Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 1, 5 January 1917 — HOPUIA HE POE PILIPINO NO KE APUKA DALA Loaa Pono Aku he Mau Haneri o na Dala Apuka me na Lako Hana Apau NA KEKAHI PILIPINO NO I KUMAKAIA IA LAKOU Ma ka Poalua Nei i Paa Nui ai i ka Hopuia a Waihoia aku Imua o ka Aha [ARTICLE]

HOPUIA HE POE PILIPINO NO KE APUKA DALA

Loaa Pono Aku he Mau Haneri o na Dala Apuka me na Lako Hana Apau

NA KEKAHI PILIPINO NO I KUMAKAIA IA LAKOU

Ma ka Poalua Nei i Paa Nui ai i ka Hopuia a Waihoia aku Imua o ka Aha

Mnhope iho o ku noii aino kn huli akahele ami ma ku aoao o kn Makaikiu Harry T. Lake, oloko o ke keena o ka I.oio Kalana, i paa ae ai he poe Pilino i ka hopuin, ma ke kakahiaka o )<a Poalua aku la i lialn, no ka hana »lala apuka, maloko o kekahi rumi hoolinilima uuku, mahope aku o ke alauui ololi Aala, ; He eha mau Pilipino o ka loaa pono ?na aku maloko o kela rumi uuku, kahi e hanaia ai na dala apuka, a ua paa mai lakou apau i na kanaka o ke aupuni, me ko lakou waihoia ana aku, ame na makaukau apau i pili i ka haua aaa i na dala apuka, pela hoi me na dāla i hanaia, malalo o ka malu o na luna aupuni federala «ei., a npia kela auwina la no i paa hou mai ai he elima mau Pilipiuo mawaho ae, ina ke aQo ua komo like lakou apau ma kela hana hakihaki kanawai. Ma ka oleloia, aole he kumu e ae o ka loaa ana aku o ka ike 110 kela puulu liuna dala apuka i na luna aupuni. aka na kekahi no ia o na Pilipino i koao iloko o kela hana. Ma kekahi manawa ae nei i hala, ua lioea aku la he hookahi Pilipino imua*o ka Loio Kalana Brown a hoike aku la i ka epa ana o kona mau hoa iaia, me ka hoakaka piha ana aku i na mea apau e pili aua i ka hana dala apuka. Ua hoouuaia aku ka Makaikiu Lake e hele e huli a e noii pono i ka puuana e lianaia ana kē dala apuka, a i kona ike ana, ua oiaio na niea apau, o kona manawa no ia i hoomakaukau ae ai iaia iho, a hele aku la me na makai, no ka hului ana i ka poe ku-e ka> nawai apau. a nolio nui ana i ke puhi; Hoonohoia Kekahi Eiu > I ka manawa i hoea aku ai na aaakai a hoopuni i kahi o kela mau Pilipino hana dala apuka, ua loaa aku he kanaka kiai, no ka hakilo pono ana i na makai, a paa oia i ka hopuia, me ka loaa ole he manawa iaia e hoike aku ai i ka lolie i kona mau lioa, uo ke kokoke loa o ka pilikia ia lakou. Maloko o kela rumi uuku i loaa aku ai na meapaahana dala apuka, pela hoi me na dala apuka he. mau haneri ka nui, i pau pono ole nae i ka hanaia a maikai, a o kela mau dala apau, ke hapalua gula wale no, o umi dala ka waiwaii'o. O ka waiwaii'o o kela mau dala apuka, ina rio ka holopono o ko lakou puu* l nauwē ia ana aku ma kelsu ame keia I wahi, uā hiki aku ia ma kahi o ka elima kaukani dala; ua ko ole nae kela manao apuhi i ke kanawai, a e pulapu āku hoi i ka lehulehu, mamuli o ka paa e ana o ka poe apuka i ka hopuia. Manaoia he Mau PiUpiuo Koa Kela Ma na palapala i loaa aku malalo o ka malu o kekahi o kela mau Pilipino, e hoike ana ia no ka loaa ana o ka pono hookbpa makaainana ia lakou, a ua nanaoia, lie lehulehu wale o lakou i komo iloko o ka oihana koa maloko o na pualikoa kiai lahui maanei nei. Ma ka hoakarka a ka Ilamuku Smiddy, he manaoio kona aole no i manao kela mau Pilipino e hoolilo aku i kela mau dala apuka, ma kela ano i pau pono ole i ka hpnaia, aka e hoohana ana lakou ahiki i ke kulike loa ana me na dala gula maoli, alaila puunauwe aku ma kela ame kēia wahi iwaena o na Korea, na Kepani ame na lahui e ae, e noho aua ma na mahiko. O'keia ka hana dala apuka nui hookahi i ikeia maloko nei o keia Teriore, oiai no nae ua paa no kekahi poe hana dala apuka mamua aku nei, he liilii lor. nae na dala i loaa aku, o keia hoi, ain ma kahi o na haneri ka nui o na dala apuka i hoomakaukauia, ua poho wale

nae kela lnhi o ka poe. i komo iloko o leela oihanu. Ma ,ka hoakaka a ka Ilamukii Amerika Smid*dy, iua no e loaa ana kekahi 0 kela mau hapalua gulaVpuka i kekah» mea, e hiki ana no iaia ke ike iho 1 ka like ole, mai ka-hapalua gula maoli mai, a i ka wa poeleele wale no paha e hiki ai ke kuhihewaia, koe wale no o ka poe noonoo ole, ma ka naua ann iho i kela ano hapalua gula. Ma ke kanawai federala, he elima kaukani dala ka hoopa'i e kauia maluna o kekahi mea e ahewaia ana no ka hana dala apuka, a ina no kona hoopaahaoia, alaila e noho oia maloko o ka halepaahao, no ka manawa aole e oi aku i'na makahiki he umi.