Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 49, 8 Kekemapa 1916 — HE MOOLELO KAAO NO ALEDINA, KE KEIKI LOPA AME KA IPUKUKUI KUPUA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ALEDINA, KE KEIKI LOPA AME KA IPUKUKUI KUPUA

He mea waiwai ole ke kamailio ana i ke ano o ko Aledina hoo,liala ana i po. no ka mea, e loaa iho ana no ka ike ia oe, e ka mea heluhelu. no kana hanā, oia ke kuko, ka lia, ka makalahia,, ka moe ole o ka po ,a- pela aku. Ma kekahi kakahiaka ae, oiai ua o Aleelina e noho ana maha'i o ke pakaukau'a e noho mai ana no hoi ka makuahine maluna o ka h;kiee a e milo lopi ana, i a|cu la: "E kuu makuahine, e hoopau āna au i ko'u noho mumule loihi ana mai ka manaw.a mai a'u o ka hoi ana mai ke kulanakauhale mai nia ke kakahiaka o nehinei. Ua niaopopo ia'u ua lilo ko'u kamailio ole ana aku i mea hoehaeha aku ia oe. "Aohe o'u. ma'i māoli, elike me kau i manao ai. aohe no hoi he pilikia i halāwai mai me a'u. aka nae, o ka haawina ehaeha i loaa ia'u i nei manawa, a'u no e ike nei i keia manawa e hoomau loa ia aku ana ia. ua oi aku ka ehaeha mamua o ka ma'i. "Ua naaupo maoli no au i ke ano o ko'u liianao, aka nae, aole n'u kanalua i ko'u w.a e hoakaka aku aj no'u iho, e loaa aku ana no ia oe ka ike maopopo i ke kumu o ko'u ano e ana. "Aole i ikeia ma keia hapa o ke kulanakauhale, nolaila ua maol>opo loa ua pouli loa oe, pela ko'u manao; ua hele ke Kamaliiwahine IJadoraboudoa i ka auau mahope o ka aina awakea ina ka la i nehinei: i loaa ja'u keia ike i kuu wa i hele ai iloko o ke kulanakaiihale. "Ua hoolahaia ae he kuahaiia e ka moi e panikuia na halekuai apau. a e hoi na mea apau noloko o ko lakou mau liale iho. a'e hookaawaleia na wahi apau o ke alanui kahi a ke kamaliiwahine e hele mai ai. "A oiai aole au i mamao loa mai ka haleauau mai ma ia man.awa. ua īilo ka makemake nui iloko o'u e ike aku i ka helehelena o ke kaikamahine ālii i ka wa e weheia ae ai o ka uhimaka, i mea noonoo nui loa na'u. a ia manawa koke no loaa iho l.a ia'u ka manao e heīe a mahope o l*c panipuka o ka haleauau pee, me ka manao e wehe ae ana no oia i kona uhimaka mamua o kona komo ana iloko 0 ka haleauau. "Ke hoomanao la no oe i kela haleatiau he panipuka kekahi, nolaila. e hiki pono ilio ana no ia oe ke ike nou iho i ka hiki loaJ kekahi mea ke pee malaila a nana aku ma ka hakahaka o ka papa me ka maalalii loa i kekahi mea ke ike pono aku i kona helehelena e'ike me ka'u i noonoo nlua ai. » "He oiaio, iaia i komo ae ai iloko o ka haleauau ua welie ae la oia i koiia uhimakā, a ia ike āna aku no hoi keia a'u iaia, aole i kana mai a ko'u hauōli no ko'u ike aiiā i Ua helehelena o ke kamaliiwahine no ka manawa mua loa. "O keia la au i loliie mai la e kuu m.akuahine aloha. ke kumu oiaio loa o ko'u mamule loa ana i ka la aku la i nehinei, no ka nui »oa o ko'u makemake, ke aloha ame ka li'a pu nona, ua nui loa ka noimoo ino ana iloko o'u nona: a oiai e ulu mahuahua mau ae ana ka makemake iloko o'u npna i kela anie keia manawa, e ha'i aku no au i ka mea oiaio ia oe, hookahi wale no mea e na ai o kuu makeinake o ka lilo mai o ke KamaliiwAhine Badōraboudoa i wahine na'u. a nona au i hooholo ai e hele : okoa aku no oe a imūa o ka mōi a noi aku i ka lima o ke kamaliiwahine no ka mare." Ua hoolohe pono mai.la ka makuahine i ka moolelo holookeia ahiki i |ca- pau ana, aka i lea lohe ana aku ona i ka manao o Aledina he oia £ mare i ke Kaūialiiwahine Badoraboudoa, na hiki ole iaia ke uunii i kon.a akaaka. oiai nāe o Aleelina e niakemake ana <• hoomau aku i kana kamailio ana, eia nae ua kahamaha e mai lā ka makuahine i k.a i ana mai: ' "Auwe no hoi oe e j\uu kei|ci piikoi e! Ua pau ia paha kou noonoo maikai o kou kamāilio ana mai me kena? O oe iiihune no 1a ke maiiao iho o kela kau p.aii e pii aku ai?. l|eaha kpu kohu, ke noonoo pōno iho oe, tie ketki ilihune wale no oe. a iie kaikamahine kela lia ka mea kiekie loa? Ea. e kuu keiki, e hoopau loa oe i kou noonoo pupūle ana, no ka mei.'he mēa inakeh?wa loa nau ka nooi\6o ana e lilo mai ana ke. kamaliiwaiiine ia 6ē." "K mania, aole i nalohia na nooii'X) māikai mai a'u he oia mau ka ūoonoo maikai iloko o'u. Ke ike mua aku nei au i koū inanao. oia hoi. e hooheiīehene mai aii.a oe no ko'u kuko walē aku i ka meā aole hikT ē lo'aa mai, aka. me ko'u nanā olē aku pehea ana la ka nui o kau tnau hoohenēheiiē, e ha'i āku nō aū ia oe i nei nianawa, aohe mea nana e hoōpahu'a#mai ana ia!u mai ka oleīo hou ana akn ia oe o ka'ti olelo hooholo i hooholo mua ai e noi aku i ka' moi e ae inai i ke kamaliiwahine ana e māre me a'ū, ua paa loa iā maiiio e hiki ōle ai' ia oe kē' hōōloli ae." *'E kūu keiki, ūā hiki ole iho la ia'u ke uumi i ko'u manao me 1 a hoakaka ole akii ia oe. oia lioi, i ko*u nāua akii ia oē me hē niea la tia pōina loa oe i ka nōonōō ana iiou iho he keiki ilihune haāhaa loa: ina no kou hooko i'o aku i kāu olelo hooholo i hoike mai nei i mea e hookoia ai o kou makemake, ke ike ole nei au i nei mauāwa owai ana lā kau mea e'hooūiīauna akū ana nana e hoike aku i kau noi iniuā o ka moi ?" "0 <»e no hoi." i pane māi āi o Aledina me ka hakalia ole. "Owau? Owau nei no la, p kou makuahine i'ike mua ole i na papalina o ka-moi. a i kou makemake paliā auanei la hoea ana imua ona? • " • ' '. • ; "A'uwe! Owau ke li«lfe imua o ka moi! Aole, aole Ioa! E kuu keiki. oWai oe i kau tioorioo iho, i manao iho ai oe o ke kaikamahine a ke aiii kau wahine e nōi aku ai--.no ka mq^e'?" Aole ahēji ōU liōumanāo he wahi keiki ilihune haalele loa oe na kekabi kanaka telā lōle ilihune loa a māke aku la oia me ia ilihune rto; o-kou makuakane kekahi 6 na tela lole ih'hune loa i ikeia maloko o-'keiā kulanakauhale, a no makuahine' nei' v bon aōle hookāhi ohāūa hiki ke hoike 'ae ia lakōu ihō he wāiwai'a he hanohano? ' '.;£Ja naaūpo loā np anei oe e lōaa olē iho ai ia oe ka iiōonpo i na alii wale no na kaikamahine afii e hoomāreia* aku af, • aole i ke nnu pehi iole ā i o|e i lopaiki helewa|e, elike me oe? • ' "|na ua ne]e ka loaa ana aku o na kaikamahine'alij i kekahi mau keikialii, koe wale no i na keikiaUi- hppilina kafeunH. p€fllea i.ho 1a e loaa ai ia nie kou ike iho no i kou kulana 4iaahaa .loa ? "Ea, e maliu mai oe, e kuu keiki, e hoopau ioa ōe i kou noonoo ana aku no ke kaikamahine a ka moi. aohe alahele iki e hiki ! ai oia e lilo mai nau, eiikē me kau e noonoo pupule la! "Ēia kēkahi a o k'a'u ia e maka'u e nei ,ina no kou hoao aku e hafia ia fihtiā hoohaahaa loa i kfe kulana o kē kainālii\Vahirie he iiiake' kpu r ' hope; e ike mai ariS'ka moi līe m'ea ōē i ūluhiaia e ke 4aimonio, o kou h.opuia mai no iā āMiauia aku pāha i ka āinana, nōlaila, o kōu lohe aku la keia a ine nei oe waokanaka mai." "Auhea oe e kuu maiha ālohaijua hā'i mua aku nei au ia oe ua pau mua loa kena mau fnea āpau āu i kamailio māi nei i ka ikeia e -a-4*. a ua maopopo mua no ija'u kau mea e kamailio hpu mai ana. akl:'ao]e ō kaii mau Kumu i hoakaka mai la ame kau mau hana hoomaka'ukai'u-mai la ia'u i niaii mea e hoploli ai au i kuu nooiioo. aole loa ' $ "Ua ha'i miiia āku nei au ia oe .e noi aku ana au i ke kamaliiwahine i wahinē mare na'u, -a nau ponoi e noi aku i ka moi no kofta ae i ka y u noi. ; ; " "He hana'maikai ia makōu aoao a'u e noi aku hei, a e oluolu ee e hooko mai i ka'u noi, kōe wale no paha ina he makemake no kou e ike mai ia'u ua makē au mamua o kou ae ole aiia mai e olā au. no ka lua o ka manawa." ,

Ua hookahahaūH<a makuahine i ka wa ana i ike iho ai i ka paakiki ino loa o ka i,joonoo o kana keiki e hooko aku oiā i kona makemake pupule. a i mai' la: ' "I{ kttū keilei." owau kou makuahine, a elike me na makuahine maikai e ae ua'hoohua mai ia 6e i keja ao. 1 lohe mai oe e kuu keiki, ua makaukau au e hooko aku i kou inau makemake apau mā na niea maikai apau e loaa ai ia oe kwa pomaikāi ame ā'u pu. aka, no kena liana nae au la e kaukai mai la na'u e hooko aku, ke' hoole mua aku nei no au ia oe. v lna o keia hana au e kena mai'nei ia'u na'u e hana aku a e noi aku au i kekahi o na kaikamahine a na hoaloha o kauā, ae koke ākū au. no ka mea, he m.au kaikamahme' hoi pahā kahi o lakou Kkulike me kou kulana, he ilihune a he ilihuhe koli'u kā pili ana ae, a ina no kahi o'lakpu kau e noi y mai ai e hoao akū āna aū e'Kana nia na an'o apau i mea e hookoia 'ai kou mākemaUe,: "Ina he manaolana kou 110 ka lilo' niai o kahi o ia mau kaika L mahine i wahine nau e nele ole ānā ka hopkoia o kou makemake, a i mea e hookoia ai ia makemake ou eia ka'u oleloa'o ia 6e. e oe e hooikaika ma kekahi ano e loāa ia oe kekahi hana paa māu', a i kou wa e lilo ai i haku maluna o kekahi hana iā inānawa oe e 1100noo aku ai i wahine. * v : "l ka manawa a kekahi mau mea ilihune loa, elike me kaua, e makemake ai 110 ka marc, o ka ! kaūa hana mua loa o ka' huli i ka hana e pono ai ke ola ana; huli īnūā i ka punaha a loaā'alailā liūli ka manu nana e noho ka pūnana. • "Nou iho, pehea? i.le kou ike pono iho no i ka haahaa o koū kūlana ame ke ano o kou hanauia'ana; ke 'manao nei nāe oe e m? ■ me ke kaikamahine a ke alii, a i kon wa e noi aku ai ,a i ole a kekahi mea e aku paha e owāka aku ai ka wah'a no ke noi ana aku i ka moi e'haawi mai i kaiia kaikam,ahine no ka mare ana me oē, e 'kuhaiā mai ana a i ole e pepehi kokeia mai aiiā 6e a māke ia mānawā. "Ke hoopau lo.a nei au i ka'u noonoo hoū āna akū malwna o kena hana au. me ko'u nana ole aku i ka hopena e kau mai aiia māfūiia oū : e pono oe e nooiioo iho me ke akāhele loa, ina he kūihu kah'i i kie au e hoakaka mai ai: no ka haiia i pili ia'u iho malailā wāle no āu e iioonoo ai aole īna kekahi hānā'e ae. ''Kupaianaha maoli no-kou noonoo ana owau ka mea nan.a e noi kou makemake imua oka moi! Kupaianaha! Makemake anei oe e inakē koke au? / " "P'ehea la i komo mai ai kelā noon'oo keholo iloko o kou.poo o ke kaikamahine a ka moi kau wahine e nianao aku ai e mare—ke hiki ole nei ia'ū ke ike. "Ina no ka loaa i.a'n o ia ike, aole 110 au e hoike ae ana i ko'u manao aa e hele kino aku imua o k,ā moi a waiho akū imuā ona i kou makemake pupule me ko'u ike'iho no he haiia i'a no'u e poino ai. I ka inanawa mua loa no pāha o'u e hooiaūnaia ākū imua oke alii e kipaku kokeia māf ana'au'e liookaawale ma kalii e, a iiia no ko'u hoopaakiki aku, i mea e puka āku ai o ko'u manao, o ko'u hopu koke ia mai no i.a, a laki au ke koe kē ola, aka. i pepehiia'iho a niāk'e o ka hopena loa ia o ko'u ike hoū ana i'kēia ao; "Aole anei ou inanao iho. i ke'kanaka mna loa no a'u e hoōlauna aku ai ia'u iho no ka lavye ana aku ia'u imua o ka moi e ōlelōia inai ana au he w'ahine hehena, 'a e' Kōokuke kokeia mai anā au me ke pekuia mai. a i oie, mau hanaino e ae pah.a, he hoopa'i kupono e kauia mai malunā"o kekahi mfea pupule elike me a'u^ ''"A ina hoi no ko'u lanakilā maluna o keia pilikia, a loaa ia'u ka aeia mai e kamailio me ka.moi, elike me ia a'u e ike e nei i nei manawa. he pono ia i haawiia ūiai e ka moi i iia makaaināna apaii ona. i ka wa k lakou e noi aku āi iaia nō ka hoolohe ia mai o ka lākōu noi ame ko lakou mau makemake a pilikia palia, a ina ua manao oia.ua kupono .kau noi i kona niakemake, alaila heahā ana ka'u e hana aku ai ia mana.wa'

"He kulana anei kou i kupono e. lilo mai ke kaikamahine alii nau? Manao anei oe ua kupono lōa ka mea aii i makemake ai i noi mai nei ia'u e hana aku au nou Ile kulike.anei koū waiwai me ka mea au e makemake aku nei ? N . t.."Heaha kau i hana aku ai no ka hanohajUo ; o kou keikialii, no kou moi a no kou aupuni ? lleaha? Ma ke auo hea oe e hookaulana ae ai ia oe iho e ikeia mai ai oe he kane kupono na ke kaikamaliine aīii? ' "Ina aohe ,au hana kaulana e lilo ai oe i kanaka waiwai a hanohaiio, alaila, ma ke ano hea au e haila aku ai i ihiki ai e hookoia iiiai kou makemake? Ma ke ano hea .au e Uamailio aku ai i ka 'moi? K lilo ana ka hanohano ame ke kiekie o na .poe apau e noho māi ana imua o ke alo o ke alii i mea pani'm.ai i kp'u wāha i ko'u wa e hele aku ai. ' '. ' ' A "Aka he kumu nui hou ae kekahi a'u e hoakaka aku ana ia oe, e kitu keiki, au i noonoo mua ole ai, oia keia, aohe hookahi kanaka i hoea aku imua o ka mōi me ka lawe ole aku i kekahi makana, ina he hana maikai ka i upuia aku e loaā mai anaihai lea moi mai. "O na makana kekahi mau mea ano nui e ponb ai e lā"\veia aku i mea'e-lnaa'niai ai ka mea i makemākeia, a ina he kumu no ka lakou i ike iho ai no lakou iho, e ! hoole īiiai āna lakou i kā"u noi, aka e hoolohe mai ana no nae me ke ole mai. 1 ■'•(na he makana ka me.a ku])ōno lda e haawi aku ai i ka moi, ālaila, heaha ana ia makana kupono a'u e haawi aku'āi? A ina he makana au i manao ai e haawi aku i ka moi e lilo ai ia i mea ai i ko ka moi manao, alaila pehea ana ka nni o iā makāna au e haawi aku ai i kupono i ke kulana kiekie o ke k'amaliiwahine .au e niakemake nei ?'.' ... • ' Me ka hoomanāwānili b AleeKna o ka nolio ana mai e hoolohe i r:r.-•■olelo' apan a ka makuahine I'mea e'h6opoh.ala mai ai i kona 11001100 e hoopāū loa āi o'iā i kona maiiao ana aku'o'k'e kaikaniahine alii kaiia wahine, a oiāi oia e noonoo ana i kela ame ke'ia manawa a ka makuahine e hoakāka ni<lf anā hp kāiia ma'ii kumu"pal'e, ā i ka hooki ana-iho o ka makuahine alaila i aku 'la':' ' • "lia hoike mua aku nei au ia oe', e kuu makuahine aloha, he hana piikoi loa i'o no' lia-u ka ni.aiiao'vvale āna āku iiei o ke kāikaniahine alii ka'u wahine, a'he hāna noonoo ole no hoi na'u ke neii wāle ana aku no ia ōe e hele a noi aku i'ka'moi 110 ka ae mai e m,are kana kaikamahine me a'u! me ka muā ole ia'u ka ikeia mai e ka moi ame ka poe koikoi o ke aupuni, a i ole liāa paha ia'u kekahi oihaha kiekie iloko o ke aup'uni e ikeia mai ai au. "K noi aku ana au i kati hiiikala .aria piai ia'u no ia hana aiia aku a'u pela; āka, mai ha'oha'o iho nae oe. e lilo palia i mēā hoopuiwa aku ia oe ina ua ke'ake'a mai ke aioha nui iloko o'u mai ka noonoo hoti ana aku i kekahi mea okoa, o ka mea wāle 110 i kupono e loaa mai ia'u ka-hauoli ā"u e imi akii ai. "Ua alohā āu i ke "kamaliiwahiue, a oi aku mamua o ka mea hiki iā oe lte ike'nou iho ;a i ole o ka pololei paha, uā lilo māoli oia he niea na*u' e hoomana aku.ai.-a 110 ia kumu lā ea, e hoōmau aku .ana au i' keia niakemake me ka manao iloko o'u no ka mkre aku i.aia. O keia ka meā e paa loa hei iloko o ko'u noonioo, a e hooko aku ana du \ kēkahi l.a. ' "E'mahalo aku 'ana au i kau mau nfea i hoakaka mai nei, a ua nana iho au maluna o keia hoojmaka ana ma ke ano he keehina mua e īiee aku'āi iiiuia ahiki i ka lanakila. ana a'u lio e pai e aku nei ia'u iho iniua 011 e hoopōmaikaiia mai ana au. - ' "Ua pōlole loa k'au i olelo mai nei aohe i'o no he hana maa mau kā'hele'āiia aku a noi aku e launa a kamāilio pti nie kā nioi me kahi makaiia ole nana i ka liina. me kahi makaiia ke kupono loā, a u.a nele maōli no lioi a'u i kahi makana kupono e haawi aku ai iāia. ; "Al'.ā'nae, i ha'i akii au ia oe. me ia ike no o'u i ka nele i kekahi makana kupono lōa māi ai ko'u makemake he kumuhanā okoa āku ; iā i manao. ' ? "Aolfe anei-oii il e iho, e kuu makuahine, i kela mau mea a'u i hoihoi pu mai ai niē' a'u ma kela la o'u i hoopakelei.a ai mai ka make iiiai, he iiiau'mek kārhahao loa au i ike pu ai—aole anei lakou he maū mea ktipo.no loa e makana aku ,ai i ka mo'i ? "O n|i mea a\t i olelo aku la ia oe oia na mea ā'u i hoihoi uiai ai iloko o kuu walii ekedalā, a iloko o kuu lole māwalio ae o ke komo «ime k.a-ipilkukui. oia na mea a kaua i kuhihewa āi he aniani wale •nty, eiā nae, he' niau mea ia a'u i loaa ai ka ike 'aole lakōu he māu apaiik'aniani,-aka, he m.ati pahaku ' nionii'makamae 'loa, 110 lakou ke leumukuai kiekie.loa i hilq ole e kohoia ko lakou waiwaii'o, ā he tttāu mea kupono loa no Jtoi no ka makan.a ana aku i kekāhi mōi kiekie. . . "i loaā iā'u kā'ike i ko lakou waiwai ame ke aiiō oiaio o ia mau

pohaku momi, mamuli o ko'u latina mau ana me na kapaka kalepa maīōko o na halekuai 'e' kuaiia ai ia m'aū mea, a'e noi akū āna au i kau hoolohie ana m'ai ,a e manaoio niai hoi oe i kau hōakakk nō ia mau mea . v ' .

'"Eia nae, o kela mu momi a'u i ike ai i kela poe kuai aku a kuai mai i na pohaku momi aole i lik? ni.ai ka maikai o ia niau pohakū 'hie leeia m'au pohaku momi' a kaua 'e wailio mai nei. aō|e 1 ōi aku kō lal<ou nani ame kō lakou 'nui. ii eia nae, aoie i' kana mai a ka pii oko lako kumukuai. x " "Ma ka meā ua naāupo haalele maōli uō kaua i ka waiwai' 0 keia niau'pohakii niomi, a oi'ai hoi ua loaa mai ia'u ka ike he mau pihaku makamae kumukuai nūi loa lakoū, ke liilinai nui loa nei au ē iilo ana ia mau pōhaku momi i-maū makāna e hāūoli loa ai ka moi. "He pa nūi pa'nāiii'loa kau e' wāiHō māi nei ā i lāwa lōa ka liui e paa ai ia maū pohaku momi apau kē wāihoia iho i'lōko. L oluolu oe e kii aku ā lawe hiāi maanei, ia v wa kaua e iwe iho ā ko lakou nāni' ā inahōpe 'o ko kaua hoonohonoho pono ana ia lākōu, e ike ana ieāūa i ka nani, o ko lakou maū Waihooluu like ole." "'O ko ka mākuahine kū ,ae lā nō'ia'a ki'i aku lā i ke pa a lawe mai la. a ia 'wa wehe āe'la o' AleHina i na'pohaleu : momi apau māiloko ae o kahi eke ana, ā pēla me pā pohāk.u hionli ana b kā hunā aiia iloko o ka 'lōle a liōohohonōho ilio lā ilōkō o ke pā. No kā ikaika loa'o'kā ā o ia niāu pohaku momi i ka loaa pono /inā iīio i ka mālamālama o ka la, ua ehā niaoli na maka o ka ma* liuahine āmē ke keiki pū e hiki p'ono ole ai ia laua ke nanā pono iho, ā he mea hōōkahāiiā rio iā iā no kā meā, i'ka wa mūa a laua o ka naiia anā aōle ikaileā lōa kā : a rio ka 'pouliuli paha oloko ō ka hāle,'iio ka mea, aōlie ikaikā loa o ka malathalama"b kahi ipukukui. Mahope o ka'hala āna o kekahi mānāwa ia laua o ka hookani nna i'kā n'ani o ia tViau pōhaku, ka mākana h'oi a Aleelina e noonoo mau aha o kana makaha' ia e h&awi āku āi i ka moi, i aku la o Aledina i ka 'makūahin'e':' ' ; • "Aole au kumupale hou ma koū āōao e olelp niai ai. aolie ā kaua niākanā e h'aāwi āku ai i ka'-moi', nō kā mea, uā fke mak.a iho la ōe i ka 'hiakanā, 'he' 'mākāna nāni īōā, he māk'āria'kuniūkuāi kiekie loa, he triakānā e''hookahahaia' akū āi ō kā hiōi "a ē hiki ole āi iaia ke lioole mai ika niea e noiia' ākii ai. Ma kō'U nianao iho he makana keia e'loaa niai ai la oe ka hooki'paia āku me ka hāiiōhaiiō loa." Me kā nāna ole ilio°i ka pa'ni ona pohaku momi aiia oka ike ana ilio la. ūa maū no' ka paakiki?'ia kā'mānaō' o kā' makūahine. aolb riō e aponōiā mai "āna iā niaū ihakana e'ka moi, ā, inā h'ō" ka "la'weiā ā kaitiia aku o ia'mau inakana, āole nia ke aho he iiiākāna i haawiia aku iaia aka ma' ke āno he' 'inoi ke aUpuni a e laweia aku atia i'a' mau pohaku ma ke 'ano pakaha,;niē kā hooko olēia 'mai'-'o' kā rnakēiWake e ik'e akū a'e kaniailiō pū me iā. "Ke hiki ōle'n'ei ia'u kē ike, e: kuū kēiki, i ka lilo o keia inākanā 1 mea waiWāi e hōokoia ai koū ma'keniākē, a i rirea e nana niai mōi ināluna ōu hi.a'ke āho he huilōnakaiie oe iiapa. Ke ike ōle ne'i āti i kā VvāiWāi o k'o'ū lilo' ariā i 'mea nanā e iiookō 'aku i'kou mākēihake, 'a tio ia ike olē ke hōike aku nei aū'i ko'u manao ia oe. aole lo,a au e hanā akū āria i ka' niēa 'au i makehiakē' mai ai na'U ē hoōko aku.'oiā ko'u hele āna ak'u imua o'kā moi.'' 1 k ' : ' "Ke maopōpo 'e nei rio iā'u ka hiki ōle e loaa ia'u'k'a mānao koa e liele ākū āi irhtia ōka moi; iiia 'nō kō'u hele .akii e lilo ana au i niea kuli āliiki olē ke katiiāilioVma ia ano'eHlo aha kō'u luhi i niea ivaiwa'i 61eV'e pohō walē aria kō'ū māhawa, a ina' no kā huhu o kā mōi, ehiā ka hōi mea o ko'u pēpehiia'mai no ia a make, me kā ike hou ole i Uou niau māka/a' miii pono" no hōi* paha ia pepehiiā ana mai, ina hoi he heiva māoli ka ifie i a i hanaia, ā ina nō ko'u hokāia mai, e hoi mai ana aū a hoike aku ia oe aohe i ko kou makemakē, āo kā hōoneleiā anā ia'o koū mau rnanablāna'ame kāu niea i ūpū ai. ' : ' . "Ua lohe aku lā pē i ka mea e hanaia mai ana no'u. a e manaoio māi oe i keiā niāu niea a'u ē kamailio aku nei. Ua mopopo ia'u e ōlē'lo 'ia mai ana aū he-wahinē pūpUle, ā ina rio ka h'uliu o ka moi āole owāu walē fiō ke poihō aiia, aka, o kaua pū an'a na pio a ia hana." • . ' ' ••'>-"•' » . ' ■ ' ' .'' lla hoohiau mai la īio kā makuahine i ka hoakaka aiia i kekah'i mau 'kumu h<3if ākii,- i'* k\ifflt! ; ''e' -h'o^ioli : 'ae• āi ' v o Alediria i kona hiaiHiō pāakiki, eia nā'e, ii6 ka lilh'l'ōa'ō kk' u'i ō'kā helehēliinā o 'ke' Kamālii\v'iihihy Badorābāūddā i mēā lia īiūi loa ria Alediiia, ua hiki ole iaia kē hoōpāū aē i kōnā niāhāō an'a e l'ilō" māi ke kamāliiwaliine i \vahine nana. '' Uā hooinau aku la no oia i-ke'koi ana i ka inakuaiiine e hooko aku i k'a lianā ānā i hoōliōlo ai, oia ka' lielē aiiā aku imua o ke alii me k.a mākanā, rio ke rioi v aLna ! al<ū e rrtāi kē' kāikahiaiiiiie alii i wa'hiiie iiaiiiil 1 ' .' * •' ' ' Me. ka hana nūi ka mākuahine-ō ka hoomalimali ana niai ike keiki "e Hōopāū'' loā'' J ōiā i kōnā'Āianao «iie ka hoakaka pu mai ina lōaa i'na āōfe : kā .make, ano ka mānao o k.a niakuahiiie o lil'o' k'on'āliōftlē paākiki ah'a i 'hana e poinō ai ke ol.a b ke keiki, oiai naē' uā'pilia loa ōia 'i fea ,^'ii£frva,, ti4'A"Wiislb' akli' lā tāia' iho rio kā 'hooko'ank' ākii' i''kona'%ākem'ai<e? - • 1 ,' 'Oiāi leēili 'manāw'ā 'uā £wāk£ā"'loa.'o ka manāwa kupono e hele aku ai i ka' h'afeā'iij'a ■ kā~iVs£nrte ;: !a''lā'" : uH*''fiara'loa; , ' lioomoe iho la laua v ia hāha ; riō kāhi htki akū. ;; "7 • ; > • ». ' • ; - 'Mā ke koe'nā' ākū' 6 iā nieā 0 kē kamailio hoh ana rriāliīria ō iā kumūhāft'£' l ā*^a : asā'u. e"fo'aa āiiā iā'Alēdina e kahiāil'iō"^ākū ;: anU'h"ō.(sia i; i k'a 'iMkūāliinē i ; niaū ai ka hoomanao āna iloko orih hb'ka'hele'āku imuā ō'kā hioi, iiie'ka ' hōotāriā'ihāu āku i 'kona 'hiāiiāō.' ,l E : kūū keiki,'' Aval'ii āka ūiākuāHhie, <4 mā ē' hōokipa ak'ii anh kā mōi' iā'tf 'hie kā'maikai" loa ā liō'ākaka akū aū i ūā-ū liaha''o' t kā iiōeā aha aku, ā iiia e hoōlohe p.ōhp īnhl'āna "ōi'ā fiie kā' hoōihānāwa'hūi' i hiāu inānao ' apau ēlikē''m'e katf nōi,' r aole āh'a ānei 'me iā hōōkipa ōluōlu loa' a'kū 'no oia iā'ū,' e' hināuhiāi ;aris kela j ka nūi.o kou Waiwai, koū kulana kiēkie f3a'Hā/ā' Si§ v fā" ] ia waiWāi'bū l oiā na aina āine nā hal'Q*hāhi' v tt*aliiT; \Vsffhq' ai ? ' "No' ka ihea. ke ike L e ālni riēv no āū oiā āiik * kaiid māu ihea k ninau miia /māi ahā; j a oka hōpē "ōiā 'koiiā hināū ihai i'kōū āno. h< opio|)'iō ā ōō pāli'ā, a inā o keiā : iho'īa na hināū a kē ālii e ūi ; ihai ai' 'healiā'aha-'ki , ū'-i)]dne ātt i māke'ni'āke āi la'ū'e panē akh ?" "E' kūn'ihā'hiā alōhā," i. pāiie ; rtiariai' ō''ATed'inā; "niai hōehaeha kā'ua i kō kaua ; riō j nā v ōiēā'āōle 16ā ē ; ha'nā iki iā ina'i 'āiia. Aōle lōā bē e nināū iki ia mat a'nā i kāhi nināu pālaualelo o ia ano. O ka' kau'ā mea mūā ē nāhā 'akū āi ōia'ke ānō ōka kā moi hookipa ana .aku iā ōe. " ' 'l : : • '•• " • y ■ '" "i-'nā e liookipaia akū #nā ōē v riie'lee ohaoha niai o ka moi. a e loāa mai ana iā oē kāha "_ ; V- i;lw. kāhā'niakemakē. alaila, māhao iho o'e e ko anā'ko'kāūa; hōi.' i hōokipa ole ia aku oe ihe ke kupoi'i'o. ā ; iToāā pa'he ku|iōno no kau noi, alaila e"ike"jhb;āfia oe'āolē a.na'kaū iHeā'e h'oi āku ai. '"E ho'ōnoo āe āū no kekālii hiāū' pane kupona aū e haawi aku ai iaia. lria ē makeMākē ināi'ahā'ōiā iio kā hoikēia āku ō kau mau hiea i hoakakā'mai iiēi, alāilā e tiinku;inūa ae āū 1 kāu ināu mea e pāiie'aku aiiaia i ka ipūkūk'ui. j "Aia malūnā o'ka ipūkukūi ko'u hiliuai nui loa, mamuli o kona 'mana a'kāūa i ikē ai, T Hoōpaūiā ālp al'kb ; ltauā mau pilikia o na makahiki i hāla. a ke manāoi'o hēf no aū aole'loā'ia ipūkukui e hoohōka niai'ana i ko'u iiiakēmāke i' kēia 'iiianāwā." 1 ' Aōlie huaolēlo ā ka s makūāhihe ē pahe.akū āi iāiā I kā ipukukui. "Aia māluna'o kā ipjLtkūkūi 'kō'ū Kilniāi hūi ioā.' hiāmuli o 'koiiā niana a kaua i ikē ai', i hōopaūiā, āe'ai ;I kb'kaua. hiau piiikia o na niakahik'i i hal-aV ā kē -hiaiiaōio ahl'ē'loā ia ipukukui e hoohoka mai ātia i -ko'tt mākē'māke 'i keiā hiāhāvvā'." v ' - Aohe huaoīeio a ka niakuāhine e pāne'aku ai no nei manao o Alediria. no kā inea'ina ūa hāna hiāi lea Ipiikukūi i'kekahi mau'hanā k hōopāuia 'ae 'ai kō laūā polōli hia'ō kā hāāiVi āha'mai i kekahi māti fftēaai 'nā 'lāuā, inālia, lfe hanā ē ae ho gaha kekahi a ia ipūkūkui e Hāna hiai hi' iiō kā hoōkō āiiā nōlāila ua hatiivu loa oia. ' '. •} - '1 - •'• ! 5 "Ua lāuakila loa ko Alediiia mau niahao maluna oko kona makuahin'e i kēia 'hiānā\Vā, ā i ko f ha ?kē āhā'iā' mēa, alailā i ākū la ika hiākhahinē." '' '"• : r ; ! - *"" r "Maiuni aē ōha hīēā apau eiā" kāīl kāūōhā |)aā' ia oē ihai nōho s»ki oē*ā' hoißfe i 'pili kā; hūhākeie ;lpa' 'oe.-'ia mēa, tio ka mēa, no.maluna o ia ihēa ke ■ ana aktt o ko'u mahāolana 'no kā liplopono o lieia hana a kaua " ' (Aol,£ i pau). . . 1