Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 24, 16 Iune 1916 — NUI KA HUHU O NA KANAKA MEMIKO I NA AMERIKA. [ARTICLE]

NUI KA HUHU O NA KANAKA MEMIKO I NA AMERIKA.

Mamuli o ka hookae ame ka huhu lioomauhala o na kanaka Mekiko i kanaka Amen'ka he manawa wale no e ala mai ai he kaua mawaena o Mekiko nme Amerika Huipuia, a ua nui ka manao pihoihoi ivfaena iho o ka pohai o na iuna aupuni ma Ameiika no ke ala mai lie kaua, i kulike ai me ka lono kelekalapa e hoakaka no ia mea hou o ka loaa ana iiiai ianei. Mamuli iho la o keia kulana ooloku ke noho mai la ke aupuni o Ameiika me ka makaala nona iho a ua ikeia ia ma o ka hoopuka ana ae a ke Kuhina Kaua Baker i kekahi kauoha, mahope o kona kukakuka loihi ana me ka Peresidena. Wilson e hoounaia aku i 1500 niau koa paku 'i hou no ka hui pu ana aku me na koa malalo o ke Kenerala no ke kiai a hoopakele ana i na kulanakauhale liilii ame na āina hanai holoholona o na kanaka Amerika aia na wahi kokoke e pili ana i ka mokunaaina, mai kfi-lele kauaia ana mai-e na mahele hakaka o Mekiko ke hooikaika mai la ke aupuni e panipani i na wahi hakahaka apau ma ka laina e hiki ai i ka enemi ke komo aku e kaua iloko o Amerika. Ke pahola la ma na mokuaina hema apau o Mekiko na manao hookae a inaina nui o na kanaka Mekiko i na kanak:a Amei-ika e noho ana malaila, elike me ka lono i loaa ae i ke keena kaua, <e keena aupuni a i ka oihana hookōlokolo, mai na akena ma-lu ae ō ia mau eeena pakahi i hoonohoia no ka hakilo i ke kulana o ka noho ana o na kanaka ma Mekiko ame ko lakou manao no na kanaka Amerika. Ua ike pu ia ma ka īoike a na kanikela Amerika like ole 1 hoonohoia maloko o kela ame keia moleuaina a puni o Mekiko, he manawa ,vale no e ala mai ai kekahi kaua mawaena o na kanaka Mekiko o na mahele mkaka elua ame na kanaka A TQ erika.

He hana i hoolala muaia me ke akaliele loa ,ka i makaukau loa i keia ma>.awa, ma ka aoao o na kanaka Mekiko, .ue ke ae pu mai ka o ke aupuni Meeiko, pela ka lono, a i manaoia o ke aupuni o Mekiko kekahi i komo pu ma ia hana, no ka mea, wahi a ka lono, aole !ie aupuni o Mekiko ma o ka peresidena la, i hoolaha, ae i kekahi manao ku-e i ka lele kaua ana mai o na mahele hakaka elua o Mekiko maluna o Amerika, a pela hoi me ke keakea ana aku i ke kukulu ia ae o na ahahui ku-e Amerika m'aloko o na kuianakauhale nui like ole apau. O ka hopena o keia manaoino o na kanaka Mekiko ame ka lakou mea e hana mai ana maluna o na kanaka Amenka ma ka hema aku o ka mokuna aina aohe hiki ke ike maopopoia e na luna aupuni, o ka lakou mea wale no i hopohopo ai oia ka hooukaia ae o keUahi kaiia me na pualikoa a ke Kenerala Pershing a i ole ia me na laina koa e kiai ana ma na wahi o ka laina kelekalnpa e hui ai kona keena kikowaena me ke kahua o na koa Ameiika ma ka mokunaaina malalo 0 ke Kenerala t'unston. Ma ka lono kelekalapa i loaa ae i ke kuhina kaua mai ke Kenerala Funston aku, e hoiakaka ana ia i ka loaa ana aku o na hoike mai na akena ma-lu aku i hoonohoia ai maloko o Mekiko. Ma ka hoike a ke Kenerala Funston he hoike oiaio loa ka - i loaa ae iaia ana i manao ai o kekahi o na K«nerala a Carranza kekahi i komo pu ma ka aoao ' o ka kipi, ua ae lakou e kQkua i ka ' hana a ka poe kipi np ka hooukaia o kekahi kāua ma ka mokunaaina i ka wa kupono a na pualikoa kipi e makaut<au ai no ka hoouka ana i ke kaua me Amenka Huipuia. Mamuli o ka ikeia ana o ka Lutanela Konela Villareal, kekaiii o na aliikoa i ikeia malalo o Carranza oia ke alakai 0 ka poe kipi i kaua ae ai malun,a o na kanaka o ka aina hanai holoholona Coleman, ma ke komohana akaii ae o Laredo, ma ka Poaono kekahi ike oiaio pakui mai i manaoia ai o ka peresidena kuikawa o ke aupuni Mekiko no kekahi 1 komo pu mai e kokua i ke kaua Iku-e ana i na Amerika. Ua hoike puia ae e ke Kenerala Funson i Wakinekona ka waiho pu ia ana mai iloko o kona lima o kekahi hoike oiaio no ka loaa ana mai i ke Kenerala Delarosa, kekahi o na kenerala a Villa, o na hooiaio mai na kenerala mai a Carranza, oia hoi, ina no ko ke Kenerala Delerosa houka kaua mai me na Amerika ma ka aoao Amerika o ka mokunaaina, ua makaukau lakou e haawi niai i ka lakou kokua ana i na manawa apau. Ma ka olelo ka a kekahi mau luna aupuni ina no ka houka kaua nei 0 ke Kenerala Delarosa ma ka aoao akau o ka laina, aole lakou e akeakea mai ana iaia. Hookahi kenerala a Carranza nana e hoomalu ana-i kekahi mas piialikoa nui 1 hoohiki iaia iho aine kona mau koa e kokua i kela at»e keia kaua a Delarosa e hoouka niai ana maluna o na Amerika. Eia nae, ua ku-e ia mai keia lono e kekahi Aoike i ae ma ke akea ma Laredo, e ija ohua niai Monterey, Mek-iko, mai e olelo ana ua paa o Delarosa i ka hqpuia e na akena o ke aupuni o M<jkiko, o kekahi kauoha i hoopukaia e ke Kenerala Ricaul. Aohe nae i hoojajoia keia lono TPahi a kek&hi o na Jug& aupupi ma San Antonio ami.