Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 39, 29 September 1916 — HAUKEKE. [ARTICLE]

HAUKEKE.

I ka poe heluhelu o ke Kuokoa, e hauoli iho e nana wale ae no hoi i ke poomaoao e kau ae la, a e awihi wale iho no hoi i na hoomaikeike alakai wehewehe ano ana, penei: HAUKEKE—Maihea, a no keulia la i hoea mai ai o Haukeke) . O kuu kamaaina i ke anolo keia huaolelo, a o kakou no paha"ira; Ilawaii apau, eia no kona ano a hiona maoli: Akahi—Ua hoea mai ka haukeke mai ke anu mai, o ke ano me he la e ma'i iho ana, a i ole e ma'i i'o ana no paha. Lia mai la ke kino a ano mueeke ae la ka alualu, a ma ia hope īho, owelawela a weia mai la, o ka haiawai i'o no ia me ka ma'i. Elua—Ua hoea mai o haukeke a he kau ae. iiuna o kahi mea, mamulvyo fca neho lokihi ana o ja mea iloko '«'lkahi anu, e laa paha ka wai, kai, rumi e hanaia -ana ka hau, a iwaho no hoi o kahua, kahi a ka makani e pupuhi mau ana. Ekolu —Ka hiona hoike no haukeke un hoea: I—He kapalili a o'nioni ke aluna ame ke alalo o ka waha; 2, he naka a haaiulu ke kino holookoa jtie ka olehrt o na maka a ano malolii mai. Malie he mau mea no koe e wehe'weheano ana no haukeke( i koe i ka mea kalai, a e oluwlu'no ka poe e. heluhelu ana i keia e hoomohala aku no lakou. Heaha la ka manao nui no ke kukulu ana ia haukehle, i poomanao e kalai ai? Ae, eia no: Nou no e ka lahui Hawaii! I keaha laf Iska lia a pue hoi paha i ka nohona iloko o ka haukeke a ka nele ame ka ilihune, -a o ko' kakou ma'i nui loa keia. ' He ma'i e make mau ai ka ulu, ka lnha ame ka holomua ana o kakou na Hawaii ame na mamo āku a kakou no ieeia mua aku. Eia ka Ahahui Puuhonua i hookumuia e ke Alii Kuhio Kalanianaole, me Rev. A. Akana, ame kekahi poe kupono e ae no, e olelo ana, '' Ahahul Puuhonua! o na Ha^-aii." He ahahui i manaoia, maloila kakou e hoi ai iloko o ka noaona hoakoakoa ana ma ke ano, he ohana hookahi e noho ana no ia kino i kamliia a hookahi, me ka ikaika i kawili ia a hookahi, me ke ola i kawili ia a hookahi ame ke aloha auanei e kawili ia ana a I liookahi. A hoi kakou e na Hawaii me ka manao ohohia a nopa o ke ano mili ole iloko o ka Puuhonua, ma ka lilo ana i ! poe lala; a ke olelo ae nei au, o ka I hiki mai ia o ka ikaika iluna o I kakou. na Hawaii, e peku aku ai ia haukeke o .ka noho lopa- -ana» iloko o ka nele ame ka hune a i ka lanakila o 1 ka noho lako a holomua ana ma 'ka ninau dala. • O ka ninau dala, o ia waie no ka ninau ko'iko'i hookahi o na Hawaii e noho raau nei iloko o ke anu, maeele, huihui, kuululu, naka a haukeke i ka lia a ka ilihune. 9 Eia ka Puuhonua ke kukala mau nei non'a iho i na Poalima apau maloko o kana nupepa ponoi iho no o ia inoa no, e hoike ana i na kahua hana i hooku ia ai ka ahahui i oleloia, o ia no ko kakou hoi ana a noho akoakoa maialo o ka inoa Puuhonua, a mailaila ae e mohala ae ai na ouli no ka nee ae o na Hawaii no ka wa e hoea mai ana. Eia no kakou ke ike nei me ka hoohewahewa ole, me na maka no o ka kou e nana aku nei, a ua h.ele a l#w& ka j ike i ka lawelawe imi loaa ana a na j haole. ' Aole o ka hele. ana o ka haole a 010 iloko cf ka lako, he mea la hoi iu e ku hookahi ai a imi hookahi no la hoi; aole pela! E hoi ana no lakou i ka no hona hoakoakoa ana ma ke kukulu akahui ana a banako no hoi. O ka manao nui o ia ana, i wahi hanai aku i ke ola (dala) o ka hana e ka 'ika 'i ia ana e kela ame keia o lnkou (haole) iho. O ko kakou poino nui Jqa keia mai kinohi mai a keia la no', o ka nele loa i na wahi (banako) e hanai mai ai ia oe e ka Hawaii, e ulu ae ai oe ijoko o kau lawelawe hana ana, a oiai, o ke dala wale no ka mea e kuai a paa kahi hana, aole o ka nele? Eia ka'u mea e kamaaina loa nei i na banako a na haole. Ina o oe e ka kanaka Hawaii ke hele aku e aio wahi dala, eia ka ninau e waiho mua ia mai ana ia oe: Aia ihea kou aina? Pehea ka nui? Heaha na mea malunal Heaha> ka t waiwaiiol I kou pan« arta i naninau, a eia hou ka pane Aole i lawa ka waiwai hoopaa; no ka huina i manao ia. O ka hana a ka banako a mea dala e ae o ka anunu mai me ka nana ole ia o kou pono ma ke ano maikai a kaulike. Eia hou: O na kikoo pepa„dala o na banako, a ano e ae e loaa nei la kakou e olelo ana, hele ma ka banako nona ua kikoo la, a ia oe ahiki a waiho aku la i ka haole nana e hooko ia hana, eiai ka olelo a ua haole la "Aole au i kamaaina mua ia oe, e hele 'oe e noi ,_i kahi mea i kamaaina ia makou e hele mai i hoike e kakoo nou ina l'o o kou inoa keia." E nana mai e na Hawaii i Kou poke 'o wale ia e hookamalii wale ai o ke ano haahaa h'aalele ino loa. Heaha la ke kumu o keial Eia no: Ua nele loa na Hawaii i kahi e hanai mai ai ia lakou i na kokua ana, e laa ka banako a ano e ae e hiki ai ke kokua ia kakou na Hawaii, no aa hoo* j

hana ana e hiki ai ke ulu ae na Hawaii no ka wa e mai ana. Ihea ana la e hookoia ai kela li'a ana nou e kuu lahui e hoowahawaha haalele loa ia no ka ilikole, puhikole, poke'o, poka'o, pauaka, |opa, piliwale, makilo, palaualelo, uhaai, uhauha, ]u, kiloi wale, noonoo ole ame na ouea he nui wale? ' no ka'u wāhi e noi haahaa aku nei ia oe e kuu lahui Hawaii a ka nonohua haalele no hoi, ao kanaka oJe ae no hoi, a oia keia: E hoi e kuu lahui i ka umauma i ka umauma, i ke kipoohiwi i kē kipoehiwi, i ka puuwai i ka puuwai, a i ln<okahi 0 kakou kino ,o ia hoi ka "Ahahul Puuhonua o na Kanaka Hawaii." Me ka Lunahooponopono ame na k£iki limahei o ka papapa'i ka'u hoomai'kai. '' 80L0M0N K. KAULĪLI. Lawai, Koloa, Kauai, Sept. 12, 1916. — PAEIS, Sept. 23.—Ma kekahi halawai i malamaia e ka poe kaukanawai Palani i noho ai i nehinei no ka noonoo ana i na hana e hoomauia ai o ke kaua, ua hooholo ia hale e hoopuka aku 1 kekahi aie dala nui no k'e kaua o 8,838,000,000 francs. He huina nui keia i kohoia e ke kuhina kaua ma ke ano ua lawa loa ia e hoomauia aku ai ke kaua no ke koena aku o ka makahiki.