Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 10, 10 Malaki 1916 — KA NINAU HOOKAPU WAIONA. [ARTICLE]

KA NINAU HOOKAPU WAIONA.

Ke hoomanao nei na niakaainana o keia Teritore, ma ka manawa o ka m«lamaia ana o kc koho haloka, nialuna o ka ninau hookapu waiona ma Hawaii nei. na ]>ahia a paknlu ka nui o ka poe nia ka aoao e hoole ana i ka hooknpuia o ka waiona ma Hawaii nei; i keia manawa nat, a mahope koke mai no o koho haloka ana, i loli hikiwawe ae ai ka manao o na makaainana poonoo maikai aj<au, i ke kuhihewa, ame ka lalau loa, o ia koho ana, a ke Kuokoa e manaoio nei, ua kokoke loa mai ka hookapu waiona ma na kapakai d Hawaii aina, elike me ke po'i mau ana mai 6 na nalu, ma kona mau aekai aloha. Iloko o na makahiki elima i kaahope aku nei, me he kaihoee la ka ninau hookapu waiona e holopapa ana ma Amerika Huipuia, mai kekahi pe'a- a kekahi pe'a o ka aina: o na kumu kakoo ma ka aoao o ka waiona, ka mea nana i pepehi aku i na manao kuokoa, ame na manao makee i ka pono o ka hoa kanaka, aole ia i lawa no ke Eu ana mai e paio, a e alako aku i ka manao o ka !*hui Amerika, no ka mea, e nee mau ana ka hookapu waiona imua mai kekahi mokuaina a i kekalii, ka mea nana i hookahaha aleu i ka manao o na hale hana bie kaulana, na wahi puhi waiona, ame ka poe malama hale inurama apau. Ma Hawaii nei, ua hoalaia mai na kumu, no ke kakoo ana i ka waiona, ma ke ano, aole ia he hana hoopomaikai aku i na kanaka; a i keia manawa, uft oni mai nei ia kumu ku-e a ku imua, ma o na mea oiaio i ikeia, o ka waiona mal ke kumu o na hana karaima, ka liune ame ka nele, ame na ma'i i loaa i na kanakff. Ua ike nui ia ka hooikaika ana ona alakai o.ka aoao hookapu waiona ma Hawaii nei, e kinai aku i keia kupuino; eia nae, na na moolelo o na hopena ino o ka waiona, e hooia mai i na liopena awahia ma Hawaii nei, mai ka waiona n»ai i kela ame keia la apuni ka makahiki. O na hana pepehikanaka, na hana lawe ole, ka pepehi ame ka hoeha, he man hopena wale no ia, no ka moolelo mai o ka waiona. O ka moolelo maloko n ua halepaahao, maloko o na aha hookolokolo, na hihia oki mare, na hale pupule, oa home o ka poe pilikia, ma kahi kaha kanaka a ma na ilina kupapau, malaila i hoikeia ai ka moolelo i pili i keia kupuino o ka waiona. Ma kekahi mau mokuaina ma Ameīika, na wahi i ike nui ia na hana a i hookapuia- nae ka inuia ana ame ke kuaiia o ka waiona i keia manewa, ke haawi nei lakou i na mahalo kiekie ana, no ka nohoalii ana mai o ka hookapu waiona; no ka mea, ua eini aku na hana karaimqi, ua hapa mai ka nele ame ka ilihune; ua uuku niai ka poe hopuia, a ua ike maoli ia ka pomaikai, o ka nalohia ana aku o ka waiona. O ka hoike maopopo loa o ka pomaikai, mahope mai o ka hookapuia ana o ka waiona, o ia no ka loaa ana he mau waihona maloko o na liale banako no iekajii mau ohana lehulehu; ua hoomahuahua hou ia ae ka waiwai, ua ikeia ka h'olomua o na oihana kalepa kukaa, a ua nolioalii iho ka nohona oluolu a hanoli o na kanaka, ka mea i ike ole ia, ma ka m-°nawa e noa ana ka waiona. Ma ka Mokuaina o Wakinekona, kahi i hookahuaia ai o ka oihana hana bia, ua ku mai ia imua, me na olelo hoike no ka holomua, ka onipaa o na oihana, ame na mea e ae he nui, ma o ka hookapuia ana o ka waiona. . O kela kumu omilumilu, ma ka aoao o ka poe kuai waiona a e noho mana ana maluna o ka waiona, no ka hiki ole ke kapu ka waiona, ina'no e hookapuia ina. ma Hawaii nei; ua lawa ka nana ana aku i na hopena maikai, i ikeia ma nā mokuaina i kapu ka waiona ma Ameiika, e ike ole ia ai ka pololei o keia manao. Ke olelo nei kekahi poe, ina e kapu ana ka waiona ma Hawaii nei, e loaa ana no Ka waiona i na haole; a ina palm he mea oiaio ia, a ke Kuokoa nae o marao nei, e nele ana na mea apau i ka waiona; ho oi ae no ia, mamua o ka ie ana aku, e hoomauia na hana hoopoino he nui a ka waiona. E aho ka loaa |na mai o ka hapa omoomo palaoa, mamua o ka nele loa ana, a he manawa no inahope aku o ke kapu ana o ka wiona, ina e ikeia ao ana he mau puka liu, e pia aku ana ia i ke kikiia. Aia he kumu ano nui, no ka hookapu ana i ka waiona ma Hawaii nei, rtik<Tjne ke komo nui ana mai o na \ahui l'ike ole iloko nei o ka aina; a na kalakou na oihana ano nui maloko o keia Teritore, hoomaopopo nei i keia manawa i ka pono loa o ka hookapu ana i ka waiona, ka niea a lakou i kal=-oo ole ai ma na manawa ae nei i liala. Xo ka pono o ka hoa kauaka, no ka pono o na ohana i hoopilikiaia, a no ka pono o ke kaulike, e kapu ka waiona, ma Hawaii nei e pono ai, a ke manaoio nei ke Kuokoa, e hana mai ana ka Ahaolelo Lahiii, i ka mea e pono io' ri o Hawaii nei.