Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 51, 22 December 1916 — E HOOPAKELE I NA HAWAII MAI KA HOLOMOKU ANA I KA MAKE [ARTICLE]

E HOOPAKELE I NA HAWAII MAI KA HOLOMOKU ANA I KA MAKE

Aole he ninau oi aku o ke ko'iko'i iloko o ka nee ana o kē'au o ka hia;i. elike la me ka ninau i pili aku i ke ola o ka lahui Hawaii, no ka mea, n kniii o kona ulu mahuahua ana iluna, eia ia ke emi mau nei ilalo; a e lilo .a i mea hookahaha mai i ko kakou manao, ka ike ana iho i na mea oiaio ■ ka make iwaena o keia lahui kanaka, ma ka hoike a ka peresidena o ka .'.■ii'a Ola. no ka makahiki e pau una ma ka la 30 o lune o keia makahiki, ua i K«-Ia nku īa. imua o na make iwaena o na lahui e ae e noho pu nei me kakou; kahi i» ka papalua iho, i na make o na lahui e ae. I ka hookuku ana i ke ana make o kela ame keia lahui e noho nei ma keia jc nia ke kaukani, ua ikeia, aia ma kalii o ke 38.24 ke ana make o na k«» ana make kiekie loa, i ike ole ia iwaena o kekahi.mau lahui e ae, <■ k«- ana make hoi iwaena o na Amerika, Pelekane, Kelemania me na Uukini <■ lniiKi. Ih* wale no iloko o ke kaukani, ke ana make haahaa loa ma kela <<* no ka makahiki aku la i hala. In;« penei iho la ke kiekie mau oke ana make iwaena o keia lahui kanaka 'nala he mau makahiki lehulehu ma keia hope aku, he mea ehaeha no ka ma;io. ka olelo ana ae, e heluia ana na Hawaii ma ka helu haahaa, ka mea nae mnkou e minamina nui nei, a e makee nei hoi, e hoea ole mai ia hopena ma -•■>:; mua aku iloko o kakou na llawaii. nae e hiki ai ia kakou ke kaohi mai i ka ana o ka make -> .-i. i;, o keia lahui? He ninau keia a ke Kuokoa e hooili aku nei i na ko'imaluna o kela ame keia makuakane a makuahine, no ka lioopakele . ; kona lahui iho, mai ka make mai. «> ka manaolana o keia lahui kanaka no keia nee ana aku, aia no ia maluna a kanaka opio ame na wahine opio, a i wahi e ulu ai ka lahui, a e hapa mai j ka make. e a'o maoli ia no kakou ina ano oka hoopulapula ana ina keiki, wnuaauaoia i ke ano o ka malama ana i ke kino; i ka noho maemae ana ma lu.me. a i ka hookaawale ana aku i na ano hupo, i maa iwaena o keia lahui : naka. a maluna ae o na mea apau, mai puni i na kahuna hoomanamana hoo--7 -:i iMini. kekahi o na mn nana e hoomimi ana, i ka ulu ana o ka lahui iluna. Ho mea oiaio. eia no kekahi mahele nui o keia lahui ke noho mai nei m6'. . ' aaupe.. ī na ano kupono o ka malama ana ia lakou iho, ameka lakou mau iki. e laa ke ano o ka lakou mau meaai, ke ano o ko lakou noho ana ame malama ana, na mea ano nui hoi i pili loa aku i ke kumu e ulu ai, a e emi ] 0 keīa lahui. a o na lahui no opati e malama like ana i keia mau ano, eliko I ku lahui Ilikini i na makahiki i kaahope aku la; i keia la nae, mamuli o ka nna mai i na loina hooulu lahui o keia au naauao, eia kela lahui kanaka • vii nei me ka liikiwawe, e lilo aku ai i lahui kanaka nui ma keia mua aku. Ua kamaaina kakou i ka noho ana o keia lahui kanaka mai kahiko mai, ke • » o ka lakou malama ana i na keiki. na meaai e hanai ai ia lakou, e hoonu'a'a ana i na meaai momona, e kipulu ana i na lole pumehana, me ka waihp • a ma na wahi i kupono ole i ke kulana o na keiki; o ia mau hana apau, he :iu hana wale no ia e haawi ana i ke keiki i ka hoomimi o ka ulu ana, a o ka ■pna, e loaa ana i ka nawaliwali ma ke % kino, a hiki ole e loaa ke ola maikai r>. Iwaena o kekahi mau kula he iwakalua no lakou ka huina haumana he -! 17. i nanaia e Kauka Patterson, ke kauka ona kula, elike me kekahi hapa - lioike a ka peresidena o ka Papa Ola, ua ikeia he heluna nui o na hau- • a i loaa i na ma'i ame na pilikia like ole maluna o ko lakou mau kino, ka a Kauka Patterson i olelo ae ai, aole he kumu e ae o ka loaa ana o kela : haawina maluna o na haumana o kela mau kula, mamuli mai no ia o ka 'io naauno o na makua, me ka maopopo ole i na mea pono e hana aku ai no iakou mau keiki, e hoopakeleia ae-ai mai na poino ae o ke kino. Ma ka huli pono ana i na meaai a na haumana o kela mau kula, he kanaono . o lakou he inu lakou i ke kope me ke ti no ko lakou aina kakahiaka; • ;:mi kumamalua pakeneka he mau huaai wale no; he umi pakeneka he mau h<.loholona: he kanaha pakeneka hoi he palaoa wale no me ka wai/ he mau iai kupono ole no ke kino ame ka noonoo o na keiki. I ko makou kukulu ana aku i keia mau mea oiaio imua o na Hawaii, p. ..ikou e kanalua ole iho ai, no ka holomoku i'o ana o na Hawaii i ka make, o hana pono wale no iloko o keia manawa, o ia ka lioao ana e kaohi mai i keia mi mai ka make mai, a e hoopakele hoi ia kakou iho, mai ke emi ana aku <10. aka e lawe ae i na loina naauao apau, i wahi e ulu ai ka lahui. I'a nui a lehulehu na ohana Hawaii i loaa ka naauao i keia manawa, e hoo.upon-» ana i ke ano o ko lakou ola ana, a e makee ana i ka lakou mau pulaiila. ma ka hana ana aku i na mea apau e pono ai lakou; o ka hapanui nae o a ohana Hawaii, eia no ke noho mai nei me ka naaupo, aole wale ma na kuaīna. aka. eia pu iwaena o keia kulanakauhale, e pono ai, e lawe koke ia ae j e raau keehina hoonaauao ia lakou, iloko o keia manawa, ma ke kakali hou ole Eia iloko o na ekalesia Hawaii o kakou, he mau īehulehu, i noho ukaiia e na Hawaii naauao; eia no hoi he mau ahahui o na Hawaii i kukuiuia no ke kokua ana ia lakou iho, iloko o ka manawa o ka pilikia; aole he hana "kela e ae a keia mau ahahui e hana aku ai no ka pono o keia lahui, o ke ku *Ie mai no imua a hoike i na manao makee no ko lakou lahui ponoi, ma ke mo ana maloko o ea kauhale o na ohana Hawaii, a a'o aku me ka ikaika, e ve aku i na rula naauao o ke ola ana; pela wale no e oili mai ai he mau loli no nui. iloko o ke ana make o kakou na Hawaii. Heaha ka waiwai o ka hanau nui ana o kekahi lahui kanaka, ina ua papaia ia aku ka make iwaena o na kamaiki, mamuli mai o ka noho naaupo i ke no o ka malama ana ia lakouf E lokahi ana kakou apau ma ka olelo ana ae, he pomaikai e loaa ana, no ka mea ke emi mau aku la ka lahui ilalo. Ua Ia ka manawa no ke ku wale ana, no ka nanamaka wale ana, he wa keia no hana, oiai ka manawa kupono; aole keia i lohi loa no ka hoonaauao ana ia .ikou iho. ma na alahele apau e hoopakeleia ai keia lahui kanaka, a e ike .t-u ia aku ai kona hoolaupa'i ana i ka aina. Eia mau mea kupono i na makuahine e hana ai no ka lakou mau ■be. e loaa i ka makuahine ke ola kino maikai nona iho, ma ka ai ana i na <eaai kupono. ka hoomaemae* mau ana i ke kino, ame ka lawelawe ana i na ma hooikaika kino; e hanai i ka bebe me kona waiu, me ka hoomoe ana iaia - a kahi maemae, me ka nui o na ea oluolu; e hoauau mau ana iaia me ka wai .lehana kupono, ma na manawa paamau o ke ao; a mai maka'u i ka haawi āna i na laau hoonaha i kupono no na bebe, no ka hoomaemae ana i ka opu, i ka nawa e ikeia ai ,o ka onene mai o ke keiki, o ka oi loa aku nae i iia bebe ka waiu pipi a waiu kia paha. ' ' Ina aia ka makee i'o iloko o kela ame keia kanaka Hawaii, e ike aku i ku nau aku o keia lahui, o ka ke Kuokoa e paipai aku nei, e hoike ia manao akee ma ka hana, aole ma ka olelo, a maluna iho o na alakai iloko o na aha- * ni o kakou ke ko'iko'i o ka lawe ana ae i na keehina, e maweheia aē ai ka ahuna nana e hoemi nei i ka lahui ilalo, a e ikeia aku ai hoi ka uīu ohaha .-.i aku o ka lahui Hawaii iluna. Aole he like ole o kekahi lahui kanaka mai kekahi mai, ma keia ninau no •na ulu nui ana ame kona make nui ana; o ka like ole wale no, ma ke ano Ka malama ana, elike me na mea oiaio a kakou i ike ai ma kekahi mau mea - o. ina maikai ka malamaia ana o kekahi mea, e mau ana kona maikai ame na ulu ana„ing. fre p.au meaulu, a ina no e |ioohem,ahema wale ia ana kona alamaia ana, e homimi iāna ka ulu ana, a o ka hopena e make ana, pela no i ■"uī ai ka make ilono o na Amenka, na Pelekane, na Kelemania ame na Hukini, ke mo ka ana make o na na kēia Teritore, no ka makahiki u la i hala. ma ke ano Vkela*!fiau lahui iā lākou iho, a pela ;o hoī i holomoku loa ai ka make iwaena o kakou iho, ma ke ano no o ka ma'ima ana. O ka ke Kuokoa keia e hoike aku nei imua o oukou e na Hawaii, e koi ana • a alakai o keia lahui o keia manawa, ua hoea mai i ka wa a oukou e hoike 1 ke aloha i ko oukou lahui ponoi, ma ke ku lik6 ana mai iluna, i hookahi īa ka manao, ma ka hana, no ke ola ou e Hawaii! :o: Imua o na kaukani o kona poe heluhelu, ke haawi aku nei ke Kuokoa i vona aloha Karisima3ca. Aloha Karisimaka oukou apau, me ka manaolana e 1 omaaia aku ko ke Knokoa nei kipa ana aku ma ko onkou mau home, me na nao pulama p ke ohohia mai ia oukou mai!