Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 47, 24 Nowemapa 1916 — HALEHANA AME MAKEKE O NA MEAAI HAWAII. [ARTICLE]

HALEHANA AME MAKEKE O NA MEAAI HAWAII.

(Hoomauia.) Ma ka'« honkakH mn kpkahi o na it?.nnj hooueu o na meai kuuui o Hawaii nia na helu mua o ke Kuokoa, ua paipai, hoouou iknika aku au ia kakou tlavvaii apau. o īnahi, e hoonln i nai inenulu kupono o na ano like ole apau s hiki ana, a pela ka hanai nui ana i . na-holoholona, he alahele ia.no kakou J 'wpnn e hooikaika ai me ke oh«>hia/a laulima like nie kela mauao a iini nui, | ,> ia hoi e kokua kakou ia k'akou Hawaii iho ine ka nann ole i na olelo īnaKnnj wale a ka po.e,, Liolohonua aole o k&koii pomai.ktti ui& ia mau : hana noopau 'manawa wale; o keia uale no ka wa pono no kakou apau e loaa ai ka ulakoiuko, a aee aku iiuua me kn lo::ahi nia ka hana a'u e hoeueu nei no j ;ta hooulu hou ana i keia lahui i hoo- ' | r 'e ? a uale ia. 0 ka fiana, ka manao, ka iini o ka Hui o na Aleaai anie ke ku ana 0 ke kiahoomauao, kahi u kuhikuhiia ii a hoonaauaoia ai kakou ma ka hana aiia, lioomo'H ana, a.me hoomakaukau pini i uh lueaai knmu o Hauaii ma- ko alahele maalahi me ka noeau loa, o ka'koo aku ana ia i ua lawelawe hana mikiala apau .a kakou e iini aku ana. e hookoia, a he [iou ha-na ia, a he kumuhonua kupale no ke kakoo ana a hoomahele i kela ame keia ohana Ilawaii ponoi o kakou no apau loa. E hooulu, e hanai kakou ia kakou iho me na meaai maemae a kupono elike ine ko ke au o na kupuna i hala, a e hoopau kakou i na uhaai wale, anio na liapuku wale i na meaai, malihini, 1 a-'na e hooulu nej i na ma'i weliwell ,eiikr me ia e pahola nei iloko o ka aina i keia Ia } a e hoemi mai i na hoolilo wnle i na meaai kupono ole a hoonaualiwnli kino; aole loa kakou e ola jela. 1 ko kal',ou hjipai lilee ana i keia oil.ana imua ,e. hoomanao e o'u mau hoa* l anau o ke kupuna hookahi, ina hooulu Kakou i na meaai me ko kakou mau lima ponoi, a hanai kakou ia kakou Ha;i ī/.ihui ponoi. alaila, ua hiki mai i ka wa e ulu hou ai kakou'&pau loa e < il iwuii lahui; e ola ana a e'ikaika hou u« iina keia laliui, e lehulehu ana na pilikua, e īkaika ana na hanauna hou 0 nei mua aku, e ola ana na kino kanaka a i' f>!:i )-u ana ko lakou mau uhane j>a-k-ihi. aka-ku|.o ka malamalama, ka luiku hnli' hoi nona ka home kiiio kan'aku. u kakou apau e uei. i k»-I)i fiiiie keia la, e nee ana .elike me ka r'i!ii»i pau ole o ka huila, honua nei, 1 hiki o!e e kaohiia koua mana.ikaikn hnuni-i* kekahi mea kino, .ahiki i. ka hopena loa o ke ao nei. 0 ke kee ( hina lawelawe oihana i hookumuia no ka pono a pomaikai o kelo a»ie keia mea paa mahele he hiia ia e loaa ana niahop'e iho o ko 'kakou ueev j»apa ana ma ka b.ooulu ai, a pela me kona inau ukali apaiu 0 ke kanawni cf keia au naauao, o ia hoi, o ka oihana knlepa o ia maoli no ke alahele hoppomaikiii like ma ka. hoolawa ana i ka make-ai. 1 ko kakou hoomaopopo ana i ka manao o ka hunolelo "huaineea ,or eommeree" mn ka olelo iehelehe namu, o ia hoi oihnna "kalepa waiwai"; i ke aū kahiko he maauauwa, kiilewa a kalepa no hoi, he huaolelo Haw r aii maoli no ia. ike kakou i. ka naauao o ka Uipuakea ma ke kalewa waiwai, a ohi«nui lakou ma ke kalepa waiwai, a hoomau loa lakou ma ke lealepa ana a hanu hele lakou ma na welelnu apau o ka honua no ka huli ana i na waiwai ulu, na mineīala, na mea apau e hiki e kalewaia, a hoouna lakou i ke' kikowaona, o ia paha ke kihapai ,a he heiau o na mea kalewa makamae apau, a piha nn heiau hale papaa; a kuhea aku i na kanaka apau e hele mai ua makriukau a ua lawa ka oihana kalepa ke alahele hoopomaikai like no ka hoolawa ana i ka ma-ke-ai o na mea apau; a ua ike kakou apau i ka pii ae'o na nani o no iliken nmo na lahui e ae, a koe no o Hawaii lahui ponoi aia 110 kakou ilalo i ke anuu mua no kahi i apa a hoohapaku'e no hoi; pela iho la.ka'u hoomaopopo; pehea oe? Pehea la kou manao ma keia? Ke lioeueu mau nei keia ma keia nlaliele a ke nana nei ina o n maanei, heaha la na ka,hoaka o ka manawa, pehea : kakou e hana ai.'a īh'eaha ana laua me Kiilau ma e hnna ai i loān ka pomaikai o keia lehuleliu, irfa keia kau ae? Na Hana Pau oie . ' Eia no ma ka lima o ka puukn. o ke Teritpre ka palapala hoohui o ka Hui o na Meāni Hawaii, a ua loaa mai ka lono no ke aponoia mai iloko o keia mau la. Ina pono mai, alailn, e ka ia ana ka liana o ka. hui e hoonee ~aku nia ke kulana kanaka makua, a o liooneeia no na waiwai aj»au i hooniakaukauia ma na wnhi apau i kulike me ka j»apahana a ka lunahoohana, a oiai, 'iia he mau ageua lehulehu i hookohuiu no ka manawn ma na w;ahi apau o ke Teritore, a e loaa aku ana na kuhikuhi in lakou no kn hoonee ana i na waiwai apau ma kahi i makemakeia; a e hana ana na agena ame na laln npau o keia hui elike me kn ikaika i loaa ia lakou e komo aku ana ma na hoine, a e hana like na mea apau me krt hoopalnleha ole o na pakeneta ola o ke dala o keln ame keia mrthina ame ka holomua o ka hana, o ia ka iini; a

! e uiHk;t«l;i aku auu i iih mea upau e pupio ai keia iiui me koua niau hoahui Ame na ohana Hawaii apau e maoao ana e loaa aku na meaai Hawaii, maoli i kaluaia a i hana noeauia.; • Eia he huina dala mahuahutV ke waiho nei iaa na bnnako, a eia he le.hulehu o na Hawaii i haawi mni i na kakoo'«iia ine ke «lala u i hoohakalia walē ia/no o ka puka mai o ka palapala hoapouo a ke aupuni i hiki ai e hoopukaif( na palapala kuleana mahele j no na dala i hoopahia mai a pela me ka poe pnamahele' i uku mai i ka lakou iiiiaii dāla a e paa nei'i na likiki manaJ wa e loaa akn ana na ]ialapala hooia mahele kuīeana. He heluna nui p ua waiwai e ku nei 0 kaa -aku ana īnnlalo o ka hui. He uuku loa ka hui.na dalu e hoohamiia nei no kā hoonee una i kela ame keia pule, a ua loaa ma kn waihona o ka pevesiilcna he mau pakeneta kiekie no'ke oln ō ke (lala no hookahi mahina me■ ekolu j la ahiki mai i ka la 2 o Xovemaba nei, ■ a.6 hoounnia aku una i na dala a hoahui i kokua mai i kinohi a mnmua ae o ka la 2<5 o Okatoba, 916.. Aia a pono mai ka palapala hoohui i keia mau la. alaila e hoihoiia ana na hana apau a'u e lawelawe nei malalo o ka inoa o ka Hui o na Meaai Hawaii, n nialalo no o ka'u lawelawe hana. ana, ā e lilo ana ia ma ke ano he oihana i lawelawe ia i aneane e piha na makahiki i k'e kanalima mai na makua mai; mni kn ninkeke kahiko uiai ma Kapuukolo a ku i ka makeke hou ma ke alan\ii Kekaulike. Aole uinnawa i hooinaha ai ka hana ana ame ke kuai ana, ua poa inau ka manawa; uolaila, e hoomaopopo kakou, e lilo nna keia hui ma ke ano he hui i lawelawe kahiko i ka oihtfYia e hoopaa ia aua kona hookumu ana mai ka makahiki 18(i8, pela ma ka btike hōomnnao a ko'u mau makua amē na ohana i lawelawe i na hana maauauwa o ka wa i aui aku. Nolaila ua hauoli loa au no ka hiki mūa o na kokua maikai a na hoaloha a hoalahui ponoi no ko lakou haawi ana mai i na kokua kiekie lo:i a'u hoi e poina olē.Ai no ka wa pau ole; e hapai ana a e hoonee loa ia ana ka oihnua, a o ka uaua loa ma ka moolelo o Hawaii nei o kekahi oihana kahiko loa o koua kukulu ana ia. ,ā a ka mua loa o na hui nui o na kanāka Ilawaii i hui'ia ine ke aupuni uo ka lnwelawe ana 1 na ha'na pili i Jia ineaai kumu o ka laluii Hawaii iloko o ka Paeaina a Teritore hoi p Hawnii nei. O ka halehana o ka hui ua loaa ia i keia wa he mau aina no'u ponoi ua makana aku au no ka hui ame na waiwai e ne ma Kalihi-kai i hiki aku len waiwaiio nia na tausa7ii dala, e ike no' ka lehulehu ma ka pnlapala hoohui me ke aupūni a eia hou aku no a ,he lehulehu maiwnena mai o ko'u ohnna ponoi, he mau waiwai lehulehu e hnawiia pua no keia hni o he lehulehu mai na hoalohiv aine hoalohui mni Hilo Hannkahi n ka welonn a ka la i Manokalanipo. Inuiā a haulē mai na lani. Owau n ō ' DAYID M. KUPIHEA, Perefu'dena a lamahoohana, Hui o na Me.aa» Hawaii. (Aole i ,pau.j