Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 18, 5 May 1916 — KEKAHI MEA PONO E LAWE AI A MALAMA. [ARTICLE]

KEKAHI MEA PONO E LAWE AI A MALAMA.

E ae mai ia 'u e hooluuna aku i na aui o ke ola kiuo, a o kekahi makelo nno nui, ua pili aku do La i ka malama ana i ka ili.E kaho "tudu aku ana na mea ino, ma na paipu liou iloko o ka ili, aole pono e waihoia keia mea ino, a paa na pukapuka liilii o na paipu. He pono e holoiia aku me ka wai ame ke kopa. Ina un panni na kamalii mawalio aku o ka hale, e hele ana ko lnkou mau lima, na maka ame na wawae a lepo loa, e pono ai e holoi ia kela lepo. īna nae ua noho lakou ma na wahi maemae iloko o ka la holookoa, aole no hoi i hoopa aku i kekahi mea lepo, aole ia he kumu, e jiele ole ai ka holoi ana i ke lfino, no ka mea ua like no ka mea i loaa aku > ka iH„.me ka mea i hele ma : oli e paani' a lepo'. Aole he hoomaopopQ hui o na kanaka i keia mea, mamuli o ka jiujca malie loa mai o na mea maikai ole ma na pukapuka o kk ili. E hoomaemae, a e holoi mau aku i- na mea maikai ole apau, alaila ola maikai ka ili. E hoopaa i iia kamaa, a pau ka wa kupono. Aole makemake o na pukapuka o ka ili maloko o na kamaa e kahe aku ka hou, e malama pono i keia mea, e loaa no auanei ka oluolu me ka ikaika kupono.

I ka wa pulu o ka honua i ka ua, aole bc mea maikai ka lioopaa mau ana i n:i wawae iloko o na kamaa, he mea maikai ole ia, aka e waiho wāle i kokalu manawa, na ka nalulu auanei ,ame kekahi mau aho e ae, e hoike mai i ka maikai ole o ke kulana o ke ola kino. He mea maikai ka wehe" ana i na knmaa oiai e noho ana maloko o ka hale. O na lole i komoia a i pili mau aku i ka ili, ua paapu i na hunahuna inoino liilii, i pukk mailoko niai o na pukaI*ka liilii e ka hou, i ka wa e wehela ai 0 kela mau lole i ka po, he mea pono ,0 kaula'i ia, i pau aku ai na ea inoino, j mamua ae 0 ka oili ana mai 0 ke kaka- j hiaka. Mai owili wale aku me ka popopulu 1 kou lole moepo, a waiho paha malalo 0 ka uluna; aka e kaula'i ma ka puka aniani, a i ole, e kau iluna ma kekalii walii, e loaa mai ai i ka makani. 0 ka | pau ana aku ona ea aka hou, me | ke komo hou ana mai o ka mea maikai, e oluolu kupono auanei ka hiamoe ana , 1 ka po. E kaula'i no lioi i ke kapa moe, i k'a wa e ala ae ai i ke kakahinka, he ition ia e pau aku ai o na ea maikai ole, a mai halii koke i ke. kapa me ka haawi mua ole i wa e loaa ai ke ea maikai i kahi moe. Na Kapua'i Wawae pilikia pinepine ana na kamau o na koiki maikai o ko lakou inau ola kino, a i kekahi manaw&, aole e nahaehae i:a kamaa, ua pilikia e, aole hiki e ku | l'ou. O na kamaa pulikiliki a oole'a, o ! ka mea iho la ia e apiiupuu ai ria tnanamanawawae, a ulu mai la ka maiuu iloko 0 ka i'o, ame kekahi mau hoopilikia e ao, i na wawae. Aole kupono iki e komo'i na kamaa pulikiliki, a miomio paha, e' mniki ia I ana na wawae, me ka hoomanawanui pu i ka eha. | Ka Hana 0 ke Kino Ua ao'ia kakou. no na hana nui eha: 1. Hoomakaukau ka opu i ka ai, na ke koko e lawe aku. 2. Ma ka upa ana, ua paumaia aku ke koko, mailoko akn 0 ka puuwai 0 ke kino, p hookaawale aku i na mea ino. 3. Lawo mai ke akemama i ke fea maikai no ka lioolilo ana 1 ke koko eleele maeinae ole, i koko ulaula a maemae hou. 4. Lawe aku ka ili i na mea ino, ma na pukapuka liilii liookalie hou. Na Lala 0 ke Eino O kela ame k6ia lala o ke kino, lia hana ponoi kana e hnna ai. O ka maka, oia ka lala o 'ka ike. O ka opu, lie lala ia nana e malama i na mea a kakou e ai ai, a pela me na lala e ae i pili mai i ke kino, ua liookaawaleia ka hana a kela ame keia nona ihq. Na Niho ' O ke ano 0 ko kakou mau nilio, ua hookaawaleia no ka lakou mau hana, o ia hoi, o na niho mamua, he oki ka lakou liana, a o na niho.maloko aku, o ka nau ka lakou hana. 0 ka mea maloko o ka iwi, he wahi ano iwi ia, ua uhiia mawaho 0 kekalii mea oolea loa, he mea keokeo i kapaia o ka ehamela. Ina e ha'i ka enaihela, popo koke ha 'niho, a pilikia ibo la; no ka mea, ua hoolakoia kela ame keia niho iho, a hikiwawe mai ka eha. Ka Malaina Ana i ka Nilio ( . 0 ka hoao ana e nahu i na huaai 00le'a a paakiki, a o ka nau ana no hoi i na mea oole 'a, he mea ia e Aaha ai ka enamela, a i "ka poino ana, e ake ana ka manao, e liana h6u ia, aole nae e hiki, 0 ka mea hiki i na kauka hana niho, o ia no ka hoopiha ana i na puka iloko o n niho. He īhea poiio, e ohi'uhi'u mau, na niho. tte mea pono e ohi 'uhi'u mau waena o ke kowa o na niho, me ka laau 1 hopmakauka'uia no ia hana, a mai ohi'ulii'u me na kuipine, a mau mea oioi paakiki e ae palia, he mea ia e poino ai na niho. He mea pono e palaki mau ia na niho i na wa apau, a e malainaia hoi ka maemae, o kekahi inanawa maikai loa o hoomnemae ai i na niho, mamua o ka wa e homaomae ai i na niho, mamua o ka wa hoi ai e hiamoe ika po. Mai * vi • . •• . .1 : '

hoopalalelia i ka inu ana i nu la:i ; < maikni ai ko ola kino. Ka Hi o ke Kanaka Hc wahi okoa <» ko kukou man K■ • ■ e aku ana i na mea pouo ole i : '< manawa «ipau, o ia no ka ili, ua puni • ■ kino i ka fli; he elua ni'au mnheh: •• k ili, o ia ka ili mawaho loft, amo ku maloko aku. O ka ili mawuho loa. ka ili liiki ia ko maihi ia, a o ka maloko aku, o ia ka i paa pu i na «ak ko he nui. Ikawa e maihi ia ai ka i mawnho a ahuwale ka ili muloko he mea pono ke uhiia aku ia wahi i " h'kana ai mai ka poino mai. I ka wa e hele ai e paani, a e lawe paha i na hana ikaika. v pulu :> ke kino holookoa i ka hou, mamuli ia o ku oili ana mai o na hunahun:i mai na pukapuka liilii mai o ka ii>. pukapuka i hoohalikeia m« na |<:i e lawe ana i na mea ino mailoko :ik k« kino. Ina e hooku'iku'i ia k« i:> n paipu iiilii o ke kino o k»- k:r ka, a hoomoeia iluaa o ka honun • k me kp kaula, ua hiki aku ka lua. r. • kahi o ka ekolu mile. I kekahi manawa, aole e hiki ia K kou ko ike i ka liou, mamuli o mahu, aole ia i lilo i mau kule. «' I" mai ai ka hou; eia nae e puka mau no kela mahu mailoko aku o ko ili, i ke kau anu ame ke kau w» la. M - muli o a laweia o na mea ino mnil' aku o ke kino, pela iho la i lonn ai l > ola kino maikai i ke kino; a ina l"" pnaia keia mau pukapuka lehuloh». ka make no ia o ke kino. He mea pono e loan i kuu lahui. < ike laula e pill ana i ke ano o ka w lama ana i ke ola kino, he mea ia o paV lol(nna„ni inni na pilikia ma», ma hapanui o ka manawa o ke ola ana. OEO. rOOL.OA.