Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 4, 26 January 1917 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

LONDON, Jan. 21—Manuili o ko pahnia ana o liokalii mau halehana lako kana m.i Enolani, a pela hoi ma Kolomania, ma ka la i nehinoi, na lohulohu na ola i poino eliko me ka lono i loaa inui. Mawaena o ke kanalima amo ke kanaonp poe i make N a he mau hanei i i hoehaia i ka vva i pa-huia ai ka halohana kokoke mai i keia kulanakauhale, a he umi poe i make a ua palua iho ia huina i ka poe i hoehaia mamuli o ia ulia like ma Perusia. ila keia mau hale ao la a olua i pahuia, aohe i maopopo ke kumu. No ka h.alehana e pili kokoke mai ana i keia kulanakauhale ua loliulehu na manawa 0 pa-hu ana ae, na ke pa-hu mua ana 1 hoomaka a pa-hu ae la kekahi mahopo o kekahi. . Ma ke k<?ho a ka Lloy<ls Weekly News mai ke kanalima a ke kanaono poe i make hikiwawe loa i ka wa i pa-liu ai, he 112 i hoeha kukonukonu in a he i eha mahunehune. Ho iwakalua o ka poe i make i hookauliiliiia aku mawaena o na halema'i he umi. 0 ke.pa-hu i ikoia ma Kelemania maloko ia o ka halehana lako kaua ma Spanda, Porusia. E hoakaka a'na ka lono i loaa ne i kn Reuter o -ka heluna 0 ka poe i make he umi a he iwakalua 1 lioehaia. PETROGEAD/ Jan. 20.—Momuli o

kekahi kauoha mai ka Emeponi mui, o 'ioopaiieo ana i ka akoakoa ana mai a 'na lioa o ka ahaololo i keia la i lioomaIni hou ia ai ka ahaolelo Rukiui. l'a leliulehu na koho a na kanaka e pili ana i na hana ano nui e hanaia ana mahope aku o ka mea huna a na luna aupuni nmo nn hoololiloli iloko o ka alit» kuhina amo na puali kenerala. Mai ka nianawa mai o ka halawai hope ana a ka ahaolelo Rukini ua lehulehu na hoololi i hanaia 110 na kuhina. O keia mhu hoololiloli pinepinoia ana ua liilii loa na mea v hiki ke ike maopopoia aku mawaena'o na mana liooko ame.ke aupuni. O na Kanaka Ikaika no ke Kaua BIRMĪXGIIAM, Jan. 21.—0 na Uanaka kino ikaika apau a i kupono no ka oihnna kaua, koe na kanaka e liana ana nialoko o na halehana. lako kaiia o Enelani, ua noiia aku lakou o, ka oihana kaua e konio ae i ka oihana kaua, a i nei manawa e hoonuiia ae ana ka hana ana i na lako kaua e na lako kaua, o keia ka Neville : Chamberlain mea o ka hoike ana mai ianei i nehinei ma kana liaiololo imua o kekahi anaina nui, o ka hapanui o ka poe iloko o ia anaina he mau limahana e hana ana malokp o na na wahi e lianaia mai nei na lakq; kaua he nui. - 0 ka mkemake o aole ©

koiia aku na kanaka o hana ana maloko 0 na halehana lako kaua e komo e iloko o ka oihana koa, wahi a Chamberlain. L-a makomake ko aupuni na lakou ponoi iio e hoike mai i ko lakou makemako ponoi no ke komo ae i ka oihana koa' no ke kokua ana i ko lakou aupuni' 1 ka wa a ke aupuni e makemake mai ia lakou. Aka o ko ke aupuni mau hemahema ka mea mua e noonooia mamua o na mea e ae, a ma ia ano aole ke aupuni e hookaulua ana i ka lawe ana mai i na hana kupono e hoopau kokoia ai ke kaua. "Ke noho mana nei ke kanawai koa i nei manawa," wahi a ka mea haiolelo, •'a ua noiia aku i nei manawa na kanaka kupono apau i ke kaua ka poe i hoohana oleia maloko o na halehano maloko o Enelani, oia ka poe i ikeia kb lakou kupono no ke kaua. Aka he mea pono e loaa hou mai i mau kanaka iakakou, a na' na halehana lako kaua e hoolako aku ia lakou me na mea kaua." •Ma ka Mr; Chamberlain hoakaka, k& lunahoohana a ka lahui no ka ohi ana i na kanaka no ke kaua, o ka holopona' o ka hooukaia ana o ke kaua ka mea na.na i koi mai i ke kupono o ka hoolako mau nku i na nanaka, na lako kaua ame ko dala i ka oihana kaua.

BEitLIN, Jan. 23—He elua hanen kaukani koa Humania i laweia ma ke ano he mau paahao na na Kelemania iloko o ke kaua lanakila a na Kelemania maloko o kahi aupuni uuku Bolakana, elike me ka hoike i hoolahaia ae niaanei i keia la e ka Overseas News Agency. E hoakaka ana ia hoike, iloko o ka wa e hoomauia ana ke kaua mawaena o na Rumania ame na pualikoa Kelemania e ka'i aku ana imua me ka nee maiie mawaena aku o ka aiua, i loaa ai kela poino koikoi i na Kumania.. Aole i emi iho malalo o GOOO mau koa Kumania i make i heluia maluna o ka ili, honua o ekolu hapalima mile kuea wale no, elike me ka hoike a ka nupepa. He heluna nui o na koa Kumania i hoehaia i make mamuli o ka nele o na wahi e malama ponoia ai. O na halema'i kakaikahi he uuku a ua lawa wale no na wahi rumi no no na aliikoa o lapaauia ai, o na koa i eha e waiho ana maluna o na kahua kaua ma kahi a lakou i haule ai, ua -pau i ka make, a he lehulehu kekahi poe o lakou i laweia aku ma kekahi ano i make no ka nele i ka malama ame ka lapaau kupono ia. Lehulehu wale o na koa i eha i hooikaika ae ia lakou iho, a i ole i kauoia aku e kekahi o ko lakou mau hoa koa ahiki i na hale hoahu mauu a iloko o na hale o ka poe ilihune, a malaila lakou i make ai no ka malama kupono ole ia. Kanaluala ka Lono Hoopiholo Moku RIO DE JANEIRO, Jan. 23.—0 ka lono i loaa mai ai ianei i nehinei mai Permambuco mai e olelo ana o ka mokukaua Kelemania e holo ana maloko o ka moana Atelanika Hema a i -hoopiholoia ai i kekahi mau moku kalepa lehulehu i ka hohonu, ua hoopiholoia e ka mokukaua Pelekane Glasgow, aole i manaoia ia lono e ke kuhina kaua Brazil 0 nei, elike me ka lono i hoolahaia ae maanei ma ke aumoe o ka po nei. Maloko o ka lono mai Permambuco mai, e hoakaka ana ia ua hoopiholoia ka mokukaua Kelemania powa i ka hohonu e ka mokukaua holomama Pelekane Glasgow, mahope o kekahi kaua pokole i hooukaia mawaena o ia mau moku. O kahi o ke kaua i hooukaia ai ma ka oleloia aia nia kahi he 130 mile mawaho aku o Para, Brazil. Nui ka Hauoli ma Berlln LONDON, Jan. 23.—Ua loaa mai he nuhou ianei no ka nui o ka hauoli maloko o Kelemania a e na Kelemania ma na wahi e ae, no ka hana koa loa o ka mokukaua powa Kelemania ma o ka luku aiia i na moku ame ke kauia ana o ka weli ma ka Moana Atelanika Hema. He lono i loaa ae i ka nupepa Times ke hoakaka ana palena ole ka hauoli o na Kelemaniā. Ke hoopuka houia nei e na nupepa Kelemania na hana koa mua loa a na «okukaua Kelemania maloko o ke Kowa Enelani ame ke kaua wiwoole a ka mokukaua Moewe i hana ai oia ka luku ana i kekahi mau moku he makahiki a 01 i hala aku nei. Hoopa'i Hoopaahaoia o Bopp SAN FRANCISCO, Jan. 23,-0 Franz Bopp, ke kanikela kenerala Kelemania maanei, E. H. von Schack, ka hope kanikela; Baron Wilhelm von Bricken, ke kakauolelo a ke kanikela; Charles C. Crowley, ka makaikiu i hoolimalimaia ai e Bopp, ame Mrs. Margaret Corneli, he meapaahana na Ctowley, ka poe i hoopa'iia ai he mau la aku nei i liala no ke ku-e i na kanawai o ke aupuni o Amerika a no ka hoolala ana e hoopahu i na moku a Pelekane, e pono lakou e hana ma ka hana oolea no kekahi mau makahiki maloko o ka halepaahao, elike me ka olelo hooholo a ka Federala Hunt ma ka la i nehinei. O Bopp, von Schack, von Bricken ame Crowley, ua hoopaiia lakou elua makahiki e hana ai maloko o ka halepaahao ma ka Mokupuni MeNeilla. He elua mau hoopa'i i kauia mai maluna o Mrs. Cornell, a e holo kai like ana kekahi, hookahi makahiki ame hookahi la ma« lalo o ka hoopii ku-e i ka oihana koa, a o kekahi hookahi makahiki no ke ku-e ana i ke kanawai Sherman. 1 O ke kanikela e kokua ana ia Baron von Bricken ka mea i paio me ka ikaika no ka hookolokolo hou ia o Bricken, eia nae ua hooleia mai kana noi e ka aha, a ua hooholoia mai ka hoopa'i hoopaahao maluna ona. Ma'ka paku'i ana iho me ko lakou Mau hoopa'i.paahao, ua hoopa'i puia o Bopp, von Schack ame von Bricken e uku i na dala hoopa'i he $10,000 pakahi. RIO DE JANEĪRO, Jan. 23. —Ua kiia aku ka mokuahi Denemaka Hammershus i ka wa ana i hoao aku ai e holo nowaho o ka moana e na pu kuniahi mai ka Papu Santa Cruz aku, ma ka nuku o ke awa o Brazil, ma ke kakahiaka po«inoni o keia la. Ua ku iho ka moku mamuli o ke kiia ana aku e na pu kuniahi a pii aku la na aliikoa o na mokukaua Brazil iluna ona. Ua ikeia holo ana ia no ka moana me ka ma-lu loa mahope o ka hooiliia ana aku o kekahi mau lako ai a mau lako kaua nui iluna ona mailuna aku o na moku Kelemnia i hoopaaia ai maanei, a i ole, mai na moku aku i holo noai ai e lawe i ke awa maanei i puulionua no lakou, a no kekahi manawa loihi ko lakou ku ana maanei. ■

Ma ka po aku la i lmla ke komo ana mai o ka mokuahi Denēmaka i keia awa a hekau iho la mn kah| kokoke mai i na moku Kelemania, a malalo o na eheu o ka po i haliiiali ma-luia aku ai na lako ai ame na lako kaua iiluna ōna no ka lawe ana aku e hoolako i ka mokukaua, Kelemania ī|i va m , a H nioana e ho!o laula onai l|sf Hah&na, ke Kaua ma na WaM Apau NEW YORK, Jan. 24.—E lioakaka ana na lono mai na kaua mai apau ika hiUiana ame 3 ke ku ika weliweli o na hoouka kaua ana me na pu kuniahi ma na kahua kaua apau, o ka oi aku ka maloko o a ma Italia. He mau.poka ka i hoohauleia iho e na mokulele 'Kelemania malu«a o ke Kulanakauhale Palani o Montdidier. Ekdt o ia mau mokulele i kiia ae a liaule i ka lionua e na Palani me ka lakou mau pu kiljggkulele. Hoopiholoia he Mau Mokukaua Kelemania e na Mokukaua Pelekane LADANA, Jan. 24.—110k0 o na kaua kaawale ana elua a na mokukaua Pelekane ame Kelemania maloko o ke Kai Akau ma ke ahiahi POakahi, he aumoka topido Kelemania ka i hoauhee 'a hookauliiliiia aku e na mokukaua Pelekane, me ka hoopiholo pu ia o kekahi heluna nui o na moku ame ke koikoi pu o na ola i poino maluna o na moku i auhee aku. O ke kaua mua i hooukaia ai mawaena ia o kekahi mau mokukaua Pelekane holo loa ame umi-kumamaha mau moku topido. Ua oleloia ma ka hoike a ka alia hookolokolo moana aohe i hoikeia ka nui o na mokukaua Pelekane. Penei ka 'hoakaka a ia hoik^: "He aumokukaua Pelekane holomama ka i hoouka kaua me na moku pido Kelemania malolto o ke Kai Akau ma ka po Poakahi. Hookahi moku topido Kelemania i ikeia aku e piholo iho ana iloko o ka wa e kaua ana, a o kekahi mau moku e aku ua koikoi na poino i hanaia aku maluna o lakou mamua o ko lakou kauliilii ana aku a auhee. 'Na ka pouli i alai mai i ka hiki pono ana ke ike aku i ka hopena poino koikoi i loaa aku i na Kelemania." Ma na lono i loaa mai ianei mai Holani mai aole nae na ke kuhina kaua moana, e hoakaka ana ia i ka nui o na moku Kelemania i poino mai ka elua a i ka ehiku, me ke koikoi o na ola i poino maluna o ia mau moku apau i komo pu ai i ke kaua. Kakaikahi o na moku Kelemania i pakele i ka poino, ma na moku e ae nae ua koikoi loa na poino i loaa aku ia lakou. He lono mai ke awakumoku Holani mai o Ymuiden ka i hoolahaiaae o ka moku topido V-69 ka i koloia aku iloko 0 ia awa kumoku me ke kulana poino loa, me na kanaka he iwakalua o kona ko-lu ua pau i ka make maluna ona. Iloko o ke kaua kaawale ana, ma kahi kokoke i na kuaau Schouwen, lie moku topido Pelekane ka i hoopiholoia malaila. Ekolu mau aliikoa ame 44 o kona ko-lu i holoaia pu me ka moku i ka hohonu. Hahana ke Kaua Maluna o ka Hau BERLIN, Jan. ka nana ole ae i ke anu ame ke koikoi o ka liaule mai a ka hau maluna o na kahua kaua 'ma ka hapa hikina, ke hoomauia mai la no nae ke kaua ana me ka liilii loa o ka hookunana ia.' He mea oiaio maloko o kekahi mau wahi o ke kaua nui ua'kokua nui ka pau i ka holopono o ke kaua ana mamua o ka lilo i mea keakea i ke kaua ana aku e loaa ai ka lanakila. Ma ka hapa akau o ke kahua kau* ma ka liapa hikina ua kaa aku ka .pomaikai ma ka aoao o na Rukiui, ua lilo 1 hau paa na aina pohopoho ma ka hema mai o ke kulanakauhale o Riga, a ua ka'i mai na Rukini maluna o ia mau wahi i paakiki i ka hau a kaua mai la me ka ikaika maluna o na laina a na Kelemania. Ua lilo na hau paa maloko o na aina pohopoho i mau ala« nui maikai loa a ke ka'i mai la na pualikoa Rukini nui hew&hewa a kaua mai la i ko makou mau pualikoa. O na pu kunialii nunui ame pa kaa lawe lako kaua kaumaha pu kekahi i laweia mai me ka maalahi loa maluna o ka hau paakiki. Ina ua lilo ka hau i mea kokua aku i na Rukini ma ka akau ua lilo no hgi ia i mea alai aku ia lakou ma ka hema, a ua kokua nui loa ka hau i na Kelemania ma ka lakou kaua an». aRu i na Rukini ame na Rumaniq, e kupale mai la ma na lqina mamua mai o ke kulanakauhale o Galatz. Ma ia wa>hi o ke kaua ua lilo ka wai o na muliwai Sereth ame Pruth i hau paa, a mamuli o ia paa ana i hiki pono ai i na koa Kelemania ame Tureke ke hookokoke aku a kaa maloko o kahi e hiki ai i na pu | kuniahi a lakou ke hoolele aku i na | poka pa-hu maluna o ke kulanakauhale Rumania o Galatz. Ma na lalani mauna Kapetiana a ma Galicia ; lie ku i ka weliweli ka ikaika o ke anu: Ua oi aku ka ikaika oke anu a ua uhipaaia na wahi apau e ka 'liau e hiki ole ai i na koa ame na pu kuniahi ke ka'i a ke laweia aku. Maloko o ka hoike a ke kuhina-kaua no kela kaua i hoouka koke ia mai nei maloko o Rumania e hoakaka ana maloko o ia hoike hookahi o na mahele koa Kelemania elima haneri ka nui i make, aka nae he elima haneri mau aliikoa Rukini ame 39,000 mau koa i paa i ka hopuia he mau pio na na Kelemania.