Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 25, 23 June 1916 — HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA

MOKUNA I. Aneane he iwakalua la holo ma ka moku mai ke kapakai kokoke l«.»a mai ke aupuni mai o Peresia. e loaa ana kekahi wahi mokupuni ikiau e ku ana iwaena o ka Moana lnia i kapaia "Ka Mokupuni Kaieilana." Ua niaheleia keia mokupuni iloko o na apana aina lehulehu me ko lakou mau inoa pakahi, a maluna o kela'ame kēia apana he lehuh liii wale na kulanakauhale nani, me ka piha i na kanaka, a he wahi aupuni ikaika hoi me ka mana iloko o kela au kahiko loa. Ua hoomalu muaia ka lahui kanaka e kekahi moi i kapaia o Sake:/iana. a elike 110 hoi me ke anō o ka noho ana o na moi o ia au he k-hulelui na wahine, pela no keia moi; he eha ana mau wahine, he maii kaikamahine waie.no lakou apau na na moi, a' he kanaono mau hanwnhine inalalo mai o lakou. Ua manao keia Moi Sakemana iaia iho oia hookahi ka moi oi aku 0 ka hauoli o ke ola ana maluna o ka ili honua holookoa, mamuli o ka nui o ka waiwai ame ka ikaika o kona aupiini, eia nae, hookahi nu-a nana i hookaumaha mau i kona nooiioo oia ka loaa ole o kana keiki. iloko no o ia lehulehu o kana mau wahine. Ua hele oia a ele'.nakule i keia manawa me ka pau o ka manaolanā no ka loaa ona keiki e loaa ai ona hooilina no ka nohoalii. Auhe i mopopo iki iaia ke kumu o ka loaa ole ana o kana keiki, a iloko (> na minuke o kona kaumaha, noonoo iho la oia o ka pilikia nui hookahi wale no i kau mai nialuna ona, a e make aku ana oia 1 ke'- ahi la me ka loaa ole i hooilina no ke kalaunu. a e lilo aku ana ;>aha auanei ke aupuni iloko o ka mana o ka mea e, a nana e hoo;naiu mai i ke aupuni me ka hookāumaha aku i ka lahui kanaka. Ua hooikaika oia no kekahi manawa e hookaawale aku i ka noonoo nui ana maluna o keia mea, a ūa nui no hoi ka ehaeha i loaa ia._. me kona lilo pu i kanaka ma'i, ma«nuli o ka hooikaika ana e loaa ae iaia ka hauoli. Mahope inai, no ka nui loa o kona uiha me ka luuluu loa o ka n.ionoo, ua noho hamau loa oia no kekahi nianawa! Ma kekahi la, huli aku la oia i kona kuhina nUi, kona lioakuka mau, a i ka loaa ana haokaka aku la i kona kaumaha, a noi pu aku la iaia ina paha he alahe j e kekahi ana i ike ai e hoopauia ae āi kōnā noōnoo iiio nui ana no kekahi hooilina kalaunu. "E ke Alii," i pane mai ai ke kuhina nui, "he noi paakiki maoli uo kau e hiki ole ai ia'u ke lioakaka aku; oke Akiia hookahi wale no ka mea i ike i na mea apau; iloko o ko kakōu wa e'noho ana'iloko ;> ka waiwai ame ka hānohano ua pinepine no na manawa a kakou i poma ai i ko kakou aie nui laia; i kekāhi manawa e hoololi mai ana oia i ko kakou noonoo e nana aku laia, eia naē aohe o kakou hoomaopopo aku i kona 'maiiao amē kana māu hana nō ko kakou mau pono. "Uookahi wale no a'u mea e a'o aku iā oe ī keia manawa, e nana «*iku laia a e hoomaopopo i Kona mana, a e noi aku laia me ka mannoio i kau mea i makēmake āi, a ē haā-wi mai no Oia ia oe me ka loa. "Eia no ke noho mai nei iwaena o kou lahuikanaka kekahi poe liaipule oiaio, he poe i pili loa akū ko lakou hōoiioo i ke Akua; he p- e e noho ana iloko o ka ilihune me ka lioomānawanui i na hoinoia mai e kanaka, eia nāe, ua pili ko lakou.ālōha i ke Akua, a he poe kahuna lakou no ke Akua. ; ~ " ' ! : ! 1 "O ka'u a'o ia oe ea, oia keia, e huli aku oe iwaena o kou lāhuikanaka i kekahi poe haipule oiaiō, na kahuiia o kē'Akua ōla, a 'i ka •v i e loaa ai oia poe ia oe, haawi aku oē iā' iak'ou'i kāu 'm'āu kōfciia ma.iawalea ana, a ke aie k'a hoi lakou i kou lokom'aikā'i la eā, alaila, a wa oe e noi āku ai ia lakou e pule lakou nōu, i hōokāawaleiā aku ai na manao kaumaha apau mai la oe āk'tf; malia pāhā o loaa iio hoi i]« okahi kanaka haipule oiaio loa māiwāenā mai o kekahi heluna nui, bv kanaka i maka'u i ke Akua a i malamā i kon'ā'mau kanawai, he kanaka niaemae ma ka naau a i aponoia mai e ke Akuā, e hiki ai e loaa mai ke Akua mai ka liookoia aiia ō leou makemakē." Ua maikai' lōā keia a'o i'ka manao o ke ālii, nolaila haawi āku la « a i kona mahalo ike kuhina nui. |Cauoha' koke aku la ōia i kekahi «» na kauwa e hele e huli iwaena p na kānāka' i kēkalii poe i hoōlāa ia iakou iho no ke Akua, a i ka hoi ana mai a ke kauwa a hoike no ka' i aa ana o kekahi poe lehulehu iaia, kauoha ae la ke alii i kona piiuku e haawiia aku na kokiia manawale'ā i kēia ame keia o ka poe i 'hōoīaia mai ai iaia. Ua kauoha pu aku la ke aiii i ka poe kiekie loa o na kanaka iuiipuie. oia na kahunapule kiekie loa o kā hoomana Maliomeela, e !ie!e mai imua ona. a i ka hiki ana mai, a mahope o kā ai pu ana me ke alii. hoakaka aku la oia i kotia mānao imuā o lakou, a noi pu aku \ū e pule lakou iinua o ko lākoii Akua e ! liāāwiia mai kaiia mea i maemake āi. oia hoi i keiki, ā e hookaawa'lēiā aku hoi" na maiiao kaumaha āpau mai kona naaū aku; ō'iia poe haipule e ae kekahi a ke aiii i noi aku ai imua o iia kahunapūie e haipme pu inai nōnā. Ua hookoia keia makemakē uūi o ke alii īiia 6 ka loaa ana ināi ka Makua Lani'mai; ua ikeia kekahi hiohionā hapāi mālUiia o kekahi > » :ia wahme a ke alii mahope mai, a ua hooiaioia hōi ma ō ka hanaū ana mai he keikikane u'i-mahope o ka hala ana o na māhina eiwa ma i:i liope mai. I niea e hoike aku ai i kona hauoli imua ō na kahunapule Mahomeda. ua hoouna aku la ke a4ii i kekahi mau makana lehulehu na lakou he mau makana ano nm wale iio 'i kuponō loa ho ka'hānā a ia poe. No ka piha hauoli loa o ka moi nō ka hānauia anā mai he keikikane. he pule okoa ka malamaia aria o' na lealea, aolb nia ke kapitaia wale iho no. aka, ma na wahi pū kekahi a puni ka mōkupūni. I ka wa i hemo mai ai o kē keikialii opio. ūa lawe kōkeia aku oia imua o ka moi. a no ka ike o kē alii he keikikaiie u'i maōli ka ke Akua o ka haawi ana mai naiia. ua kapa iho la oiā i kona inoa o 'Kamalazamana; o ka manao o keia, ka mahinā o na la kanikoo.' 1 ka ulu ana ae o ke keikialii a nui kupono no I<ōna hoonaauao- j ia. ua haawiia aku la oia iloko oke a'o ana mai a kekahi kuinukula | naauao loa o ke aupuni, a i kona ulu mau ana ae a nui kupoUo, ua haawiia aku la oia iloko o ka malama ana a kekahi kanaka nāauao a koikoi iloko o ke aupuni. no ka hoonaauao a' hoomahele ana iaia ma na ike hohonu apau e pil'i ana i ka hooponōpono aupiini aua, J a i kona lilo ana ae i kanaka makua, ua pii p'u ae kona naauao ina | na hana i a'oia mai iaia a i huli maoli ia aku īia hoi eia; ma'o kona h .oikaika ponoi ana, a ua hookahaha nUi ia aku ka moi no ka ikē* mai i kona u'i ame ka naauao pu o kana keiki.'pau pu nie na poe e o kona mau makaainana. I ka piha ana o na makahiki he umi-kuriiamalima i ke keikialii, a oiai hoi ua nui maoli kē aloha o ka Moi Sakemana maluna o keia keiki. a e hana mau ana oia ipa na ano apau i kela ame keia la. i na hana ano hou e hooiaio aku ai i ka nui o kona aioha nona. hooholo iho la oia e haalele i ka noho moi ana no ke aupUni, a e hookiekie ae i ke keiki ma kona wahi. No ka ikaika o keia manao iloko ona. hui aku la oia me kona kuhina nui i kekahi la a hoakaka aku la i kona maiiaō imua ōna i ka i i ana aku: "Ke hopohopo nei au no kuu keiki; ō kona noho me ka hana ole. pela kō'u manao. he mea paha ia e hoohana oleia ai o kona noonoo a e lilo aku ana na pomaikai i loaa iaia i keia maiiawa'mahōpe o ko u hoonaaūao kiekle aiia iaia, he iiāa'uao i loaa iaia'i keiā mahaWa e pono ai e h(>ohaiiaia. i mea waiwa-i ole. "(' )iāi au i keia mānāwa ū& elemekule mai. e pono.ai ia'u ke wai-' bo āku i'ila'liāūa ō ke āupuni.'ua manao iho nei au e hāawi aku i ka h.okel.eia anā o ke nuplini ilpko o kona linia, hoohalāia ke koena a' u o ko'u mau la o ke ola ana ma ka hoohapōliia aku ] kuu keiki e !; iioho mai ana <he moi.

"Ua loihi na la o ko'u hana ana no kc aupuni, a nolaila ke niakemake nei au i nei manawa e waiho aku i na hana o ke aupuni iloko 0 na hooponopono ana a kuu keiki. Pehea la keia manao i. kau nana mai?" No kēia manao o ka moi ua kunana ke kuhina nui 110 ka hooko ieoke ia aku 6 ia manaō, a oia kana o ka olelo ana mai: "E ke alii aohe kufike o ko'u nianao 1a me kou. V E ike iho no oe nou iho. he opiopio loa ke keikialii i nei manawa e hiki pono ole ai iaia ke hookele i ke aupuni elike me kau hookele ana. "Ma ko'u manao, aole keia o ka manawa e hookauia aku ai keia liaawe kaumaha maluna ona. he hana koikoi ka hookele ana i ka moku aupuni e ili ole ai a nahaha, iiia kaua'e noonoo iho ana i ke koikoi* o ka hana a hoohalike iho me lea ikāika am'e 'ka' ike o ka'mea nana e hookele ana, e ike iho ana no kaua, me ka hoohevVahevva ole, 1 ke kupono ole loa o ke keikiālii e lawelawe koke i keia hana koikoi; e pon'o e kali ahiki i kona oo kupono ana 110 ke kulana au e makemake nei e hookau ak« 'maluna on'a () kou kumu paha e hopohōpo lU e ke alii, o noho hana ole ke keikialii a hoauwanaia kona noonoovia lilo'oia i ka auwana e pōino a: oia ma nei mua aku; e ke alii, i 'hana e hoopakeleia ae ai oia mai ia mau mea hoopoino mai. ea. eia ko'u manao. a o ka laau hoj,e hoolaia ai ia ma'i. aole anei he mea pono ia i kou manao ka hoomare koke apa aku iaia i ka wahine? •

'O k'ona mare oia wale no ka laau e hoauwana ole ia ai kona noonoo a e liana ole aku ai oia i na'hana i kupono olē i kou mākemake, a mawaho ae o ia e pono oe e hookomo mai iaia oia kēkahi hoa iloko o ka aha kukakuka au e ke alii, i ike ai oia a hoomaopopo iho i ke ano ana au e: hookeje nei i ke aupuni; e ike iho ana oia i ke koikōi maoli o kau hana, a i kona wa e hookuponoia ae ai a ku i kou makemake. alaila, e noho aku oe ma ke ano he moi a nana i kona mau aoao apau, a i kou vva e ike ai ua kupono oia no ke kulaiia moi, ia wa oe e haalele mai ai i ka nohoalii a hoonoho aku iaia ma ia kulana." 1 Noonoo iho la ka Moi Sakemana he a'o naauao maoli i'o no keia a kana kuhina, nolāila kauoha aku la oia i ke Keikialii Kamalazamana e hele mai mahope iho o ka hala ana aku o ke kuhina nui. Ua kahaha loa ke keikialii np kona kauoha ia ana aku e ka makuakane e hele mai, he hana i maa mau ole i ka makuakane ke kauoha ana aku iaia e hele mai iloko o keia mau hōra, oiai, o kona maa a kamaaina i na wa apau mamua ak'u āia wāle no i ke aliiahi e makemake ai ka makuakane e hui me ia; i keia lioi i ke aw r ake?i okoa loa no, aka, aole nae i lilo kona hophikileleiā ana aku i kumu nona e pale ae ai ike kaupha. 1 ,■ ' ' • Komo mai la oia iloko o ka rumi. a ka makuakane e noho ana, elike me kona ano hoihoi mau, a haawi mai la i ke aloha i kā makuakaiie, me ka hoohaahaa iaia iho, a ku pono aku la mpiua o ka makuakane, me ke kulou nae o na-maka ilalp, a kali iho la o ka hoopuka mai o ka makuakane i kona manaō. I ka inakemake e nana,mai ana ike e mai la no oia ma ka helehelena o ke keiki, e hooko olē ia aiia kona makemake, eia nae, ua kamailio mai la no i ka i ana: "E kuu keiki. kuu punahele, kuu meā hoi a'u i aloha ai, oiai o oe hookalii wale no ka hua mai ko. maua maū puhaka āku iloko o ko niaua mau la.kanikoo. aole paha oē i nioeuhane mua iki la no ka hana au i kauoha aku nei ia_oe.e hele mai, pela ko'u manao?" me' ka leo oluolu loa ka moi oia pane aiia 'māi. ' \ "E kuu makua, pehea np hoi āuānei āu e ike aku ai i ka meahuna iloko o kou naau, o ke Akūā hookahi >vale no palia ka mea ike i na mea hūna iloko o ka naau 0 ke kānaka, noiaila, no ia ninau āū. e kuii makuā 1a ea, ke hpike 'aku ūei "au iiiiua ou he haohao nui ko u e ku aku la, a ke kali aku nei iiae au 'me ka hauoli, e lohe aku i kou mānao' no ke 'kumii o kou ana aē nei ia'iL" ■ "Ae. āohe kumu nui o kuii kauōliā anā'aku iiei ia oe, o keia wafe no: Ke ike aku nei au ua iiui oe ā ua lāwa i ka ike ame'ka makaukau e hana ai iiou iho, a no ko u hopōhōpo o filp aku auanei oe i ka hoowalewaleia. ā oiai hoi au. e manao nei e hāalele i ka nolio moi anā no ke aUpuni! a i ike nniā akii ai no au i ka lōaa o kou hooilina oiai au e ola aku ana, eia ko'u manao ia oe. e kuu keiki, e ae mai oe e mare i wahine, ōia'ko'ū makēriiāke.'V Pēheā k6?ii manao no ka mare ī ka wahine?" No ka hikiwawe loa o keia māiiāo i wāih ( <!>ia mai ai'iniuā oke Keikialii KamaW.amana. iie manao āna i upū 'a i hoolal.a ole ai i kona 'noonoo. aole o'ia i i>ane iki aku i'ka nm&u 'ā ka niākuakane a liāla' 'kekah'i minuke; ua māo'popō oi'e'iaia kānā riiēa je pane aku ai. Ina pāiiā i hooniāhū'i liiua ia niai 'iāia Ia kekāh'i nieā e pili ana i ka wahinē, iiia la ūa lōaa he manavvā ē n'pōnoo ākahele ai, akā', ua kāu koke loa keia manawa'ō kā niiVaii; f a īiō'ka maopōpo ole iaia o I<ana pāne kupono; iho'ūiakāWalū Jho '1a ka'hōu ma kona māu pāpalina, eia nāe, a hala ia manāwā/I''ākū lā i. ke ālil': 11 "El ke ālii', 'kūu makua, ē ūoi āku'ānā āū i'kōu kiēkie e huikala mai ia'u; ke ike nei an i ka huikāu māōli iho 'lā 6 ko'ū noonoo; aole aū i upū iki he mā'hao iiui kekāhi* iloko ou e ii'oomare koke ana ,oe ia'u i kā wahine, me koU ike maōpōpō rio i ko'u opiopīo loa e kupono ōlē ai iā'u ke īiialama ia iiiea he wāliine. ' "Ke ike ote nei au i ka hiki pōiio iā'ū ke lioopāa malalp o kekahi aelike mare i keia māna'wa, a i iia maiiawa no apaii ina keia inua akū ; no keia kūmu nui, i lohe inai ōē,'ē kūu inākua; ua lēhūleliu ko'u lohe mai, ā pela nō hōi iiie ko'u ike mak'a, i k'ā lehiileh'u o 'na hana pauāka a na wāhine, a ūa lehulehu wale nā katie i poino mamuli o na hana' lapuwale a na wā'hinē: 'ua lehūleiiūWalē na 'hihia ( okimare i koino aku ilokō Ō na ahā'hōokolokolo. uā kaawe kek'āhi poe. ua ki ae kēkahi poe kāiie ia lākōu iho, a hē niii walē āk : u na hana lapiiwale a na wahine a'u i lolie ai,.a'u i inaiiao ihō 1a ōwaū aiiā paha auanei kekahi Hiahi la e hanaiā mai anā' pela'. iiia au e niāre āku ana* "Mawāho ae o kēia, ua nui ka'u fnā'u inōolēlo i helulielu aj e pili: ana i'ka" maālea'o iia wahine ame kB' lākoū kupaa ole mamuli o ka lakou. mau kane i mare āi. Mālia paha/'liā kūhihewā iki aii 'nia o ka inanaō ana ihō ūa pāu loa na wahiiie'apā'u mā ia aiiō hāna. mālia paha, aia Ho he mau wahine kupaa. aloha ōiaio, a hiki ke hilihaiia, āka, he hana pohihihi no naē na'u ka Wae'aria ! aku a loāa na wahine' maikāi o ia' aiio, pela ko'u-nlanāo." ' , - "Malia pahā. aole e inau loa ; ana keia mānaō h'oōl'e iloko o'ai, aka, e noi aku anā a'u e haawi'iā mai i maiiawa lōihi iio'u e iioonoo akahele ai; ina no kā pono ē pāne aku āna āu i ka ineā i ku i kou makemake. aka hoi. i ku ole i ka iini ā ko'u lunanianao, e haawi aku ana au i kekahi paiīe i ku ple'i kau e koi mal riei, ē lee ālii, ē ehaeha iho ai oe." • ' •• / Ua hoehaeha loaia aku ka naau o ke alii mamiili o keia pane a ke keikialii. Ua kaumaWa loa oia 'm'a' o aku okā palena kupono i kana noonoo ihō, no konā lohe maopopo ana' aku i kā iioōlē o ke | keikialii i ka mafe koke aku i kā waliiūe. ■ '• | Eia nāe, aole oia.i kau mai i kā hoōpā'i rio ka hōolohe ole o ke keiki i kana kāuoha; aole no hoi rio ke pale āe \ ka māna o ka m.-> kuakane. no ka mea, noonoo iho la 6iā āole keia lie ha'na hewa maoli na kana keiki e kupono ai ka hoopā'i 'ana akū, ālea, liē kulike ole no ko ke keilei manao me kona. ; Iā ike ana o ka moi aole e hookoia akū ana kōnā nianao, alāila I i mai la: "Ina pela, aole au e koikoi 'wale aku aiia no ia oe i keia mānawa e ae koke mai i ko'u maūao maluna o keia kumuhana. aka. e haawi aku ana au i manawa nūi nōu e noonoo ai, elike me kau I noi mai nei. • ' ■ ' /'la oe e noonoo ai no ia mea e hoomanao he keikialii oe a He hooilina hoi no ke kalaunu o ke aupuni o Perēsiā iiei. ā e kaa ak'u ana malalo o kou mana ka liopnialu āna i ka lahuikanaka iiui; o kau mea mua loa e noonoo ai oia kou hōolako a līuli iiiūa āna i hoōilina nou. no ka mea. aole i niaopopo ia oe ka ulia p ka manawa. a o ka mea e hiki ai e loaa ia hooilina oia no kou marē āna i ka wahiiie. "O kou \va e apono ai i keia manao ua haawi mai'ōē ia'ii i ka hauoli nui, aole oia wale. āka, ua haāWi 'pū mai oē i kekāhi mānao J lana kiekie loa, no ka mea, makemake nui loa āu, no'ū iho, e ike aku ua ola liou au iiia ou la a ma o kau mau kēiki āku hōi, ka pōe na lakou e hoomau aku ana ika ialia ana o kō'u'ōhana alii:" 5 "■ ' . Aōhe olelo hou a ka makuakane i ke kēikialii;'hookuū ūiai' la iaia e hele a ē noōnoo nona iho. Mahope mai ua aeia ke Kēikialii Kania!azamana e komo ma'i i hoa no ka aha kūkakuka a ka tiiōi, a : pēla hoi me kekahi mau bana e ae apau a kā moi e ike afia. he mau hana wale no ia ana e hoike aku ana i kona manao maikai imūā o kana keiki, a ke hoi e ike mai ai he nui ka paulele o ka makua . maluna ona.

I ka liala ana o na makahiki elua ma īa hope mai, kauoha hou aku la ka moi i ke keikialii e hele mai imrta ona a nina uaku la: '.'Ea, e kūu keiki. ua loihi ae hef ua la i hala nialiope o kela kuka muā ana a kaua, a ke manao nei auaia hoonoo akahele loa oe maluna oia kuinuhana a'u i waihō āku ai imua ou, oia hoi kou mare 1 ka wahine.' . - "Ma kela muā a kaua i kuka ai ua noi mai oe >a u e ha'awi aku'au i manāwa akea nou e noonoo ai, a ke manao nēi au aole no e nele ana km ioaa o kau olelo hooholo. Heaha ana pane? E oia maū anā nō anei koli hoole mai ika hauoli a u e pu e aku nei e hookoia mai ia makemake q'u e oe, a ke mau nei 110 anei kōu mknao e make āku au nie ko'u ike ole aku i keia mea nana e hōomalia mai i ko'u uhane ?" Aole i lōihi loa ka mānawa i hala i ke keikialii ma ka ]>ane ana mai i nei elike me ko ka manawa muā, aka, ua pane koke aku la oia i ka mākuakane i ka 1 ana 'aku: "E kuii makuā, aohe au i hoopoiiia i ka kaua mea i kuka mua ai, eia 110 iā ke makamaka nei ilōko o ko'u nōonoo, me he mea la i ka la aku la no i nehinei ko kaua kāmailio anā. "'Ua haawi au i ka'u noonoo nui ana nialuna o ia kumuhana, a <iahope o ko'u kaupāona ana i ka aoao i kaumaha o ko'u noonōo, ua ike au o ka āoao e hoōle ana aole au e mare i ka wahine, ka aoao i koikoi loa, a mai ia niahawa mai ka paa aiia o ko'u manao e ola aku au nie ka mare ole i ka wahine. "O ka nui o nā ino i hanaia e na wahine mai ka manawa mua iōa mai-O'ke ao nei i hiki ōle e hoōmahaō'ia, a o ke kumu nui hoi o ka pilikia i loaā i ke ao hōloōkoa.elike me ia a'u i ike ai'ma ka'helu■helu nui ana i na mooklo, a pe!a no ho'i !iiē na moōlelo i loheia i kela amē keiā la e pili āha i ka liāna a nāwahine, ko lakou maalea, ka laleou mau hana hoow'alewale, amē ka hōpena poino i loaa i kekahi poe lehulēhu māmuli o.ka lakou niāu hana; o "keiā ae la na kumu nui a'u o ke kalana-ana 'no*u iho a hoohoīo'iho la, e aho 110 au e noho mare ole mamua o kō'u hoōkomo ana aku iā'u ihō iloko ō ka pilikia, me ka hui ole aku me kahi o lakou. "Nōlaila. 'e ka moi, e ae mai oē e huikala ia'u ke hooiaio aku au imua 011. o kau mau koi ana mai apau ia'u e mare aku au i ka wahine ma*nēi mua āku.'e iilō ana ia koi'ame ia'mau hooweliweli mai paha au ia'u, i liana hua ole." Ia pau ana no o na olelō a ke keikialii o kona kaha aku la no ia hele, a haalele mai la i ka makuakane, me ke kali ole iho a lohe aku la hoi i ka manao hope o ka makuakāne.' " Iha paha h'e moi okoa aku keia. a pela kona hoōhoka ino ia ana e ke keikialii, he hoohoka hoi ma ke ano haahaa loa, e hiki ole ana iaia ke kaohi iho i ka huliu, ā e kauoha koke āku' ana e kauia kekahi hoōpa'i koikoi; nō keiia moi nae aōle oia i hana >i kekahi hieā o ia a'no ia manawa, no k-a mea, uā nui nō kpna aloha i kāna keiki kamakah'., nolaila, kaohi malie ilio'la nō oia i kona inaina me ka hoomanawanui. me kona manao malia. o loaa no hoi kekahi manawa kupo'io ma ia mua aku anā e noi hōu aku ai, a hookoia kona makemake. • > Mahope iho o ka.hala ana aku a ke keikialii, a mahope hoi o ka nalu nui ana iho o kā moi i ka mea pono ana e hana aku ai. a no ka loaa ole o kana olelo hooholo kupono, kauoha aku la.oia i kona kuhina nui e hele mai e hui me ia-/a i-kona hoea ana mai imua ona. i aku la; . "E, auhea oe, i kauoha aku la aiuia*se e hele mai. o i noonoo iho nei hoi au i ka mea"pono,a'u e ha'na aku ai a no ka ole. pela au i maiiao iho nei e komo pu mai oe e kuka me a'u maluna o keia kumuhana koikoi nana e hoonāluea nui nei i ko'u noonoo. "Ua hooko au i kau i a'o mai ai, oia hoi. e koi aku au i ke keikialii e mare i ka wahine: oia 110 hoi ka'u i kamailio hou aku nei. a eia haē, h'e oia māu ho ke ku-e mai o ke keikialii .elike 110 me ko ka manawa mua ai'u i noi aku ai, me ka hoakaka pn mai nei no i na kuniu o kōiia makemāke ole ana e mare i,ka wa}iine. ame ka hana nui au i uunii ilio nei i ko'u inaina, no ko'u Ike' no hoi o ka'u keiki hookahi vyaje 110 ia, a ua hui no lioi ko'u. ak)ha iaia. . "E noi aku anā au ia oe e hoakaka mai; ma kē ano hana hea la au e hāna ākli ai i'itiēa e hoomaaliliia ae .ai 110 keia ku-e iiiō loa ā i ko'u makēmake?"

Ua'hala paha he miiiuke hookahi i ke kuhina nui ma ke kulou ana iho e'nooiioo. ā'i ka hala ana o ia manawa, alaila. aea ae la iluna a na:ia pono mai la i ke alii a i niai la:. r . . _ Auhea ot. e ke alii* lie lelīulehu na mea i hanaia a holole'a mamuli o liei mea hookahi he hoomanawanui; malia paha. no ka opiopio loa ho hoi o ka noonoo o ke keikialii ke kiimu o ka loaa ole ana iaia o ka noonoō maikai. a e i liou aku no he manawa e lanakila ai kou manao maluna o kōn'a. Ria kō u manao. e ke alii, e haawi hou aku.oe i hookahi makahiki i koe 110 ke keikialii 'e lioonoo ai no kana olelo hooholo, a ina ilōko o ia man'awā, ina āole oia e hooko mai ana i kou makemake. me ia ike -no ōna i kou hōi'kē aku iāiā i . kōii olliBlu āfriē ke'alolia nona. a e hoomau loā niai anā no oia i kona' Hōole paakiki, alaila, i ka mana.wa e -_pau ai ka niakahiki ke nianao nei au na' loaa ia oe. e ke alii, ka mana e waihō āe'āi;ia''iihanao imua o ka ahaolelo uo ke kukala ana 'aē 110 ka ftiākeniake y o ke aupuni' e mare oia i ka wahine. -- "la nianawa e ike iho ana ke keikialii aohe h'iki iaia ke hoole i kou makemake aitie ka mākemake o ke aiipuni: o kaiia hana pono walē 110 o kona haawi māi i konā ae āme kanā hoomaikai iniya ou a mamua o ka alraōlel!o; lie hana maikai ole nana'ka liaawi ole mai i kana hōomaikai ia oe. oiai ka ahaolelo e nōlio ana. he poē koikoi a naanao wale 1 i» r .> au i houhanohaiio āku ai ē noho pu mai ana imua o kōli alo." , A oiai aia māu 110 iloko o ka mōi'ka iihi nui e ike aku ua'niareia kana 'keiki, a o kā ho'ōpanee ana aku i makahiki hou na ke keikiālii e 11001100 ai lia like iā me ke kenekulia hookahi i kona manan, nolaila, ua hiki oie iaia ke ae aku ē liōōpahee ia ka mare ana o ke keikialii a kekalii mānāwa loihi. Ma nla olelōa'o a'ke kuhiiia niii anā o ka hoolohe ana aku ua' maikai 110, eia nae, aole oia i ku-e aku, aole 110 hoi i apono aku. ' Hakalia no ike kuliina nui' a hala aku. o'ke ku ae la 110 ia oka Aloi SāK*emaiia ā hēle aku la īiolokō o ka riimi o ka niakuāhine o ke keikialii. a malaila oia i hoākaka āku'ai ike alihvahine 110 «kekahi nianawa loihi, i kona makemake nui'e ike aku i ke keikialii ua mareia. I kona wa i hoakaka-aku ai i ka moiwahine 110 kona hoohokaia aua 110 ka elua o na manawa e e kēikiālii! aolie ae e mareia. a pela hoi me na olelp a'o a ke kuhina riui ō ka Hoākaka ana mai iaia e haawi hou i hookahi inakahiki nō ke keikialii e noonoō āi. i aku la: "E ka-Madame, ua maopopo ia'li āia makina ōu ka hilinai ame ke aloha nui oke keikialii mamua ō'u; inā 110 koū kaiiiailio aku iaia aole e nele ana kona hoolōhe mai i kau olelo rne k'a lioōko koke mai; 110 ia mea. ke noi aku'nei āū' ia oe īiie k'a haāhaa loa. e lawe. aku oe i keia hana iloko o kōū mana', a nau hoi ia e kamailio aku iaia me ka oluolu loa, ma kekahi manawa kupono, malia o maliu niai hoi oia i kau noi aku e marē; e lioakaka aku oe me ka maikai loa o na olelo, eliike me ka liiki ia oe, i heiopāu ia ae āi kona manao paakiki. ' . "Olelo pu aku oe iaia e noonoo a e haawi koke niai i k'ona ae no ka mea, ina oia e hoopaakiki mau ana i ka hoole, alaila e hana' aku ana au i kēkahi hana a'u e ehaeh nei no ka hookoia aku. ana hoi e mihi walania iho ai no jkona hoole mau i kuu makemake ame ka makemake .0 ka lahui ana e hoōm'alū akii atiā; I ka wa i loaa ai ka manawa maikai mua loa ia aFtima, oia ka inoa o ka makuahine o Kamalazamanā, e kāmailio aku ai i keia manao imua o ke keikialii, i āku la: "E kuu keiki. e pono oē e ae mai i ka'u noi e hooko koke akū i ka makemake o ko makuaane ame ka lahiii ma o kou iiiare koke ana aku i ka wahine; mai kali a mai hoohakalia, no ka mea.'iia lolie au i ka manao o ko makuakane, ina aole oe e ae atia e mare i ka wahine he hoopa'i koikoi ke kauia mai ana nolaila la ea e kuu keiki, ° .ko ae mai q ko pakēle iā i ka iioopa'i, a o ko hoole māii loā o'ke kau kokēia ana mai 110 ia o ka hoona'.i malutm ou Ke noi a'ku n«i au me ka liaahaa loa iniua'oii.'-'iiia īie aloha kou ia'u. a aole hoi ōu makēmkke e ike mai i ko'u hoehaehaia. e haawi mai 0« i kou ae imua o'u i nēi manawa, a na'u ia e lioike aku i ko r u ae'imlia o ko makuakane. ke alii." . •* 1 ./'.'E k"alVladarpē niiaikai. kuu luaui makuahine : e noi a ku ana 110 hoi au īa oe mai hooniahualnia mau mai i ko'u uluhua mamuli o ka lohe mau aku i keia kumuhana. ' . v (Aole i pau.)