Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 47, 19 Nowemapa 1915 — HOOKUU NA HANA O KA AHAELELE HANA KANAWAI Hoohuakeeo Kekahi Mau Hoa o Kela Aha a Haalele i ka Halawai LOAA HE KANAWAI MA KE KOHO ANA A KA HAPANUI Hahana na Paio Ana ma ka po Hope Loa o ka Noho Ana o ka Ahaelele [ARTICLE]

HOOKUU NA HANA O KA AHAELELE HANA KANAWAI

Hoohuakeeo Kekahi Mau Hoa o Kela Aha a Haalele i ka Halawai

LOAA HE KANAWAI MA KE KOHO ANA A KA HAPANUI

Hahana na Paio Ana ma ka po Hope Loa o ka Noho Ana o ka Ahaelele

iho o na j»aio liahana ana maJuna o kokahi oleio hooholo. e hoololi ana i ka rula i a]ionoia, o i.i ka lilo nna o ke koho inaluna o ke kanawai kulanakauhale i manaoia, nia kona he* liiholu ekolu ia ana i moa mana; e ko l'oia e ka hapanui o na elelo; e hooloh ana i kela rula, a c lilo ka hai>anui o ka poe e koho ana ina kela halawai, i mea ku i ka niana; i hoea inai ai na hana o ka aha elele hana kanawai kulanakauliale i kona hopena, nia ka po 0 ka I'oalinia aku nei i hala, nie ka hoohuakeeo okoa o iiekahi ])oe, a haalele 1 ko lakou mau noho me na manao iiulia. Ma ka weheia ana o ka halawai a ka ahaelele nia kela ahiahi Poalima nui kona wāhi halawai mau maluna o kau* poku o ka Jana Ilokele, he kanakolukumamaiwa kn nui o na elele i akoakoa ae, n he iwakalua-kumanialia i noho; a muhope iho o ka lawelaweia ana o na hana mau, e laa ka heluhelu ana i ka moolelo, i hookomo koke ae ai o Mr. E. .1. Gav he olelo hooholo, e kauoha ana e hoololiia ka rula ma kahi e pili aua i ke kolio ana maluna o ke kanawai, i 'ilo ai ia i mea mana; e koi ana hoi, o ke koho ana a ka liapanui o ka poe i akoakoa ma ka wa e kohoia ai, o ia iho la no ke koho mana. Na kela olelo hooholo i hoopii aku i ka ena o kekahi mau hoa oloko o ka ahaelele; a lioomaka mai la o Mr. Aehi e ku-e ma na ano apau i ke apono ana i kela olelo liooholo, no ke ua ku-e ioa ia i na rula liooponopono ahaolelo. Wahi ana, ma na koho ana apau maloko o na ahaolelo, ma Amerika, a ma Hawaii noi, ma ka heluhelu ekolu ia nna o kekahi kanawai, aia wale no ka holo a kaa i ka liapanui o ka poe i kuleana iloko o ka ahaoleio, ma ka aoao e kakoo ana i ka bila; a o ka hoao ana e kapae ae i kela rula, a o ka- poe kakaikahi wale no i akoakoa mai maloko o kekahi halawai, o ka lakou koho ana, ke lilo i mea mana, ua ku-e loa oia. Ua loihi ka Mr. Aehi hoakaka ana i kona manao ku-e i kela olelo hooholo, me ka lioike okoa ana ae i kona manao, e waiho aku ana oia i kana ku-o ana iniua o ka ahaolelo e noho mai ana no ko Uu ole o ke kanawai kulanakauliale e hooholoia ana i ka mana. Ua kulike loa ko Mr. W. O. Smith manao me ko Mr. Aehi, nie kona kakoo ana mai i na mea apau i hoakakaia e Mr. Aehi, a iaia i noho iho ai ilalo, ia wa i ku ae ai o Mr. Anclrews, a haawi māi la i kona kakoo i ka olelo hooholo, mamuli o ke kumu, he hana paakiki loa ka loaa ana o ka hapanui o na elele 0 kela aha e akoakoa mai, ma ka wa e kohoia ai kela kanawai, ma kona helulielu ana; a o kekahi kumU nui ana i kakoo ai i kela olelo hooholo, mamuli no ia o kekahi mhna»*Cpa a kolohe 1 hoolalaia e kekahi poe oloko o kela aha, aole e hele mai i ka lialawai, no ko lakou makemake maoli e holo ole he kanawai ,e -waiho aku ai imua o ka ahaolelo. Ua kokua o Mr. Cohen i keīa mau hoakaka a Mr. Anclrews, a wajri ana, he koinite wale iho no kela ahaelele no ka j noonoo kekahi kanawai e waiho 'ku ai imua o ka ahaolelo, a o ka mana hooholo, a apono mai i ke kanawai, aia no ia i ka ahaolelo. Wahi ana, he nui no na mea ana i apono ole ai i ka hookomoia ana maloko o ke kanawai, eia nae, aole oia i makemake e hookuu kela alia me ka loaa ole o kekahi mea e hoike aku ai, i hanaia, a no ia kumu i apono loa ai oia e hooholoia ka olelo hooholo. i

Ua piha okoa ka liora a oi o kela hoopaapaa ana nie ka liahana, ia wa i waihoia mai ai ka ninau no ke apono ana i ka oielo hooholo; a ma ke kahea i.a ana o ka inoa, ua kaa ka hapanui nia ka aoao 0 ka olelo hooholo. I kela aponoia ana no o ka olelo hoohoio, 0 ke ku ae la uo ia 0 Mr. Smith ame Mr. Green, a haalele i ka ahaelele, ā mahope aku o Mr. Aehi o laua, me ka manao e ukali aku ana ko lakou puulu ma ia alahele hookahi, aole nae pela, ua hoomanawanui no ko lakou auna 0 noho iloko o kela aha, ahiki i ka panina liojie o na hana. Oiai o'kela wale 110 ka po hiki ke holo kekahi kaiiawai, mamua 0 ka hoao ana e hoopanee a he manawa hou aku, oiai e oi loa aku ana ka nui o ka j»oe e noho, aole e hele .mai, ua nee na liana imua, ma ka heluhelu ana i na pauku aku i heluhelu ole ia o ke kanawai. I ka hala ana o kekahi mau*manawa, me ka hookomoia ana mai he mau hoololi, ma kahi 0 ka uku 0 na limahana alanui, e, kau ana i hapaha ka uku haa ; haa loa no ka hora, ame kekahi mau hpploli e ae, ua noi mai la o Cohen e heluhelu ia na pauku aku i koe, ma ko lakou mau poo w'aie no; a kokuaia kela noi, o ka nee 110 ia o ka heluhelu ana imua me ka maalahi loa, ahiki i ka pau ana, Ma ka ninauia ana o lea poe ma ka aoao e apono aha i kela kanawai, 0 ia !<a mea e waiho aku ai imua o ko kau ahaolelo e nolio mai ana, he iwakaluakuinamahiku ma ka aoao ap'ono, a he eiwa ma ka aoao hoole.

O ka hoea ana mai la keia i ka hoj ena 0 na hana 0 kela aha, me ka helulielu ana mai o ke kokua kakauolelo i ka moolelo 0 kela halawai, a aponoia. Ile mau olelo e mahalo a e hoomaikai ana i ka lunahoomalu i ke leahunapule 0 ka aha a i ke kokua kak?tuolelo W. J. Coclho, ua haawi na lululima ana, o ka hookuu no ia 0 ka aha, me ka nui o na knmailio 110 ke ano 0 kekahi mau hoa eiele.