i kā maliuna awa, a i like aku ka ili me ko ka jpūhi pakā? pilliiH ko māleou ike, e liele olua e kena mau elemakule riia kaiii e." A pau hoi ka noke ana mai o kela poe i ka nuku a i ka huhu i na clcmākul(f kaliuna, iia olowalu like mai la ka leo hoinoino o na koa ia lāua nei, na hele maoli nā koa a hae i keia mau elemakule. a o ia ka kekāhi.o laiiā o ka i ana aku: 1 "kāniailio hui ia hoi pālia i ko oukou manao imua o ke alii a kakou. '"talia o olā i'o.ke alii i ka oukou mau olelo naaupo, a i hoo-! iolie nae a kakoU i ka oukou olelo ea, alaila i hoike aku maua 1 ka, nleā oiaio,'e (ilo ana oukou apau loa, i niau moepuu mahope 6ia nii, a papāpau.ouieou la,- he āa ko ka hale, aohe kio pohaku nalo i. ke alo-pāli. ā pākele māi 110 māua, he ala iki ko kahuna." Uā ioā .na koā i ka hūhu me ka hoonaukiuki i keia mau olek» a na eieniakule, a i oJkoa aku la iipua o imaikalani: "Auhea O.e e ua lawa ko kakou hoolohe ana aku i ka hoopunipuni o keia mau elemākuiei akā e kālua like aku ia laua, ine kalii koa hooieuli niaipko o. kā imu hookahl, mānao iho la palia i ka laua wahaliee, pela e pūnahele ai, ua pau ko olua waiwai, iluna aku o ka imu, e ik«ia ai ka iiiana ona akua o'olua, nolaila eae mai.e ka lani i keia inanao 0 mākou,"

J[idko o keia manawā a na koa e ki-ke olelo nei me na kaliuna, aia walē no ke {>60 o Imail<a!atii iiālo kahi i kulou ai, aolie leo pane, rio ka mea ke nopiioo la oia i ke »ino o ka hoike a na kahuna iniua ona. No kona nolio hamau loa hoi, i hooniaka liou mai ai no kekalii o na kahuna i ke kamailio ima:

. • "Auhea oe e kaiahi, mai hoolohe aku oe i k'a olelo a keia poe, lie ijtau olelo ia nou e poino ai; ina ua makee oe no kou ola, a 110 ka iiiiai- d ka 4 aina ja a maua e hoike aku la ia oe e ke alii, e ike aku i ke keiki, o ke kōa ia ea. puni na moku i ka na'iia, a lanakila hou no oe maluna o Aikanaka i ka la apopo, aka i hoolohe ole mai oe i keia hoakaka a inaua ia o'e e kalani, ehiā ka hoi mea aloha, o oe e ke alii. ka iwi'īe'oko, a moepuu aku auanei paha ou mau makaainana inahope ou, ao'ne no niaua, he ala iki ko maua,. he nihi ae 110. hala ka poino. u .Ēia ko maua piānao hope imua ou eke alii, he noi 110 ke ola u ko kanaka; e hookun ae i ke koa, mai lawe oe i kona ola iloko o kā poho o ko lima, o ike auanei oe, e hea mai ana ke koko o keia koa mailōko mai oke ahi, a liau e hoohōlo i keia ninau. Eae mai ana anei ee e kalani e hoopakele i ke kanaka, aole paha?" Ke iiiau lā no ke kulou'o ke poo o Imaikalani ilalo, aole he wahi niea a aea 'māi- iluna, iio ka mea ke hakoko 1a kona 11001100 i na mea a kona mau koa e noke mai ana i.ka hookikina iaia, a pela hoi na olelo a keia mau kahuna, a no kona pane koke ole mai hoi, ua kaa aku la iia ka lua o ua eleinakule ke kamailio hou ana aku imua o ke alii,. i ka i ana mai: , . "īi/'maliu mai e kalani i ka leo o ke ola, e hookuu i ke kanaka, a'e noa. ke kanawai ou e ke alii, a i paakiki oe ea, aole e hala ka mauā wānana no ka hopena e hoea māi ana. Eia no ke keiki la ke ku mai nei, ke kakali mai nei i kau pahe, no ka ike aku iaia ame ka ole, ma o kahi koa nei, a i ike ole oe a paakiki 110 oe i ka hooko i ko kaiiawai, ālaila'i āku maua ia oe me ka hopo ole: Huiihiā ka lani owelo ka mauna, Nalohia ka liohua, nauwe na moku, Auhee kā papā, kā piko o AN'akea, . Haki kaikoo o ka moana, Hālelolelo ke kai. ku ke ko'a iuka, Hulihia ke kapu, ka ihi.-ka paa, ka i'o uli kapu, Maka-eho laiii, manewanewa kapu ou e kalani e, Aloha wale! "O ka hua kfciā o ke ola e ke alii, e maliu mai, o ka aina ia, o ka ianākila. anie ka Ipihi o ha'la o ke ola ana. e nana aku i ko iioa- paio o ka iā apipOi ua hele a makaukau, aia wale no ko lanakila a hoolohe oe i keia leo uwalo o maua imua ou. "S?ou no.' nae keia kuleana e ke alii ,aole a maua hookikina wale aku ia oe, e koho nb oe elike me kau niea i ike ai he pono, aka e lohe hou nae oe e kalani, a i hoolohe aku oe i na .olelo a kela poe ea. a pepelii oe i ke kanakā, alaila aohe ahailono i koe, o ka huli 110 ia o ke keiki. ma ka aoao o Aikanaka i ka 1a ai>opo, a nana no auanei e noke mai i ka luku ia oe a koe kanaka ole, noho i ka neoneo. I hoolohe mai nae oe i ka maua mau olelo, a hoola ae oe i ke kanaka, 0 kou ike ana aku no hoi ia i ke keiki; a ia wa oe e ku iho ai kaena. aohe mea nana e hoonioiii. a i hoea mai ka la apopo, e hoea pu mai ana me ko hnakila e ke alii. a e njake ana o Aikanaka, ko hoa paonioiii o ke kahua kaua. no ka mea, ua loaa ke kokua ma kou aoao. he koa ai-moku, āi-kalana, nana e na'i ku, ku oe e ke alii i ka hano." - A pau na olelō a keia kahuna i ke kamailio imua o Imaikalani. 'ia wa akahi ho a āba mai la ke poo.o ua alii nei iluna, nana mai la 1 ua mau kahuna nei/a'i mai la: "Akahi ka hoi a manalo kuL kanawai ia olua e keia mau kahuna. () kuu kanawai i kau ai, he kanawai ai kanaka ia, ai koa. a ia olua hoi e keia mau kahuna, e pahu'a auanei paha ka ikaika, ka mana ame ka make o kuu kanawai, ua manao au la e loaa ana ka pupu o kuu aw?i i keia ahiahi, o na onohi maka o kahi koa, hui.pu iho me ka paluoalu o kani i'o, aohe ono a kana mai, kahaha, o olua ka hoi ka puukalahaia e ola ai kela koa hookuli, a o keia koa hoi ka mea nma e. hnopahu'a i ka m?.na o kuu kanawai." (Aole i pau.)