Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 20, 19 Mei 1916 — KA MOOLELO ANO NUI PILI NO KA AHAHUI HOOIKAIKA KRISTIANO A I MAA I KE KAPAIA O KE C. E. AME KONA MAU LOINA ALAKAI. [ARTICLE]

KA MOOLELO ANO NUI PILI NO KA AHAHUI HOOIKAIKA KRISTIANO A I MAA I KE KAPAIA O KE C. E. AME KONA MAU LOINA ALAKAI.

(KaUauia e ke Kakauleta, Ahahui C. E. o Kauai.) (Hoomauia). iīokuna XXX. Ka Puali Hookupu Waiwai Hapaumi. He papainoa kaokoa loa keia i hanaia e ka Ahahui Huiia o ka Hooikaika Kristiano, 110 ka poe apau e hookaawale ae ana i ka akahi hapaumi o ko lakou mau loaa, a hoohana aku ia mea no na k.na Kristiano. 0 kahi o ka loaa ana mai o keia inoa, mamuli no ia o kekahi hui i kukuluia ao e Mr. W. L. Ameman maloleo o ka Hui Uniona o na Hooikaika Kristiano o Xew York City, a apoia aku e ka Ahahui Huiia o na Hooikaika Kri£tiano, ma ke ano he mea hoeueu aku i ke ao liolookoa no ka haawi nianawalea ana aku. Ua like loa keia inoa me ko kela puali koa kaulana loa o Kaisara, a o ka manao maoli, e ]ilo no auanei lta haawi ninnawalea ana aku, a ka poe haawi i ka hapaumi o ko lakou mau loaa, i mea e loaa ai o kekahi mau hopena poniaikai loa, a waiwai nui no hoi lia ke kaua, e hooili ia nei no ko leau'aupuni e ku-e ana hoi i ka hewa iloko o ke ao nei. O kahi moolelo pokole no keia hana 0 ka haawi ana aku i ka waiwai hapaumi, e ikeia ana no mamuli o ka hana 1 maa loa i ka lahui ludaio i hoikeia no maloko o ke Kauoha Kahiko,; a i kuluma loa no hoi iwaena o na laliui kaliiko lehulehu wale, o ia-kā hookaawale ana i ka akahi-hapaumi (ahiki aku no i ka ekolu-hapaumi) o ko lakou mau loaa no k'e kokua ana aku i hana pono. 0 ka wuiwni hookupu & na ludaio, ua like loa ia \ne ko kakou mau auhau o keia wa ame na manawalea no hoi' a kakou no na hana Kristiano.

Ua apono mai anei ke Kauoha Hou i k<Tia hookupu ana? Pela ke nana ilio i ko lesu manao (Mataio 23:23) i kana hoakakā ana i ka hookupu ana i ka hapaumi o ka mineto, ka aneto, ame ke kumino, a liaalele wale ia na mea nui o ke kanawai o ia ka hoopono, ke aloha, ame ka hooiaio ana: "O ka oukou mau mea keia e« pono ai ke hana aole nae hoi e haalele i kela." Ke koi ia nei na haipule o kēia au e hookupu no nia ka hapaumi o na mea loaa no ka mea o ka loaa ana ō kekahl loina kupono no ka haawi manawalea a.ia aku, he hana kokua nui loa aku ia i.na hana, ina no paha aole no i kupono loa ka. loina i na hana apau. Aohe waiwai ke olelo e hāawi ma k'a rula, nō ka mea ina no e haawi i hookahi keneta lie haawi ana rio ia ma ka rula; mai olelo no hoi e haawi ma ke ana kupon?V (proportionate giving) no ka mea ina no he kēnikeni kā i unuhiia ae ; mailoko mai o ka haneri dalā hookahi, he haawi ana no ia ma kē ana kupono no. O ka mea i makemake maoli ia ma na hana Kristiano apau, o ia ka haawi, ana i kekahi puu maopopo me ka oluolu no'hoi o ka manao, a e loaa ana keia mea ma keia hana, o ia ka haawi ana i ka waiwai hapaumi. Malia, aia he poe e hiki ole ana ke haawi elike ka nui me ka hapaumi o ko lakou mea loaa, ina pela, ina e ike iho ana kekahi mea nona iho no, aole hiki iaia ke liaawi i ka hapāumi o kona niea loaa, e lilo no ōia i lunakanawai pona iho no e pono ai; o ka ninau nui rae a ke kanaka, a o ka wahine hoi e ninau iho ai iaiā iho no, oia keia: "Aole anei he ponō ia'u ke haawi aku, inā no hoi i hookahi hapaumi wale' no o na niea apau a ke Akua i haawi mai ai ia'u, no ke kokua ana aku i Kana hana \loko o ke ao nei?" Aole ānei no hoi lie hana kupono loā no, nā ka poe haipule apau ka haawi ana'aku i ke Akuā i na mea apau i loaa māi iā lakou? He hāna pono loa paha ia, ā holaila 0 ka ana ae no n.iA.hAna Kristiano maopopo i ka akahi hapāumī o kōu maū loaā iho, he kui kēpa ia e Koeuēu ariā ē hōohana i kau miau mea āpāu i lōāa no ke" Akuā. Healia Iā kalike anā o keia hana me ke Sabātif Mākemake" kākoii apau ē hookaawale i ka akahi-hapahiku o ko kakou manāwa no nā hānā pono, nie ka manao no hoi e hoohana ia ana .no ko kakou manawa apau, elike no me ka ke Akua e makemake ai, a pela no kakou e hooliana aku ai. O ka .hookaawale ana ae ma. keia ano i ka akahihapahiku o ko kakou pianawa, he hana kokua nui mai no ia ia kakou i hoohana aku no kakou i kō. kakou manawa apau ma na ala maikai no. Pela no me na dala a kakou. O ka hana maikai loa no keia hana o ka liaawi ana i ka waiwai hapaunii, o ia ka malama ana i wahi moohelu-wai-wai no na loaa a kakou me na manawalea aku rio hoi ,a malaila e maopōpō ai ka nui o na mea a kakou e haawi ai no na hana Kristiano. He manao ko'u a hana kakou pela e ike ana kakou ua liilii loa ka kakou mea i haawi aku ai, a ua haule loa iho hoi malalo o ka kakou i manao maoli ai pela ka nui o kā kakou mau" kokua ana aku. E malama i buke a kakau ma ke poo o ia buke "He Hoike Heluwaiwai me ke Akua" a kakau aku ma ka aoao lima hema o ka buke i na mea i loaa mai ia kakou, e' puunaue ana hoi i kela āmē keja loaa me ka umi, a ma ka aoao lima akau o ka buke e kakau aku ai i

na kokua manawale a kakou i haawi aku ai. He pono ke kaulike ka buke ma ka hope o kela ame keia mahina; aka ina i oi aku no ko ka aoao lima akau mamau o ko ka aoao lima hema manao au e hauoli ana no oe e waiho iho no ia aoao pela. 0 ia mea "ona lōaa" o ia no na dala apau i loaa mai ia oe, ina paha o kau mau loaa kumau no ia, a i ole he mau loaa kaulele wale mai paha. E unuhi mua no i na lilo pili i kau oihana mamua ae o ka unuhi ana ae i ka waiwai hapaumi, elike paha me na uku mahina o na limahana, ame na kumulilo no hoi 0 na waiwai i hoopukapukaia aku. O na mea e oleloia nei, he "mau manawalea no na hana Kristiano," o ia no na dala i hooliloia aku no kekahi hana au i manao ai, he hana ia na ke Akua, O oe iho no ka lunakanawai no ka hoomaopopo pono ana iho, ina o ka hana i makemakeia e kokua aku, he hana ia na ke Akua, nolaila e make* make ana no oe e hoomaa ia kou lunaikehala e ike maopopo no i na hana a ke Akua, i kupono maoli no ke aku. 0 ka" pomaikai nui no o ka huipu ana me keia Puali Hookupu Waiwai Hapaumi, o ia no ka hoeueuia ana o ka manao 6 laulima pti iloko o kekalii nui, a o ka hauoli no hoi no ka haawi ana aku i na kokua i kekahi poe aku, a ike mai ia poe eia ka he heluna nui launa ole e haliai nei i keia loina pookela, o ka haawi ana aku i na manawalea. Ma kou kakauinoa ana i ka olelo hoopaa a keia puali, e lilo ai oe i lala nonh.. Hoouna aku no i pooleta elua keneta i ke Kakauolelo Nui William Shaw 1 Tremorit Temple, Boston, Mass., me ka hoike f»u aku i kou makemake e lilo i lala ao keia puali, a e hoouna mai no oia ia oe i kekahi palapala hooia lala no keia puali hookupu waiwai hapaumi, a nau no e malama ia palapala. Hiki no ia oe ke liaalele i kou noho lala ana no keia puali i na wa apau, ma kou hoike anā aku no pela i ke kakauolelo Nui Shaw. He hana maa ole nae keia i na lala o leeia puaii. Lehulehu wale na leta i loaa mai ,e hoike. t|na ka lehulehu na lakou ia mau leta, i ko lakou mahalo nui no ka huipu ana me keia puali, a i ko~ lakou hauoli no hoi i ka haawi manawalea ana aku elike me keia mau loina alakai naauao. Owau no e kakau nei i leeia mau manao kekahi moa hooia aku i ka pololei loa, o keia mau manao o keia poe ae la, a ke paipai nui nei au-i ka lehulehu o na C. E. e .hooikaika lakou e hookaawale i ka akāhi-hapaumi o ko lakou mau mea lnaa, elike me keia mau alakai, a haāwi aku no ke kokua ana i ka'kp Akua lianā iloko o ke ao nei. Mokuna XXXI. Ka Hora Meha. O ka manao o leeia mea he hora meha, ma keia mau wehewehe manao ana, lie no ia i hoohalaia i kela amej(eia la, ma ka launa mehameha ke Aku'a, a no ka noonoo ana no hoi i na a'o ana a ka Baibala, a i na kumuhana ano nui hoi pili i ke ola ame kona hopena,. 0 kahi o ka pili'ana mai o keia hana i ka olelo lioopaa a ke C. i3., aia no ia ma kahi a ka olelo hoopaa e olelo ana "ke ae nei kakou e hanaia i rula no ko kakou wa e ola nei, e pule a e lielu'lielu i ka Baibala i kela ame keia la. "Ke komo mai nei keia -hana o ka hora meha e hoomaopopo pono wale no i keia wahi o ka olelo hoopaa. O na hoa o ka hora meha, he puali ia i-kukuluia e Dr. Clark, me ka manao nui ana e apo mal ka ahahui nui o na Hooikaika Kristiano (United Society of Christian Endeavor), ma ke ano i mau hoa no ka hora meha i ka lehulehu apau, ina paha he poe C. E. lakou a aole no paha, i āe e lian/i i rula no ko lakou wa e ola nei, e haawi i kekahi

manawa maopopo o kela ame keia la (i umi-kumamalima minute nae hoi ka haahaa loa) ma kekahi hora maopopo no lioi, o na liora poniponi o ke kakahiaka ka manawa maikai loa, i manawa e launa mehamelia i'o ai me ke Akua, a no ka noonoo ana aku no hoi i na kumuliana ano nui pili i ka noho haipule ana. , Ina makemake leekahi e lilo i hoa no keia puali o ka hora e leta āku no ōia ia Dr. F. E. Clark i Tremont Temple, Boston, a e' hoike pu aku i koria mākemake e lilo i hoa no ia puali a e hoouna pu aku riō hoi i pōōleta elua keneta, a e hoounaia mai no ka olelo hoop'aa a keia puāli iaia no kona kākāuinoa ana, a malama iho no i ka olelo hoōpaa anā i kakauinoa iho la. Ina mahope iho o ka lilo ana o kekāhi mea i hoa no keiā puali, a makemāke oia e haalele aku i ka puali, e hoike aku no oia ia manao ona ia Dr. Ctārk ar o ka pau iho la no ia. Ua ikeia nāe o ka poe apau i lilo i mau hōa no keia puali, aole lakou i haalelo hou āku i ka puali. E malāma i keiā hāna o ka hora meha, ma kekahi wahi kupono, a e malama mau aku no hoi pela ma ia wahi i keia hāna i na wa apau, no ka mea i ka hana ana pela, e lilo ana no auanei na mea -e ku puni ana ia oe i mea nana hoala mai i na manao haipule i'o, a hōokupono mai no hoi i kā uhane no ka noono'o maikai ana ā no ka pule 'no hoi. o"ke kumu i maikai ai ka malama ana i keia hana, i ka wa kakahiaka ponō ka mea o ka wa nakamaka hou no ia o ka noonoo, a ikāika rio hoi no ka mea ua hoomaha i ka po mamua

iho, a e lilo i'o ana ko kakou noonoo ana ia wa, i mea kokua nui mai a lilo no hoi ia launa mehameha ana me ke Akua, i mea hoeueu ikaika mai i ka uhane, a lilo no hoi ia mau lfāawina i mea hoopomaikai nui mai i kou hele ana ma kau hana iho no ia la. Ina nae mamuli o kekahi mau kumu kupono loa, ua hiki pono ole ke malama i keia Hana i ke kakahiaka nui, e malama aku no i ka po, no ka mea e loaa ana no na haawina like no, e noonoo pu aku ana no nae hoi i na hana o ka la i hala aku la, me ka pule pu ana no hoi e loaa mai no na hoopomaikai ana i ka la e hiki mai ana. O ka mea i pono loa ai ke haawi kakeu i umi-kumamalima minute o ka la hookahi no keia hana, no ka mea aole 0 kakou haawi i manawa kupono no keia hana, a mamuli o ka pupuahulu wale o ka kakou lawelawe ana i keia hana, a pokole wale no hoi, nolaila aolie waiwai i loaa no ia hana, a hoole ilio la aohe waiwai o ka pule. Ina he liili no ka kakou i hookomo aku ai ma leekahi he liilii no ka mea e loaa mai ana. Ina e loaa ia kakou ka uhane oiaio o keia hana, e manao iho ana kakou ia manawa, ua pokole loa keia manawa o umi-leumamalima minute i manaoia ai no keia hana. He hana maikai loa ma ka manawa o ka hoomaka ana e lawelawe i keia hana e hoala ae i ka manao e hoomaopopo iho, eia pu ke Akua me oe ia wa. E olelo mau iho no iloko o kakou iho: '' Eia maanei ke Akua. Eia o lesu ma ko'u aoao. O ke Akua ike, ke Akua mana loa, o ka Mea i aloha wale mai eia maloko o keia keena." O ka hoomaopopo ana iho i keia mea he hana kupono ioa ia i loaa i'o ai ka launa oiaio ana me ke Akua. O kekahi hana maikai loa e lawelawe pu ai me keia hana, o ka heluhelu ana 110 i ka Baibala, ka olelo mai ka Makua ame ka Hoola mai, e noho pu la me ōe. E heluhelu paha i kekahi mau mokuna o ka Baibala, a i ka loaa ana nae o kekahi pauku a wahi olelo paha, e kono ia ai oe e imi aku i ka manao, e hooki iho i kau heluhelu ana a e hoomaha ma ia wahi, a e haawi aku i kou noonoo apau no ka manao o ia pauku a olelo palia* He hana maikai loa ka lieluhelu ana i ka Baibala, ma na walii like me na mea au i heluhelu ai, a ma ia hana ana e loaa maopopo ana ia oe ka manao maoli o na buke apau. Lehuleliu wale na buk'e o ka Baibala e pau ana i ka heluheluia ma keia ano 1 ka heluhelu hookāhi ana. O na buke wehewehe Baibala, ame na buke pili no hoi i ka noho haipule ana, o ia kēkahi nuiu mea kokua mai i na li'ana o kēia 'ii6rā meha; pela no hoi me na mele ku lio hoi i ke ano haipule, i hakuia e ka poe elike me nyson ame na mele no hoi a kekahi poe hakumele kaulana e ae i haku ai. O ka mea e piha pono loa ai o kou hora melia, o ka hoonui i ka pule, o ia hoi ke kamakamailio pu ana me kou Makua, me ke aloha oiaio maoli ame ka paulele nui no hoi; e hoonui no hoi ka noonoo ana ame ka imi ana, e kali ahonui ana ho hōi ā lōhe aku i ka ka Makua mea e olelo mai āi ia kakou. E loaa ilōko o ria le'o' pule ā kakou keia ano; e nōi i ke Akua me kā paūl6le i'o i Kana mau hooponopOno ana mai, i na inea wale no ā kakou i ike maoli iho ai u'a pōhō i 'ō, no ka lōaa mai iaia, ina no paha he nui a he ūuku paha. E piha nae na leo pule a kakou i na wa apau me ka hoomaikai, ka mahālo aihe ka hōoāāni aku' i ka Mea Nana i haawi mai ia kakou i na pono ame na pomaikāi.

O kekahi ku'niuhaāa kupōno loa a kakou e noohoo aku ai ,o ia no ke āno o ka noho āna i ka lā i hala koke aku la, a pehea la e'oi ae ai ka maikāi o ka noho ān'ā'o keiā la nei; o ka hana no hoi ā ke Akua i waiho māi ai na kakou e hānā aku, iloko o ke ao nei ame ke āno Ana e' kōkua māi ai ia kakou, o na nō hoi e hoohihia mau nei ia kakou a pehea la e lanākila ai kakou maluna o ia mau mea, ma ko ke Akua lokomaikai wale mai; ko ke Akua maikai a aloha no' hoi ia kakou, a i ko keia āo, elike no me ia a kakoii i ike ai ma ke olā āme ka nōho kiāo ihaoli ana mai ō' iesu Kristo; na hoik'e lehulehu wale io hoi o ko ke Akua āloka elike me Kona malāma āna mai i ko kakou mau « 9 ola, a me ka kākou ho hoi e ike "nei iloko o ka.moōlelo oke ao nei. O ka haāwi āna āku i na noonoo nui ana no keia 'māu kumuhāna ano nui loa, hē niea hoākēā ae no ia i ko kakōu ola ana a e hookomo niai ana no hoi iloko o ko kakou mau uhane i ka malu ame ka niana, ka ikāika, malluna mai. (Aole i pau.)