Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 19, 12 May 1916 — HE MOOLELO KAAO NO NA KAIKAMAHINE LILI ELUA i Ko Laua Muli Pokii Hoomanawanui i Na Hana Hoomaewaewa He Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO NA KAIKAMAHINE LILI ELUA i Ko Laua Muli Pokii Hoomanawanui i Na Hana Hoomaewaewa He Nui

L'a leliuleliu na kumuliana like oie a ke kamaliiwahine (> ka ui ana mai i ka luahine, a o ka hope loa o kana mau mea o ka ninau ;;na aku iaia, oia ka mea e pili ana i ka hale; pehea la kona inanao no ka liale. he ku anei i ka nani i kona manao a aole paha. "M ka madame maikai, no kau ninau.ia'u i ko'u manao e pili ann no keia hale, eia ka'u pane, aohe puu aohe kee o ka hale nei a'u c aku nei; he nani ku hale ma na ano apau; ua'hoolakoia me na me:i nani apau, o ka mea nana i hana i keia-hale a i hoolako ia me 1 eia mau mea nani apau a'u e ike aku nei he kanaka piha noonoo maoli oia. "He kahua maikai loa ko keia hale e ku nei, he x akea me ka moliala o na wahi apau ke nana aku ,o na kihapai pua e hoopuni mai nei i ka "hale ua hanaia nie ka maiau loa, oluoiu na maka me ka noonoo ke nana aku i keia mau mea apau, aka nae, ina oe e ae mai ana ia'u e hoakaka aku au i ko'u manaoio,- alaila e hoakaka aku no au no na mea aku i koe e nani loa ai." "E oluolu hoi ha oe e hoakaka mai,.malia, he hoakaka paha hoi kau e loaa ai ia'u ka pomaikai," i pane aku ai ke kamaliiwahine. "Ae. na.i' \\.\ ui mai la oe i ko'u manao ea, e lolle aku ana no f>e. Aolie !-a?e. aohe no hoi he wahi e ae e hiki ke hophalikeia mai m<: kou nei ke loaa ia oe keia mau mea ekolu. Ua nani ko hale ma. na ano aj.an, he ekolu nae mau mea i nele i ko'u manao, a ina e li.a:: ana ia mau mea ekolu ia oe, a hoakoakoaia mai a waiho ia nei, i nku au ia oe, o kovt ka hale helu ekahi ma ke ao a puni." "Ke paha'oha'o aku la au la'i kau mea i olelo mai la, e ka makuahine \naikai. Heaha keia mau mēa ekolu au i olelo mai la? E noi aku aila au ia oe e hoike mai ma ka iiioa o ke Akua kiekie loa; aole loa au e aua iki ana i kekahi mea, ina he dala ka mea e loaa ai 0 ia mau mea, o ko lakou loaa wale mai no' ia'u, ina nae e hiki ana," \\mhi a Parisade. , "Maikai ka ninau, e ka madame," w'āh'i a ka luahine. "O ka. mua loa 6 keia mau mea ekolu he manu olelo. He manu kela i ike <»le ia ma kekahi mau aupuni, a ua kapaia ka inoa o ua manu la o Bulehapra; o ka fnea kupanaha loa i keia ma'nu ina ia e himeni e ume mai ana ka lia o kona leo i na manii himeni apau nia kaiia wahi e kau ana, a hookahi ka himeni like ana me ia. "O ka lua he kumulaau himeni; q korta mau lāu he lehulehu na walia, a e kani mau ana ko lakou leo himeni i na wa apau aohe wa e lioomaha ai, aia \\*ale no ka pio a nau, na kē kahu, e hooki maoli aku. "O, maikai maoli i'o ka hoi kenā māii' mea, ke mak'emake loa aku la r;u!" wahi a Parisade me ka lamalama loa o na maka. "Alia hoi.oe e pihoihoi—e hoomanawanui iki oe apau. aku ka'u hoakaka ana aku i ke kolu o na mea au e huli ai, v wahi a ka luahine. "O ke kolu, a o ka hope loa hoi o na mea au e huli ai oia ka wai o ke ola i like ke aliali me ko"ke gula; iriā hookahi'killu o ia wai e haule iloko o ke pakini holoimaka, ua lawa loa* ia wai e hoopulu ai 1 ke kihapai pua holookoa, na ka mea, e hu mau ae ana ia: me ka emoole loa i kela ame keia manawa e nininiia aku ai, a iip e nininiia iwaenakonu o ke kihapai e lilo ana ia wahi i yvaipuna e pip.ii mau ana aole e pio iki ana, a o ka wai iloko o ke j3akini e waihoia ana iloko o ke kihapai e pipii mau ae ana ia fhe ka hu ole iwaKo." "O. e ka makuahine maikai," wahi 1 a ke kamaliiwahine, "nui maoli ko'u pomaikai no kou hoike ana mai la ia'u' i keia mau mea kupanaha! He mau mea kamahao maoli i nlohe aku/la! Aole au i mahu'i iki he mau mea no ka'kekani' o k'ēha ano au i hoakaka mai la maluna o keia honua, akā, 'oiai rtae Hoi āu e mānao nei «a maopopo paha ia oe kahi e loaa 'ai o kena mau'mea, ke noi aku nei an ia oe e hoakaka mai i ko lakou wahi ie lopA akii ai." Xo ka hooko ana niai i ke noi a ke kamaliiwahine, i mai la k.i luahine: / ' % "He hana lokoino i'o no paha ia na'u e lioike aku ai ka hoole ana aku i kau noi, ke aliiwahine, mahope o kou hana ana mai nei i kekahi hana maikai loa ia'u, no kou makeniake e loaa~"aku kekahi hoakaka maopopo loa no ia mau mea mai a'u aku. . "O kela mau mea kamahao loa eko'lu ē lōaa ana lakou apau ifia kalii hookahi, maluna o ka piko o kekalii malina maluna o keia aupuni, aia ma kela huli o ka aina e pili akii ai me ke aupuni o Inia. "O ke alanui e lioea aku ai ia wahi oiā no keiā alanūi e moe nei mai kou hale aku nei; o ka mea au e hoouha āku ana no ke kii ana aku ja mau mea e a'o aku oe iaia e hoomau loā i ka hele pololei ana ahiki i ka hala ana o na la'he iwakaīuā, a ma ka iwakalua o na la e halawai aku ana oia me kekahi, kahaka elemakiile e noho ana malalo iho o keleahi kumulaau ku hookahi; oia no ke kanāka-mua ioa ana e halawai aku ana, a iaia oia e hinau aku ai i kahi e loaa ai 0 ka manu olelo, ke kūmulaaujiimeni ame ka wai gula, a nana auanei e kuhikuhi inai iaia i kahi e loaa ai a o ka loaa no ka hoi ia o ua mau mea kupanaha la au e makemake mai la e loaa." 1 ka pau-ana no o kana kaniailio ana o ke ku ae la no ia, a mahoj)e o ke noi ana mai e hookuu āku iaia e hele ame ka haawi ana i na aloha hope, kaha aku la oia hele ma kana huaka'i hele. No ka lilo loa o ka noonoo o ke kamaliiwahine i na mea kupanaha ana o ka lohe ana mai ka luahine mai ua hoomaopopo loa oia 1 kahi luahine, ia ulu ana ae keia o kekahi manao iioko'ona e ninau aku kekahi maii ninau, ua nālowale mua aku la kela, Aolie i -mohala loa kona noonoo no na mea a ka luahine i hoakaka mai ai, makemake oia e nuj mai ka ike e lōaā iaia mai kahi luahine mai, eia nae, ia aea ana ae kona hana iluna ua hala kela. Aole oia i manao ūa lawa loa na olelo a kahi kiahine e maopopo loa ai iaia na mea apau e hana aku ai, aka, ua lolii loa, ua lohi' loa; he hana hooluhi wale no a waiwai ole ka hele ana aku ma kela huakai imi i na mea kamahao ekolu e lilo ai i mea waiwai ole, mamuli 0 ka maopopo pono ole*o ka mea e hana akū ai. Aohe maojjopo o kahi a ka luahine i hele aku ai e hiki ai la hoi iaia ke hoouna aku i kekahi kauwa e kii hou iaia a lawe mai. i niuau hou aku ai oia iaia i na mea ana i maopopo ole, a no ia hiki ole, hooikaika iho la oia e houluulii mai i kana mau mea apau i lohe ai mai ka luahine mai a hoopaanaau loa iho lā, i ole ai oia e poina ia mau mea olelo. , 1 kona wa i ike iho ai ua maopopo loa iaia na ano apau, alaila lnmalama ae la kona mau maka i ka hauoli ina e loaa i.'o mai ia mau mea kupanaha loa iaia; aka nae, o na pilikia lehulehu e halawai mai ana me ka niea ana e hoouna aku ana e hiki ole ai e loaa, ka mea r.ana i hoopiha hou ih.o i kona naau me ke kaumaha. He o ia mau no ka lulumi loa ia o ko Parisade noonoo i ka wa i hoi mai ai o na kaikunane mai ka lana Jiuakai hahai holoholona mai; i.-'. hoi ana mai a laua haohao laua i ka mahamaha ole aku o ko laua { knikuahine. aole hoi oia pela mamua aku, ke hoi mai laua he helehelena hauoli ko ko laua kaikuahine ke ike aku. Ma ka.laua nana mai me he mea la he mea nui loa kana e noomo ana: ua halawai oalia oia me kekahi niea hoehaeha i kona naau, a i ole he jma'i paha? Aohe a_ea ae o ko Parizade poo iluna i ka wa a lana i komo mai ai iloko o ka hale. oiā mau no ke kulou o kona poo. ilalo, nolaila e hoomaopopoia, aole no e nele aku la ke kaumaha o ka naau o na kaikunane. O ke keikialii hiapo loa ka i kamailio mua mai i ka i ana mai: "Ea, e kuahine. auhea kela helehelena hoihoi mau ou ke ike mai oe ia maua? Aole hoi qe pela niamua ke ohaoha m.ai i m manawa apau a maua e hoi mai ai. he ha'o wale ho hoi ktia la ano e. līeaha keia pilikia nui? Ua ma'i anei oe? mea anei kekahi au 1 kanmaha ni? E oluolu oe e hoike mai. ajcahi ko maua kahaha loa iho 1a 1a i ka ike aku i kou ano kukule mai. "Ipa he mea kaū i ehaeha ai o maua kekahi e kamo pij aku me

oe iloko o ka auwe like ana, a maiia, he laau' no hoi kekahi e loaa ana e hoopauia ae ai ka pilikia, o kou huna loa mai hoi. Ina ua h:sna hew'a mai kekahi ia oe, e ae mai oe i ka'u noi, e hoakaka mai, i kau aku ai maua i ka hoopai maluna o nana oe i hoopoino mai." - Aohe no he pane koke aku o*ke kaikuahine a hala kekahi mau minuke. a i ole hoololi ae la hoi i kona ano kaumaha ke nanaia mai, eia nae, i ka ha!a ana o kekahi mau rmnuke, aea ae la kona mau maka iluna a nana pono aktv la i na kaikunane, a kulou hou iho la ilalo, aole me na maka wiwo, aka, me ka helehelena e hoike aku ana he manao ano nui a koikoi aia iloko ona kahi i loku hala ole ai, a i mai laN "Aohe o'u ma'i." "Ea, e kuahine, aole oe i hoike mai laMa maua i ka mea oiaio; ua maopopo loa ma ka maua nana aku he kumu ano nui kou kaumaha ana, he mea ano nui loa. "He manawa pokole wale aku nei no ko maua kaawale ana mai ia oe mai, eia nae, iloko iho la/ka hoi o ka po*kole loa o ia manawa ua loli loa ae la kou mau ano i maa mauia, a mamuli o ka loli o kou ano mau i maopopo ai ia maua he kumu koikoi loa ka mea nana i hoano-e ia. ; "Heaha no hoi kau mea e auā mai nei a hoike ole mai ? E pane ōe e haawi mai i pane kupono loa, i pane e hoopauia ae ai ko maua mau manao kaumaha; koe wale no paha keia, ina he *nanao kekahi a*a iloko ou e hookonpia āi ko kakōu afoha ame ko kakou noho pu ana." Aohe makemake o ke kamaliiwahihe e lilo kona hunakele loa i kumu e hoopaapaa ai lakou, aohe no hoi ona makemake e noho mau na kaikūnane iloko o ka pouli, me ka maopopo ole i ke knmu o kona n ūmule ana, nolaila, huli pono aku la ōia imua o laua a i aku la: "I kuu wa i olelo aku nei ia laua o ka mea nana i haawi m&i ia'u i ke kaumāha aole ia no kahi minuke.hookahi wale no a pau ae, aka no leekahi manawa loihi ahiki i ke ko ana o kuu makemake. "Aohe o'u ma'i, aohe no o'u maū manao nonohua no olua a no kekahi mea e aku paha, aohe manao iki iloko d'u e hoomokuahana i ko kakou noho aloha āna, aka, he iini nui eia iloko o'u kahi i hoonaku ai me ke au ana: ae i o a ianei e loaa āna paha a āole paha, a no ia mea e hoike aku ana au ia olua, a mai noho olua a kahamaha mai ahiki i ka pau āna aku o ka'u kamailio ana. "Ua manaō olua a pela no me a'ii he hale nani keia a ko kakou niakuakane i knkulu ai no kakou, a ūa paa pono la. na mea nani maloko o keia wahi i ka loaa aohe mea nēle hōokahi aku i koe. "Eia nae, i keia la iho la ho i hoikeia mai ai ia'u aohe i pau pono na mea kupo'no i makemake ia : i ka'loaa, he mau mea hou aku no koe; ekolu mau mea aku i koe e hūli ia a hoolakp i keia wahi; alaila 0 ka piha pono ana ia o na mea nani apau i makemakeia no keiā wahi. e hiki ole ai i na hale'nani'o na alii ke hoohālikeia mai me kei'a hale ma ke .ao a putii. O keia maii mea i koe ekolu oia ka manu olelo, ke ame ka wair olā i like rne ke gula maemae loa." ! ' Mahope d konā hoakaka ; 'pākāhi ana aku i ka haha a kela ame keiā o na mea kamahao ekolu, alaila, hoomau.aku la oia i ke kamailio ana i ka i ana aku': • ■ , "He wahine lūahine ā o kekahi no hoi o na kahunapule Ō ko kākōu hoomana Mahomeda, ka i nei iho nei i keia la, a nana au i kamailio mai nei i keia mau niea kamahāo, a nana i' .olelo mai nei ia'ū, ina e loaa ; keia mau rnea kamāliao loa ae la ekolu, a laweia mai a waiho i ko kākou hale nēi| i mai nei oia aohe hale nani a kamahao e aē ma ke ao e loaa ināi' leeia'. "Ua hoakaka pu mai nei oia ia'u i kahi e loaa ai o ia mali mea anfe ke alanui e hele aku ai ahiki i kahi e loaa ai ua mau mea la. "Malia pāha e noonoo ihō ana olua ina .no ka loaa ma'i o keia ma : u mea a hoihoiia mai i ko kakōū hale nei ,e kela i'o ae ana no ka nani mahiua o ha hale e ae. a lieaha iho la ka hōpena pomaikai e loaa rriai ana ia kakou, o ka nani wale iho la ho, a hē oi aku no ka pono e -nele kakōu ia mau mea me ka hooluhi ole aku i ka hele ana e huli ia mau mea. "E haawi oluā i ka olua noono.o nūi ana. maluna o keia mau mea elike me ko olua makemake, eia nae aole e pio iki ana ka'u olelo ana aku ia olua, he mau mea kupono loa lākou e pono. ai'e.loāa'mai, elike me ia i hoikeia mai ai ia'u. ā aole loa, e na jikj ana ko'u makemake ahiki i ka hookōia aiia, mā o ka loāa ana mjai o ia mau mea, a waihoia iho maanei. • , "E kuikahi ana paha ko olua manao me ko!u no ke kii ana aku 1 keia mau mea, a aole paha, eia nae, e noi aku ana au i ka olua kokua ana'mai ma o ka olūa hiau a ; o naauao la-no ka mea pono e hanaia aku ai, a e hoakāka pū mai ho hoi. olua i kekahi kanaka kupono a'u e hoolimalima aku ai no ke kii anā aku i keiā mau mea." "I kanaka aha aku ia au e hooliiūalima ai, ua- lāwa loa ia hana na maua e hooko akū; elike me kou niakemake loa e lōaa'iā mau inea, pela pu no hoi me maua," i pane mai ai ke keikialii Bamāna.' "Ke ole au e koho hewa elike rio me-a'' ue makemāke nei e loaa mai ia mau-mea kupanahā, pela nō me kaina nei, a, ina' pela, alaila, e ponō -kakou e hoolala koke i keia manawa i ka hāna « loāa* koke mai ai ia mau meā nie ka hōopanee hou ōle āku. "Ow'au o kakou ka mea mua e hele aku no ka''huli āna ia mau mea; ke aa loa nei au e loaa ana ia mau mea ia'u tne ke kanalua ole. E ha'i mai paha oe i ke alanui a ka luahine i hoakaka rnai ai ia oe la a'hele aku au, a pela hoi kahi ō ia mau me/i .e loaa aku ai; aole au ē hoopanee ana i ko'u hele a kahi mānawa okoa aku, a ka la apopo no au e hoomaka ai i ka hele.' 1 "Auhea oe e kuaana," Wahi a'ke keikialii muli Pereviza, "manao au aole i kupono kou hele aku e kaawale ai oe mai ka hale aku nei no kekahi nianawa loihi, no ka mea, o oe ko kakou poo o ka ohana, a ua makemake loa ia kau mau hana kokua .ma.ka home nei, e noi aku ana au ia kuahine e kōkua mai i ko J u man a o Hl a o ke kaohi like ana ia oe e noho iho, a owau o kaua ke hele' Aole e lilo a na ko'u kaawale ana māi ka hale āku nei i mea hoōkanmaha loa i ka noonoo o ko kaua kaikuahine, oiāi oe 'e nohō pu ana mē ia:" "He manao maikāi no kena oū i hoikē mai la aka, oiai owau o kakou ka mea oo loa, a i ot aku nō hoi ka ikaika, ka maka'u ole ame ka mākaūkāu, nolaila ea, e o ōe ke noho me ke kaikuahine o'kaua, no ka mea, ke pāa loā nei kuu manāō no ka hele, āohe mea nana e keakea mai.' f I ka holopono ana.o keia manao iwa'ena iho p lakou a pau, ua hoohalaia ke koena aku o ia la nm ka hoomakaukau ana no ka huaka'i imi poniāikai a ke keikialii Bamana, a 1 no ke a'o ana mai hoi a'ke k'aikuahine iaia. elike me ia ana i lohe mai ai mai ka luahine mai,M na hoailona pilikia apau ana e aku ana atne kahi e loaa ai ia mau mea iaiai •" MOKUNA IV. - Ma .ke kakahiaka nui'poniponi w#le o kekahi la ae, ala ae iake Keikialii Bamana a kii akii la i kona lio punahele, hana iho la ī ka noho a paa, a hoi hou aku la ilokp o ka haie e hoomakaukau iaia me na aahu kupono apau, a pelā hpi me kana pahikaua, ka pana k a pua, a i ka makaukau ana, hele akii la e ike i na kajkaina, a no kekahi manawa loihi ko lakou ume ana me ke apo mai.o'pa kaikaina iaia, o ke kaikuahine aku no nae ka oi o ka uwe, me ke kaohi iaia aole e hele. 1 ka p-au ana o ka lakou ike aha, ee ae la ke Keikialii Bamana iluna o ka lio. a oiai lakou e haawi ana i na aloha hope loa, a e hophuli aku ana ke keikialii i kona ljo no ke alanui, ia wa i kahea hou aku ai k« kaikūahjne i ke ieaikunane e noho mai, he hana hoopaoa loa i ka huaka'i a ke keikialii, i ka i ana aku: "E kuu kaikunane haku, e maliu mal hoi. Aj»le au i noonoo iki ahiki iho la i keia manawa akahi no hoi a haupu ae la, a oia keia: ~He nui na popilikia e halawai mai ana me oe pia ke alahele, ua lehulehu wale no poe mamua aku nei i kii i-kela mau mea, eia nae. aole lakou i hoi'ola hou aku i ko lakou mau aupūni. pela ka olelo mai .a ka luahine ia'u, a no ia mau pilikia ana o' ka hoike ana mai la ea, i ulu ae la ko'u manao e hopikaika loa aku au i ke kaohi ana mai ia oe no k*gi mea, ina ua pau loa ia poe i ka make, malia o oe nu'- aku ana paha auanei kekahi e make; ua ike ia aku, e ike hou aku ana palin h oe. a aole.paha, nolaila ea, noho mai no kakou. "Hoi hou mai, lele iho ilalo a wehewehe ae i ko lio; o keia ka'u noi haahaa loa ia oe, o kou aloha a hoolohe mai i keīa uwalo aj<u a kou pokii nei la ea, oia kou ola, a o kou hele paakiki aku mamuli o kou manao hoaano loa, pkou ; poino ia; e aho au e .nele j kela manu

I olelo, ke kumulaau hinieni ame ka wai gula o ke ola, mamua o ko'u neie ana ia oe. ''Akahi au a ike iho la i ko'u hewa loa no ka hoike ana aku i kela mau mea ia olua, eia ka he hoike ana aku ia a'u e kaawale ai kakou. O, e kuu haku alii Hoi. hoi mai; huli hou mai ke a!o ihope nei. Aole au i hoike aku i keia mau mea ia olua me kuu manao o J<e hele aku e kii i kēla mau niea, aole; he kanaka ok<sa ka'u i ina'nao ai e hoolimalima, eia ka he manao hewa loa ia, akahi au a ike iho la i ka hewa." No ke kaukau Ici aku o ke kaikuahine hul'i hou mai la ke Keikialii 3amana a i mai la; "E kuu pokii aloha, ua paa ka'h olelo hooholo no ka hele imua, a. e hooko aku ana au me ka nana ole aku i ka lehulehu o na popilikia e halawai mai ana me a'u ma ko'u alahele. "O ka poino au i hoakaka-mai nei e pili ana i ka make ana o kela poe mua i hele ai, no ko lakou hawiawa no paha i poino ai lakou. no'u iho e hoolana ae i kou manao, e hoi hou mai ana au me ke ola, hie kela manu kupanaha au i makemake nui ai e loaa. "Malia paha owau i'o aha 110 kekahi-e helu pu ia ana me ka po? i halawai me na pop'ilikia, aka e lohe oe i keia, owau pu ana kekahi e helu pu ia nie ka poe i hele iniua a īanakila, a he oi aku ka heluna o Jca poe i lanakila mamua o ka poe i halawai me na haawina pakalāki. "A oiai o na ūli-a' like ole o keia a'no a'ia wale no ia iloko o ka limā ame ka mana o ka mea Nana i hana i na mea apau aikakou i ike ole aku ai, a iloko 0 kona lima rnana au e waiho aku nei i ko'u hopena, a oiai aole i maopOpo ia kakou ia hopena, hookahi wale 110 mea hiki ia'u ke hana i keia manawa oia ka haawi'ana aku ia oe i kuu pahi punahele nei." Alaila, unuhi ae la o Bamana i kapa pāhi punahele mailoko ae o kona pakeke a haawi mai la i ke kaikuahine, a i mai la: "E paa oe i keia pahi," me ka wehe ana ae nrai ka wa-hi ae; "aia a liala na la he iwakalua a mahope aku o ia manawa, alaila wehe mau ae oe e nana iho i ka pahi mailoko ae oka wa-hi; ina e ike iho ana oe i ka mau no o ka hulali, alaila, manao iho oe oia niau 110 ko'u ola ;* aka hoi, i nana iho oe a ike i ka haule iho o kekahi mau kulu koko mai ka pahi iho, alaila manao ae oe u? niake au, alaila in wa oe e 'pule ae ai i ke Akua e malama i kuu uhane a e hookipa aku i kahi Ana i hoo.makaukau ai." O keia wale no ka mea i loaa mai i ke kāmaliiwahine 110 kana mau olelo kaukau i ke kaikunane e noho ioh. Alaila, haawi mai la ke Keikialii Bamana i kona alohā hope loa i kona mau pokii a kampe aku 1a k-ana hele ana 110 ka huaka'i i maopopo ole ka hopena. Ma ke alaniii a ke kaikuahine i kuhikuhi aku ai iaia malaila pololei oia o ka hele ana no iwakalua la, nae huli ole ae ma kela apie keia mana alanui okoa, a o ka aneane no hoi ia e pau holookoa 0 ka loa o ke aupuni o Peresia'. Ma ka iwakalua o na la o kana hele aiia hiki aku la oia i kahi o kekahi kumulaau ku hookahi, a he elemakuje me ka helehelena ku i ka hoomaka'uka'u, oia wale no ke noho ana malalo iho o ua kumulaau la, a iaia i ike aku ai, hoomanao koke ae la oia i na olelo a ke kaikuahine o ka olelo ana mai iaia e ike ana oia i keia mau mea ma ka iwakalua o na la, ā hauoli ae la oia, no ka mea, he hoailona hikimua keia mau mea no kona halawai me ka haawina pomaikai. Aia kahi kaawale iki mai ke kumulaau aku he wahi pupupuh?le, me he mea la, o kahi paha ia a kahi elemakule e hoi aku ai e pee i ka ua a e moe ai o ka po. Ka moolelo 110 keia wahi elemakule—o ka helehelena o kahi elemakule he ku i ka hoomaka'u|ca'u, elike me ia i hoike muaia ae lā. Loloa no hoi na huluhulu kuemaka elike me ka umiumi, ana ka loloa o na huluhulu i uhi iho a aneane e nalowale na maka, a noho mai ka eleele o na onohimaka iloko o ka huluhulu, a ua like ke keokeo o na huluhulu me ke aiai o ka hau. O na umiumi ua hele a kuakea, loloa no lioi me he huelolio la. aneane epa ka umiumi i *na kuli; no ka lauoho noi ua like ke keokeo me'ko na umiumi ame na huluhulu kueinaka, a loloa no hoi ahiki 1 ke kikala, a o kona kapa iho la no ia e mahana ai; ma kona hope hc moena kahiko ke kakau ana, a maluna o kona poo he papale laulau nui kohu mamalu a na Kepaiii a kakou e ike nei, o ka papale ohe paha a na Pake ke kulike loa. Ma ka moolelo o keia elemakule kupanaha he kahunapule oia no ka hoomana Mahonieda a mamuli o kekahi kumu i ike ole ia e ka niea kakau, o ua elemakule kahunapule la no ka mea i ike, ua haalele aku la oia i ka oihana kahunāpule no kona makemkae ole e huikau me na kanaka, a hele auwana mai la a noho ma keia walii, i hiki ai iaia ke hoomana aku i ke Akua, pela kpna manao, 110 ka mea, ua paulele nui oia i ke Akua, a mamuli o ia no.ho mehameha i lilo ai otia he kanaka helehelena kupanalia lpa ke nanaia aku, elike me ia--1 hoakakaia ae la maluna. Ma keia la oia ka iwakalua o na la a ke Keikialii Bamana o ke kaawale ana mai ka home mai, e noonoo mau ana oia 110 kona halawai me keia kanaka, i loaa ai ka mea nana e hoakaka aki; iaia i ke alanui ana e hele aku ai a loaa na mea o ka au ana mai i ka loa. laia i ike mai ai i kahi elemakule, kaohi aku la oia i kona lio a lele iho la ilalo, a hookokoke mai la kka elemakule no ka ninau ana mai iaia ina paha he oiaio na olelo a ka luahine i kamailio mai ai i ke kamaliiwahine. Paa mai la i ke kaulawaha o ka lio a kamailio mai la i ka elemakule; - "Na ke Akua lokomaikai e hooloihi aku i kou mau la o ke ola a'na, e ka maikai, a Nana no hoi e hooko mai i kau mau mea makemake apau." . j Ua haa\vi aku la np hoi ka elemakule i kona aloha, eia nae, o ke i ano o kona }eo o ia kamailio ana aKu, aohe lohe maopopo mai o kc | keiHialii hookahi huaolelo. • Ika maopopo ana-i ke. no ka paa loa oka waha o kahi e|epiakule i ka umiumi ke kumu lohe |tia©popo ole ia mai o kana olelo, oiai ua uhiia iho ka waha a paa loa, a oiai hoi |ie makehewa Wāle no kona nee an«; aku imua me ka Ipaa ole p kekahi mau hoakaka if|ia ana i manaoip loa jho a| e loaa aku ana no mai ka eleinaku}e aku, o kopa unuhi ae la no ia i kekahi u-pa mai kona poli ae, ana no o-ka hoolako mua ana iaia iho nie ia mea, a mahope o kona ana aku a paa ka lio i kekahi lala laau, huli liou mai la a i piai la i ka elemakule; "Ea, e kuu kahunapule he wahi manao ko'u e kamailio aku aina ia oe a oia keia; No ka paa loa o kou waha ,i ka umiumi aohe }iiki ia'u ke lohe aku i kau mau niea e kamailio mai ai, a uoiaila au i manao jho la e noi aku ia oe e ae niai oe e oki aku au i ou uniiunii ame ou huli]hulu ku-emaka, aohe j kana mai a ka loloa la e lilo ai kou helehelena i mea hoano-e ia a ku hpi i ka hoomaka'uka'u ke nana aku; uaHike loa kou helehelena me ko ka bea, aole rhe ko ke kanaka."

Ua apono koke mai-la kahi elemakule ia manao, no ka ike koke iho la 110 ia manao he maikai. o ka iho koke aku la no ia o ka u-pa a Baniana a lele ana ka umiumi ame ka huluhulu.ku-emaka i kahi e. J ka jke ana o Bamana ua pau ka umiumi ame ka huluhulu ku-e maka i ke okiia a he ano kanaka hoi ka elemakule ke nana mai, alaila, i aku la: "Aia hoi paha la, akahi no a ikeia aku la he helehelena kanaka kou, he u'i-iki ae no ka hoi oe la ke pau ae kena māu mauu i ka waeleia. He u'i maoli oe la a'u e nana aku la, a ina he aniani Wlohi me a'u i nei manawa, haawi aku au ia oe e nana i ko helehelena." Ua minoaka wale iho la ka elemakule no keia mau olelo aku la a Bai?iana, a i mai la: "Owai 1a oe aole au i maooppo, aka, no kau mea i hana mai la ia'u e haawi aku ana au i ka'u mahalo nui ia oe, a ua makaukau pu no hoi au e hana aku i ka maikai ma kou aeao elike me ka mana i loaa ia'u, no ka hooko aku i kou makemake, ina he maleemake kekahi ou a'u e liana aku ai. "Ua maopopo ia'u he makemake kou no ka loaa aku o kekahi niea mai ia'u aku, 110 ka mea. ina aole pela aole oe e lele mai ana ilalo nei mai kou lio mai. Hoike mai ia'u i kau mea i makemake ai e hoao no hoi au e hoolawa aku i kou makemake ina he hiki ia'u ke hoolawa aku." "Pono loa mai la." wahi a Bamana, hoike mai 1a oe i kou manao kokua, e ka makua maikai. He oiaio he mea ka'u i makeai. a oi.a no hfii ka'u i manao iho nei e noi aku ia oe, hoike e mai la nae hoi oe. (Aole i paa.)