Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 5, 4 February 1916 — HE MOOLELO NO NA KAIKAMAHINE ILIHUNE A I OLE Ka Oi Aku o ka U'i Iwaena o na Wahine Apau-He Moolelo i Piha me na Haawina Walohia. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO NO NA KAIKAMAHINE ILIHUNE A I OLE Ka Oi Aku o ka U'i Iwaena o na Wahine Apau-He Moolelo i Piha me na Haawina Walohia.

"lle mau hana pulapu wale mai no kela i wahi no kaua e hele a rn:ii ae iki kaua. e n«»h<> no kaua maanei ahiki i kona ae āna e 'ī - >ohala i keknhi ma-u hora, ma ke kamailio ana i na olelo i kupono l i i.a ij>'»." i pane "mai ai hoi kekahi. " ! "Ina e haawi koke mai ana oe i haneri elala pakahi na maua i ]<( <:i man'iiva ano. alaila ke ae aku hei maua ē'ku a haalele ihō i kēia ; 1 • "n. n-' kn mea. aole oe he keonimana a maua ,e maliu aku ai, ua ] c pu «»e me kekahi wahi aj)ana pepa, e paialewa ia ana e ka makani a!:J n." • I walii e hoopokole ia ai na kamailio ana, o ka unuhi I<oke ae la r-,. ia <> \leka i kana huke kikoo hānakō/ a kakau iho la he elna mau kik<><> liookahi haneri dala j)akahi, a haawi aku la i na kaikamahine; an:i i hoihoi ole ai. "Eia mai ko leka," i kiola mai ai kekahi o'nā kaikamahine i ka M a imua o Meka, me ka i hoii ana mai: "Ua hikl lōa ia maua ke h-. < j>ii ia oe no ka uhaki aelike; aole 'na.e he hianao hoopilikia iloko «. mna nou; ke lawe nei maua i keia māu dala, a kuai āku i mau l<>' t - h.>u no maua a e ike auanei oe i keia mau' la aku, kē ike hou mai r.e, <» ka moiwahine o ītalia ka hoa ē kohu ai. O'ke aloha no kou e ke kanaka opio, a mai hoao hou e kakau a'e i kekahi lelea hooipoipo <. keia ano." "'l'a-la. a i makemake oe e ike hou ia maua ea, alaila hoouna r<: no i leka, ma kela wahi kahiko," wahi h'oi a kekahi, ō ka hemo aku la no ia o ua mau kaikamahine nei iwāho, ,me kā noke pu ana i ka akaaka, i ka loaa o ka laua mau haiiēn dalā me Jca maalahi loa. t ; . 1 kela koe ana iho o na keonimana o ke keēna hookipa, V hikaka aku la o Meka. a noho ana iluna p kekahi noh.o pāipājr me K- kauoha koke ana aku i kana kauwa e lawe'mai 1 wai Jia.u no I- i ua hele kona puu a maloo. "Ua kaa ke eo o ka pili a kaua ia oe e Volokale, a e papalua no au i ka huina o kela pili, e waihoia aku ai ilōko o lea lima o nā komif;na. ke hoahiki paa>Tnai olua a eliiā imua o'u, aole ōlua e hoikeike aku i na mea a olua i ike iho nei,. i'mua. o 'ko'kākou mau hoa oi.ko o ka hale hui," wahi ana o ka'pāne ana mai, me ke ano.paupauaho. - t "He alahele maalalii maoli ka keia no ke'kokiia ana āku i ka poe nele a ilihune ,a elike me kou makemake, pela ( .aiianeji au e hooko aku ai," wahi a Volokale. "Owau no hoi kekahi e haawi pu aku nei i ko'u ae, e noho hamau loa, aole e kUmakaia ia oe imua o ko leākoii, niau hoalohā, a' ke kaumaha loa nei nae au nou e Meka," i pane māi ai o Paulo Hatigona. "Ke ike nei au i ko'u hupo maoli, a maluna .iho no, o'u ka auamo ana i na ko'iko'i apau o ka'u mau hanā hawawa. Ina he'huina i pa-umi ia iho ka'u e uku ai no keia lalau o'u, ua hiki no, he mea la e a'o mai ana ia'u e akahele ma ka'u māu mea apau e hana ai. O kela mau kaikamahine a kakou i ike ai, hē kulanā ledē niaoli no kō iaua, lie mau helehelena u'i a oiiaona maoli no na maka kē nahā t>- n. a ua ko laua mau lole wale no e komo ana,.i hoike āe, he mau. laua no ka papa haahaa. No hā kaikamāh'ine n : ā'ē ō 'ka 1 1 ■ ea ana mai nei i keia ahiahi. he keu a ka. piha: mā.haoi, aōh'e ka hoi v-nhi mea a ka'nka'ulua iho, he kikoi wale'inh ka ōlēlo' 'i ō ā i o e kil--1 Vau ai, a ra kokoke maoli no au e kipākii al<:u hei ia laua, me ko'it I-āle ana ae i ko'u ano keemimana." , "Ua lawa paha ko kakou kamailio ana no keia mea, a i ninauiā T"ti kakou e ka oloko o ko kakou puulu, alailā he, hoōkahi no pnnp rna Ve ano nui. nn kaa l>-e po o ka piii a kauā ia'u, āohe hōonili i olelo hou ana aku,' 'wāhi a ; Volōkale. | "Me ka mnhalo a nui loa ia oe e Mr. Voiol'ale. Ua oi aku kau mea i hana mai ai no ko-u pono, mamūa o ka'.hiki iā'u ke hoomaikai a-:u r»e. me na huanlelo kupono." "Ua. pau ke kamailio ana no leeia mea, eia wāle no ka'u kauoha h oe. e hnehno oe i kela leka. ua ikeia ak.it āuāhei ka loaa i kekāhi me'a. ikeia ae hoi ka meaiiuna, i nalo ia kakou ekolii walfc no," i pāne Imu mai ai'o Vol-okale. No kelā kauōha hoi e haehae i ka leka, o ka unuhi ae' la no ia o Meka maSloko ae ka pakeke o kona kUka, a kiōlā āku la iloko o j ke kapuahi hnopumehana. no ka mea he rhau olelo pōlolei loa-kela a \'ol«kale e kamailio mai'la e hiki ole ai iāia ke hōōle aku. "Anhea olua e o'tt maii hoaloha, ke nonoi hku nei'au ia olua/e hHe pu ne kakou no ka hokele Deiemonika, e āi ai i' ko kakoti āinā ahialii: a i ko'u kono ana aku ia ōhia,; tla mākemā'ke āu;e «ku. ma ka hana, he o ia mnu no ko'u makee i ko kākōu hoho 'hoalōha ana." * Aole no he hoole 'aku o Meka ame Hati£Ona, i kela kono a Vō!ol.nle. o ka hoomakaukau iho ia no ia o ua pOe keonimana nei, a ilōko o ka manaAva pokole. aia Ikkou ke'hele lā no kā hōkele. oiāi hoi ke a Meka e kū aku-ana me ka 1 namtihaitru ana* no ka lōli ano e o ka heiehelena o kona haku iloko'o* ka' rkānaWa'pokōle loa. MOKUNA XXIII. KA lIUAKAI MAKAIKAI NO NA HALE HANA. Ua hele a na hora o ke aumoe, huli hoi aku la ūa mau keonimana : no ko lākou mau home pakahi ; i ke ao ana ae ma kekahi -la mahooe iho o ka'-pau'ana o> kona aina kakahiaka, ua hele-aku la Volokale no ka home o Vana de Vea, no ka -ninau pono ana i-ke o kona hoaloha. . laia o ka hoea ana aku, he elua .mau kauka e noho mai-ana, a ua knpilikii ioa hoi ka ma'i maluna o Vana de Vea, a no ka hopohopo 0 ire kauka ohana, aole palia e palēkana ana ke kanaka opio mai kela pilikia mai. pela iho la i kiiia aku ai i kauka hoii, no ke. kukakuka j, ti nna me ia, no na mea pono e hoopakele ae ai i ke kānāka opio, iiiai ka make mai. . lTa oi ae ka ikaika o ka fiva mamua o ke kupōno, a i kela ame keia manawa ,e kahiailio olalau mai ana o Vaha de Veā, a ma ka hoike pokole a"a ae fc he pohihihi loa ka liiki āna ke hoopakele i ke kanaka opio, koe wale no ma nā ulia laki oika manawa. Ua hoonna koke ia aku he kelekalapa iā Vaha de Vea makua. e kauoha aku ana iaia e huli hoi aw'iwi māi '.nō v ka.pUikj4 ō kana keiki, s o kana pane. aia oia ma kona alahele. huli» hōi no ka home, elike iv«e ka holo o ke kaaahi e hoihoi mai ai iaia. Hopuna. pu mai la no lv.i oia i kekahi kauoha ma ke kelekalapa, e olelo mai.ana e hoolimanl " i na kauka akamai ioa, no-ka hoopakele .ana ae i ke ola o ksna keiki. Eiike no t me kela hoole mua iā ana māi o ua o Volokale aole e h- . I aumaha.. no ka mea ua manāoio-loā pia, e .pohala mai ana'no e.ia > k« wa pono. Kakau pu-aWi 1a no hoi ua o Volokale. inā e inakemake ua mau 1 -.il-amahine'-la-i kekahi mau kokua, ua makankau loa oia i na mana\vn ehana mai i kekahi mea e pono.ai^laua; me hoakaUa k V e nai i ka hooikaika ana o Meka e loaa ko laua wahi i noho-ai. ;mip konn nili i Wekahi huina dalamahtjahua.no ka pono o V-\ poe riele a ilihune. Hookomo pu iho la no hoi oia i kona pēpa inoa moloko o kela leka. ina nei no ka manao ō' tta mau kāikamahine e 1 akau .mai' i leka nana, e pololei anā kahi e hoouna wai ai, a «nn no hoi .no kolaua makemake mnoli e hui kino me ia nei, ua hiki ke hele mai no kona wahi. M* V-p limā-o. kel'ahi keiki elele. i hoouna āku āi oia ī kela leka, e lawe pololei no kalii i noho ai o Mauda mi. alāila hele aku la oia Ho ka hale hui o lakou, no kā nanea ana ahiki i ka manawa a laua

* r ka aelike ana me ke kapena makai, 110 ka hele ana aku e makaikai naloko o na hale hana. I ke kokōke tfna 'ae i ka manawa i hooholoia mawaena o laua. 'iaalele iho la o'Volokale i ka hale hui, a i kona'hoea ana aku no ka '■alewai. e kakāili'mai ana no ke kapena niakai iaia, ua komo ua luna uipuni la i ka loie o na makaainana, eia nae aia no kona pihi ma:ai maloko ae o kona kuka kahi i kau ai. a ke nana aku i ua kapena makai nēi, ua like pu oia me kekahi kanaka iloko o ka oihana kalepa. :.ohe wahi'kulāna'makai maluna ona. "E helē iriua aku leaua e makaikai ialoko o kekahi o na hale hoo'imalimā ololeo nei o ke'kulauakauhale. aia malaila kekahi kanaka Vu i ike ai he lawe mau i ka liana aelike, nie na hale'hana lole, o 'a ka hana ana i na palule, na lolewawae ame kekahi ma.ii hana e ae ne nui. I loaa mau ka hana i kela kanaka i ka maoli no o Vana koho ana, e h'ele al<u hoi kaua e tiana i ke ano o kana hoohana :ma i kana mau lima'haiia j ka poe aiia e uku ana, me na wahi uku-i liana mailuilu, e ola ai ko lakou noho ana," wahi a ke kapena makai ; me ke kakali hou ole iho, e hoololohi ai i ka laiiā huakai, ma ka ma-, nawai i hoea aku ai o Volokale. • * ? Hele aku la laua nei a ku ma ke alanui. a i ka ōili ana mai o kekaa uwila, o ko liaua nei kau aku la ho ia, ā i ke kāpena makai no ka! ike, ua hōea mai i kō laua wahi e lele ai, ua hookani aku la oia i hele, o ko laua nei lele aku la no ia. me' ka pii pololei, ana aku no ke- 1 kahi mau kuea, huli aku la ma ka hikina ahiki i ka hoea ana mamua 4>ono o kekahi hale uinihapa nui, i kukuluia hē elima hale ke kiekie: a ia' laua i alaWa'ae āi iluna ma na puka aniahi, ua hele oloko o kekahi papahele a piha i na kanaka. Mamua pono hoi o tia hale nēi, a ma na alanui ololi^liilii, e holo- ] na kamalii, i hele a lepo. me ka weluwelu o na lole, a oiai 0 kei. ka manāwa mua loa a Volokale i ike ai i kekahi kela. ano, ua noke aku la oia i'ka niele pono i ke kāpena iiiakai, a o ia ka ua alakai mei ona i pane mai āi me kā nōke pu ana «ae i'ka aīkaaka: "O-keia wahi au e ike nei. ua like pu ia me ka paredaiso i Veia poe, aia -kaua a hoea aku r kekahi mau wahi hou a'u e alakai aku ana' ia oe, ia wa e hiki ai ia oe ke ike i ka like ole o keia wahi, me na ; wahi-e ae. E komo ae kaua iloko nei o keia wahi!" ■ Hele aku la laua nei a waenākon'u o' ke kuea, a tna kekahi hale, me na aiapii i 'hele a mokaki ka opala ame ka lepo, o 'k'a pii "aku la no ia o ke kapena-'makai mamua, aiā'no hoi o VblokMe kē ilkāli la mabope ona, me- ka hoomanawanui ana i na ea polōpōlona e ōiliili mai ana mai na wahi like ole mai. ! e'Hi a ma'i maoli ai no ke kanaka. Ia j la'ua <nei i komo ak-u ai nVa kekahi hale ma ka panāhele elua/. ua 'hele no -hoi oloko ā prha i na kanaka hanā o nā lāhuHike ole, māi j ra kane, na wahine ame na kamalii, a ua hele pu hōi oloko o kela; ■hale. a oaku'i-me?na ano ea like t ole» he ea o ka waaupaa, ka ■ •l-jia,'ka «hohono o ka uwahi paka, a no'kekahi māu 1 miniike helu wa>iē no o- ko Volokale 4u ana' ma- kela wahi, na ku a mā'i'maoli ; oia, a uā aneane loa- e hoi hou aku iwaho, āole nae ōia he kanaka hoōkae, a he mea 'hohewale, nolaila ho.oholo iho ! ia oia i kona manao e hoomana-wawui-i na-niea- apau e» halā'Wai mai aiiā me ia, he hoōkāhi -mea īlaii, 1 o -kona ik,e. maka i -ke ano o- ka nobo ana o ka pofe -iUhUne. 'Haalele iho' la laua. i : kela rumi nui, ala'ila alakai aku la ke ka- j .pena makai ahiki \ ka papkhelē eha, o ka palena pau no'hoi ia o na hal.e iluna'loa, alaila kuhikuhi aku 'la ia Volokāle'iloko o kekahi rumi | loihi, aia na -kaikamahine lie nm, m.aliina o 'ka lakōu 'mau mikini hu- j muhumu, pela 'hpi na kane ame na kamalii, mai ka umi-ktifnarnahia makahiki. ahiki i kā.iwakalua. ' ■ ĪKe lohe aku la laua nei i na olelo pelapela o kela ame keia ano, ai ka pepeiao ke loh.e aku, he fmea ōle' no nae>ia i: keia poe, no ka mea ua māa ko lakou rhaiv i ka lohe <nau ia maū ,ano olelo.v i ' I Aia hoi maluna o ka papahele na lōle i pau i ka okiokii'a, i ma-| kaukau'no -ka humuhumu -ana ak'u, ā ma kekahi mau wahi hoi, na' lole i paa ii ka humūhUmuia. ' ! - Aia ekahi poe ke noke la i ka humuhumu nie ka lakoii mau mikiai, e-humiihumu ana hoi keka.lii pōe'i 'na.pihi, pul<a- pihi, e humuhumu kaholo ana'hoi kekāhi poē, ā' m^ r 'kā"mea 'ōlaio maōli* i.ia hoopapau kela, ame keia. ma.'kana hāhā , iho', f si£ r l£H''alawa ole mai. e e komo aku nei iloko. o kela hale hana. Aia hoi iwaenakonu o kela- keena niii, e 'ku ana h*d'katiāka Kelemania,' au hele ; mau ana konā maii (hiaka mā? kela iaiViē' keia wahi h |ka rumi ~no ka hakilo ana i ,ka poe a -i-ka ik'ē; a%a ;mai ia laua nei, haalele aku la oia i kona \&āhi e.ku ana, a hēlē jrhai la no ka M)ui, pai ana me .na malihini, a ho ka niiiau ana māi i' ka laua l-hana i hiki aku ai. » ■ "He hana nui -hoi ka olua. e riā keohimaiiā 'o ka hoea kna mai |nei," wahi •a-ua Kelemauia la, i kamāiliō mai ai,; ma ka*olelo Beritania īpahemahema. u He hana anei ka olua i makēmake ai e waiho mai .ma ka. aelike?" ' • "Aole.ā' maua .hana i lawe mai .nei nau; aka i hele wale mai nei no' maua e makaikai ialokō nei o kou hale* hana, e ike i kē ano ō ka paila ia-ana o na lole, ke ano no'hoi o kau hoōhana'.ana i kou poe kanakā. ame na mea he nui ,e lawelaweia nei ma keia wāhi," i'hoa» kaka-aku ai ke kapena .maka-i i ke ano o ka laua huakai. • "Ē .ku koke- pjktā a haalele ialokp nei <5 kuu hale hana, o auanei--ol.ua i ko'.u ieauoha ae i koHi mau kanaka e hele mai e. alu ia plua. lie mau kanaka «kakau nupepa pāha olua, o ka hele ana mai nei e •huli meahou, a "hoo'Wha aku maloko o na* nupepa ? O na kanaka- elike me ko olua ano» kā'u poe huhu ioa," wahi ā' ka haku o kela hale hana, me ka huhu. . "E .akahele loa oe i ke anō'o kau mau olelo e -hQOpirka mai ai i«i maua, a pela e hana mai ai," wahi a ke kapena mākai, me.ka hoikeiketana aku i -kona pilii hoku, e kau ( <ana- maloko o kona kuka. Ia ike ana mai no o ke kanaka Kelemania i ke pihi -ntakai< he hoopfcpe hoi kau; me ka hiki hou 6te iaia ke kāmailio 'mai me ka leo okalakala, alaila, hoakaka mai la i ke kumu o kona makemake ole i lia kanaka malihini, ma o ka hpea ana aku o kekahi poe kanaka-ka-kau impepa e .makaikai ialoko' o kona hale hana, alaila hoike aku la inaloko o. na nupepa i kekahi mau mea maikai ole e pili ana nona. - -No ka oihana makai- nae, aole ona hoao mai e hookiekie. he maka'u loa oia i ke kanawai. a i kā maopopo pono .ana iaia o ke kuhinā' o kela mau kanaka i hele aku ai noloko o kona wahi, akahi no a hoopauia ae kona tnanao huhu, a .kakali mai la o ka*lohe hou aku, i kekahi mau.wea i makemakeia ai oia e hoike mai. "He ehia ka nui o ka poe e noho hana nei .maloko o keia rttmi, 0 iwakalua kapuai-ka laula .a'he , ka,puai ka loa?" "No keia manawa, he hookahi hanen .me ehiku wale no a'u poe hana. ua- ma'i-kekahi «poe o lakou,' a : ina nei no ka pau loa mai o ka poe i ka hele i ~ka hana,. he oi aleu ka «ui i keia a olua e ike aku la.' ''Alaila, heaha ka averika o ka ukuhana o ka mea hookahi au e uku nei o ka la?"- . "Ua hfki ole ia'u ke iioike aku» ; ia olua i ka.averika o ka ukuhana, ākā nae he-nui.ia īehulehu \yale o .na -kaikamahine me na keikikane a'u e uku nei ma kahi ō lea hapaha o ka lā.'a o-ka.poe holo nō o lakou 1 ka hana,-e-ukuia ana lakoii he ekolu kenikeni o ka la hookāhi. O ka poe kahiko o lakou ma ka hanā, he mahuahua ae ko lakou uku." "Alaiia, aole anei o ka averi.ka Piaio loa e ukuia nei e oe o ka la, he iwakalua keneka ka haahaa, v a he kanaha keneka ke kiekie?" "A'e,.-wa aneane e polPlei loa elike me kau e kamailio mai nei." "Ua lohe iike- āe la no kaua e ,Vok)kale, i ka> hoike a ka ona nona keia halehana. Ke .loaa .nei i .kekahi. mea ka uku hana kiekie loa o eiua dala me kanaono-keneka. no ka .pule, a i kekahi poe hoi. he hookahi wale-no : dala me elua kenikehi o ka pule, he keu ak.it a ka mailuilu o ko lakou uku." , f "E hoomānao Hoi pahā olua e na keonimāna, e hana ana kekahi poe o lakou he ehiku la hana o ka pule, nolaila. ua mahuahua akn no ?ka *mea loaa i .kekahi. ppe," i hoakaka hou mai«ai ke kanaka Keiemafw»a. / > / "E hana anei kekahi poe a pau ka pule, me ka hoomaha ole?" wahi a Volokale, me ke kahaha. "Ae.-i ka wa .no hoi e nui loa mai ai o ka hftna..e hāuoli lon āna kekāhi poe, e .paa haau ko lakou manawa i ka hana. i hiki ai ke lawa pono ko lakou māu hemahema.. . Uku aku'i ka lakou maū meaai, a pela hoi 'Oie ko lakou uku hoolimalima." _ "Aole n 1 ii la.no hoi i nele ka loaa nui o ka. puka ia oe ma kau hana?" w>H : n Volokale. "Aole h< a .oomaikai nui i loaa ia'u, e ha-keonimana; o ka hiki no ke kuai i k.'''". mau meaai, me ka ulvū i kōHi hōoiimalinia, o ia wale iho la no, aōh* wāhi dala e wāiho ae ai tha : l<tt'dtiov ' H'e nui no hoi ' paha ka pomaikai ma keia ano hana, ina he kieleiē ka r u koho ana no

\a aēlike, aole nae pela, ua nui loa ka poe lawe aelike, nolaila e haa-i iaa mau ana ka'u koho. i loaa mau ai ka hana ia'u: a.i lako ai no hoi j <eia poe ilihune i ka hana, me {eo'u nana nui ole no ko'u pono ili(\"j "L T a pololei na mea aka haku o keia halehann e kamailio mai iei ia kaua," i hooia ae ai ke kapena makai imua o Volokale. "Heaha'kau e koi mai ai 110 ka uku ana aku ia oe, ke hanwi oe ; hookahi la no keia poe e hoomaha ai, maloko o kekahi paka, no ka ioni ana aku i na ea oluolu?" i ninau aku ai o Volokale. me ka hana ma aku nialuna o na maka poopoo o ka poe hana, me na papalina )ohoma. ! : / "Ke pohihihi loa nei'an no-kena mea an e kamailio mai nei; Vie nea e hoopAikiaia niai ai kn'u aelike, ina no ka hoomaha i kekahi la' ! ka pule. Owau 110 kekahi mea makēmake e hoomaha. o ka nana \e nae. o ka nui o ka hana ame ka pilikia, ina e hiki o*e nna e pau '<a'u aelike i ka manawa i hoopaaia, pela au i hana mau ai i nfi la \pau, me ka loaa ole hē wa hoomaha. o ka manawa hiamoe wale 10 i ka po." "īna aū e haawi aku ana ia oe he hookahi haneri dala. e ae ana inei oe e hookuu aku i keia poe hana apau loa, e hele e hoomaha i 'iookahi la?" "•Ke mahalo aku ;la au i kena manao ou, e hoomanao nae oe e ke kanaka op]0;"r ka'hoomaha ana o keia poe, e poho ana lakou he hookahi la hana o ka pulē, a owau wale no ka mea i pomaikai, nolaila he. hana paakiki na'u ka ae ana'aku i kena -nfanao maikai ou. Oko lakou hoomaha ana he hookahi la, o ka hoemi ia ana iho ia o kn 'akou mau no ka pule hookahi." "Ma ia wahi, e haawi no au ia lakou i kekahi uku, i papalua ae i ka mea e loaa ana ia lakou no ka la, i wahi e loaa ai he hoomaha ia lakou, a e hoohauoli pu ai no hoi ia manawa hookahi." *'E ninau mua ae paha au ia lakou, -ina' no ka ae mai ame ka ole," ia wa i huli aku ai na kanaka Kelemania nei iinua o ka poe hana, a kauoha aku '"la e hoololie mai iaia, o kona kamnilio aku la :a ma ka olelo Beritania pahemahema, i lohe mai ai ka poe ma i i olelo, e hoakaka ana i na mea apau a Volokale i hoike aku ai iaia. alaila kamallio aku ana ma ka olelo Kelemania, ma ka ol«1o Duteh ame na olelo e ae, elike me ke ano o ka poe i hoohanaia ma kela hale hana. Ke haka .pono la ka nana ana a na mea apau maluna o ko lakou haku, a i.ka wa i maopopo aku ai ia lakou, ka manao o ke keonimana malihini, e haawi ia lakou i kekahi ukuhana, i papalua ia ae i ka mea e loaa ana. ia lakou no'ka la hookahi, me ka loaa pu hoi he la hoomaha ia lakou, .ua noke mai la ua poe nei i ka huro. me ka piha ohohia, alaila he hookahi kaikamahine kuku'e i 1k»1o okoa mai a puliki i na lima o.Volo!cale, me ka honi ana iho, na kona mau waimaka no e kahe ma na papalina. Me kela manao aloha iloko o ke kanaka opio, i ka ike «āna aku i ke kaikamahine ki-na e, piiliki ana i" kona mau lima, i haawi iho ai oia he hila hanako o umi dala, a kauoha iho la e hoi no kona wahi hana. I "Ma< ka'u mea i hoomaopopo aku nei, ua piha loa kau poe hana i i ka hauoli e loaa he la hoomaha ia lakou, a pehea e ae ana anei oe e | hookuu aku malalo o na kumu ael'ke a'u i kamailio mua aku nei?" i hoomaopopo pono aku ai o Vol©kale. "Ke ae aku nei au i na kumu aeKke apau, a ma ka la apopo, e hookuu aku ana au ia lakou e hele e hoomaha; aka nae, e konoia mai ana. au, e hoohana aku i kekahi o lakou i keia po, i'ole ai e haule hope .na hana o ka'u aelike, a manao au aole no ia he mea liewa." Haawi aku lao Volokale i kona ae, o kona helu iho la no ia i kana huina e uku aku ai i na limahana ma ka palua dala pakahi, a haawi aku la i ke kanaka Kelemania, no ka uku ana aku i na limahana ma ka pau ana o ka hana ma kela la, a haawi pu aku la no hoi he hookahi haneri dala nana. j/ Ke makemake nei au e hooko pono oe ina mea apail a kaua e aelike nei, a ina e loaa mai ana ka lohe ia'u, aole oe i hana me ka pololei,; e ike anei oe e hoopaa no au ia oe maloko o ka halepaahao." Ike mai la ka haku hana, aole e hiki i kona mau manao alunu-a niakee, ke kolohe mai ma kela aelike, ua hoohiki mai la oia imua o na kēonimana, eliooko oia i na mea apau me ka pololei, alaila imūa ponoi o ke. alo o"Volokale, i haawi pakahi ae ai ua haku hana nei, i ka elua elala a kela ame keia limahana, me kona kakali ole- ahilei i ka pau ana o ka hana ma kela la. llooir, pu mni la no hoi oia imua o Volokale ma, nn kana wahi e lawe akuiai i na li'mahana, a oia ou no kekahi e hoomaha ana ma ia la. a itla ua. makemake ua niau keonimana nei e ike no laua iho, ua'hiki ia laua ke hele-ae ma kekahi o na paka o ka lehulehu ana, o ke kuhikuhi ana aku. malaila lakou e hoqhala,ai i ko lakou hoomaha I ka vva a V r olokale ma e makaukau ana e haalele aku i ka hale han.i, ua haawi hon mai la na -limahana i na leo huro, i ke kanaka hana i haawi. ak ; u i kekahi niakana maikai loa in lakou, alaila mahope iho o ka'haawi ana o ke aloha lululima, mawaena o ka ona o ka hale hana ame na keonimana malihini, o ka hemo aku la no ia o Voloma hvaho, a o ia kana o ka i koke ana aku imua o ke kapena makai: "'Aole au i hooliio-akn i kekahi huina elala, me kn hoopiha loa ia mai o kuu puuwai i ka hauoVi elike me ia a'u i hana aku la i keia la *, a ina-i maopdpo i ;ka poe waiwai ka nui o ka hauoli e* loaa ana r,i 1ako«, ma ke kokua ana aku i ka noe ilihnne, e loaa mau ana na hi hoomaha i'kela poe iloko o ka -makahiki." E' hoomanao i keia tnea e na kanaka ame na wahine waiwai, a e nonoi.ae i.-na hoomaikai atia a<na Lani maluna o ko oiikou mau poo, no rhea ua palapala ia : "O ka mea haawi aku na ka mea ilihune ua, haawi aku oia.nā ka liaku." Kvlai kela hale: aku, i alakai hou aku ai ke kapena makai ia Volcikaie'no kekahi mau punana o ka poe ilihune, rria ke alanui Bfcka-alaila ihoikeike aku la imua ona i na papa"lHee ole iwaena o ka noe -ilihnne, a i ka -ike: anāvo Volokale i kela hiolia, ua aneane maoli e- knlu 'kona mau waimaka. •Mamuli o; na hoakaka a ke kapena makai, i loaa aku ni ka ike i ua o Volokale, eia ka o na dala.i haawiia aku ma ke ano kokua nianawalēa. ua'hoolilo ia aku kekahi har>a, no ke kokua ana i ka poe i hoopilikia ia mamuli o ka pakela inu waiona. : Ia Volokale i ike aku ai ika nele maoli o kekahi mau ohana i 'ra meaai..-ua hoolimalima okoa aku la oia i kekahi poe kanaka ekolu* "o ka hele-pu ana 1 me ia noloko o kekahi hale puhipalaoa, a kuai aku 1a i na palaoa apau e loaa ana iaia.»fltne na rjieaono, me na pahu herena. a punnnuē 'aku la iwaenā ? o' ka poe nele ma kela walii. Ua hoop'ihaia aku k-ela poe apau me na manao hauoli, no ka mea i hanaia ak-u no -ko lakoru pono, es keia kanaka lokomaikai; a no ka hiki hou ole i' ua o Volokale, ke 'hoomanawanui i kau a mea o ka hele mai la o kona noo a nalulu. no ka mii o na ea polopolona i komo aku iloko o krtna akemama. ua- koi okoa aku la i ke kapena makai e huli hoi laua, eia nae ua ,hoohaiioliria aku no kona manao, ma o ka hana ana aku i 'kēka.hi hana ku i"ke aloha, me kana mau dala; ka ntea ana i hana ole aku ai pela mamua. "k»a oe e^ae'hou mai ana e lawe aku ia'u ? hoomakaikai iwaena o kekahi mau wahi okoa ae, i nohoia e ka pōe nele, ma keia mua aku, ke manao nei au e loaa hou ana no ka hauoli ia'-u, mn ka haawi ana aku i na kokua. 'elike me ka'u i hana aktt ai i keia la." "Ua m-akaukau >mau au e lawe aku ia oe, ma kau mau wahi n.pau i makemake ai. ke loaa he manawa kaawale ia oe,"Vahi a ke kapena makai. "Mai hoao oe e hele hookahi. ma kela mau wahi h kaua i hele aku nei; no ka mea aia he mau kaukani o na kanaka oki r>nu. i makaukaū loa e lele mni maluna ou, i na minuke apau, no ka loaa wale aku no-ia lakou o kekahi mail dala uuku loa." "Ua maopopo ia'u ia .mea. aka.nae e hoopoina i kau man olelo a'o, e kuu kapena maikai." MOKUNA XXIV. HELE lIOU E HULI HANA. He mau la mahope mai o ka hoopakeleia ana o Mauda ame Olrace tnai ka mana mai o na kanaka kolohe, ame ka Madame Dupona, a i ua mau kaikamahine nei e nanea ana maloko o ko laua wahi rumi hoolimalima, ua knmailio mai 1a o Mauda ia Grace: "Aole he mea maikai na kaua l:a noho wale ana; a oiai tia mna loa ko kaua mau manamanalima i ka humuhuitiu, he paakiki loa na kaua ka hoomaamaa ana i ka hana lihilihi, a like aku ka holo me Mary. E pono e loaa hou hē maū hanā humuhuhiu ia kaua!" (Aole i pau.)