Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 43, 27 ʻOkakopa 1916 — HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke ame KAMALIIWAHINE BADORA O KINA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke ame KAMALIIWAHINE BADORA O KINA

l' ) !i. o!i..lo pu nia. elike mc k.i liooholo ana o Bosana, e'huli i i;rt h«"'iiKina .M;ihomeda a e pau korfa hoomana hou ana i ke'ahi t-!;ke JIK- ia i hanaia ai e ka lahui Magi. ' . 1 ka hiki ana niai i kona manawa e hele aku ai noloko o ka rrm pa;iha«.« pouīi. kahi o Asada i hoopaaia ai. ua kahaha loa\o A-a<!n i ka ike ana mai aohe laau iloko o ko Kavama lima, a ma kahi «» kona hoao aku e kaiiiailio iaia ma ke ano huhu, elike me ia maniua aku. ua hele aku la o Kavama a imua ona a kukuli aku la me ke noi aku e huikala mai o Asada .iaia, he noi hoi ana i hookoia aku ai !ne ka manao maikai loa e Asada. Mahope mai o ia manawa, i na wa apau a Bosana e liele mai aī n..10k«» o ka mmi pouli, ma kahi o kona lawe mai i berena oolea wale jio me ke kialia wai. e lawe mau mai ana oia i na meaai ouo lo.i na ke keikialii. me kekahi omole waina pu i hoomakaukauia mai e na haiawahine Mahomeda a Bosana, a e .ai pu mau ana no hoi oia me kc keikialii i ka hapanui o ka manawa, me ka hoolana mau aku . IH i ka nooiHK) o ke keikialii e hiki mai ana-ka' la e pakele aku ai oia mailoko aku o ia wahi ino. }le mau la lehulehu mahope mai o keia hoi hou ana mai o Asada iloko o ke kulanakauhale o ka laliui Magi, e ku ana o Bosana ma ka puka o ka hale i kekahi la a lohe aku>la oia i ke kālahea a kekahi elele mawaho o ke alanui. Xo kona niakemake e lohē pono i kja mea a ka ettele e kukala mai ana. oiai ua mamao loa oia a e hele mai a#>a no nae a kokoke ī ka hale, komo mai la oia maloko a mahope o ke pani puka a ku ih.i la hoolohe. Ike loa aku la oia i ka elele e hele ae ana mamua pono aku o ka hale; oia mamua loa a o ke Kuhina Nui Ami.ada aku, ke kaikuaana o Asada, me ka ukali pu ia mai e kekahi mau luna aupuni mahope mai, a he ahakanaka nui ke ukali mai ana mahope o lakou. Aohe i liuliu loa na kainawawae a ka elele o ia hele ana ae_. heomaka hou ae la oia i ke kalahea ana me ka leo nui: "L'a hele kino mai nei ka mea hanohano a kiekie loa, ke Kuhina Xui o ke Aupuni. ke Keikialii Amiada, e hiili no kona kaikaina i nah.wale he makahiki ko laua kaawale ana kekahi mai kekahi aku. "Ina ua hookipaia oia e kekahi mea a eia ke hunaia mai nei.ke kauoha aku nei ke kuhina nui e lawe mai iaia imua ona, a i # ole h<»ike mai paha i kona wahi e loaa aku ai, a i ole e nōHo mai nei i nei mauawa. a e ukuia aku no ia mea a mau mea paha i kekahi uku makana maikai loa. "Aka hoi. ina e hunakele loa ana kekahi meā iaia a ua paaia paha ma ke ano he pio a he paahao paha, a mahope ikeia ae kona ha,.aia ana pela, ke kukala aku nei ke kuhina nui, o ua ifiea la a mau mea paha na lakou e huna ma'i nei i kona kaikaina. he make wale no ka hope; aole o ia kanaka a mau kanaka wale no, aka, o kana a o ka lakou mau wahine a mau keiki pu kekahi me ko lakou mau ohana holookoa. a e wawahi pu ia aku ana ko lakou mau hale a puhiia aku i ke ahi." ' I ka hihe pono ana aku la o Bōsaria i keia mau olelo a ka o ko»ia pani koke aku la no ia i ka pnka. a iho pololei aku la ii. ko o ka rumi pouli i hoopa.aia ai o Asāda. ke keikialii." wahi ana me ka olioli. "e hoolana i kou mānan. no ka mea. ua kokoke rriai i ka manawa e hookuuia aku ai oe mai kera lua pa-u aku." 0 kona wehewehe aku 1a nō ia i na kaulahao i hoo'paaiā ai o Asada. a i aku la e hahai mai mahope ona me ka hikiwawe loa e hiki ana i kona mau wawae ke lawe mai iaia. Aohe a Asada hoōhakaha hoii anā iho." aka. liahai koke mai la t>t>. .ne oiia. a i ko laua wa i oili loa aku ai a puka iwaho o ke alan iii. kahea aku ta o Bosana me k.a leo nui: "E nana mai iaia! E nana mai iaia!" Aole i mamao loa ke Kuhina Xui Amiada ia manawā mai ka hale aku ; i kona wa i lohe ai i ka leo. huli mai oia ihope ā o kona ike koke mai la no ia i kona kaikaina, a pela no hoi o Asada, ua ike koke aku la no hoi oia i kona kaikuaana, alaila. holo mai la oia a puliki i ke kaikaina, a oiai ua loihi na la' o ko laua hookāawaleia ana, he mau minuke ikiiki loa ia o ka hana a ke aloha, me ka hoohioloia o na waimaka he nui mai ko laua mau maka iho, a o ka ahakanaka e nana mai ana. i ko lakou ike ana mai i ka nui o ko laua aloha me ka hookāheia o na waimaka, na laua lioi ka uwe hookahi ka uwe pu ana māi 0 na mea apau. 1 ka pau ana o ka laua ike ana. hoeeia āe la o Asada maluna o kekahi o na lio o na aliikoa, a hoi wawae aku la ke alii koa, a elike me ka hoohanohanoia ana o kekāhi o na alii kiekie, pfela ko ke Keikialii Asada hoihoiiā ana aku 110 ka halealii, a malat>a i hoolaunaia aku ai oia imua o ka moi, a ua hookohu kokeiā mai ta oiā e ka moi oia kekahi o na kuhina, iā manawa pokole. Xo Bosana hoi, aole oia i makeniāke e'hoi hou aku € ike i konā makuaV.ane, aka, hoomau mai la no i ka hahai ana mahope o Asada. ahiki i ka hoea ana i ka halealii, a niamuli o ka Asada kauoha ua hoīhoiia akii la oia i wahine lawelawe no ka moiwahine. Ma ia la hookahi ua wawahiia ka hale o ka elemakule lokoino nana o Asada i hoopaa a puhiia i ke ahi, a no ka elēmakule, ke Kaperia Berama ame ka ohana e ae apau, ua lāweia mai lakou imua o ka moi ma kekahi la ae, a kauohaia aku e okiia ko lakou mau poo, eia nae, i ka wa i puka aku ai ke kauoha a ka moi ua holo mihi mai la lakou apau, me ke noi ana: "O. e ke aiii. e ola m.au loa oe; e aloha mai oe ia makou. a e lilo makou apau i mau kauwa nau ma nei mua aku." "Aohe aloha e haawiia aku īa oukou, koe wāle no a hōopau loa <>uk(.u i ka hoomana ana aku i ke ahi a komo mai hoi oukou ma ka hoomana Mahomeda." Mamuli o ko lakou apono ana i keia manao o ka moi i hooai ko lakou mau ola, a pela hoi me Kavama, ke kaikāina o Bosana, ame ko lakou mau ohana apau. I mea e ukuia aku ai ko Beratna mau poho rio ka. lilo ana o kona moku i ka Moiwahine Māgiana, ā oiai hoi ua hoohuliia oia i ka hooniana Mahomeda i nfci wa, uā h'ookohu ia aku oia e Amiada 1 luna nui noloko o ka hale o kē ldihinā nui, a hoonohoia aku oia ma kekahi hale kaawale. He mau la T kakaikahi ma ia hopFe māi, i £ā wā'i hook&niā'ainaiā aleu ai ko Amiāda ame ko Asada mOoleh? imua o Bērafrfā, ia manawa hoolala mai la o Berama no ke kapiliia o kekahi moku; o ko Berama manao mā ia hana ana, i hiki ai iāia ke lioihoi aku ia laua imua' ko l.aua makuakanē. "Aōhe kanālua hou ana aku," Wahi ana, "uā ike aku la ka moi, ko olua makuakāne i ko olua hewa ole a ua nui aku la kona aloha ia olua. a ke noho mai la oia me ke kaumaha mē kona makemake nui e iKe hou iā olua. "Eia ko'u manao. e kapiliia kekahi mōleu a na'u e hookele āku, ke paa, ahiki i ka hoea ana i ka Mokupuni Ebone, kahi a ka mākuakane ō olua e noho mai Ia me ke aloha nui no olua. - "Ina rio ko kakou hoea aku ilaila, e huli mua aku kakou i ko ka moi manao, ina he makemake oia e ike ia olua a aoie paha, aka,

aohe o'u kanalua e apo mai ana oia ia olua ; aka hoi, i ae ole mai oia e ike ia olua, ua hiki loā ia olua ke hoi hou mai ianei, ua loaa ka mōku naila e hoihoi mai." , Ua maikai loa keia manao o Berama i na keikialii, nolāila, uā i haāwi koke aku la laua j ka ae no ke kapiliia o ka moku. Ua hoike ia aku la ia manao o laua i ka moi, a i kona lohe ana ua apono loa "bia me ke kauoha pu ana aku e hana kokeia kekahi moku a e hoo-; lakoia ma na mea apau e-pono ai. | Ua kaa aku la ia'hana o ka hoomakaukau ana ia Beratna, a ne 1 manawa pokole iio liōi ua mākāukau ka moku ma na ano apau. a i j ka makaukau ana o na mea apau a ma ka la e holo aku ai ka moku, j helē aku la na/keikialii e ike i ke alii. J ; Oiai lakou e haawi ana i na aloha hope loa, a e haawi aku ana no hoi na keikialii i ko laua mahalo i ka moi no kana mau hana maikai apau, lohe ana no lakou i ka uwauwa mai o na kanaka | ma na wahi like ole o ke kulamikauhale, a he minuke mahope iho : komo ana no kekahi aliikoa iloko o ka halealii a i mai la he pualikoa nui ka i ikeia aku e ka'i mai ana ma ke komohana mai, a ke hooko-1 koke loa inai la i ke kulanākauhale, a aole mea hookahi i ike mai • » hea mai la ia pualikoa nui o ke ka'i ana mai, a oia ka na kanaka mea e uwauwa ana. I ka ike ana o Amiada ua lilo keia nuhoo i mea hoonaluea loa i ka noonoo o ka moi a i aku la oia iaia: "Oiai i hoea mai la au imua ou no ka waiho ana aku i.kā oihana kuhina nui au o ka hookohu ana mai ai hana nui koikoi hoi au i hoohanohano mai ai ia'u no kekahi manawa loihi i hala, akā n.ae me ko'u nana ole aku ia hoihoi ana aku la a'u i ko'u hookohu. ke olelo aku nei au ia oe ua makaukau au i nei manawa e lawe mai maluna o'u iho i kekahi hana au e haawi mai ana na'u e hana aku iloko o ko'u mana. 1 "Ō ka'u noi imua ou e ae mai oe e hele ae āu e ike owai la nei eneini e hele mai nei e leomo hokai iloko o kou aupuyi, a iloko ponoi hoi o kou kulanakauhale poo aupuni nēi me ke kukala mua ole mai i ke kaua." Ua aeia mai la kana noi e ka moi, a o ko Amiada hoomaka āku la no ia e hele e hui me ka alihikaua nui o ua pualikoa la, me ka ukali pii ia aha e kana mau kauwa. Aolie i loihi loa ia hele ana aku a lakou halawai mai la me ka ike a kb lakou mau maka ua pualikoa nui la e ka'i mai ana. la ike ana māi a na koa mamua loa o ka puali i ke Keikialii Amiada ame kona m.au ukali hookipaia aku ia lakou me ka hanohano nui, a lawe pōloleiia aku la oia imua o kekahi aliiwahine, a ia ike ana mai a ke aliiwahine iaia kauohā'āe la i na koa e ku iho, no ke kamailio pu ana māi me ia. Me ka hoohaahaa loa ke Keikialii Amiada iaia iho i hele aku ai a kukuli imua o ke aliiwahine, a mahope o ka laua ikē ana, ninau aku la ina he enemi oia a i ole he hoaloha paha; ina he enemi e hoakaka mai i ke kumu o ka enemi anā i ka moi, krbna hakh. "Ua hoea mai la au ma ke ano he hoaloha, aole ma ke ano he enemi," i pane mai ai ka moiwahine; "aohe kumu ma ko'u aoao i ka moi o ka lahui Magi. Eia ko maua mau aupuni ma ke kulana noho aloha, aole i loāa iki kekahi hoopaapaa a mokuahana mawāena o maua ahiki i nei manawa. "I hoea wale mai laH6 au i nei aupuni 110 ka ninau ana no kekahi kauwa, o Asada kona inoa, ua ha'iia mai ia'u ua lawe aihue ia mai ka oia e ke kapena o kekahi moku i keia kulanakauhale, o ka inoa o ua kapena la o Berama, a he kapena rno loa ka oia, pela ka oleloia, a no kuu manao e haawi rnai ana no ka moi i kana kokua ia'u ma ka huli āna aku i na kauwa la, pela au i hoaano mai rtei kā hele ana no ne'i, a ke manaoio nei no au e kokua mai aiaa no oia. ia'u 'i kona vva e lohe aku ai i ko'u inoa o Magiaria." - "0, e ka moiwahine kiekie loa, owau ke kaikūaana o ke kanaka* au o ka huli ana mai la i ka loa me ka nui o ka luhi amē ka inea. Ua nalowale oia roū.i a'u aku no kekahi a oi a ua lōaa hou nae oia ia'u. \ "Hele pu mai kaua. a na'u ia e haawi aku iāia ia oe; eia ka, o kau hana nui ia o ka hele ana mai nei, heaha la hoi, ūa waiwai no kau huakai o ka hele ana mai la, e loaa ana oia iā oe. E hauoli loa ana ka moi ke ike mai ia 'oe." 0 ke kauoha ae la nt> ia o ka Moiwahine Magiana i kona mau pualikoa e hoomoana ma kahi a lakoii e hoolulu ajia, a i kona ike ana ua pono kona mau kanaka. hahai mai la mahope o ke Keikialii Amiada mawaena mai o ke kulanakauhale ahiki i ka halealii, a 'malaila i hoolaunaia aku ai oia imna o ka moi. : I ka pau -ina o ka ka moi hookipa ani aku i ka moiwahine ma kē ano i kupono loa iaia, ia wa i hele mai ai ke Keikialii Asada a lioolauna mai )a iaia iho imua o ka Moiwahine Magiana, oiai malaila kokoke no oia ia manawa, a ua hoomaopopo koke mai no hoi o ka Moiwahine M.agiana oia i ka wa ana i komo mai ai iloko o ka halealii: , -. Ua hauoli loa ka Moiwahine Māgiana ia ike ana mai ia Asada, a oiai lakou e luana ana a e hehe ana no 'hoi na aka, me ka manao nei ua pau ae la.-na mea hoohikilele i ko lakou noonoo, eia nae, iloko. o ia nanea o lakou komo ana 110 kekahi kauwa a hoike mai la i ka moi he pualikoa nui liou'ka i ike ia aku e mai ana ma ke kukulu hema, he maū pualikoa i oi ae ka nui ō na'koa mamua o ka pualikoa mua i hpea mai ai ma ke kukulu komohana mai o kē kulahakauhale. Ua hoopihoihoiia ka noonoo o ka moi o ka lahui Magi i k;eia manawa a oi lōa aku mamua o ka mānawa i ikeia aku ai o ka puali-, koa o ka Moiwahine Magiana, mamuli o ka nui hewahewa loa aku 0 na koa o keiā pualikoa hou i ko ka mua. 1 ka nana aku i ka pualikoa e ka'i niai ana ma kahi māmaō kii k.a ea r, ka leoo i ka le'wa, ; a hēwa no hoi i ka wai ua mea he nonanona o kanaka. "Ea, e ke Keikialii Amiaeīa, pehea ana ko kakou pono?" i ninau mai ai ka moi. "He pualikoa nui hou a? keia a hoea mai i o kakou nei; ina no ko lakou lele kaua mai mal\jna o kakou aohe a kakou han.a hiki e paio aku ai o ka haawipiō waīe aku noi" Ua maopopo ia Amiada ko k« alii manāo ma ia ninau ana mai, a me koiia hoohakalia hou ole iho, o konā ee .ae la no ia iluna o kana lio a holo aku la me ka mania loa, me kona mau ukali, no ka halawai ana me ka lua o na pualikoa. Ua halawai mua aku la oitf me ke kenerāla o ka pualikoa. a nana i lawe aku iaia imu.a o ka moi. Ta Amiada i ike aku ai i ka moi ma kahi mamao. lele iho la oia ilalo a hele wawae aku la, a iaia 1 kokoke loa aku ai i ka moi, moe iho la oia ilalo o ka honua, a ia aea hou ana ae, ninau aku la i ko ke alii makemake o ka hoea ana I mai. ' i "Ua kapaia au o G.aio," wahi a ka moi, "a owau nei ka Moi o Kina. No ko'u makemake e loaa mai ia'u kekahi ike e pih ana i ka'u kaikamahine ia Badora, kuu kaikamahine i. haa'wi aku ai .au no ka mare ana me ke Keikialii Kamalāzamana, ke keikikane a ka Moi Sakemana, ka mo.i o na Mokupuni a ke Keiki a Kaledana, a ku mai la a hele e liuli, ke kumu o ko'u haalele ana aku i ko'u aupuni, ā pela iho la i hoea mai la i keia āupuni. "Ua hookuu mai au i ke Keikialii Kamalazamana e hoi mai e ike i kona makuakane, me kuu kauoha pii mai iaiā e hoi ae mahope o ka tfalā a'na o ka makahiki, eia nae, o i kali mai a aohe hoi | iki ae 1 , aohe no hoi he wahi leka hookahi i loaa ae e hoakaka ana i ke kumu o ka hoi ole ae, a ua lilo ia i mea kaumaha loa no'u. "Mai lilo ole'rio hoi paha kona hoi koke ole ae i mea kaumahā lba no'u ina aole kuu kaikamahine i hahai pu mai iaia, a 90 ia mokumokuāhua o ka naau, oia ia āu e ike mai la ia'u ianei, manao mai i kou moi pahā ēr loaa mai £ kekahi loho hauoli no kuu mea aloha i nalowale loihi mai a'u mai." Oiai kā Mbi Gaio e kamailio mai ana, hoomaopopp koke iho .lā o Amiadā' aole ka ka moi he mea okoa loa, o kona kupunakane ponoi nd, nōlaila, i ka hooki ana iho o ka Moi Gaio i kana kamailio ana; kuloU ilio lā o Amiadā"a honi iho la i ka lijna o ke kupunakane me'ka i pu ana ae: • "E ka moi. e'kala mai oe i ko'u mahaoi, ke olēlo aku āu p pe no ko'u kupunakahe ponoi, aka nae, e hoopauia ae ana no ia manao ou kē lbhe maopōpo akū oe i ko'u moolelō mai ka mua a i ka hope. "Owau ait e ike'mai la i nei manawa, o ka Kamalazamana keikiKane ponoi au, a mailoko mai hoi o ka puhaka ponoi o kau kaikamahine o Badora; o Kamala?:amana i nei manawa oia ka Moi o ka Mokupuni Ebone; o ko kaikamahine au i kaumaha ai ā i hele mai

nei hoi e huli oia ka moiwahine o ua aupuni la. a he kanalua ole ko'u-aia no laua a elua ke noho mai la*ma ia aupuni me na kino ikaika." ' Ia manawa lele iho la ka moi ilalo a hele mai la e puliki i ke Keikialii Amiaela me ka pumehana loa o ke aloha, oiai na waimaka e haloiloi mai ana ma kona mau lihilihi; ma kahi o kona kaumaha no ka nalowale loihi ana o kana kāikamahine ua hōopiha loa ia kona naau i ka hauoli rio kona ike ana mai i kana moopuna, ka hua o ka puhaka o kana kaikamahme. I ka ma-o ana ae o na kipona ikiiki a ke aloha, 'alaila ninau mai la ke kupunakane i ka moopuna i ke kumu o kona hoea .ana mai i ka aii!;i maiihini, a hoakaka piha aku la no hoi ka moopuna i na mea nona ame kona kaikaina mai ka mua a i ka hope, elike me ia e" paanaau la ia oe. e ka mea helūhelu. 1 a pau pono ana akii o kana moolelo ika hoakakaia, i mai la ke kupunakane: ' "E kuu moopuna, aole loa he hana kupono no kekahi mau keikialii hala ole elike me olua, e hoomauia aku'ka haliainoia ana a e hoauw.anaia hoi olua elike me keia. E hoolana i kou manao a mai hookaumaha hou ; e hoihoi aku ana au ia olua inula o ko olua mau makua a hookuikahi hou ia oukou. O hele a ha'i aku o ko kaikaina eia av. ke kupunakane o olua. ua hiki mai nei," i Oiai ka Moi Gaio e haawi an.a i ke kauoha 110 ka hoomoana ana o kona mau pualikoa. hoi aku la ke kēikialii a hoike aku la i ka moi 0 ka lahui Magi o ka pualikoa nui i ikeia mai ai no ka Moi ia o Kina. j Ua hookuauluhiia loaiā ka moi o na Magi no ka loihi loa o ka Amiada hele ana, makemake lo.a oia- e hoike kokeia aku ka lohe ! iaia no ka hana a kela pualikoa nui o ka ikeia ana akii ai e ka'i mai j ana, a eia nae. ita hoor>au\q ae ia kaumaha onia i'ka wa a Arniada i i hoi aku ai a hoike imua ona. | He kupaianaha, wahi a ka moi ō na Magi i nalu iho ai, ka hele ana mai o kela moi mana nui o ke aupuni o Kina ma kela huaka'i lo.a a ineā no ka huli wale ana no e loaa aku ike e pili ana i kann "kaikamahine, a aia oia ma kahi kokoke loa ia manawa i kona kapitala. . la manawa o ke kauoha ae la no ia o kā moi e hoomakaiikauia na wahi apau o ka halealii mamua o ka hookipaia ana mai o kekahi aliiaimoku kiekie, a oiai e hoomakaukāiiia ana ka halealii, hoomakaukau iho la ka moi- iaia iho, ma ke kahiko anā iaia m'e'na aahu 1 kupono no ka hookipa ana m.ai i kēkahi' mālihini kōikoi no ka hele aku me ka ukaliia e kon.a mau ukali. Iloko o kela wa a ke alii e makaukau ana e kii i ka Moi o Kina | no k.a hookipa ana mai. ua ike hou ia aku la ke ku mai o ka e'a o ka lepo ma ke kukulu akau mai o ke kulanakauhale, a he mau miniike pokole mā ia hope iho, ua laweia mai la ka lohe he pualikoa nui ka i ikeia aku e ka'i mai ana no ke kūlanakauhale. Ua lilo keia lono hoolele hauli hou i kuma kaohi i ko ka inoi hele, a ia wa i huli mai ai oia i ke Keikialii Amiaela a noi mai la e hele aku oia e hui me kela pualiko.a nui hou'i ikeia aku la, a e ninau aku i ke kumu o ka hiki ana mai no ia kulanakāuhale. Ma keia hele ana a ke Keikialii Amiāda u.a lawe pu oia # i ke Keikialii Asada me ia. Ia laua i kokoke aku āi, ike koke aku la no laua oka pualikoa ia oka Moi Kamalāzama , na, ko laua makuākane. a o ka hana a ia pualikoa o ka hiki ana māi, i hele māi e huli ia laua. Ua nui ke kaumaha o ka Moi Kāmālazamāna no koiia kalioha ana e pepehiia na keikialii, a eia nae, ua hoomamaia ae ia kaumaha ona i ka wa a Gionada. ke alii koa ana i kauoha ai nanā e pepēhi i na keiki i hoike aku ai i ka mea oiaio aole i niakē na keikialii, aka. ua hookuuiā-eia e huli i ko laua wahi e pakele ai mā kekāhi aupuni okoa aku. O'keia ke kurhu o ko ka moi hoohol'o atia;e helē niāi e huli ia laua ahiki i ko laua lo.aa ana; in'a e loaa ana, iloko o kekahi aupuni. I ka ; ikē ana mai o ka makuakane i s hoehaehaia ka īiaau no ka manawa loihi i kana mau keiki, lēle mai la oia' a apo āku la i laūa iloko o kona poH, ā riō kekāhi manawa ko lākou hookah'e ana'i iiā "Wainaoā a ke kehau;" a o keia nō hoi ka makamua loa iloko o ke-1 kahi mānawa loihi, i hoohanini ai ka makuakane i kona mau waimakā o ke aloha kup'ōūli i awili pu ia me ka liauoli no kā hiii hou ana. īa mao ana āe o ka lākōii kumakenā ana, alaila hoakaka aku la nā keiki.alii i ka laua meahou, oia hoi ka lioea ana mai o ka Moi J <aio o Kina ia la hookahi nō, a ua makaukau ka moi e hookipa iāia i ka halealii, aka, no ka ike e ia ana mai pualikoa nui iia hookaulua iki ka moi i ke kii ana aku iaia, ā kena mai La iaia e hele mai e ninau i kā meā nana keia pualikoa nui o ka hoikei.a ana ae e ka elele. , "He pualikoa nui pu ka i ukali mai \ ka Moi'Gaio," wahi a ke Keikialii Amiada o ka hoakaka pu ana aku, "a aia lakou ma kela fuili o ke kulanakauhale kahi i hoōmoana ai." O ke kauoha aku la no ia o ka Moi Kamalazamana i kona mau pualikoa e hoomoana ma kahi a lakou e ku ana, a mahope o ko'ka moi ike ana lako a ua makaukau kona mau pualikoa apau i na mea e pono ai ko lakou noho ah'a, ukali mai la oia me kona mau aliikoa ukali mahope d na keikialii nō ka hele ana mai no ka halealii. Aole i mamao ia wahi a lakou o kā helu nui ana inai aia ia ana no e na kanaka ka ikeia ana aku o kekahi pualikoa nni hou e ka'i mai ana. ma ke kuleuiu hikina mai o ke kulanakauhale; o ka ha keia o na pualikoa ō ka hoea ana mai ia kulanakāuhale ma ia la hoo- ! kalii, a ma ka hoōmaopopo ai'u a lakou ame na mea apau, ma ke ala'hele mai v ia oke Aupuni o Peresia oke kā'i ana māi. I No ka makemake o ka Moi Kamalazamana e ike i ka mea nana j.i.a pualikoa nui, a mai la ia o ka hele ana mai, a heaha la ko ■ kumu o kona hiki ana mai, ka-iioha mai la oia i kana mau keiki e | hele aku e hui me ke kenerala o ia puālikoa a e niiiau aku, a e ku no hoi oia malaila a kali aku o ko laua hoi mai me ka luiaolelo. ! Ua pono keia manao ō ka makuakane i ka manao o na keikialii.. nōlaila, ua holo aku la laua no kahi o kja pūalikoa i ikeia aku ai e Va' ; mai ana, a ia laua.-i hookokoke āku ai imūa o kā moi nana e alaI kai ana i iiā pualikoa la, a m.ahope o ko laua haawi ana aku i ke aloha, me na auo hoohanohano apau i kupono e hanāia aku no kekahi mea kiekie loa, ninau aku la iaia i ka mānao nui o kana huaka'i o ka hik'i ana mai i ke kapitala o ka Moi o ka lahui Magi. O ke kuhina nui e hele pu ana ma ka aoao o ka moi ka niea nana i pane mai i na ninau apau a ke Keikialii Amiada o ka ui ana aku i ka i ana mai: "O ka moi au i hoolauna māi la iā oe ua kapaia ka Moi Sakemanā o na Mokupuni Kaledāna, a no kekah» mānawa loihi a māi kahi ināmao loa m.ai hoi oia'o ka hele ana mai nei me keia pūalikoa nui au e ike mai la, no ka huli ana i kana kēiki i nalowāle jnai iaia mai no kekahi mau makahiki loihi. '"U.a hele mai nei' oia me ke ano naauauwā no ke aloha keiki, me ka manaolana poho e loaa ana paha kana keiki a aole pahā, aka no ka makemake e loaa kekhi ikē e pili anā nona, malia ua loaa paha ka ike i kā moi o nei aupuni nona, pela oia i kipa mai la. -'O ka inoa o kana keiki oia ke'Keikialii Kamal.azamana; he mau makahiki lehulehu kona nalowalē ana 'mai ke aupuni mai, a mai ke alo mai hoi o kona makuakane, a oiai o kana keikikane hanaukahi wale no ia a o kana punahele hookahi no hoi ana i kela aku ai kona aloha mamua o na poe e ae, ua lilo kon.a nalowale ana i mea hoomokumokuahua loa i ka noonoo o ka moi, a pela oe e ike māl la iaia i nei wahi. "Ina ua mahu'i iki oe, a i ole, uā loaa pāha kekahi ike maopopo loa ia oe no ua keikialii la, e hauoli loa ana kā moi ke hoike ae oe iaia ia rriea," ā hooki iho la ke nui i kana kamailio ana mai. No keia hōakaka a ke kuhina nui, noi akU lā ke? Keikialii Amiada e kali iki lakou mālaila, a e hoi hou oia ihope e hoike aku ai i ka moi i ka hana o ka lakou o ka hiki ana mai; a iloko o ka manawa pokole e hoi hou mai .ai me ka pane mai ka moi mai: Oka huli mai la no ia ona keikialii hoi hou no kahi ka Kamālazamana e kali aku an.a, a pupuu hoolei loa ku ana imua o ka makuakane, a hōike aku la i na niea apau a nui i hoakaka mai ai no ka\hana ano nui a ia pualikoa nui o ka hiki ana mai. "Na.ka Moi Sakemana o na Mokupuni Kaledana kela pualikoa n'ui a kakou i ike aku nei, o ka moi ponoi no ka mea i alakai mai la a i mai nei ke kuhina nui he huakai imi keiki ka ka ka Moi Sakemana, a o ka inoa o ua keiki la oia o Kamalazamana, he keiki i nalowale mai ke aupuni mai no mau makahiki lehulehu. 1 (Aole i pau.) • , I