Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 29, 21 Iulai 1916 — KA HALAWAI MAKAAINANA NUI A NA REPUBALIKA MA AALA NUI KE OHOHIAIA O KA POE HAIOLELO KA HALAWAI MAKAAINANA REPUBALIKA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

KA HALAWAI MAKAAINANA NUI A NA REPUBALIKA MA AALA

NUI KE OHOHIAIA O KA POE HAIOLELO

KA HALAWAI MAKAAINANA REPUBALIKA.

Elike nie ia i hoolahiiu e n:i iilakai 0 ka Aoao KalaiaLna Repubalika i kahi wa i lmla ae nei no ka malaina ana 1 lialawai akea o na makaainana ma ka Paka Aala, a o ke alahele hoi e loaa aī he manawa no ka lehtflehu e lohe ai i ka hoike o na hana a na elele o ka aoao i hoouna ia nkn no ka ahaelele wae moho Peresidena ma Kikako; a i loaa pu ai 110 hoi lie manawa e lohe ai ka lahui i na hoakaka mifnao ana no •na kahuahana lahui ame ke kahuahana pu a ka aoao ma kj?ia Teritore i hooliolo lokahiia e na elele mai kela a mai keia mokupuni īhai o kakou nei, ua hiki i'o mai ma o ka liookoia ana o ia mau upu ana, ma o ka malamaia ana o ia hana ma k'e ahiahi, hora 7:40 o ka po o ka Poalua aku la, ma kalii 110 i hoikeia ae la maluna. Ka Bana Hawaii ame ka Lelmlehu Ma ka hora eono ponoi o kela ahiahi, ua hiki ae la na keiki puhiohe o ko kakou bana ma kahi_<x ke kahua o ka hana i kauohaia, a ma o lakou la i konoia mai ai ka nui lehulehu o na mana. o ke kulanakauhale nei e hiki aku no Aala Paka, no ka hoolohe ana i ka leo alii, ka hiwahiwa, ka pulakaumaka, a o ka elele alii, ka mea aloha a ka lahui lona Kuhio Kalani* anaole, a e lohe pu no hoi i ka leo. o ka Mea Hanbhano John Lane, ka Meia, ka hilu, a o ke kamakahi a kona lahui, ame na alakai kupaa* naue ole .a naanao o ka ao&o. Elike me ka maa a kuluma mau i ko ke kulanakauhale nei ma na wa kalaiaina, pela no na hiona mua i ikeia aku ma keia ahiahi mamuli o ka lilo mua,ana na ka bana lahui ka hoonanea. ana i ka lehulehu i akoakoa aku. He nanea a maneo mai hoi kau i ke kani, hone, a hone a hone a na hokeo. He mea i ike oleia i na makahiki i hala aku ,a i keia au malalo o ke alakai ajia a ke kumu Peter Kalani, ua leleoi ae ka maemae o na leo mele malalo o kana alakai ana. Mahalo no a

nui ia oe e Peter Kalani no keiā kalena kamahao i liaawiia mai ia oe mai I iluna mai. A ko hoomaikai pu nei ij ka Meia no ka puuwai hamama a aloha lahui ma o kona hapai ana ae ia oe e Peter Kalani ma keia kulana au e ]>aa nei. E hoomaikaiia ka !\leia r.ane ani(* ka puhaka nana oe i hanau mai. K hoomaikaiia ka la o kou oili :ui:i mai i ko keia ao malihini. E hoomaikai ia kau alakai aupuni ana oiai keia mau la kupilikii a nele tlala mn- ! muli o na hana hemahema a ka ahaole-! lo o ke kau i hala aku la, a ka lehulehu e kuhihewa nei ma o ka hoohihia wale ana aku 110 i kou ihiihi. Ka Manawa no ka Hana He hora okoa a oi ka manawa a ka hana lahui i hoonanea mai ai i ka lehulehu me na mele like ole e iini ai iloko; a o keia no lioi ka manawa a ka lehulehu mai na wahi Hke ole mai e momoku nui ana no Aala Paka. T T a hiki ole ina noho i hoomakau» kau ia ke hoolawa i ka nui o na makaainana i hiki ae, a he mau tausani e kuku ana iluna me ka hookeke nui; n iloko o *ceia nui hewahewa o ka leliulehu i akoakoa ae, ua onipaa iho la no nae ka maluhia mai kela ame keia ])e'a oke anaina. He kamahao maoli keia. He mau ouli nani maoli keia e hoike okoa mai ana no ka pili aloha a kupaa o na makaainana mē ka elele alii aloha, me. ka Meia puuwai hamnma, na alakai o ka aoao ame ka aoao )mi; a no ka lanakila pu o ka aoao ma ka hooili kaua o keia kau e hiki mai ana. 1 ko na keiki puhiolie lioopau ana i ka lakou hana maemae i ka hoonanea puuwai, a oiai, ua hiki mai i ka manawa i hookaokoaia no na hana oia po, ua komo mai 1 ana alakai hoomanawanui o ka aoao iloko o ka hale puhiohe inalalo o na liookipa ana a ka Meia John C. Lane, ka mea hoi iaia na alakai ana i na hana oia po. " Mau no ka maikai o ke ola kino o ka Elele Alii," wahi a kekahi poe. "Hiehie no ke kulana o ka Meia," wahi a k&hi poe. "Aia ka Anela o .Haili ke keiki kui pua lehua o Hilo," a he ntii aku na leo malialo no ka Elele Alii, ka }kfeia, no Kiwini, no ka Mea Hanohano ka Haku a o ka Visi-Ivauna o na harela poi \Vm. C. Aem, kā makua hou o na keiki vepa ATchibald Mahaulu, ame ka nui o na alakai ma ko hikou wa o ke komo* ana mai iloko 0 ka hale v pohai. He iwakalua tninuke i koe kani ae ka hora 8, ua ku mai la ka Meia a hoo malu mai la i ka halaWai me keia mau olelo wehe mua: "E na leele o Honolulu aina aloha, na keonimani o ka Ua Kukalahale ame na makaainana o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu, aloha na haku makaainana o'u." "0 ka manao nui o na hana o keia po, oia no ka hoike ana aku imua o oukou i na liana a ke Alii aloha Kuhio ame Hanale Laimana o Puna aina onaona i ka hinano, ma ko ano o laua na elele mai ko kakou home aloha aku nei i holo aku no Kikako no ka wae ana i ka moho Peresidena ame Hope Peresidena no na .mokuaina huiia o Amerika; a pela pu no hoi me ka hoike ana akiu ia oukou 1 ko kakou kahuahana kuloko nei i apono lokaliiia e na elele i noho ma ka la i nehinei; i loaa ai ia onkou e o'u mau haku makaainana na hoonaauao kupono ana iloko o na keehina hana like ole e pili ana i ka hooholomua ana i ko kakou mau pomaikai." "Me keia mau hoakaka pokole ana, ua loaa ia'u ka hanohano, ano, ma o ka hoolauna ana aku imua o oukou e o'u mau makaainana alolia i ka haiolelo mua o keia po. Aole oia he malihuii ia oukou; aka, ua kamaaina mau no kona mau helehelena ia oukou. Oia kekahi o na kakoo ikaika loa o ko kakou aoao, a he hoahele, hoapili, hoaohumu a puhenehene pu me ka Elele Alii aloha a kakou iloko o na wa kalaiaina no na pono pilipaa o kakou na makaainana. E naue like -ana i ke alapoko, ke alaloa, ka la, ka ua me ka

makani mai kela ame keia pe'a o ko kakou aina. "Nolaila, eia au ke hoolauna aku noi i ua keonimana la nona ka aina aloha i olelo mau ia: Aia ilaila ka makani, Aia ilaila ka ua; Aia ilaila ka la, Aia Ilaila ka lehua; Aia ilaila ka naue. Eia hoi imua o oukou o S. L. Desha (Kiwini o Hilo) ka haiolelo. mua o keia po. Hou. S. L. DeSha "E ko Honolulu nei e—He onawaliwali ko'u ma ke kino. M.e ia ano nawaliwali no au i haalele aku la i ko'u home ma Hilo a holo mai la no na hana o ka aoao aloha o kakou, oiā keia, halawai o kakou maanei i keia po. No keia nawaliwali o'u ua kapaia mai nei au e kekahi no o jmakou he lio piula. "E o'u mau haku makaainana, he manaoio mahani ole ko'u i ka aoao Repubalika. Oia ka aoao no ka holomua o na hana like ole iloko o ka aina. O ia ka aoao o Aberahama Linekon» ame Makinele ame na tausani o na nakaainana i kulu ko lakou koko no Ka pulama ame ka makee ana i ka inoa maemae o ko kakou aina; a oia wale ro hoi ka aoao kalaiaina iloko o ko keia ao i pnlama i ka ihiihi ame ka laahia o ka hae hoku no ia aoao au i ku ai a ke nei no a mau aku. He manaoio ikaika loa ko'u i kona mau kahua hana, kona mau loina alakai aupuni; a he hilinai raau hoi aia iloko o keia aoao Bepubalika na kanaka mikiala hana no na pono holomna o ka haku me ke kauwa, ka waiwai ame ka ilihune, ke kaulike ame ka makee i ka pono laula. He hilinai nui au iae*ka paulele kapekepeke ole maluna o ka Mea Nui ka Mea Aloha a kakou ka Elele Alii J. K. Kalanianaole no kona kulana kanakamakua oiaio. wiwoole, aloha makaainana oiaio, kupaa, hoomanawanui pauaho ole. Ke- hilinai pu nei no hoi au i na lawelawe ana a iia alakai hoopono oka aoao o kakou.

'' E Honolulu e, hookahi a'u mea hauoli nui e hoike aku imua o oukou i keia po oia hoi: la'u iloko o ka ahaelele ma ka la i nehinei ame ka po nei> ua loaa ia'u na hooia ana i ko ka lokahi ame ko ka maluhia noho pu ana mai me na hoa elele hana 'kahualiana; ua lawelaweia na hana me ke kuio. He mea na'u i hauoli nui ai ka hoea ana mai o na hopena maikai mai la hoomaka ana a hiki i ka pau ana o ka makou hana. Pela no au e hoike e ae lei i ko'u manao he hana pupule wale no na kekahi moho e ae ka manao ana ae e holo ku-e mai i ka Elele Lahui aloha J. K. Kalanianaole; oiai, ua hoopaa, hooia, kakoo a hoohiki na elele apau iloko o kela ahaelele e kakoo ana i na hana a ka Elele Alii aloha a kakou no kana mau hana o ka wa i hala. Kolaila auhea ke ko-wa i koe e loaa ai he manaolana no kekahi moh'o Repuhalika ke paonioni mai i ka elele aioha a ka lahui. A ina no e hōaano hou mai ana na Demokarata pauaka i keia kau aole no ia he meā no lakou e lanakila ai. (Aloha no ka hoi ka Pauahi Bunch.) •' O kekahi o na mea a'u e hoike aku ia oukou no na leta i loaa mai ia'u mai ka'u keiki niai e noho la ma Wakinekona. O ka mua ae keia o ka'u keiki e noho nei he kakanolelo na ka Elele Alii a kakou, a eia kana mau olelo ia'u ma kanā leta: * 4 Ile kanaka- nui maoli o Rusawela a ke kaulana. a ke nana aku nei ka lahui iaia he alakai naauao, wiwoole a kupoho e loāa hou iaia ke kulana Peresidena ma keia kau elike me ka uee ana a ke au o ka manawa e nee rei," a he nui aku kana mau olelo e ke-ha ana i ko Kusawela ano, a ma ko'u noonoo iho, me he raea la, ua lilo ka moolelo o na la o ko Euaaw-ela ola ana i mea niii loa i keia keiki. a 'u; a he ano Kusawela maoli iieia- keiki a'u ma ka'u noonoo iho.. "Oiai au e hēluhelu mau ana i na manao ona palapala a ka r u keiki, ua li>aa mai la ia'u he ope nupepa ame na leta mai ua lei nei nō a'u mai Wakmekona mai, a maloko o kekahi oia Eiau leta eia kana mau. olelo: * 4 E kuu mea aloha he makua. Ua hnike mau aku au ia oe e papa no ko'u lilinai nui ia Rusawela ma ke ano i n\oho Peresidena. He keonimana o ke kulana kalaiaina pookela, he koa no kona lahui. Oua kanaka la a'u i paul< le nui aku ai e kuu papa. alolia, ua pii ae oia ma kft oioina pookela o ke kaulana. Ua waiho aku oia i kona jr-oa maluna o kona wahi moe me ka hoopoina ana i ka hanohano o ia mea lie inoa Peresidena, _ a maluna o kona uluna ua waiho iho la oia i kela ma ; hiole o ke kaulana a koa oiaio he alakai no na holomua; ame ke kookoo i alanaia me na hoohiwahiwa o na hana kaulana a holoinua a-ka aoao Repu-l-nlika ūa pane mai lā oia i na hoanoho o kona halau-hale hou i ke;a mau oleln o ke aloha >aina oiaio: "E ala kakou- E ku iluna!! E nana a e hoomanao hoi i na hoku kinikini o ka Aoao Mua o kakou. E hoi a mai lohi. E hoi koke nd ano a e malu mai ka wiwoolē, &e kuokoa, n» pono ame i\r» pomaikai o ke 6rand Ōld Pa.rty maluna paliahi o kakou.

"Ma keia e kuu papa aloha, ua hana ae o Busawela i ko- pookela loa o na hana kaulana; oiai, i ko keia ao he mea imi nuiia me ka ikaika keia mea o ka hanohano, na inoa kaulana, a pela aku; aka, o keia kanaka a ke kamahao nui wale ua kapae ae oia i kona hanohano iho; a ua nana aku i kona mau hoa'makaainana, kona aina hanau ame kona hae waiwai makamae a laha ole. "A i keia la aia ka aoao Bepubalika ma ke alahele malaelae no ka lanakila no ka noho mana hou ana ma na paia o ka Hale Keokeo ma keia nee ana aku me Charles E. Hughes (the -100 per cent Amenean) i Peresidena no rika Huipuia. •'Nolaila, e kuu lei aloha kuu papa, eia ka aoao Repubalika ke lokahi nei ma na hana; a o ka hua oia mea he lokahi oia no ka lanakila.**Ua hoike pu mai no hoi k§ Anela o Hilo i ka moolelo e pili ana i kekahi wahi keiki uuku hooko kauoha ma ka wā a ka Emepera Napoliona e hooilikaua ana ma na kula one o Aigupita; oiai na aumokukaua o Enelani e kaua ana me na aumokukaua o Palani ma ke kaikuono o Abokia. Ma keia wa o ka hooilikaua moana mawaena o keia mau aupuni a 'elua, aia he keiki uuku maluna o kekahi mokukaua Pelekane, a he keiki maemae hoi v o kona mau helehelena, aoke kapena o ua moukaua la o ka makuakane no ia o ua wahi keiki la.

Oiai na poka lehulehu a na mokukaua Palani e lele ana ma kela ame keia wahi o ka moku a ua jrahi keiki uuku la e kau ana; a mamuli o kekahi !nianao i ulu ae iloko o ke kapena a makuakane hoi o ua wahi keiki la no kana mea e hana ai, ua kauoha aku īa oia i kana keiki e Kupaa ma kahi ana e ku ana; aole hoi e haalele ia wahi a hiki i ka loaa hou ana aliu o ke kauoha mai iaia aku.

Me keia kauoha ua haalele iho la ua makuakaue la i kana keiki ame na, kaina wawae awiwi i hele' aku ai oia e haawi kauoha i kekahi o kona mau nliimoku; a iaia ma keia alahele ua liu mai la oia 1 kekahi o na poka a ka enēmi, a waiho* aku la maluna o ka ]>apaliele o kona moku e hauu pina-pina-'i ana no ka manawa hope loa me ka ike ole akii 6 na maka o keia keiki 'u.uku aloha i keia poino mii luuluu i halawai mai me kona makuakane. A i ka hala aiia he. hapalua hora mai ka wa o keia poino i loaa ai i ka mak\iakane o ūa wahi keiki uuku flloha wiwoole la, ua hoomakti mai la ke ahi e a i ua moku lā; a he wa keia no kela ame keia ōla uhaiae oluna o ua moku la e lele ai noloko o ka moana me ka haalele ana iho i uā wahi keiki uuku la. I ka ike stna o ua wahi keiki la i keia pilikia, aole ia he mea nona e haaiel'ē iho ai i ua -waiii la; oiai, aia mau iloko o kona houpo ka leo kauoha naue ole a kona makuakane aloha i kauoha iho ai iaia; Pai'o mai la iloko 0 k6na waihona noonoo keia mau inea elua «ia* hoi: E hoole ai>ei au ika leo kauoha o kuu makuakane? Ina pela alaila aole au he keiki nana, aole au lie pua a kaina nō Enelani. Aole au e pono e kapaia he kanaka. E holo anei au i paleele ai ko'u ola? Ina pela alaila ua epa ā hoohiki hōopunipuni aku au i kuu Akua a imua o kuu makuakane. Me' keia mau manao e paonioni ana iloko ona ia manawa, ua wehe ae la oia 1 kaiia pahikaua mai kona wahi ae «> lewalewa ana mā kona aoao me ke kuhi ana iluna ame ka leo nui moakaka ua kahea ae la oia: "E kuu papa, e haalele anei au?." Aole he leo pane no ka ninau a ke leeiki opio; a no ka pane oie mai o kona makuakane ua kahea hou ae la oia: ''E kuu pāpa aloha, e haalele anel au?" Aole no he leo pane no kana ninau, a i keia wa uā pinapina 'i hou ke keiki aloha a hooko kauōha i kana kaI hea ana ma ia ano hookahi no, oiai aole he manawa i koe ne kona pakele, a no ka wa hope loa ua kahea ae la oia i' keia mau olelo e mokumokuahua ai ka "noonoo:

"E kuu papa! E kuu papa!! ,Aole au e' ku-e a e kumakaia i ka koohiki a'u i hoopaa ai." Me keia mft\i huaolelo i naio. ai ka pua, _ke kama, ka hiwahi"wa, ka lei aloha, ka opio wiwoole a Enelani, a uhi na wai o ke kaikuono o A'ookia. Nolaila, ē na Eepubalika, e lawe i ka- ihoolelo o keia opio me kana hana pookela ō kā-hooko kauoha, e kupaa, e wiwohle, e koa me ke aloha no'u iho, kou aina, kou lahui, ka Elele Alii aloha a ka lahūi. Nolaila, e Honolulu e, i nana au a ua hana pono oukou, hookuu mai a'u i ka ipu maka'nl iki; a i oTe, i ka ipu makani nui elike me ka oukon e kauoha ae ai. A no ka oukou maikai i hana mai ai e kauoha ana āu i kā La OiU ma Haehae e hele māu māi e' kipaku i.ka pouli a"me ka poeleele mailoko aku ou e Honolulu, i ole ai e ponāīoia ke Grand 01d Party. sMe ke aloha nui no ia kakoū apaii. Jack: Atkinson anfe KāAu% Alakai a na Hoiomua E na makamaka:—Ma ka malama O lanuari i hala aku la, ua malama' ae ka Aoao Kalaiaina Holomiia ma o kona ma"u komite lahui lā he halawai no k'a n6onoo a hookahua ana i ka meā aia aoao e hana ai. O ka ninau nui koikoi i laweia mai a noōnoo e ua halawai la, oia no ka imi ana, ka' noii anā e loaa i alakai, he alakāi hoi i lawa' ihe na haawina o ke kulana pookela; he alakai i loaa na manao no ka hoopakele ana i Ka lahul mai na hooj)oiri'o kuwah'o ia mai; he alakāi hoi i makaukau ma'u me na loina alakai no na hana kuloko e holomua ai ka aina; a e ku ana hoi maluna o ke kaulike ame ka oiaio laula Kō'epa oleia. •No ka mana'wā o eha makahiki i aui ae nei o ko ka Aoao Hōlomua ku āua, a iloko o keia kowa o ka manawa, ua

paio aku oia no na pono holomua a laula o na makaainana Amerlka. Ma ke kulana he aoao kalaiaina ua halawal' mai oia me na poino o ka manawa ma ke koho balota ana o ka wa i hala. Aka naie, ma na loina alakai hookele aupuni naauao a pookela o keia wa e nee nei, aia no he mea na ka manao e hauoli ai ma o ka hapai a hookoia ana o koua iini; a he mea oiaio ua lilo ia mau upu ana i loina alakai na ka lahui Amenka e hooia ai elike me ia e nee nei. Ua awaiaulu kaakoluia na hilinai ana a ka lahui Amprika o ko makou aoao no keia Kusevela, a o kana mau kuhikuhi a alakai naauao ana ua kukuluia maluna o ka pohaku uliuli o ke aloha hoakanaka a aloha aina pookela; a ma na paia e hoopuni ana i ka ha-lau-hale o ka Aoao Holomua ua okomokomoia aUu me na pohaku laa o ke k<tt»' ōiaio i makee i ka ihiihi. ame ka hanohano kilohana o kona aina. O Eusevela ke kama o ka ke keiki a ke kuokoa a o ka makahiapo o na koa o ka wiwoole. He mau la wale no i hala ae nei, ua n'oho ilio la na ahaelele wae moho peresidena, a ko makou aoao, a pela no hoi me ka ko na Hepubalika, ma ka manawa hookahi, aka, ma na wahi lilee ole nae .a elua maloko o ke kulanakauhale o Nu loka. Ua wae a koho ae ka Holomua ia Busevela, a o na Repubalika hoi ua wae ae lakou ia Charles E. Hughes. No ko na Repubālika wae a kakoō ana ia Charles E. Hughes, ua lilo no ia i mea e liauoli nui ai no nn Holomua; oiai, o keia moho peresidena a na Repubalika aia me ia na loina alakai apau a Rusevela; a no na pono ame na pomaikai laliui ame ka lanakila o ka Aoao Repubalikā,'ua ku ae o Rusevela ma ke poo o ka laina o na Holomua a haawl aku la i na kakoo ana i ka moho a na Bepubalika. A ma keia wa ua haliipaa a hookuonoono pono iho la ka lokahi ame ka maluhia maluna o keia, mau aoao kalaiaina elua i hoi ae la a hui lioii i hookahi; a ke oni ikaika nei rio mua a no ka lanakila nui. ✓ O 1 keia loina alakai mai la ma' ka aina makua i hoewe paaia malalo o ka lokalii, ke noi ikaika nei au ia oukou e lawe akua hana, a e loaa no ka lanakila ia kakou. Me ke aloha. liunakaiiawai Hale Kikeke o Hawaii Nani wale hoi ko'u lohe a'na iho nei i ko na keiki puliiohe nei pa-k'o-li ana ae nei iii' Imi au ia oe e ke aloha, Ma ria paia aala o Puna; Ihea oe i koalea hele iho nei, Hoi mai, hoi mai no kaua e pili hou. No leeia mau lalani mele hoonane puuwai a'ii. i lohe iho nei, pela au i konoia ihai ai e kalahea _aku imua o oukou' e ko Honolulu nei. Ina eia he nul iwaena o oukou ua hele a lmalele mai i.ka Aoao Repubalika, eia ka leo o ke ola ke hea aku nei: HOi mai', ttoi mai no kakou apau i hookalii. O ka lohe ko oukou a malama. Eia ko Huwaii keiki ke hoi nei. Ka Elele Lahui J. K. Kalanianaole, ka Lei a Pua Laha Ole a ka Lahui E o'u mau haku makaainana o ka Ua Kukalahale o ke Taona nei, aloha oukou:—Eia mau me a'u na hoomanao mau ana no ko kakou mau pono. Eia mau no ke hekau mau nei ma ko'u puuwai na kokoia ana a na manao aloha ikaika no_ka paio hoomanawanui ana i ko kakou mau pono ma Wakinekona. Ke hauoli nei au i ka hoi liou ana mai o kā maluhia ame ka lokalii a noho alii hou iloko o ka Aoao Repubalika o kakou ma Hawaii nei; elike me ia a'u i ilee aku nei ma Amerika, a kakou pu hoi i loaa ai na hoomaopopo ana no ia mea.

Aole keia he manawa na'u e hoike aku ai imua o oukou i ko'u mau manao pili kalaiaina maoli ma na ninau apau i pili i ko kakou aina; oiai, aole i. hiki mai ia maiiawa; G ka'u wale no e hoike aku ana imna o oukou no na mea no ia a'u ame ka ko'u hoa oia o Henry Laimana o Hawaii i hana ai'oiai maua ma ka ahaelele wae moho peresidena a ko kakou aoao Eepūbalika i noho ai ma Nu loka.

He hana nui ko'iko ka iml ana i ka maua mea e hana ai; oiai, ina maua e haiia pupuahulu ana me ka hākUo ponō ole i ka manao o na kanaka ko'iko'i o ka aoao i k'omō mai iloko o kela aha'elele; alaila, e nele ana maua me na hilinaiia; oiai, be poe senatoa a poe lunamakaainana kekahi i kohoia i mau elele n'o keiā ahāelele wae moho peresidena. Nolaila,. ua lawelawe māua i ka maua mau- hana me ka nihinihl ame ke akahele loa i ole ai e eha a nuha kekahi; ā i ka hiki ana mai hoi i ko'u wa e noi aku ai ia lakou no na kokua ana mai ia'u i loaa ai'na pono ia kakou, aole a lakou mau ku-e ana mai, oiai ua hanaia aku ka hana' maikai ia lākou. - Ke manaoio nei au eia ke au o ka lanakila no ke kulana peresidena me kakou e na Repubalika; oiai, ua makau a manāka māoli ka lāhui Amerikā mai kela ame keia huli o ka liinā i na la"welawe aupuiii ana a Wilaon. E nana i na hana luku waleia o na ola Amerika ame ko lakou mau waiwai ē na kanaka' hao wale iloko o Mekiko; ka Kelemania mau hana oia ano hookahi no ma na kai o Europa. Ka hookomo ana mai no i na waiwai o kō na āina e 6 pāonīoni nie ko Amētik'ā māli wā'iwai kuloko; ua ike o Wilson i konā kuhihewa nui ma iā hana ana. ana i hana iho nei a hooloii hou. Aole no hoi he mau noonoo a hopoKopo ānā i koē T keia wa rio ka lanakila anā o lea Aoao RepubāTikā ma ka Aina Makuā; oiāi, uā hoi N mai na Holomua a kakoo i ka Aoao Repubalika. Ke m'ākemake nei au me ka iini nui ana e nooūōo pono kakou i ka wāiwai nui o keia mea o kā loka&i'. Elike me ko Amerika lokahi anā mai la pelā no hoi kakou ma Hawaii nei e lokahi ai. Eia no hoi kekahi mea ano nui loa a'u e o'u mau haku makaainana e ā'o a e kam leo a'ku ia- oukOu. Eia oukou ke ike nei me ka ole i ka popilikia o~Tte Kulanakauhale ame Kalana o kakou nei i keia mea o ke daia; a ihamuli oia kumu ūā alakai hewaia. ko oukOu mau nōonoo ana e hoohewa i ka Meia aloha a kakon am'e ka Papa Lunakiai me ka pupuahulu, oiāi nae ,ina oukou e imi a i imi pono i kahi i hoea mai ai o keia pilikia nui, e loaa no iā ia oukou, aole ia āoai ka Meia ae ame ka Papa Lunakiai; aka, mai ko kakou ahaolelo kuloko mai no

ia. 0 ke kumu mua loa o keia pilikia i hoea mai ai aia maluna pakahi o oukou apau e o'u mau haku makaainana mamuli o ko oukou koho i na kanaka aole iwikuamoo. Nolaila, eia au ke kono aku nei ia oukou apau, ano ka manawa noonoo, a i ka hiki ana mai i ka la koho e koho* ī na kanaka iwikuamoo no ka imi ana i ko oukou mau pono. E hoomaemaeia oukou i"ho a e hookaawale loa aku hoi i na manao koho wale a kaliua ole i alakai hewaia e ke kuhihewa, Aia a hiki mai i ka wa hooilikaua o kakou, alaila hoike iaku au imua o oukou e o'u mau hoa makaainana i ka mea ana haole i kapa ai he "hot air." E o'u mau haku, aloha ahialii kakou. Raymond C. Brown, He Alakai Naauao no ka Aoao E na lede, na keonimana ame o'u mau hoa makaainana like, kloka oukou. Ua kaawale au mai ke apo ae o ka malihini, a eia au iloko o. ka malumalu boitie o ke kamaaina; a no ka mea, he umi ame ehiku ka nui o na makahiki 0 ko'u kaape mau ana iloko o na ea oluolu a hu'ihu'i ou e Hawaii. L-a kuluma ke alolia i hiki ole ke akaaia. Ua pipili ke aloha i hiki ole ke maweheia ae. , Ua manoanoa a lawakua ke aloha i hiki ole ke peepoliia. Oia okoa no au mailuna a lalo nou e Hawaii a no kou mau pono ame kou holomua ana. He Repubalika au ; aole kela ano Repubalika kiiheliei ;aka, he Repubalika e auamo īnau ana" i na loina alakai ame na kahuahana O/ 6rand 01d Party o na mokuainu huiia o Amerika. iie Repubalika hoi i kakoo mau aku i na hana a ko kakou elele alii 1 aloha nuiia. Ma ko'u ano he Repupalika a mamuli o ko'u noonoo akahele ana i na ku--lana hana kahi a ka moho peresidena Repubalika ame ka moho peresidena Demokraata e ku nei a i leukulu iho ai hoi ia laua iho; a i ka lawe ana mai no hoi a kaupaona i ka ihanao o'na makaainana ma ke ano nui a laula; ua loaa iho la ia'u ka ike e liooia maopopo mai ana no kakou ka lanakila o ka la n6 na Repubalika.

Ua hoike iho nei ka elele alii aioka a kakou oia e lawe ana a hoike aku ia oukou i keia po i kana.ipu i hoopihaia' me ka hot air a na haole; nolaila, aole no hoi oukou .e ike ana i ka'u hikeo i nouie a paakiki ine na tona o ka hot air ma keia po. O ke aloha nui no ko kakou apau. Hon. W .C. Aehi, ke Konohiki Nui o na Eke Taro a o ka Moi o na Barela Poi O ka hora 10 ame 20 minuke o ka manawa ia a ka Meia John C. Lane i hoolauna mai ai i ka Hon. W. C. Aelii, a o ka haiolelo hope no hoi ia a hookuuia na hana, me ke meleia ana o ke mele lahui Hawaii Ponoi, iloko o lea maluhia ame ke ohohia nui 0 ka lehuiehu. He 140 na makahiki i hala ae nei, ua kukulu ae la kekahi puulu iloko o ka aina nui palahalaha o Ameiika i aoao kalaiaina no lakou. He haneri na makahiki i hala ae nei'aia hoi ua ulu hou ae la he aoao kalaiaina hou, a he nui aku na aoao kalaaina i uiu ae mahope mai oia manaw. He. kanahiku ame elima makahiki i aui aku la, ua kukuiu ae kekahi punlu hou he aoao kalaiaina no laoku; a o keia aoao i kukuluia ae la ,oia uo ka a,oao Repubalika a kakou e noho nei i keia la. He u'mi lioi ame eha na makahiki i hala ae nei, ua kanuia iho maluna o ka lepo aloha ou e Hawaii iia anoano mua loa o kā hoolaupa'i ana i ka Aouo Repubalika.

O na Hawaii mua loa a-u i hoom&o--popo ae "hei i lilo i mau koo uo leeia aoao ma ka wa o kona kukuluia ana oia no ka mea e kamailio aku nei, ka Lu'nakanawai Lot Kaulukou e noho mai la o Kona Aka\i- ; ke Semitoa L. Desha, ka Meia aloha a kakou a lunahoomalu hoi o iia hana o keia 'po John 0. Lnne ame kekahi poe Hawaii e ae. Oiai aole o kakou mau lua minerala no ka hooiiui ana mat i ko kakou mau pomaikai o na la o keia nolio honua ana; nolaila, ua, lilo i mea nui i ko makou noonoo ana ka lokahi aiia e lawelawe i na hāna mahiko; oiai, ka momona a ka la ame ka ua i hoohanau ai ke waiho wale nei iloko o kela ame keia auneti lepo o ko kakou' aina hanau. Ke ike mai la no oukou e na haku makaainaiia o makou eia rio piakou k'e kupaa mau nei ;eia nae ke kuakea ae nei na oho o ko makou mau poo. Owau kekahi o na elele i waeia no ka ahaelele'hana kahuahana o ka aoao a kalt6u; a eia au ke hoifcē j>onoi aku nOi imua o oukou ua lawelaweia na hana me ke kuio a kanakamakua. He hauoli nui ko'u i ka ike ana i ka man'ko' īo"kahi o na elele ma na mea' apau. - Ke manaoio nei āu e lāwe ana oukou i na oleloa'o a ko kakou elele alii i hoike iho nei no kahi o ka pilikia o ko kakou Aupuni Kulanakauhale ame Kalaiia ke dala ole. Me ka makaukSū kanawai i loaia ia 'u n ma o ka manao la' o ke kanawai e ku' nei i keia la, aole loa kakou i pilikia i keia mea o ke 4ala ma o ka Meia aloha la a kakou ame koiia piapa lunākiāi; aka, aia ka poino ame ka popilikia iloKo o na hand heniahema a k'a ahaolelo.. O ke dala oia ka mea nana e hoonee imua i na hana apau. I ka nele ana i ke dala ua hiki ole na hana ke hanaia. Nolaila, i ko ka ahaolelo hana ol'o ana i ha'na e ola ai keia pilikia dala ole o ke kalana o kakou nei, aia no ke ko'iko'i ame ke kaumaha- o na ahewa ana apau inaluna a mā o na hana la a ka ahaolelo. Mai hoao kakou e hookau wale aku i na hoahewa kohu ole ana maluna o ka Meia aloha a kakou ame kona papa lunakiai. Ma ka'u oihaia e lawelawe nei me ke ctela waīe no e pono ai a e holo ai ka hana imua. He dala ko ke tāi?o, he dala ko na limahana, a he da\a ka mea e hiki i na kaa otomobile halihali ukada ke holo ina o a maaiiei o ke kulanakauhale nei. I ko'u wa e nele ai me ke dala ole e poino ana no. Pela no ka Meia aloha a kakou ame kona papa lunakiai. I ka nele ana ike 'dala mai ka ahaolelo mai o ka pilikia iho la no ia. Nolaila, e hookau aku ka kakou mau hoobe\va ana i ka ahuolelo, aole i ka Meia aloha a kakou ame kona papa lunakiai. E ria makamaka, ke manaoio mau īiei au ō ko kakou holomua ame ko .kakou mau pono a'ia no ia iloko o naalakai ana a ka Aoao Bepubalika. O ke aloha no.

HON. J. K. KALANIANAOLE.

MEIA JOHN C. LANE.