Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 38, 17 September 1915 — NA MAKELIA MEA HOU O KA AINA E KAHE ANA O KA WAIU ME KA MELI [ARTICLE]

NA MAKELIA MEA HOU O KA AINA E KAHE ANA O KA WAIU ME KA MELI

Ua holo puni ae la ka lono a piini ko kahua ma 'i, ua pau ka mahi ia ana » ka aiua mahi kalo o Waikolu, a ua hoopau ia mai na limahana, a koe no elua, no ka malama ana i na loi kalo o ulu nei, a pau ia mau ai, pau ka mahi ia ana, a ua hoike ae ka lunanui i na kumu penei: Aole he dala i hookaawale ia 110 ka oihana mahi; a ua poho ka Papa Ola. ~ - Ua pololei paha ke kumu elua, a penei e maopopo ai: O ke .pa'i mai waho inai, 60c 110 ke pa'i, a konio mai iloko o l<e kahua ma'i, he 80c no ke pa'i, a penei e maopopo loa ai: 0 kti> ; helu lekuai he 80e ke kii ma ka lia hal'ekuai, aole e loaa i ita,'"jrga 'i' īie lia'iai, a ina e kii ka ina-'i i pa 'iai ; he 80c no ,aole e loaa he helu-ma ka hblfekuai. Nolaila, e ike iho Tca mea helu o ke Kuokoa he puka ino no ka •Papa Ola. Penei kahi hoike pokole; Ina 250 pa'i no.ka pule, na hoolilo kehr, a he 60c no ke pk 'i, ua like ia me $150; he 52 pule i ka makahiki, ua like .ip.pie: $7800, a o elua inakaiki elike melea aelike ua like ia me $15,800. '"i ; • Na loaa hoi: Ina 250 'pa'i no lia pule, 80c no ke pa'i, ua .ia; (jne $200, a ina 52 pule i ka mdkahiki'lSua like ia me $10,400, lawe 'Ha li6olilo, koena puka, $5,200. Kani'no' kaiii'&anu lie pelehu pokeokeo! pokeokeo!! Kc Auwe Noi Kekahi Hapa o na Ma'i Ma ke okiia ana o 50c mawaho ae 0 l:e j»a'iai ka hana poina ole i na ma'i ka mea a ka aoao Demokarata i hana ii a i ka Eepuhalika waha nui hoi, okiia mai nei a aole he wahi keneka paku'i mawaho o ke pa'iai, a n 0 ia nele ee auwe nei kekahi hapa o na ina'i, a io na kumu penei: He 21 no paona o ke pai a kela me keia ma'i no 7 la, ua like ia me 'i paona no ka la, a he liookahi paona no ka ai hookahi ana, a ina e loaa kahi i'a ono, aole e lawa ka paona hookahi 10 ka ai hookahi ana, peia aku ka ua o ka ai ana, a ku wale ka huila wai 1 kolu o ka ai ana; nolaila ke auwe >ei keleahi hapa o na ma 'i i ka pololi. O ka poe inea Uala no, a ai pakiko, ua lawa no lakou. Nolaila, ke noi nei ;a mea kakau i na alakai o ka aoao , )emokarata me ka Repubalika e kahea le i halawai na ka lehulehu a e kohoia ' mau komite, e hana ia i palapala noi i ka lunanui, a i ole i ka Papa Ola, o ?0c e hoihoi ae i helu kumau 110 kela ime keia, ma 'i ma ka halekuai, a o ke pa'iai o 60c e ku mau ia. Pehea ia la? Ke nana aku nei au i kuu aoao Re. Rcpubalika, e nou ia mai ana i ka popo ihi Helene a ke Demokarata, a mino ■,lu ana paha auanei ka a-ikala ,alta, iole i hewa ka aoao, o lakou ma no ka : hewa, he ake no a piha na pakeke! Kipaku ia na Kokua. Ma ka moku o ka pule o Augate i bala aku la i kipaku ia a,i he Ke[>ani hana no ka-home bebe, kana wahine, he m6a malama bebe, a me ka laua kaikamahine, 110 ke kuniu ua hele aku kekahi ma 'i a hoike aku i ka lunanui no '<e kuai a haawi lama o kela kei»ani — ie kini ka lama. Eia ka mea kupaianaha, o ka lama io ia a keia mea, e kuai, a e iqu ai, a io ka hoole ana inai paha o ke Kepani »ole e loaa wale mai ka lama mē ke ilala ole iaia, a he dala alaila pii paha ka wela, a hana i ka hana aloha ole i ka hoa kanaka; ua ike no paha ua nele uoho malie iho no a lo«a ke <laJa, kii i ka lama o ke Kepaui, a ua hoi aku kela >hana no Kaunakakai. Puni Hou na I'a. Ma ka po o kekahi la o Augate jho la- ua puni hou na i'a i ka upcna-Chā.

j hui 11. 11. K., hookahi 110 kuu ana piha ka waapa, 110 na |>aona 275, nona palia ka huina $2ō.75, ma ka 1) keneka 0 ka ! paona. He lauahi ke. ano o ia lawai'a, aole i liiki nui ae na lala 0 ka hui, he poe mawalio 0 ka hui na lawai 'a, a 0 ka poe luu he poe luu 110 kaepali 0 na ano i'a he nehue piko lihaliha, ka hapiuuii, a 0 na ano i'a e ae 110 hoi lie i'u maikai wale 110. Nui na Kokua. Ma ka moku o ka la 2(ji o Augate aku 1 nei, ua nui ino na kol'.ua 1 komo mai ' nei, a no ka nui Joa, aole he nuni o • ka hale kokua; ua hoi hou aku la kekahi poe, a hoi aku keia poe, komo mai, oiai _ «ie 7 110 la, o ( e noho ai; 0 ka mua loa keia 0 ka piha ana o ua hokele la. Pau ka Laikini Loio. He manawa i hala aku la iui hoouna aku ka loio i na (lala elua 110 ka laikini hou, ua paneia mai aole e loaa ka lai- ( kini hoUj aole no i hoikeia mai ke kiu <riiu a mau ■komu. p&lia. E ike mai e na tausani o ka [>oe* heluhelu 0 kc 'Kuo ; . ; .koa, . . </( . ~.. ■J.' Ua.hoakakr. ae ka loio i kona ma- ' liHo kanawai ,c hoole ana, aole i ha*haia hē kana*wi 110 ka hana aha i ke Suaipa, i mea ai, a fio ia hoj|cq. ana a ka .loio i hoopauia, ua lilo ia i e hooj>auia ai ka oiai o kai hihia nui ia e hana ia nei e ka; ahā apana o K.alawao nei, a kp' paa nei na. ma.'i i ka I halc]iaahao, a he uku dala kekalii poe, a 0 ka loio 110 kekahi i ! hoopauia i hooliaahao hewa ia. Ua hoolialahala ka loio i ka aha kaapuni ma Hpnolulu. Ēia , ka mea apiki i hanaia, hoapaapa wale ia mai 110 a oi aku na la 0 ka no'no ; ana i ka halepaahao manuia 0 na la ; hoopai, a no ia ike ana 0 ka loio i hoo l'auia ,ina 110 e kali ana no ka hanaia | niai ,e pau ana he makahiki iloko o ka haloj>aahao, nolaild, ua"liiiuhi mai kā loio i kana a'iiemo mai ka hnle paahao inai. Hookomo aku nei «ioi ka Joio i kana koi i>olio i ka aha. 01010, o ka ololo' hooholo: a na hinamaI l aainana, aole ka he kahua 0 kk hoopii a ka loio. He kujiaianaha ka ike kanawai 0 ia j»oe. lle maoi)0]»o loa ka hihia; he hoojiaahao hewa ia me ke kanawai ole; nolaila, aole 110 i patt ka oni ana 0 ka loio a'īeāū i kaupoku o' Hanalei.

' Pela iho la i lawe ia aku ai kalii apana pa'i inai ka waha aku o ka loio, ho wa nae e hoea mai ana. Ke ninau mai noi paha ka poe heluhelu o ke Kuokoa, owai nel loio i hoopauia? Aole no he ">ea e, o ka inea kakau no. ia o ke Kuokoa. •- | ljTui ka Wela. Jfa ke ana wela a ka mea kakau, ua hilii aku i ke 84 <lcgcgre, a' ke maloo mai nri ka mauu, ke holo Hele nei na holoholonae, ke liou hewa nei na kanakn —]»aki- liilii ka- hou. Pua no ka Uwahl he Ahi ko Lalo. Ua loa ae la he lono e komo mai atm Ue kakauolelo o ka Pa|»a Ola e noii ialoko nei, o lakou ma no ia, ina hq j niea 01-oa, Joaa j>ono paha, ,aole paha,. } ua kiki koele in iho la, ua pau o nka pau o kai pau oluna, pau olalo, he hoola'i wale aku no ka makou la, ii oe mai jkau! O l:a j>ono loa i Ke kakaiioielo e komo niai e kiloi i na kamano pa4ahe o ka . ili, na tini waiu inoino, me na kini e ua helo a piha me ka lepo hao owahn. i J.-o Avaho e uoii nowelo ai, a pehea '•.e I ahi;a n»n'i uei 1 ,'■ 1 P«ni4Jui ke Akule. Ma ka la 8 o Be]>Jftemaba ua puni l'p al īi'o i.l a"hui noi«a na waapa i piha, | t ,ua 'i'o i ka Papa Oli hapa, iw'Un nui lon, nolo i. Unupaonn ia , ' ā •'a n koln nnm keia ma'i; ua haawi ia he 10 a he 15 i'a no ka helu, a ma '

Ua helu l<a hoopaa ana. a Ua nira hnawi i 'a, me ka ai a koe ol<oa iho no. Ta lawo nae na nia 'i niai ka liookahi pnlo a ka eha |)ulc, aole he popehi |»i|>i iho la i koia |»uie; ua koe nui ka I'a a haawi ia i kela amo koia nioa o hiki aku ana imua o na poo nui o ka oihann lawai'a o ka liui, a ko haawi aku ka moa kakau i ka mahalo nui ia l). X. Nawolu 1110 Asa Kauihou i Ua linn vj niakaua ana niai ho 111:111 i 'a a |>ilta ko oke huluhulu. Kou oiak», •S. K. M. NAIIAUOWAIIiKIA. Kalawao, So|>t. 10, 1!)!.").