Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 3, 21 Ianuali 1916 — HE MOOLELO NO NA KAIKAMAHINE ILIHUNE A I OLE Ka Oi Aku o ka U'i Iwaena o na Wahine Apau-He Moolelo i Piha me na Haawina Walohia [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA KAIKAMAHINE ILIHUNE A I OLE Ka Oi Aku o ka U'i Iwaena o na Wahine Apau-He Moolelo i Piha me na Haawina Walohia

•'Auhea <>e c ke kapena. ke makemake n(?i au e lawe aku oe e l«.ikeikc ia'u. iwaena o kekalii mau wahi pilikia; malia o hiki ia'u i e kokua aku i kekahi poe ma ka mea hiki. No'u iho, akahi no au ike. ua komo pu au me ka poe i nanamaka wale aku no ka pono o ka p ilihune. a. mamuli o na mea au i kamailio mai nei. e hoikeike ;.c i kekahi hana ku i ke aloha ame ke kokua i ka poe nele, "Maioko o ko'u apana ponoi iho aole loa he pule i nele i k=i Voca mau ana mai <> na kahunapule imua o'u no na kokuai, £ e haawi virtU ana au he huina dala mahuahua ia lakou; e hele kino maoli ; ku ana no nae au e ike i na mea oiaio apau, ke ae mai oe e ke kapena." * "lin i inaopopo i na misionari ke ano o ka lakou hana, ua lawa l-»a ke da?a i haawiia aku ia lakou, ma ke ano kokua, no ke kuai ana i ka palaoa, e puunaue ai iwaena o ka poe nele," i pane aku ai ke I apena niakni. "Ile manawa ae nei i liala ua loaa mai la ke kauoha ia'u e hele aku e hopu i kekahi kanaka ona; a loaa aku la ia'ii kana wahine e waiho inai ana i keknhi ma'i kupilikii, oiai hoi ka mau keiki elua, e uwe ana i ka pololi, he hiona ku maoli no i ke aloha ke nana aku. e nele ole ai ke kulu o na w r aimaka o ke kanaka puuwai a1« >ha. , r , "Maluna o kekahi noho i liele a nahaha e waiho ana he elup n ui pepa a na misionari. o ke 'poo.o kekahi pepa ua kapaia : "'Ka T'crcna e Ola ai.' a o ke poo aku o kekahi pepa; 'Ka Manaolana o ka Mea Hewa.' la'u e nana ana i na huapalapala nunui 1 kakauia, < ili ae Ja keia noonoo iloko o'u; 'Heaha ka ina ua nele \ ki herena no keia ola ana, a heaha hoi |ka manao\ana iloko o ka oliana elike me kela.' "Ua kakau aku au i kela ohana ma ka mea hiki, fne ka lawe ana i ke kanaka ona 110 ka halewai. a mamuli o ka'u uwālo ana imua o na k(miisina. i hookuuia mai ai oia me kekahi hoopā'i mama loa." "Ua nui ko'u heluhelu ana maloko o na nupepa i na mea o kena a'in au e kamailio mai nei. me kuu koho wale ana iho no he mau mea 1a kela i haku epa wale ia iho e ka poe kakau nupepa, eia ka he mau mea oiaio loa." "O ka mea oiaio ea, aole he ike maka o na kanakā kakau nupep:A, i na mea e hanaia ana ma kel.a ame keia wahi. o ka lakou mau mea e ike 'ai. o ia no na hoike ma ka halewai. a ma ka lakou kakau ana akr r.ne. me lie mea la ua ike maka maoli lakou i na karaima i hanaia. Aole (ie komo o ua kanaka kakau nupepa ma na apana i noho nui i • e na kanaka ilihune, ma na keena oihana wale iio ka hapanui o 1 a lakou mau wahi e hele ai i kela ame keia manawa. Ina nae aole mi hana o ka la apopo. mahope o ka hora ekahi o ka auwina la, ala'"'a. ua hiki ia'u ke I'awe aku e hoikeike ia oe, ma na wahi a ka poe • 'ihune e inWio nei. i ike maka maoli 'ai no oeTnou iho, i ke ano o kn r.»ho ana o kela poe; a lawe pu aku no hoi .au e hoomakaikai ia oe m'aloko o na haiehana lehulehu, i hoolimalimaia āi he heluna'nui < n kāne. na wah'ne ame na kamalii."... , : . "Aikahi au a haawi aku i ko'u 'aei ia.oe e ke hel.e miai .'•na au i ka 1a apopo. mahope o ka' pau ana o ka aiha awakea, a māi 1 analun iVi kou manao no ko'ū liiki mai," o ki hāawi akii 1ā no ia <« V. -lokale i knna linia no ke aloha anā, a huli hoi mai la no kona liume. • ' MOKUNA XIX. • • , ruxi xa kA/kamaiiixe opio i ka felō a ke kolohe Nla kekahi la ae, mamua o ka hele ana aku o Voloicale e hui pu nie ke kapena no ka hele āiia i tia v hāle haiia ā i na.wahi i noho/āi ka poe ilihune- ;h'oopiha iho lā o'i'ā i kāna 1 uke pakeke me iia bifa dala h'e nui, no kona maiiao no e kōkiiā aku i kā 'poe nele ke ike akū oia i kō īaKoū !maū kulana.' ( ka i)āu ana o kona 'paina avvakea, a ōiāi Tiē nui okoa no- ka manawa i kqc, hele miia akū la oia no ka ike ana ia Mauda ma, i hoike ai.u ai o.a i keia niau kaikamahine, ua loohia o Vānā ele Vea, ku laua hoaloha i kekahi ma'i kūpilikii' loa; e hiki olē āi ke hele aku e ike ia laua. 'a e hoo'pau 'pono ae i ke ko(ina o kana liana maluna o k( laua kii. ē liala okoā ānā palia kekahi mahavva loihi; a ē dle ; Io"i)U akv m» hoi ia la'ua. ua makaukau oia e haawi akū i kāi\ā mau kokūā āii.-i w> ko (aua pono. iiia laua e aē mai āna e lawe ak'u i kekah'i huiiu dala mai iaia aku, me ka manao maikāi. \a lioea ana aku a Volokale e noho mai ana no o Mauda ma maloko o ko laua rumi hoolimaīimā, ēia nae uā pāā na puliki a Vān:i ele Wao ka waiho ana aku ua laua e hūiuuhumū, a e hoōniakaukai: o Maiila e lioihoi mai. Maiiiuli nae o ke a'o a Volokale, ua hoopau vvale o Mauda i V >na malnao. e hoihōi mai i na puliki, no ka nieā walii a ke'kānakr. opio. he hana ]>aakiki loa ka ike aiīā i ka mea Tna'i i kela manavva a e paa' malie no īaua i ka puliki. ahiki i ka oluolu maikai kna o Va ma'i o \'āna de Vcā. o ka wa ia e liele āku ai e ike, i ae mai ai ke kaul a. e hnc)k.»mo iaia nr»1oko o ka hāle. Hoakaka aku la oia i kona ae olē ia'ana mai e ike i kona hoaloha Jma ka Ia aku i haiā.. a pela np me ka poe apau i kamaaina i ke kanakā opk».' ma iā ano iho la. he mea makehēwā wale no ka a:ia aku,Q liele q; kela manawa nui.-lo«*i- o ka ma'i. o ke kauka u ale n«» me ka meā malāma ma'i na me'ā nolio āku imua onā. Xo kela mau hoakaka, ua haavvi ak\i la ō'Maudā i kona ae; a'aila noi okoa āku 1a o A r olokale i na kaikamahine opio, e ae mai e 1 niau aku oia i k.ela ame' keia !a e ike iā lauā, a e hoike āku hoi i ke kulāna o kā ma'i o Vana de Vea. Hoikē'"p'.u aku la no hoi oia. ina ua tia, niau nei i kēkahi kokūa, ua ma kaukau oia i na wa apau e haawi akū i dāla na laua. "Ua hoohauoli loa mai oe i ko iiiaua no'onpō, ma o kau mau koI ua ; . no ko m'aua'ppno; aka nae aole ō 'maūa pilikia Iki i k'eia nianav. a. ua lawa iio maua ina iia mea apau. a ke naha aku i keia nee āna aku, e nui ana ka .maua mau hana. 'e lav\>e ole mai ai maua i kekahi 1- kua mai ia oe mai. Ma nehinēi koke akū la no i hōea mai. ai ke--1 ahi kahunapūle elemakule. a wahi ana* ūa hoouhaia mai'oia e ke Vā\icna makai e hēle māi ē ike ia māuaV lio lea inēā ūā nUi kana m«au hanā e h(>ōlimalittta mai ai iā maua no kekahi māū lā loilii. ''.He ohana nui ka kona. o eiwa ke'ki. m7iwatirt aē oiia-ame kana wahine. a o ka hana keia a maua e manao aku nei. e pōiīo ka nolio ana o keia mua aku. Ile hookahi wale no a l u mea kanaluā. o iā no 1", mafaao loa. o kahi o kela kahunapule niai ke iaona nki akū, o ka lit>« •e'ianāwanui no uae ka mea e p'onō ai inā na mea āpau. I wah nae 'nn maua e paamau ai i ka haiia, e k'onōia mai ana maua e kau r.ia ke kaa hapaumi"." 1 1 , "Xo ia pilikia, ua makaukau mau au e hoōiako aku ia olua mē ku' : v ka : a. qU\ā e helē.'ai i kē' kalcaliiaV J ā. a huli lioi mai i k( ahialy."^\'T\h\'a,Volcvkafe me ka māiiaō ''maikai." Ma kela wahi. hiki hou ole iho Ja ia Mauak kē uumi i koiia akaaka. a i ōkoa. mai la: "F. huikala mai oe ia'u e Mr. N'olokale no ko'u akaaka, pehea b »i e hiki ai ia'u kē uumi' iho. ,i ke kohu ole maoli o kekalāi maū kai \ ir»nhire ilihune e £au ai maluna o kekahi 'kaa nani. . Aeaha la ka r (, 1 ai'.akā" im a e mai ni, ina pefa iliō la niaua e hele niau ?.: i ' a i kela ame keia la?" "E hookuu aku ia lakou e kamaili >. a ē hana elike me ko lakou

manao. o keia paha hoi ka'u kokua ia olua, mamua o ka helevvawa< mau i ka hana? Hoole. mai la hoi olua i ka lawe ana aku i kekahi dala mai ia'u aku. pela au i haawi okoa aku la i kuu kaa, i alahele n<j olua e hoea mau'ai no kahi o ka hana, a e hoi mai ai no hoi no k».' olua rumi nei. Ina nae e waiho mai ana oiua na'u e hooholo i ke •'ino o ka olua mea e hana ai, ajaila e olelo okoa aku ana au ia olua e pau ka hele hou i ka hana. a o\yau ka mea hana e hoolako aku .a olua nie ke dala, e ike hou ole ai ia mea he nele a he pilikia. "Aohe paha olua i lohe.. owau kekahi o na kanaka waiwai. nn ka nui o ka'u dafa, he noho wale iho no me ka hana ole, a he palau alelo paha ina kekahi olelo ana." "Aole o kena ka olelo pololei e kamailio aj. Me ka nui o kou waiwai, me kela nianao aloha iloko ou no ka hoa kanaka, kela an< lokomaikai pu ou, ua hiki ia oe ke hana aku i kekaliLmaai mea e hoo hauoliia ai ka manao o ka poe iloko maoli o ka nele āme ka hune: no maua nei nae la, ua hiki no ia niaua ke hōomanawanui aku, m; ka hooikaika kino wahine ana. mau kino ikaika ko māua; āk.i j nae, aia liē llui a he lehulehu o.ka ppe. e npho mai nei i like ole ma I ko lakou ikaika me inaua, o la! ou kau poe e hoikeike aku ai i ka; ] mau liana kp|(.ua." w . -. J \ Ua kaiViai!ioia mai kela mau olelo me ke kui'o e Mauda, ā ua kupale mai hoi.oia no k& pono o ka poe nele maoli, a i ka nana aku a ka'onamiliona ōpio, o kela i'o.no ke kaikamahine u'i hookahi iloke I 9 kona noonoo, aole oia i hoikeike wale aku ia mea imua o Mauda. 0 hoopilikiaia aku auanei kona noonoo, ke ike mai no kona u'i ke kum.u o ko ia nei hoopipili ana aku, ame ka hoao ana aku e kokua ia laua. . - "E hele i'o aku ana au i keia auwina la me ke kapena makai, no. ka makaikai ana i kekahi mau halehana, a ma na wahi no hoi ana i ike ai i nohoia e ka poe nele a ilihune; a ke manaolana nei au, e liiki ana ia'u ke hoomama aku i na manao kaumaha o kekahi poe. ( "Maniua nae hoi o kuu haalele ana iho ia olua, ke makemake nei au e ike owai ka uioa o kela kahunapule. nana i koi mai ia olua e hoi aku maloko o kona ohana ē noho hana ai ? Malia palia hoi, ua kamaaina mua au i kela kahunapule!" "O kona inoa. o ia ka.Rev. Sila Pekelo Kolona ; he inoa malihini kela ia'u, i lohe mpa i kekahi inoā o kela ano," me ka haaw r i ana mai o Mauda i ka pepa inoa o ke kahunapule, ana o ka lalau ana āku maluna o ke pakaukau. * Nana iho la o Mr. Volokale i ka pepa inoa. a i aku la: "lie keu i'o hoi keia a lea inoa malihini, aole paha au i halawai iki me ke kahunapule nona keia inoa. He nui' a lehulehu wale ka'u m'au kahunapule i ike ai, a mālia ua poina paha au i ka mea nona keia inoa. Pehea ke ano o kela kahunapule.lā?"> ....... "Ua elemakule maoli |oia. no ka mea ua o mai ka hina o kon;i poo, eia nae, ina kona. i\iāu ano āpau,. ua konoia. mai au e kapa aku iaia ! lre kanaka oluolu me ke keonimana pu," wahi a Mauda. , "Ua keokeo i'o ka lauoho o kela kanaka, a pela no me kona umiuiiii, ō ka mea nae nana i hookaliaha loa/nai i ko'u manao, aole he alualu o kona mau ōapaliiia, elike me .ka hapanui na kanaka o kela ano a''u i ike ai." i komo mai ai o Grace_e hoakaka i kana mea i ike ai no ke kanaka kahūnapūle. "O Mary 110 o mako.u ka mea makeniake ole i kela kanaka, a wahi ana, he mau maka kolohe ka ko kela kanaka." *. "He kaikamahine ano e loa o Mar)-," i.paiie hou mai.ai o Mauda. "Ua hiki loa iaia ke hoike mai i ke ano o ka poe apau ana e ike ai, o ke kilokilo kona hoa e kohvt ai; no ka mea ma ka manawa mua loa ana o k'a ike ana ia Vana de Vea. ua hoike mai oia, o kela kekalii o na kanaka i piha me ka piaio. ka oluplu me ka lokomaikai.'" "Aole he hoike oiaio e ae i kaniailioia mai no kela kanaka opio. elilee me ka Mary i kamailio āku la ia olua. Iwaena o na kaukani e na kanakā elike me ko Vana "de Vea ke ano, oia hookahi ka mea i piha i kā ōfāio. Me ka.nūi o ieona waiwai, he mea kau la a piikoi ae oia i na meā nāni.'ā i ole nānakee aku pāha i ka poe malalo iho ona. aole ua like wale no na iiiea apau iaia .., . "He keonimana ōia ma na ano apau, aole ona .puhipaka, aole no he inu rama, a ma ko'u kamaaina iaia, aole loa ona kamailip i na. olelō'pelapēla, ua hoike mai oia ma ka hana. he kanaka oia. ma na ānp āpau. No keia kāli'unapu'le. malia. he kanaka maikai i'o no paha oiā, nae he mēa hēwa'ko'u iiiriait pono ana kk?tf r i ke kapena makāl, inā no ko r u liui pu"aku nie ia i keiā lā. ,E 'afe mai ana anei oe e $Fāūda,'e-kopē aku au i ka inoaiO k«la kahunapulev ; ma ka'u buke hoomaiiāp.?" . .... ... "El.iawe aku no oe i kena pepa inoa, ua kope mua au i kena. inpa maloko o k.a'u huke," wāhi a Mauela. "Ma. ko'p manāo maoli, iie kanaka oluolu kela', i kā hoomaopopo aku no h.oi ma kana mau olelo. ;he kui'o maoli no, e hoohewahewa oie aku ai oe, aiā' kekahi epa iloko onā. f , > " ' - "E hele aku ana. maua o Gracc e ike i keia kahunapule, elike me kana a no'ka naiia ana no hoi kekahi i ke ano ō kana maii hana humuhumu i makeinake. ai na maua. He wahine kana, me na keik'i eiwaoiai 'ua 'p.aii ka maiia fiana, he molowa hoi ka-noho wale iho no, ua oi aku pāha lioi kā pono o ka hooko ana aku i ke kauoha a keia elemakule.'' 1 • A.lawa hbu il]o la ka Volpkale nana ana iluna o ka p£pa inoa, < ka hookpinp ilio. la iio ja ilokō o ka pakeke o kona kuka, alaila hooia aku la i ha kaikamah'in'e opio, e hele hon mai ana no ia e ike ia laun ma kekahi la mai, iio ka hoike aiia aku i ke kulana o ka ma'i o Vana de Vēa. , . Maho]ie o ka haawi anā o.ke aloha m'awāena o lakou, o ka haa lele aku la no ia o Molokale i kā rumi o Mauda ma, oiai no hoi ke kokoke aē la i ka liora'ekahi; a iāia i hala māi ai, ua i koke aku la o M!a.uda ia Grace: • "E hele koke 'kaua e ai i/ko kaua.paina awakea i keia nianawa • aiā ā paū'ka ai ana, hele aku kaua np k'āhi'o kela kahunapule e nana āi i kāna'mau hana, a luili hoi mai kaua i.kā manavya kupono." ]Vfa ka hoea ana aku o. Mr. Volokalē i ka halewai. e noho ma ana no ke kāpena makāi, me ke kakali ana iaia nei a e kamailio pi āiui ipe ke kakia'na o f ka uwāki. '.Eleu mai la no oe e Mr. Volokale," i pane mai ai ke kapena ma>kai'Viaia'i ike mai āi i kē komo ana aku o ke kanaka opiō, me kōiia alawa pu āna-āku i kā uwaki e 'k'au niai ana ma kā paia. • "He niakaala ma'u no au ma ka'u mau hana apau; no ka mea ka wa e oia'alia o ko J ū luaui makuakane, ua a'o mai ota ia'u, ma iu*r luma.'apau loa, aol'e e lohi aku mahppe, i hōokahi minuke, a ūa malainā loa au i kana me ko'u ike maoli iho no o kekahi ia o j na mpa auo iiui īoa. e hoīomWa ai na lawelawe oihana ana." "He 'nila niaikai i'o kena, ke malama pono ia. āka ina aole, alaila e lilo aūa ka rulā i mea waiwāi ole," wahi a ke kapena. "Ua makaukau aiiei oe no ka k'aūa huākā'i?" "Ua makaukau au. i iiakalia wale no ia oe. Mamua nae hoi o ko kaua hele ana, e nihau mua aku ana āu no kau mau mea i ike, no kelā kahunapule au i hōouna ai e hele e ike ia Mauda ma i nehinei?" me ka haawi ana aku o Volok'ale i ka p.epa inoa i ke kapena makai. -' la ike ana mai'no o ke kapena mākāi i ka iiioa ē kau aiia maluna o ka pepa. pii koke aē la ka ūla ina koiia map papalina, a i n:ai la i? Volokale: "Ua hoea aku anei keia kanaka, a o kekahi-mea e ae paha e kapa ana iaiā iho ma keia moā, no ka ike anā i kela mau kaikam.ih'ine?" walii āna me ka leo kiioo. "Ae, ilāiīa'aku'kela kanaka, a pehea, ua kāmaaina no anei oe iaia?" " , "Ke manao nei au ua kamaaina loa au i keia kanaka. O keia ka lua o ria kanāka a'u i liōpu āi ma kahi o ka Madame Dūpona. a i maluika hou ai māi a'ū akii. O ke kanaka nona keia inoā, ōia no o Ēlina. kela kanaka'.piliwaiwai; o keia kekahi o kona mau inoa kapakapa. e kāhea īīiau ia ai i'aiā. iloko o na pu'ulu o 'ka poe piliwaiwai, me'kona aāhu hōano-e. He ēkolū niau pepa inoa o keia ano e waiho nei ma'ālo ō ko ? u ūnūhi ae la oiā i kekahi pēpa inoa i kulike loa nn a'nn āpau'me kela a'na e paa la. a i aku 1a ia Volōkalē" "Ē'nanā mai-paha oe la. aōle fie li.ke ole o keia pēpainoa me keia," nie ka Waihō āna mai i īia p'epā a elūa im'uā o ke'alo o Volokale. "O. e. rā 'lani!" 'wahi ā Volokale nie ka pihōihoi loā. "Ua pahola o 1 oa' r ai k<ya kaiiāka ino i kana upena oi<e paliele ame ka maalea imūaa I, elā 'mau kaika'niahine, a ke hopohopō lpa nei au 110 ko iāua- o'āa 'mai i ka'umii a ka lokoino. "'Mai H irumi niai nei^ali';'o kela māu kaikamahine i 'hele mai nei. a wāhi '?■ . ! *ina\e 'liele'koke aleu' nna ,riō laUa o ike i ka niea noha >ne o ku'u hālā anā mai nei, a me.he niēā !a. uā' aneane 5 ! pa,ha laua e no kona wahi, a ehia ka hoi mea aloha, o ko laua

aa aku malalo oka niana o kela puulu kololie. Ua manaoiu aua. o oe maoli np la ka mea naaia i hoouna aku i kela kahuiiapule niua o laua, a no ka laua 'haha ole lioi, pela laua i manao ai, e hcl<* oke aku e nana i ke ano o ka hana i makemakeia mai ai na laua o awelawe aku." "Ina peia, aohe a kaua lioolalau hou ana-aku! Ma ko kaa mai lei no nae paha ōe ea? Auhea oe e kuu kakiana. e hele koke ."kkū 1«. : kauoha i ēl.Ua mau makai, e hele pu mai me a'u maluna o ke kaa » Volokale! Ē hOolako ia laua me na ame na pu panapana, a : hookomo pu i mau hao hoopaa lawehaīa maloko o ko laua mau >akeke. E wiki, aole he manawa no ke kakali wale ana! I "E hele aku kapa no kahi o kou kaa i ku ai. a e kauoh? aku i j ou kalaiwa, e hookikina i 'ka holo o kona mau lio, i hoopakeleia ae li ko niau hoaīoha." MOKUNA XX. HOEA KE KOKUA I KA WA PONO. j Aole he hana nui ka hoomakaukau ana i ko laua aina awakea. nahope iho o ka hala ana niai o Volokale, o kii nolio koke aku )a io ia o Mauda ame Grace nialuna o ke pakaukau. a he hapaha hora vale no ko laua ai ana, o ka maona no ia, me ka hoihoi āna aku i na īkana ma ko lakoii mau wahi, alaila kii aku la i ko laua mau papale ime na kihei o laua, o ka hele mai la 110 ia 110 ke. ilanui, e kāleali ai i kekahi kaa hapaumi. e holo ana no na kuaaina. He hora hookahi ka maa i jia Uiaahapaumi, e holo' ai mai ki taona aku ahiki i kahi i noho ai ke kahunapule; i ka oili ana mai nae > kaalio, āole hfe ohiia oluna. o ko laua nei kau aku la no ia i no ka mamā loa o ke'kaa, he pahee hPI kau i ke alanui. a oiai h.e vakaikahi loa ko'laun nei kāu iluna o ke kaa. ua hauoli loa laua m;. eelā kau hou ana i ke kaa, loihi 110 hoi paha kekahi o kahi e lolō āi. ' . Ke nanea la laua i ka nana i na hale nani i ke ku ma kela ame eeia aoa.o o ke alanui, pela fioi na nialapua nani, ka ululaau aim *a poe no hoi "kekāhi e hele ana ma na'alānui, a 110 ka lilo loa o k" aua noonoo ma *kela mau mea, aole o laua ui-ha i ftc kakali o ka loea aku i ka 'pahuhopu o ka laua huakai. O kā hōlo ia o ke kaa ahiki i ka hoea ana ma kekahi alanui, ia ,va i kaohi mai ai ke halawai i na lio, me ke kamailio ana mai i na .aikamāhihe, o ko īaua wahi ia e lele ai, a helewawae aku ma kela j ilanui, ahiki i ka hale nona ka lielu e kau ana maluna o ka pepa inoa. Iā l'ele āna ak'u o Mauela ma ilalo, ke alaalawa la laua ma o a naanei, he! pohihihi me ka maopopo ole b kahi e hele aku ai. 'alaila lana pono hou iho la i na kuhikuhi maloko o ka pepa inoa. akahi 110 1 māopopo, eiā ka he hookahi ā laua kuea e pii hou aku ai ma kela ilanui, alaila lioea aku i kāhi o ke kahunāpule ā laua e hiili ana. Hoomau aku la o Mauela mā i ka hele ana. me ka alaalawa mai*. 10 o ka laua naiia ana mai ma kela, ame keia aoao oke alanui: he uau hale hou kekahi i kukuluia,'eia nae aole kanāka oloko, a e wai--10 wale mai ana'ho hoi kekahi mau pā, aole liale oloko. O ko laua nanea 110 nae iā i ka liele ahiki i ka loaa ana aku oj '-eekahi pukā-pa, e kau ana ka helu. i kulike loa me ka helu māloko > ka pepa inōa. ia nana ana aku a laua'nei, aia ka hale iloko loa. he hale ano kāhiko, a Ua paa omua i na laāu loloa e ulu ana, a**e hihi iku anā no hoi na laau hihi iluna o ka lanai. "He'keu aku ka hoi ka poūliuli o keia wahi," i pane ae ai o Grace, iaia i hoomaopopo aku ; ai ika paapu ona laau māloko oka )a 1 ku ai o ka hale. "He pouliuli i'o no ke nana aku i keia manawa, eia nae ke hoea mai i ka wa pua o na laau. manao au.-o keia kekahi o na wnhi maiai loa," wahi a Mauela. "Aole a kaua kamaw~ae ana ae no ke ano ) keia wahi, he hōōkahi «mea nui, oka loaa he hana na kaua. Ma a'u nana aku i kela hale, aole no i kahiko loa, a 'ina nei no ke pena 'iou ia, o kela kekahi o na hale maikai maoli." "Malia paha he hale ;'maikai i'o kela ke |)aa hou i ke pena, ma *o'u hana aku 'iiae. ua like loa kela me kekahi hale i hookaawaleia 10 na pupule, a'u i heluhelu ai maloko o na moolelo," i j)ahe hor mai ai o Grace.' me ka hoikeike ana māi, i kona hoihoi ole e hele'no '<ahi eku mai anā oka hale. "Pehea la, he ilio paha kō kela hale, ) moku mai aiianei kaua!" Noke ae. la ō Mauda i ka akaaka, no kela ano olelo a Grace, a i mai la: "Aoheio'u ike aku i ka maaloalo mai o ka iliō, o ke kahuna•)ule ka'u e ike ( aku la. aia mawaho o ka lanai o ka hale, a ke aui )eahi mai Iā :ka lima ia kaua e hele aku." "Ae, oia i'o 110 kela, a kē lana nei ko'u manao, aole he pilikia e lalawai mai ana me kaua," wahi a Grace, me ka mau 110 nāe o ka lopohopo iloko ona. no kela kanaka, oiai ke hoomanao mau la oia i a Marymea o ka wana-na mua' ana mai 110 ua kahuna])ulc nei * aua e hele aku la e ike. ! "Ileaha kau mea e Grnce.e hoomaka'uka'u nei? E hele ae kaua. e kakali lo.a mai la kela kahunapule ia kaua," o ko Mauda hele aku a no ia mamua, a ukali aku la no hoi o Grace mahope aku ona. 0 ko l.aua nei hele ia ahiki i ke loa aua aku i ka lanai ) ka hale, kahi a ke kanaka knhunapuie e ku mai ana, ia wa i poha nai ai ka leo o ua kanaka nei: "E hopmaikai ia olua ena kaikamahine!" wahi ana me ka leo )li|olu loa. "E komo mai iloko nei o ka hale. aole ana e nele ka o Mrs. Kolona ke ike mai ia olua. Ua nnluhiluhi paha olua, kau a mea o ka mamao maoli o keia wahi. mai ke taona mai?" "M_a ke kaa, mai nei. maua ah.iki i .ke kilii ae nei o ke alanui, elp mai la, a ; he uuku.loa ka maua wahi i. helewawae mai nei. a hoea nai la i kou hale. Ile loihi i'o no keia wahi inai ke taona mai. eia lae no ka lilo ,loa o ko maua noonoo i ka nana i na mea i malihini _ ka ike; a.ko maua mau maka! ua lilo ka loihi o ke alahele i mea wale 110." walii a Mauda, me ka piha hoihoi. mamuli no o ona manaoio loa he kahunapule oluolu keia, i makee no ko laun ono. "E komo mai hoi Jia e na kaikamahine iloko nei, he oki loa hoi :o olua .ku mai malaila'," . ( , Me kela mau olelo i wehe ae ai ka R?v.-Sila Pekelo Kolona i a puka, o ka pii aku 'la no ia o Mauda ame. Crace noluna o ka lanai, n komo ana noioko o ke keena.hookipa, me ka ukali nna aku o ke ahunapiil.e mahope ō laua, me kona pani ana mai i ka puka a pāa. "Mannei iho olua e noho ai. e kii au i ka'u wahine. a hoolauna mai ia o'lua. • He oi loa aku paha ka p'ono ma kela rumi aku akou," me ke kuhikuhi ana mai o ua kahunapule nei i kekahi keena uii nia kekahi aoao aku o ka hale, aolē no h.oi he hoole aku o iia kai:amahine,'ā!e akū ia no e hāliai ma kāhi ake kaluinapule e hele ai. Hoea aku la lākou nei maloku o kekahi keena nui, ua uika aniani i"ke c pahiia, me na puka' olepelepe mawaho mai, a o kahi nalnmalāmā ē komo mai ana iloko o kela runii. mai kekalii mau )uka aniani mai 110 ia ma ke kpa o ka liale. e huli pono ana imua o '*a ululāau: aia hoi malailaT<ekāhi pa poliaku kiekie. Malōko o keia mmi i kaiiohā'aku ai uā kahunapule nei i na kāikamahine e kakali nalie lauā ahiki i kona hoēa hou ana mai me kana wahine. "Ear he kēu āku a ke anō kawau o ka nohp ana oloko nei o keia -umi, a ke nana aku i keia mau nolio, ua hele maoli a kahiko." wahi n Grace..me ka pau olē no .0 kona hoohuoi no ke aiio o ka hana a \*ela kahunapule maluna o laua. 1 kēla manāwa i.lohe aku ai laua ne.i i ka hehe mai o ka aka o 'eekahi leo wāhine maloko o J kekahi rumi ma kahi mamao aku o ka hale. a o ia ka Mauela i hooho aē ai: "Akahi.no a loheia aku. he kekahi oloko nei o keia haie īui. he keu aku a ka mehameha maoīi !" ' Aole' he pāne aku o Grace'| na olelo ā koua kōkoolua, o kana mea e ike,la : iaia iho, ht keu āk'u kona pihoihoi me ka haalulu pu. nohe nāe he mappōpo iaia p ke kumu : t) ko kakou ano nae keia i keVahi manawa. i ka wa ē hoea mai ai o na pilikia. a kakou i ike mua ole aj, ~ • ' līe mau minuke wale no ia kakali ana aku a na kāikamahine «pio, oili hou mai la ke kanāka i kapā'iaia iho ka Rev. Sila Peke'o Koloha. me kekahi kapaka opip pkoa iho. me hookalii wahine: a me }cā hoohewahe.wa ole. ike maonopo loa āku la \ia mau kaikanialiine nei i ka Mādame.Dunona, oiai aole oia i komo i kekaīii mau īiiea hoano-e ae i koiia helehelena. ,"0, e na l|ūi !" Khpoho ae.ai o Mnuela. "E aloha mai ia maua. V? hoppākele. āe hoi. maUokpimāi o ka'lima o keia poe kololie ! 'Ua Mii'ni \vnlr vr*an.n i na a ke eliahnln." iloko*) lea aahu huluiiipn !'* me kona ku koke ana mai iluna, mai kona wahi i noho ai. (Aole i pau.)