Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 9, 2 March 1917 — WEHEIA KE KAU O KA AHAOLELO KULOKO O HAWAII. [ARTICLE]

WEHEIA KE KAU O KA AHAOLELO KULOKO O HAWAII.

I kulike ai me ke kanawaī no ka wa e noho inai ai o ka aliaolelo kuloko o Hnwaii nei, mahope iho o ke kau koho o na senatoa ame na lunamakaainana aku nei i hala, i weheia ae ai ke kau eiwa o ka ahaoleln kuloko, ma ke kakahiaka o ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, a lioonee aku i na hana imua. L a akoakoa ae na īioa o ka ahaolelo apaii, a koe ke Senatoa Castle, mainuli <> kona hoi ana maloko o ka halema'i, no ka ma 'i eha. o ka puu. l'a lilo i mea maalahi loa ka hoōkuniu ana i na hana o na hale a elua o ka ahaoleio. mamuli o ka pau mna o na iioolala hana ana, iloko o ka wa kupo--110, mamua ae o ka e weheia ai o ke kau, i hakalia no a hoea tnai i ka hoomaopopoia ana o na lunanui o kela mau hale, o ke kaa aku la no i& o ka noho hoomalu ana o ke seni\te ia Senatoa Chillingworth, a i ka Mea Hanohano H. L. Holstein hoi ka hoomalu ana o ka hale o na lunamakaainana. Mamua o ka wehe ana o keia kau o ka ahaolelo, ua hoonanea mua ae ka bana puhiohe maloko o ke kahua o ka Hale Mana Hooko, a i ka noea ana i k& ln»ra umi o kela kakahiaka i hoomaka ai na hana o ka ahaolelo, ma o ka lawe ana ae o ka. Lunamakaainana Norman K. Lyman i ka noho hoomalu ana i ka hale o na lunamakaainana, a hoike mai la, ua weheia na hana o ka hale, alaila, hoakaka mai la oia o ka hana mua loa e lawelaweia, o ia no ke koho ana i kakauolelo kuikawa, ma ia ano ua kohoia o Mr. Edward Woo<lward i kakauolelo. Maloko hoi o -ke senate, ua kaa ka wehe ana o ia hale ia Senatoa G. P. Kamauoha. I ka lawe ana ae o ke Kakauolelo Woodward i kona i koho mai ai ka lunalioomalu o ka manāwa i ke komite o ha; palapala hookohu/ no lakou keia mau inoa: G. P. Wilder, Levi .iOseph ame J. Leal; alaila hoomāha ka hāle, no ke kakali ana i ka hoike ā ke komite. i Oiai ua pau mua na mea apau i ka hana ia, he mau minuke helu wale no 0 ka apa ana mai a kēla komite, ua hoihoi inai la ia i kāna hoike, e hoakaka ana no ke koho pono iā ana o na hoa apau oloko o hale elike me iā mālalo iho nei penei: Na Hoa o ka Kale Lonamakaainaoa Apana lunakauāwai ekahi: N. K. Lyinān, E. da Bilva, B. H. Kelekolio ame .1. Leal. Apana lunartiakaainana elua: H. t-. llol.stein, H. L. Kawewehi, L. K. Kaaua amē 0. K. Kawahā. Apanā lunamākaaiuana ekolu: A. F. Tavares, E. Waiahoīo, John Brown Jr.. M. J. l'aschoai, i«evi Jōsepb ānie 3. J. Walsh. Apana lunamakaainana eha: C. H. ('ooke, L. Andrews, J. K. Jarrett, T. H. l'ctrie, G. l'. Wilder āme Chas. N. Marques. Apana lunamakaainaiia ēlima: E. K. Fernandez, D. M. Kiipihēa, J. Kaluna, W. F. Mossman, W. E. Miles ame Robert Ahuna. Apana lunamakaainana eono: J. K. Lota, J. k. Kula, J. C. de Jerves ame i:. H. Wilcox. Ma ke noi'a ka Mea Hanofiano H. L. Holstein, ua aponoia ka hoike a ke komite, alaila nana no he noi i aponoiā, e lilo kela komiie i komite no ka hoike ana aku i ka Lunakanawai Kiekie ilōbērtson, uā inakaukau ka Kale no kana hiau hana, a e liefe niāi bia e hoohiki 1 na hoa o kela hale, i kulike āi me ke Ka,nawai. . , Kohoia o Holstein i Lunalioomalu No ka eono o na kau i koho hou ia ae ai ka Mea Haāohāno H. L. Holstein i lunāhoomalu no kā hale o na lunamakaainana, a iaia i lawe. ae ai i kona noho, i haawi -mai ai oia i kekahi haiolelo pokole: ' * Ke makemake nei au e haawi aku i na hoomaikai ana i na hoa oloko o keia hale, no k'a haāohano a lakou i hookau mai ai' maluna o'u, mā Rā hoonoho hoā ana niai ia'u mā kā noho lunahoomālu ana, no k'a eono o na kau neepapa. 0 ka'u e nana~aku nei mā ia haha ana mai la a oukou ,o ia no ko oukou kakoo anu mai i ka'u hana o nā manawa aku la i hala; a elike no me ia a'u i hooko aku ai i ka'u hana 6 ka manawa i halā, pela no au e lawelawe aku ai mā ke kulana o ke kaulike i na aoao a elua, a i kela nieā a i keiā mea pakahi. 0 ka 'u e nonoi aku nēi i na hoa o keia hale, e lilo lakou i poe kokua mai ia'u, aole wale no ma ka hele māu ana mai i nā wa e noho ai o ka hale, āka ma na manawa halāwai kekahi o na komite., ♦'Aole he mau nināu āno īiui o keia kau o ka ahaolelo o ka 197, aka nae ua nui no na iiana omua aku nei. O ka ninau nui a ria kānāka e koi mai nei, 0 ia no na hooponopono ahaoīelo ana, e laWelaweia aku ai na hana o ka lehulēliu ma ke &no kupono, me ka hoomakaulii." 1 hakalia no a pau ka haiolelo pokole a ka Lunahoōniālu Holstein, iā manawa i wāiho koke āku ai kā Lunamakaainana Cooke he olelo hooholo, e kohoia i komite o ekolu lala, no ka hele ana āk\i e hoike i ke Kiaaiiila, ua hoakaukau ka hale no ka nee ana akii o na hana imua. Ua kohoia na Mea Hanohano Cooke, \V"aiaholo ame Mossman i komite no ka hele ana aku e liōike i ke ki&ainā, ua makaukau ka hāle. Na Loha 'o ka <tald Lunahoomalu —H. L. Holstein, Ha•waii. i

Hope Lunahoomalu—A. F. Tavares, Māui. Kakauolelo—Edward Woodward. Makai—Andrew 1. Bright. Kokua Kakauolelo—N. Hoopii. Kahunapule—Rev. L. B. Kaumeheiwa Elele—lsaae K. Kaiu. l'ulumihale—Aaron K.'Kauwe. Na. komite o ka Hale O keia malalo iho nei na komite o ka hale: Komite Waiwai —C. H. Cooke, Oahn; N. K. Lyman, Hawaii; J. J. Walfth, Maui; C. H. \Vikox, Kauai; G. K. Kawaha, Hawaii; W. E. Miles, Oahu. Krīmite Hookolokolo—Lorrin Andrews, Oahu; A. F. Tavares, Maui; J. K. Kula, Kauāi; J. Brown Jr., Maui; J. Leal, Hawaii. Komite Hoonaauao—C, N. Marquez, Oahu; C. H. Cooke, Oahu; J. J. Walah, Maui; G. K. Kawaha, Hawaii; Robert Ahuna, Oahu. Komite Aina Aupuni ame Hana Hou —N. K. Lyman, Hawaii; J. K. Lota, E. K. Kaaua, Hawaii; J. de C. Jerves, Kauai: J. K. Jarrett, Oahu; Levi Joseph, Maui; J. Kalana, Oahu. 'Komite Ola, Makai ame Koa—r-E. da Silva, Hawaii; H. L. Kawewehi, Hawaii; G. P. Wilder, Oahu; J. Brown Jr., Maui; J. Kalana, Oahu. Komite Moohelu, Waiwai me Hoolilo —A. F. Tavares, Maui; B. H. Kelekolio, Hawāii; M. G. Paschoal, Maui; E. K. Fernandez,-Oahu; D. M. Kupihea, Oahu. Komife Māhiāi, Ulnlaau, -Hoieueu, Hoopae Limahāna —T. H. Petrie, Oahu; H. Wileōx, Kauāi; G. P. Wilder, Oa-J 'hh; M. G: PāBchoal, Maui; W. F. Mossman, Oahu. Kōmite Huikau —J. K. Lota, Kāuai; Edward Waiahōlo, Maui; K. Kaaua, Hawaii; H. L. Kawēwehi, Hawaii; W. F. Mossman, Oahu. Komite Pa'i —Edward Waiaholo, Alaui; E. da Silva, Hawaii; J. de C'. Jerves, Kauai; B. H. Kelekolio, Ilawaii; J. Kālana, Oaliu. Komite Kālana —E. K. Fernandez, Oa"hu; J. K. Kulā, Kauai; L. Andrews, Oahu; L. Joseph, Maui; J. Leal, Hawaii. Komite Rula—J. K. Jarrett, Oahu; C. S. Marquēz, Oaliu; R. Ahuna, Oahu; D. M. Kupihea, Oahu; H. L. Holstein, Hawaii. , - Komite Moolelo —Ka lunahoomalu, ka lunahoomalu o ke komite o na moohelu me hoolilo anie ka lunahoomalu o ke komite pa'i.