Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 47, 24 November 1916 — HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hookamani-He Moolelo No Na Kaikamahine Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hoo-kamani-He Moolelo No Na Kaikamahine Elua.

Lkr i * - *? - MOKUNA XXXVIII. Ma kela manawa a ke poo kuene i hele mai ai e hoike 110 ka loaa ana o kē kino o kekahi kanaka i pepehiia, maloko o.ka paka ua piha loa ka Lede Poliko me ka pihoihoi, me kona alawa.ole mai e nana ma Liliana e ku aku ana; pela 110 hoi me ke poo kuene i nana mai ai i ua kaikamahine epa nei. ua piha oia i ka pihoihoi. me ka manaonao no kana mau mea i ike ai. 0 Liliana no kekahi i hele a kunahihi na maka, he mea kau la i kona hoomakaukau mua iaia iho, a hiki iaia ke hookuoo, aka ua like pu no kona ano me ko ka Lede Poliko, a ke nana kihi mai la oia maluna o ke poo kuene, me kela mau maka nunui ona, i piha i ka hoomaka'uka'u. "He kanaka make anei kau i k f imailio mai nei?" i ninau mai ai ka Leele Poliko i ke kuene. "Aole loa o'u manaoio i ka pololei 0 kena mau olelo au!" | "O ka mea oiaio loa keia a'u e hoike aku nei; no ka mea ua loaa pono aku kona kino maloko o ka isāka, i ka mea malama pākā, he hookahi wale ae nei no hora i hala," i pane aku ai ke poo kuene m*» k'a pihoihoi. "Ua pepehi maoli ia oia e kekahi mea, ua hou ia kona puuwai i ka palii, me he niea la, he elua ae nei la i liala o kona make ana." Ma keia manawa a ke poo kuene e kamailio la i ka Lede Poliko, ua hoi pono mai la ko Liliana noonoo a ke kupono nei, akahi no oia a nolio pono mai ilalo, me ka hopohopo mau no nae o ikeia mai ke ano e o leona helehelena. "He keu aku maoli ke ano e o kena moolelo au e kamailio mai nei," me ka manaoio ole 110 ka Lede Poliko, ua make i'o kekahi kanaka. "Owai kela kanaka i pepehiia, o kekahi anei o ko'u mau kanaka, na lakou e malama nei i ka paka ?" "He kanaka malihini loa no kela, he kanalea pupuka o kona helehelena: aole he poe i kamaaina mua iaia. E hele ana no o Kamaki maloko o ka ululaau, ua hoopuiwa loa ia oia, i kona wa i ike aku ai i ka waiho mai o ke kino make o kela kanaka. Ua loaa aku kela kino make, ma ka aoao hikina-hema, o ka paka, ma kahi i ulu nui ia e na laau paina. O ka iuoa o kela kanaka, ke ano o kona hoea ana ma kahi i loaa aku ai o k'ona kino inake, ame ka mea nana 1 pepehi iaia a make, he mau ninau pohihihi wale 110 keia, no ka noii pono ana aku." V.; t "Maliā'pahā*.' , na'kela kanaka ponoi 110 i lawe .ae i kona ola ihor" i poha mal ai ka Jeo o Liliana. no ka.hoao ana e alakai aku i ka 1100noo e ka Lede P'oliko ame ke pōo ,kuene* ma kahi e ili ole mai ai na hoohuoi ana 110 ke kiunu i make ai kela kanaka maluna 0 kekahi mea. " "Iha, o kela kanaka ponoi no ka mea nana i lawe ae i kona ola iho. aol'e ana e nele ka loaa o ka pahi i houia ai kona puuwai ma kahi kokoke i kona kino, aole'nae pela, ua noke mai nei makou i ka liuli; aole he loaa ilei. E nanēa āna 110 au maloko o ko*u rumi, lioeā mai ana kekahi o na kanaka mālama paka, e hoike ia'u 110 ka loaa ana he kanaka make iaia ame kona mau hoa, a i ko'u hoea ana aku. aia na kanaka he nui e hoopuni ana i kona kino, a e nana ana hoi me na manao pilioihoi, ame na niipnoo pohihihi hoi, no ke auo o ka halawai ana o kela kanaka me ka make. "Ua hoouna aku nei au i kēkaHi. mea e kii i ke koronelo e hele mai; o ka hoea mai paha koe i. pono. Ilalo ke alo o kela kanaka make kahi i waiho āi, a na..ouakou i hoohuli mai nei iluna, i ikeia iho ai hoi ka helehelena. aka ke waiho la 110 nae ma kahi i loaa ai. F. malainaia "ana he aha koronelo niele kumu make, ma keia auwina la, elike me ka ru!a mau 110 na make o kela ano; he hana maalahi loa, ka wae ana ae i na kiure, a na lakou auanei e noii mai, ahiki i ka loaa ana o kekahi māu mea oiaio, i pili i ka make ana o kela kanakā." "He keu aku keia a ka mea maikai ole loa." wahi a ka Lede Poliko. "O ka loaa ana o ke kino make o kela kanaka, a ua pepehi maoli ia oia, maloko o kuu aina nei, aole kela he wahi mea uuku. pehea no hoi Qe e Mr. Lamahok.a. i hele ole mai ai a hoike ia'u hookahi nulit)u manaonao? Aole he pono e lohe o Miss Binehama i keia mea!" "Ina 110 paha aole.o Mr. Lamahoka i hele mai nei e hoike laula i keia nuhou, āole no ia he mea no'u t lohe ole ai, e kamailio mai ana no kekahi niau kauwa e ae ia'u. Mai hookaumahaia kou manao e kuu makuahine 110 keia mēa, ua hiki uo iā'u ke hoomanawanui i ka maka'u; a aole o'u pihoihoi i keia manawa. O kekahi kumu paha 0 ko'u pihoihoi ole, malia aole no i maopopo ia'll kela kanaka," i pane mai ai o Liliana, ma ke auo e punihei aku ai ka mauao o ka Lcde Poliko. "Ua lilo keia nuhou au i lawe mai nei e Mr. Lamaboka i .mea nui loa ia'u. a ina elike me kau e olelo mai nei, ua pepehi maoli ia kela kanaka a make. alaila, ke ake nui loa nei au e l'oaa ka mea pepehikanaka. E huli hoi koke oe no ka paka i keia manawa, a e hoihoi mai hoi i kau. mau mea apau e ike aku ana, 110 ka hopena o ka hana a ke koronelo!" Me kela kauoha niai ka Lede Poliko aku. i haawi mai ai ke poo kuene i kona ae, ia wa.i haalele mai ai i na lede, a hele aku la 110 ka hooko ana ; i4*ana misiona. Iloko p ka hora hookahi mai kela manawa mai i ikeia ai ke kino make o Kakepa Voe, ua hoea mai la ke koronelo, me kekahi puulu kanaka nui. no ke ake e ike maka i ka mea i pepehiia, a waeia ae la na kiure maiwaena mai.o ka poe malaila. me ka nokeia ana o ke kino 1 ka nana. pela hoi me na wahi e hoopuui ana i ke kino. me ka nokeia ana aku i ka huli, i kekahi mau.moali. e hiki ai e loaa he olelo hoo l .holo. 110 ke aoo. o J«a halawai ana ,0 kela kanaka me kona hopena. • kāpuai wawae i ikeia. aole hoi ka pahi i houia ai ma ka nuuwai o kela kanaka, a ma na ano no apau. aole lie wahi moali iki, no ka hookolo ana aku mahope o ka n'iea pepehikanaka. Mamuli o ike kauoha a ke korōnelo, ua hookauia ae la ke kino make o Kakepa maluna o kekāhi wahi i hoomakaukauia no ka hoihoi ana i ke kino i ke taona. he eha mau kanaka na lakou i hapai i kela ukaiia i)ui,'.me na kiure e hoi pu la mā ko lakou aoao, a mahope aku ka nui o na kahaka kahi i ukali aku ai. O kahi i hoihoiia aku ai o kela kino make, ma ka hōkele Garani 110 ia, kahi i noho ai o Kakepa, mamua aku o kona make ana, a o kāhi no hoi ana o ka haalele ana āku .a 'hele inai ai e hui pu me Liliana maloko o ka paka, a kaua 110 e ka īiiea heluhelu i ike ae nei'ma kekahi mokuna i hala. I 1 ka hoea ana ma kela hale hookipa, ua kauia ae la ke kino make maluna o ; kekahi pakaukau. alailā noho iho la na kiure e niele a e imi. pono i ke kumu o ka make aua o kela kanaka, ame ka mea nana i pepehi iaia. O ka.hoike. niua loa o ka nokeia ana i ka ninau, oia no ka ona nona kela hokele. u'a hoike ae eia i kona maopopo ana i ka mea i make. oia uo k:ekahi o ra malihini i noho maloko o kona liale. Wahi ana. he elua wāle no la mamua aku i kipa ae ai o Kakepa Voe'maloko o kela hokele. me ke kakau ana i kona inoa, o Kakepa Voe. - Mai Kanolena mai kona wahj i hele mai ai. maUina o ke kaā leka. a ma kana mea i hoomāopono. he maikai ke ola kino o kela kan.->ka, a he nanaina hauoli niāoli kona, me kā ono o kana ai; a ma ke ahiahi nae o ka Poalua, ua hoi e no oia noloko o kona rumi. ma na hora o- ke ahiahi, me ka olelo ana mai, ua maluhiluhi īoa oia,

i ua makemake e hooluolu koke, i puoho ae ai-liia ke kakahiaka nūi o kekāi la ae, no ka huli hoi ana aku no Ladana. Ma ka Kakepa hoakaka i ka ona o ka hokele, elike me ka ua ona nei e hoike 1- la 1 ke kiure, ua olelo mai uā o Kakepa, i kona kamailio mua ana i ke kalaiwa o ke kaa leka, i wahi nona maluna o kona kaa. Ma ke kakahiaka nui mai o kekahi la, ua hele aku la ka ona ho'cete e kike ma ka puka o ka rumi o Kakepa, elike me ke kauoha, iohe nae he pane ia aku maloko, ua noke oia i ke kikeke no kekahi ,nau maiiawa lehulehu; m<i ke kahea eikoa ana mai me ka leo nui? lole no he pane i loaa aku. a no ka hopohopo o ka ona hokele, ua loaa paha kela k.anaka i kekahi poino, ua wawahi okoa ia mai la kav >uka, o ka mea i halawai mai me kona mau maka. aole ke kanaka nona kela rumi. O ka rnoe keia, e waiho mai ana no-me ka mai'eai, aole i hiamoeia, eia nae e hamama mai ana ka puka aniani, a o Uahi nae i nalowale ai o Kakepa Voe, he ninau pohihihi loa.-ia Mia o ka hokele. Mai kela manawa mai a Kakepa Voe_o ka hoi nna noloko o kona rumi, aole ka ona o ka hokele i īke hou iaia ma ia hope mai, ahiki wale i ka lioea anaa aku o ke kino make imua ona. O kela wale ae la no.-ke ano nui o ka ike a. ka ona nona ka hokele a Kakep.a i noho ai. O ka lua o na hoike i laweia, mai; ! ca malama lio. Wa(il ana, iaia e pauma ana i ka wai iloka o na kapu •» hoohainuia ai n.a lio, nia kela la a ke kanaka malihini o ka hpea ana aku 110 ka hokele, ua hele pololei mai o Kakepa Voe e ninau iaia ka mamao mai kela wahi mai ahiki i ka home o ka Leele Poliko. No ke kuhihewa o ka mea malama lio. he makemake> paha ko Jca malihini e ike i ka 'Lede Poliko, no kekah'i mau kokua manawale'a, ua kuhikuhi aku la oia i ke kaa o ka Lede Poliko, ; .e ; ku mawaho pono o ka halekuai me ka haleleka, ia wa i hele aku ai o Kakepa no kekahi aoao o ke alanui, a ku mai la nana i ua lede nei me kana kaikamahine. . Ma kahi o ka hele i'o ana aku o ka mea. i make imua o na lede no na kokua, aole i maopopo aku ia mea iaia, o kela wale. ae la no kana ike. O ka Lede Poliko kekahi i hoea mai no ka hokele, pela me Liliana, no ka mea, i kela huli lioi ana aku o ke poo kuene a hoike, e laweia ana ke kino make no ke taona, ua koi paakiki ka Lede Poliko, oia pu kekahi e hele e hoolohe i na mea apau e ninaninauia ana, pela no hoi me Liliana i paakiki mai ai. ' . O ke kolu o na hoike i ninaninauia, oia ke kanaka kiai puka, o ka home o ka Lede Poliko. Wahi ana, ua hoea aku ka mea i make. no ka home o kona haku, a koi aku iaia e loaa he manawa nona e ike ai ia Miss Binehama; ma kahi nae o ka hele ana mai o ka lede opio, e hui pu me kela kanaka. o ke kauwa wahine, oia o Fjneta ka mea i hele mai. a kipaku aku la i ua kanaka nei e ku a hoi no kona wahi, a mai kela manawa mai, aole oia i ike hou ia. O ka Fineta ike hoi, ua kulike no ia me ka mea mamua aku ona, o ia kona hui ana me ka mea i malse, a kamailio pu no kekahi mau minuke. ,0 ka kela kana ka, i ake nui ai e ike, o ia no ke kauwa mua a Miss Binehama, ka mea i īnake ma Ladana, ma kela huakai a laua mai Inia mai, a i kona lohe ana aku i ka make ana o ke kaikamahine kauwa, ua hoike okoa m.ai la oia i kona kahaha, a aole loa oia i manaoia i na mea i hoikeia āku iaia, ahiki wale no i kona haalele ana iho i ka home o ka Lede Poliko. O na ike mahope aku, o ia.no ka ke kanaka malama paka, o ia kona ike ana i-ka waiho o ke kino. o ka mea i make, maloko loa o r <ahi ulu nui o na kumulaau a pela no hoLme ka. oleloike a.ke kauka. * * '' ' Ma ka ike a ke kauka. ua pepehi maoliia i make: 110 ka mea ina paha i loaa aku no ka pahi e paa anaNiia ke kino, ina ua kuhihewa ia, na Kakepa V'oe ponoi no : la i lawe ae i kon ola, aole nae pela, aole he loaa iki'o ka pahi i hou ia ai rria ka puuwai, a malalo iho la o ia kuniu. lie hookahi no olelo hooholo a na kiure; o ua olelo hooholo la, oia no ka halawai ana o ka mea r make me kolia hopena, mamuli o ka houia ana i ka palii, iloko o kā lima, o kekahi mea i niaopopo ole i kela kiure, 1 Ma ka nanaia ana o ka paiki lole o Kakepa. tie niau palule wale no koloko, me na pāleili', a'o īiā kenikeni TYoi pldko o kona pakeke, he mau kilina'liilii wale iio, e lawa ole ai kā' ana aku i kona mau hqolilo hoolewa. "He hookahi wale no mea i koe e hana aktf ai maluna o keia kino make," i pane ae ai-ke kauka, "o ia no ke kanu ina-aku ma ka ilina o ka pOe ilihune, malalo o na lilo o ke aupuui, a~ o ka'u e kauoha aku nei ,o ia'no ka hooko anā aku i kel'a hana, me ka w r aiho hou ole iho i keia kiuo no kekahi la okoa aku." Aia kela manawa i ka auwina la-, a i na kiure e makaukau ana e hookuu, ua hoea mai la ke kaa lawe leka, mai kk hale hocrlulu kaaahi ipai ,a ia ku ana iho mamua o ka puka pa, i lele mai ai he hookahi ohua, a oiai o na malihini ka mea nūi i ka ōna o ka hokele. ua liele aku la oia e hui pu me kela kanaka, no ka hookipa ana mai im ioko o kona hale. O keia kanaka malihini o ke kipa ana mai la i ka hokēle. hekino pahaahaa kona. i kahiia kona umiumi a omolemole, a e komo ?n:a oia i kekahi paalole hou. a e lewalewa ana īioi he kaula uwaki gu'a. eia nae aole e lilo kela lole hou' ame kona kahi ana i kona umiumi i mea e hoolilo ae ai i kona helehelena i kanaka u'i, oiāi he helehe'en? hakumakuma kona, o ke. ano o na kauaka'noho kliaaina. "O oe anei ka ona nona leeia hokele?" i ninau mai ai ua kanāka malihini nei, aia hoi ma kona māu maka, kekahi mea e hoike okoa ni.u ana. nō'kona ake nui e maopopo aku iaia kana meā i makemake li "O Godona Vlis?spa ko'u inoa; he hoahanau āu no Kakepa Voer a'u e manaoio nei, eia oia ma kou hok'ele kahi i noho ai." "He oiaio anei, he hoahanau oe no Kakepa Voe?" walii a ka ona hokele, me konā kahaha. "He keu aku maoli ka keia o ka mea kupaianaha!" "Heaha auanei ke kupaianaha, o ke ake ana o ka hoahanau e ike i ka hoahanau, he mea maā no ia i na kanaka apau loa. O ke kupaianaha a'u e ike aku nei, aia ma o kau kamailio ana mai ia'u, aohe ou pane pololei mai i ka'u ninau." hele āku oe a hoike aku ia Mr. .Voe, ua hoea mai nei kona hoahauau, a ua makemake e ike iaia: a o ka oi loa aldi no nae o ka maikai e lāwe polulei 16āaku no oe ia'u imua ona!" Alakai aku la ka ona hokele iā Mr. Godona no kekahi keena hookipa, e kaawale aku ai mai ka nui māi o na kanaka, a ia laua i noho kokoolua aku ai maloko o kela keena, i kamai'lio koke mai ai 110 ka ona o kā hokele i ka i ana mai: • "E ka malihini, e hoomakaukau ia oe iho, no kekahi nuhoū maikai ole 'a'u e hoike aku ana no kau ninau, o ia hoi, o ka hoāhanau aU e ake nui nei e ikē, ua make oia !" "O. aole loa e hiki ia'u ke manaoio i kena mau olelo!" "Ae. he oiaio keia mea a'u e kamailio aku nei-ia oe, ua make oia i pepehiia. Ma keia la i loaa aku ai kona kino make maloko o ka Paka Poliko, a ma na mea i hoomaopopoia, i pepehiia oi.a e kekahimea i loaa ole kona inoai O ka pau koke āna iho īlei ho ia niele āna a ke kiure korotielo ina hoike, a o ka lakou olelo hooholo, o ia no ka make ana o kou hoahanau. mamuli o ka hou ia ana e kekahi mea me ka pāhi: a i keia manawa a kaua e kamailio nei maanei. ke waiho mai la ke kino make o ka hoahanau au' o ka hele anā mai nei e huli. maloko o kekahi rumi o ko'u hokele." ' Akahi Uo ā manaoio aku o Godona i ua olelo a ka ona 'hokele, me kona hoike ana niai hoi i kona piha loa i ke kaumāha, a pane mai la: "E lawe aku ia'u imua o ke kino make, malia paha aole kela o kuu hoahanau, he kanaka ōkoā loa no paha kela, o'ka ike pono nae ka mea e pau ai ko'u pohihihi." ; ' Ua maikai kela koihna ka aoāo o ke kānāka maliliini i ka manao o ka ona o ka hokele, nolaila lawe akti la oia i ka malihini noloko o ka rumi i waiho ai ke kino make o Kakepa, ua mehameha oloko o ka riimi i kela manawa. ua pau aku na kanaka i ;ka hoi, a mawaho no hoi kekahi poe o ka lanai. Aia ke kino make malunā o' ke pakaukau kahi i waiho ai, a ua uhi ia me kekahi kihei hālii keokeo. Lalāu malie aku la o Godona i ke kihei halii a wehe ae la mai ke poo'inai, aia hoi me ka hoohewahewa ole; e waiho āe ana imua ona. ka helehelena o kona hohhauau. he helehelena e hiki ole ai i kekahi mea ke poina, ina no he hotfkahi ana manawa i ike ai. • ?! "Owai la ka mea nana i hana i keia karaima?" wahi a ua o Godona, me ka piha i ka ha'alulu. "E hoike mai itt'u 1 kā moolelo e pili ana i kona māke ana!!" -No kela noi ā ka malihini. hoomaka aku la no hoi ka ohā 6 ka hokele e hoike elike me kana māu mea i hoomaopopo, i ka wā' e no-

lio ana.ke kiure komnelo, a i kela anie keia manawa, e. niele mai ana 110 hoi ke kanaka malihini iaia; o ka hele nae ia ahiki i ka pau ana o kana moolelo. ia vva i pane mai aio Godona : ! "E haawi mai i hookahi rumi o kou hokele nei no'u e noho ai. e noho au maa?iei no kekahi mau la. Kc makemake nef au e ike i ke kanaka hana pahu kupapau; a e kanuia kuu hoahanau me ka hanohano. malalo o ko'u mau hoolilo ponoi. Ina oe e oluolu mai ana, alaila e ae ipai lioi oe e noho ae au me ke kino make o kuu hoa-' hanau no kekahi mau minuke kakaikahi!" Haawi mai' la 110 hoi ka ona o ka hokele i kona ae..a puka aku fa> iwaho.'ia wa i nana hou aku ai o Godona maluna o ka heleheleua b kona hoāhanau, aia hoi na kulu waimaka ke hiolo la ma kona mau papalina. Ua maopopo loa ia Godona ka moolelo o ko Kakepa ola ana, ua maopopo no hoi iaia ke ano o ka Kakepa misiona o ka hele āna aku ia Inia a holo mai no Enelani, no ka huli ana i ka wahine nana i hoopoino'aku.i kona ola, an.a i manaoio loa ai. o kana wahine no kela ma ka inoa o Agata Wadena. • Ua niaopot)o 110 iaia. ko Kakepa manaoio ana. aia kela wahine 0 Agata Wadena ke noho hana la me Miss Bin&hama. hine hanauna a ka I;ede Poliko, o ua o Godona 110 kekalii i manaoio ptt, ai.a 110 o Agata Wadena ma ka home oka Lede Poliko. I kona hoohuihui ana ae. i na mea lehulehu o ka olli ana ae iioko o kona noonoo. hooholo iho la oia, aole loa he mea e ae nana i pepehi i kona hoahanau a make. āka na Agata Wadena 110 ia, ka mea hoi i ikeia ma kona inoa oiato. o T y iliana Voe. "Aole loa au e kuhillewa ke olelo ae. na ka lima ponoi o Lili'ana 'i liookau aku i ka make maluna ou e kuu hoahanau." i namunamu wale iho ai no ua kanalea nei, "Nana ponoi no i pepehi i kana keiki me ke aloha ole. Nana ponoi 110 i pepehi i kana me ke aloha i ole. Nana no i hoomainoino i k'ana kane, ,a maewaewa ka helehelena, a oia ponoi no ka mea nana i lāwe ae i ke ola mailoko ae o Kakepa. Mē he'mea la. ua hele aku o Kakepa e ike iaia ma ka .hoine o ka Lede Poliko a mamuli o ko lāua kukakuka an.a. i halawai ai ke .kane me ka wahine maloko o.ka paka, a ilaila i pepehiia ai kuu hoahanau 'a maki'. Ua hiki nae hoi e.nake kela wāhine e pono ai, a e hooikaik'a ana au. mai keia manawa aku e liuli iaia ahiki i kona loaa ana. C). •• Lilina Voe. ua kokoke mai'kou hopena, a e kāu aku īlo ka hoo- ■ pa'i kupuin nialuna ou!" MOKUNA XXXIX, Ma ka hora elima o ke ahiahi., ka manawa a Keoni i koho ai, e haalele iliō i ka h«une o kona haku. a e noho kokoolua wale iho 110 o Ek(:kela me P.elerikn, ua kaii ae la oia maluna o kekahi kaa huila lua. me kekahi lio i:ienaena, o Sca lilo aku la 110 ia. ma kana huakai hele nr Liela, e ike i na liana iioohauoli o kela..p-p Uh hao mai ua o Keoni iai-i ih<> a paihi; nie k( n'a paalole hele pule. j ke kaalo ana ae nae o kona kaa mamua pono o.ka hale, i hōlo rnai ni o Ekekel.a, a kauōha mai la iaia nei e ku iho, a o ia ka Ekekela o ka i ana mai: ' i' noho ia mai no paha e oe e Keoni, he oi toa ia o ka pono, mamua hoi o ko maua noho kokoolua wale iho no!" "0 kena wale no .anei kau mea i makemake ai e kamailio niāi ia'11?" me ka makaukau loa o Keoni e hili aku i kona lio i ka huipa. "Ina hoi paha no koii p.aakiki loa i ka hele, alaila i kou w.a e hoea āku ai i Bala, e kauoha koke aku oe i ka nui o na kauwa. e huli hoi awiwi mai, a pih.a maua me ka maka'u i ka noho mehameha. E olelo aku ia lakou, e hoea māi i ka hora eiwa o keia po, i ko maua manawā no e ala aku ana, 110 k"e kakali ana ia lakou." "Maf'hopohopo ko olua manao, e hoea mai ana lakou ma ka hora eiwā, a i ole. mahope aku paha o ia manawa, a* i lohi lOa' nae ko lakou hoi ana mai ea, alaila e i na ilio.'e wehe i na kaulahao i hoopaaia ai, ua like kela mau ilio me na pualikoa e hoopuni ana i ka hale nei; a malia o huli hoi mai no au i keia po, ke pau na hana himeni. E hele au i kei.a manawa i hoea aku 1 Bala iloko oka wa pono," o ka pa aku !a 110 ia o ka huipa a Keotii ma ke kua o kona lio, ke aha'i la o Mine. no ke kulanakauhale. ' Hūl'i hoi mai la o Ekekela nō kā liale, me kā ihāikai ole 0 koīiā noonoo, aiā.mau ka hop'ohopo iloko ona, 11 ka hea mai o ka poe hoohalua, o ko laiia poinō no ia. a o kana mea noonōo nui loa, no'ka p'alekana ia o kana malihini. : . Ke holo la hoi o Keoni ma ke alanui manienie ahiki i ka hiili ana o ke alanui no ke kuahiwi, he elua mau alanui e moe ana ,no Bala. o kekahi alanui he moe pololei ahiki i kela kulanakauhale,' me ka nui nae o na uwapo ame na kahawai: a ke kunana la o Keoni i kana alānui e'holo aku ai, e hoea ai no Bala i ka wa kupono. O ke alanui pokole, he inoino, a ua lohe wale 110 oia, ua. lilō kekahi mau uwapo i ka wai, aole no he hele nui ia o kela alanui, ina no kona lawe i kela alanui pokole, malia e hele aku ana oia āhiki i kahi e hoea ai, o kona pilikia no ia, nolaila hooholo iho la ua o Keoni. he hookahi no alanui maalahi, o ia ke alanui loihi, o ka hoohuli ae la no ia i kona lio,. ma kela alanui, a hoomau aku la i ka hele atia. He hookahi ano o ka holo o ko Keoni lio, aole i ka mama loa, ale no hoi i ka lohi loa, aka he mama kupono 110, e hoea ai oia no Bala mamua ae.o_ka hora ehiku. Ua kamaaina o Keoni i*ka hele ana o kela alanui. nolaila aole ana hopohopo a maka'u paha. a i ka liāla ana mai o na mile eha iaia 1 ka hele ia, komo aku la kona kaa iloko o ka ululaau, he walii pouliuli keia , ina.no r : -!ka wa ao, e pouli ana. no, a oki loa aku lioi ika wa poeleele. • •'. . • ; ... Me ia nanea 110 o Keoni i ka holo ahiki i ka hala ana mai o ka hapaluā o ka lilulaau, ia wo i ku honua iho ai kona lio, me ke kuemi ana mai ihope. ke hili 1a ua o Keoni, wahi mea a hele aku o ka lio imua, a kiei aku la oia imua. 110 kā nana ana i kela kumu hele ole aku o kona lio, eia ka he kumulaau ua hina, a mQeke'a ae la i ke alanui ,a e manana ana kona mau lala ma na walii apaii. 4, Laki maoli au. i 4ce kaa ana o 'ka : ike i ka lio 4 ina paha o ko'u holo nanea no ia, ā heoku'i ana me keia laau hina," wahi a ua o Keoni i namunamu iho ai. "Pehea la au e.hana aku ai?. Aole ana paha e hiki ia'u ke huki i keia kumulaau a kaawale mai ke alanui mai: E hc!e ia ae nei 110 ka hoi e a'u ma ke alanui pokole, ina 110 hoi j)aha i maopopo mu'a keia pilikia, aole 110 lioi e heleia mai keia al.uuii " No kela ulia pakalaki i loaa ia Keoni, lel« okoa iho la oia mailuna ni.ai o kona lio, 110 ka.nana ana i kela kumulaau. Ke huki la i na lala o ke kumulaau, aahe wahi mea a neeu ae', a iloko o kona-na-nea, i oili mai ai he elua mau kanaka mai kahi pouliuli mai, «a uhiia 'ko laua inau maka, me kekahi mau pookii, aia hoi iloko o ko laua jfnau lima. na pu p.anapanā, e kau pono mai ana imua o ita o Keōiii. O kela ka manawa mua loa i halawai ai o Keoni me na hiona o kela ano, ua lohe walē no oia i ke kamailio ia 110 ka poe powa; ua heluhelu 110 hoi maloko o na būke moolelo. a ua kuhihewa oia, o ka hoea ana mai o ke au malanialāma, ua pau la na hana o ke au pouli, eiā ka aole. He mau kilina helu wale.no koloko o na pakeke o Keoni. ua hiki iaia ke haawi aku na kela kanaka, ina no ke dala ko laua makemake, a e hoakaka aku no hoi oia i kona kulana, he kauwa, aole he kanaka waiwai. O ka mea nae liana i hookahaha loa mai i ko Keoni manao, aole he kamailio mai o kela māu kahakā, āka ke kau pololei mai la no i ka laua mau pu panapana imua ona, a na Keoni okoa no i kamailio aku ,ina he makemake ko laua i ke dala, ālaila e haawi aku oia i kana mau kilina apau; a iila kalii o ka pane i h.āawiiā mai, hele mai !a kekāhi a paa i na lima o Ua 6 Keoni, oiai hoi kekahi e kau ana 110 i kana pu pān'apana imua oiīā, alakai aku la noloko o ka ululaau; a ke nāka la hoi īia kuli o Keōni me ka haālulu, i kau a mēa o ka piha i ka niaka'u, me kā hōpohopo' no kona . Ua ma'u nō kela wāhi o ke alakaiia ana aku, a i ka hoea ana ma kekahi kumulaāu. hoōpiliiā aku la Ua o Keoni ma ka aoao, ia wa i hauhoa ia iho ai kona mau lima ame na wawae a nakiikiiia aku la i ke kumula.au. , 1 "O. e na keōnimana, ua kuhihewa loa olua. aole owau ke kanaka a olua i makemake ai e pōwā. Aole au he keohimana. aka owau 'Kekāhi o na kauwa e hana ālia me ka hooikaika. i wahi e pōno ai k'o'u ōl.ā ana. Hē mau kilina helu wale 110 ka'u oloko o kuu lolewavvae, tia liiki ia olua ke lawe i kela mau kilina. a e hookuu ae ia'u e hele mē ka hoopilikia'ōle ia/- i noke māi ai o Keoni'i ka uwalo ihiiiā o kela mau po'wa. ' • • (Aole i pau.) - t . ;"T *