Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 42, 9 October 1914 — HE MOOLELO NO WAKA NIKONA KA OPIO PUUWAI HAOKILA Nana i Hoonaueue Aku i ka Mana Kakau-ha o ke Aupuni o Pelekane. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO WAKA NIKONA KA OPIO PUUWAI HAOKILA Nana i Hoonaueue Aku i ka Mana Kakau-ha o ke Aupuni o Pelekane.

' > ka hoi ia ahiki i ka nap**"» ana akt«. o Ika la i ka i ikai. o k i uhi koke mai la no ia o ka iu»e. a ke la o Nik ma i kela hiona. e liohipono loa āi ka hana nui ir.a ko lalkou aoao. I ka fw>eleele pono ana aku. he keu maoli ka aaki pouli o ka pcv aole he liiki pono ke ikeia aku kekahi ina e maalo ae ana mamua. I ka lj<x»a ana ma ka liora eiwa o kela po. tia akoakoa ae la na kanaka ma kapa komohana o ka muliwai. kahi i hoohoioia ai malaiia lakou e houluulu ae ai ia lakou ihf». Ma ko iaikou mau helehelena apau. ame ke ano o ka lakou mau olelo. e hoike inai ana ua i»oe kanal.a nei. ua paa ko lakou nianao no ka hana nui iloko o ka poho o ko iakou mau lima# i hakalia wale no i ka leo Ikauoha mai ko lakou P'-k» mai, he hoolohe wale aku no ka lakou. I ka ike ana o Waka Nikona. ua pau pf>no kona mau kanaka i ka hoea mai. wae ae hfoia he unii-knniamahia o lakou, a hoomaka aku !a e hoh» ma kekahi aoao o ka muliwai no ke kii ana i ke kao. I" kakali mai ana no ka ona no«ia ke kao ia Nikona ma. ua makaukau mua na mea aoau ihma ke ka«>. e laa na iHoena kahiko. na eke huluhulu no hoj. a ku ka oaO o ko lakou nei kan iho la no ia iluna o ke kao. a holo mai la no ke kii ana i ka nui o na kanaka ma ktia kaoa o ka muiiwai. <\>iai he maikai ka pa ana a ka makani. a ke eini la hoi ke kai i kela uiaiiawa. ua lih» i hana maalahi l«-»a nr. ko lakou nei kao. ka hoofiuka ana iuahn. a. i ke kani ana o k i hi»ra uini-kumamakahi. ua lioea aku la ko hikou nei kai> r»a kekahi mokuouni uuku ma ka nukn ponoi «• ka mnliwai. *» ma kda wahi. i hoolulu iki ai lakon nei, no !:e kakali ana ahiki i ka hora irni-kumamalua. llele aku la o Waka Nikoua e nana p«mo i kona mau kanaka maluua o ke kao, aia lakou aoau ke noho la me ka makaukau. nolaila. kahea aku la i kona mau alhmoku e hahai maii mahope ona» o ko lakoii !i*le aku la 110 ia iuka. in» ke kukakuka ana i na mea e holonoin. ai ka lakou huakai. la W'aka Nikona ame kona mau lioa. oia o Heka ame Kamina ina ka aoao hikina o ka mokupuni uuku, ua nana aku la o Kamina i ka iuoann, a lmoho ae la: "\ia ka nioku l'elekpne 'a !:e ku niai la. ma. ka'u nana aku, ua inakankau mau oia uo ka hor>uka kaua ana i na wa apau." Iluli io aku la 0 \\'a:<a Nikona ame P.eka, nuna ma kahi a Kaiirana o ke kuhikuhi a"a aku. a he 'nea oiaio;* ua ike like aku la lakou i ke kukui nlaula *o ka niokn Pelekane: no kekahi mau mhiuke ko lakou nana an'a o ka nee ae ke kukui i kahi e. aohe mea a nee ! ae mai kela wahi mua mai, ia wa i maopnpo loa ai, aia ka moku ke j ku la i kahi hookahi. I liuli hoi hou aku la lakou nei noluna o ke kao, a kahea aku la 11'o hoi i ka poe o lakoii* i lele aku iuka o ka aina, a ma ka hapahia 0 ka hora tfmi-kumamakahi, ua hoomaka hou aku la ka holo aua <> ko lakou'kao. nowaho o ke awa. no ka halawai pu ana me na enemi. Ke ikaika* loa mai la ka na ain a ka makani i kela manawa. me ka p(»hu pono o ka pe'a o ke kao i ka makani, ai maihope mai o ke kao, i ku ae ai o W'aka Nikona iluna, a i mai la i kona inau kanaka: "Auhea oukou e o*u mau hoa make o keia hana nui. ua kokoke loa mai i na minuke e ikeia ai ko oukou koa ame ka hohewale; o ka'u wale no ia oukou, e ku me ka makaukau i na mauawa apau, a e kipaku aku i ka hiamoe, mai ko oukou mau maka aku. "l'a wae ae au mailoko mai o oukou, he elima mau kahaka, o lakou ko'u mau kokua, ma ka hooponopono ana i keia kao, a no ka nui o oukou, e moe malie ihma nei o ke kao, a e uhi ia oukou a f>aa me na moena ame na eke huluhulu. la oukou e moe malie ana iluna nei o ke kao, mai nolio a moe me ka nalaka ame ka nanea* aka e makaukau iloko o ka manawa pokole loa. no ke ku ana ae iluna a halawai pu he alo a he alo me ka enemi. "K makaala loa oukou, i ka wa e pili ana o ke kao i ka moku, e hoomanao, he wa ia no ka hoomakaukau ma ko oukou mau wahi e nioe ana. a i ka wa e lohe ai i ke kauoha mai ia'u aku, o wa 1:1 o na mea apau e haalele aku ai i ko lakhu mau wahi e moe ana. a -pinana koke aku ilnna o ka mokukana, no ka lawepio ana mai 1 ka poe apau maluna o k<?la moku." (Haawi niai la na kanaka apau i ko lakou maopoj)o ana i ka lakou kauoha. ia wa i momoe like iho ai na mea apau ilalo, uhi na eke a koe wale no o W aka Nikona ame kona mau kanaka elima. me he mea !a, o lakou wale no ka «ioe inaluua o ke kao e holo la () ka holo aku la ia o ke kao ahiki i ka oili ana ma ka aoao akau 0 ka mokununi, ia wa i kauoha akti ai o \\ aka ia Kamina 1 ka i ana aku: *lv holo aku oe e Kamina mamua o ka ihu o ke kao, no ka nana aiia. pehea la ka waiho ana o kela inoku Pelekane, i maopopo ai ia'u kahi e hoopiii aku ai i ko kakou kao!" iiolo aku la o Kamina nomua o ke kao, a i ka hala ana o na miuuke elima, ua hoi mai la oia ihope. me ka pane ana aku i ko lakou kapeua: "l'a maopopo pono aku nei iau ke ano o ka waiho aua o kela moku. () ke kukui ulaula e kau mai la. aia ma ka aoao mamua o ka moku, a ua pau na pea i ka pu-aia. a o kona ihu. aia ma ke kukulu hikina akau." "Ina pela ua pono, a e makaukau no ka. hopu ana i ke kaulahao o ka ihn o ka moku. i ko kakou wa e hoopiii aku ai ma ka aoao, F hooholo aku aua au i ko kakou kao ma ka aoao mamua aku nei o ka ihu o kela moku, alaila lioonii mai ma ka aoao lulu. E hele mai kekahi o oukou e naa i ke kaula o ka n*a!" No ka hookokoke 'oa nku <» ko lakou nei kao i ka moku', ua ikeia mai la lak»»n e ke kiaipo. a ia wa i pa-e uiai ai ka leo kahea i ka pane ana mai: Owai kela waapa?" "I : . ki akn kekahi o oukou i ka pu nanapana n«i ekolu manawa!" i kauoha ae ai «> \Vaka Nikona i kekahi o kona mau kanaka. a o ka wa no ia i unuhi ae ai o Kamina i kana pu. a lKH>tnaka aku la e ki ma ka aoao henn o ko lakou kao, he *>ane no ka leo ninau a ka men mailuua mai k* moku Pelekane. ?Owai kela waapa?" i pa-e hou mai ai ka leo ninau mailuna mai o ka inoku Pelekam» Hakinahania," i poha aku ai ka leo o Kapena Nikona nie ka moakaka. * "l'a maopopo aku la ke auo o kena waapa," i pane inai ai ka mea mailuna mai o ka moku Pelekane.' 'Hoko o kela manawa. ua meha pu iho la ka hnuwalaau maluna o ka.oneki o ka moku Pelekaiie» a ke hookokoke loa aku nei hoi ko lakou nei kao. eia nae, he mau minuke helu wale no kela o ka meha aua iho ohma o ka oneki jo ka moku* ia wa i loheia akn ai ka hanwalaau mai o kekahi mau leo lehuiehu. a ho*>iewalewaia iho la he mau ipukukui lehulehu ma ka aoao, no ka nana pono ana mai i ka waapa i manaoia ai. ? F\ hoomamao aku i ko oukou mai ka riio ! ;u aku nei! Owai oukou o keia poeleele " wahi a kekahi leo kauoha mailuna jnai o ka moku, j u » ka pe K a o ko kakou kao ilalo. e wiki. ma» ulolohi waiei kauoha a ;u ai o Waka Nikona i kona inau kanaka. a[ails pane aku la i ka ninau a ka mea mai ka moku mai: "Aole anei i maonopo mua ia oe o nnkou no keia? Aole anei ' kela man ln»ailo?ia a makou i liaawi mai neiw'i wahi no oukon ē iioohewahew a ole ai ia makou?" w Va luilolei no kela hoailona, aka nae heaha ka oukou o ka holo ana mai nei maluna o kena kao iwaho nei? F htH>ka:iwale koke aku «oukou. o kiin aku auanei kekahi o na pukuniahi malnna o oukou/ wahi hou o ka leo kauoha mai ka moku akn. I ka pau ana ilio o na o ke kao i ka hauie ihlo. o ka lana pu ihs la la ; aoiie h r Mo mai imua. a o ia ?<a Beka o ka i ana akn ia W aka Nikona: "Ea> ina no ke kiia mai o kekahi puknniahi ia ka-

|kou. a.»h< nao ai ika pa[*aa, akc loa nti au 110 kihni | i ke«a tK!i/ r | "Ouka aku !a no paha oka aiiia kahi ♦> ka noho, oa ike no ka ho? 1 oe he maka'u. aohe no hoi ou kamai!io mua mai nei ia'u. ina no ua ; hmmoho aku nei au ia oe„i kauhale." a ia wa i huli ho« aku ai o j \\ aka Nikona a kamaiiio aku la i ka poe oluna o ka moku: j ilalo? Ue mea an«» eio paha iko oukou noonoo keia hoio | ana mai ia o makou maluna o ke kao. aka i hoike aku nae au i ka ,! » nea oiaio ea. oko makou alahele waie «o ia i pakeie ai. mai ka hoj puia eka poe kipi. Ua ioaa ka hoohuoi i keia poe kipi no ka makou | hana. a ua aihueia ko makou waapa. a no ko makou hoaa. i k" okoa j ia ai keia kao, e aihue e makou. a pakele mai la iloko o keia po po*.»li. | He nuhou ano mti ka'u i makemake ai e hoike aku ia oe mai Saiema j n>ai, peia iho la au i holo okoa mai la iwaho nei no ka hui pu nna Ime oe e ke kapena.' T i "Aole keia oka leo o Laiana." i lohe aku ai o Waka Nikona ika | pane ana ae o ke. o ka moku Pelekane i kona mau hoa. "Kia o Laiana ihea? He mau hana puiapu wale no paha kena na oukou e keia poe kanaka!" Ike iho !a o Nikona. aia oia iloko o ke kulana kupilikii. aka elike no me ko Nikona ano mau o ka piha i ka maalea. ame ka eleu ma ka imi ana aku i na mea e hoopuhiliia ai ka noonoo o kekahi poe. ua eleu koke aku la oia ma ka pane ana: no 0 maluna nei o ke kao» aoie nae e hiki iaia ke kamailio aku, ua ha ia kona leo. L'a hoea oia i Salema. a hoi ma' no ma ka po nei iioko o ka iu ame ka inakani, a i!fe. holopono kana misiona oka hele ana. Eia na mea apau ua paa ike kakauia maloko o ka palapala. nolaila mai kanalua oe e ke kapena no makou." No kela pane ma ka aoao o Nikona. pau mai la ke kamailio ana a ke kapena oluna o ka moku Pelekane. eia nae ke ike aku la lakou nei i ka hi-o mai o na kanaka ma ka aoao mamua o ka moku» me ka ho-aia ana hoi o na kukui iloko o ka mokii, a ina ia ano i loaa akti ai ka ike ia Nikona ina. ua hoalaia aku la na kanaka apau ol ka moku, a ke hoakoakoa nui ae la iluna o ka oneki. j "Me he mea la ma ka nana aku. aole e aeia mai ana kakou e pii j aku iluna o kela mokn," i hawanawana ae ai o Kamina ia Nikona. "Ina no aole kela poe e ae inai ana ia kakou e pii aku noluna o ka moku. ina ke ano maikai» alaila e pii aku no kakou. ina ia he nva e lio<<kaheia ai ke koko i keia po. o ka lilo wale mai no o keia moku malalo oko kakou malu, ka'u niea nui e nana aku nei. Ina no ka | manao o keia inoku. e ki mai i kona mau pukuniahi, alaila e holo aku kakon a pili malalo o ka ihu. aole e hiki i kona mau pu, ke ki mai ia kakou." I

la lakou nei riae e lana ana me ka maopopo ole o ka niea e lianaia mai ana no lakou, o ka \va ia i kahea mai ai ke Kapena i ka pane ma mai: "K hoopili mai i ke kao o oukou ma ka aoao!" Xo kela leo kauoha a ke kapena e hoopili aku, ua hoopihaia na uiea apau me na manao hauoli, o ka hoe ae la no ia o kekahi mau kanaka, no ka hoopili ana mai i ke kao ma ka aoao o ka moku. iloKo no hoi o kela manawa hookahi. ke oni la na kauaka malalo i na eke huluhulu» e hoomakaukau ana ia lakou ihu, no ke kiola :ina āku i na eke ame na inoena, a i hookahi ka lele like ana a'<u noluna o ka oneki o ka moku Pelekane. () ka hele lioi ia a pili ko laKou nei kao ma ka aoao o ka moku. ja pane iho la ke kapena i !<a i ana mai: "He mau eke aha keia 1 oukou oluna o kena kao? Hia ihea o Laiana? Ha. ouai oukou t '<eia noe kanaka?'' Akahi no a loaa aku ka hoomaopopo ana i ke kapena o ka mokn Pelekane, aole keia o ko iakou puulu, eia nat 4 ua lohi loa oia ma kf»na aoao» o ke kahea koke ae la no ia o Nikona me ka leo nui moak3ka. e lohe mai ai ka poe apau maluna o kela moku: "Auhea oukou e o'u mau kanaka, ua hoea mai i ka manawa, .ng ka hana. e hawele i ka oukou mau mea kaua, a e ku aku a paio ka enemi!'.' Aole i pau pono aku na olelo a W aka Xikona i ka hoopukaia, u» oho like mai la na mea apau, a ku ana iluna, a ia wa i poha hou mai ii ka leo kauoha o ko lakou kapena: "E lele aku iluna o ka moku, a o ka mea e hoao mai ana e ku-e ia oukou. e iiaawi aku iaia i pa'i mahanahana ma ke kumu pepeiao!'' MOKI'N'A IV. Klike me na iiona i ka wa e ike aku ai i ka hipa keiki i ka maalo ae imua o ko lakou alo, pela iho la na kanaka i lele like aku ai iluna o ka oneki o ka moku Pelekane, a oiai ua lako no na kanaka l'elekane me na pu panapana, aole nae e hiki ia lakou ke hoohana mai i ka lakou mau pu, aka ua auhee aku la lakou, a akoakoa i kaiii hookahi, me he mau pu a liipa la, ua piha hoi lakou apau :ne ka maka'u ame ka haalulu. He poe kanaka koa no koluna o kela mokukaua, a ua piha lakou me ke akamai ame ka maalea, aole loa nae lakou i -e hoohoka :a ana lakou, ina o kela kao !a, eia ka auanei, ua piha kela kao i iia kanaka, a ua like pu na kanaka Amerika e naholo la ihina o ka moku I elekane. me he mea la na ka moana i hoohanau ae ia lakou iloko o ka imo ana a ka maka. la hele ana o lakou nei a pau iluna o ka oneki, o ka wa ia i pane' mai ai ke kapena o ka moku: "Owai oukou e kena poe kanaka? Heaha ko oukou makemake?" "O kou ike ole iho la no ka ia ia makou! He'poe kanaka Amenka makou, a o ka uiakou hana o ka hoea ana mai uei i keia po, no ca lawe ana no ia i keia moku. malalo o ko makou malu; a ke kauoha aku nei au ia oukou, e haawipio mai!" "E haawipio aku anei makou, i ka moku o ka moi, no ke koi a kekahi puulu o na kanaka powa? Aole, aole loa!" i Ina o ka pane kena nia ko oukou aoao ea. alaila e hoohanaia aku ■uia na ikaika o kakou, malia o oukou na keikikane, a o makou paha. 0 ke Akua hookahi wale no ka mea i ike, aole makou he poe kanaka 'iowa, aka o oukou ka'u'e kapa aku nei he poe powa! Aole anei o oukou ka.poe na lakou i luku a » pepehi hooinainoino i ko makou niau makaamana? Aole anei o oukou, ka poe na lakou i puhi aku i ko makou mau hale hoahu ukana i ke ahi» i wawahi i ko makou mau hale oihana. a i kono aku i na keiki ame na wahine. e hele ma pa alanui e makilo ai? K waiho i kau pahikaua iluna o ka oneki, a e kauona aku i kou mau kanaka e hana pela, ina i minamina i |aO\i ola ameke ola o kou mau kanaka, no ka mea ua ho-aia nia'i ka maina wela īloko o makou, mamuli o ka oukou mau hana ku i ka lokomo ame ke aloha ole." . ! 51? au ? ,Klo,e a ku ana i kau kauoha. heaha kau mea e hana mai ai wahi a ke kapena. iaia e nana mai ana maluna o ke kanaka opio e ku aku ana imua ona, me ka helehelena i niha i ke koa ame \ r a wiwoole. "Ina oe e hoole mai ana i ka'u noi ia oe ame kou mau kanaka, alaila e hoouka ana kakou i kekahi kaua malnna nei o keia oneki, a 1 ° K a^°u e * ana kila ana, iaia e lilo ai keia moku." ''Mai haawi aku oe i manawa no kela poe e hoomakaukau ai ia jho.' i pane mai ai o Kamina ia Xikona, a ike io aku la no h°ii o Nikona i ka pololei o kela mau o!elo a Kamina. ia wa oia i luih ae a» ihope, a pane aku la i kona niau kanaka: Auhea oukou e ou inau kanaka, e nee no ka halawai ana me na enemi. O ke kanaka e hoao mai ana e ku e ia oukou. e pepehi aku iaia a make loa. a o ka poe e waiho ana i ka lakou man lahikaua ilalo? mai hoelia aku ia lakou, aka. e kaili mai i ka lakou mau pu panapana!" 1 hakalia no a pau kela mau olelo i ka hoopukaia aku e Waka \ikona» o Kona lele akn la no ia no kahi a ke kapena o ka moku Pelekane e ku mai ana. me ka unuhi ana ae nae o ke kapena i kana >u panapana, aka mamua o ka hiki via iaia ke kau mai imua o Nikon, un lcvaa e ku la 4 ke pa'i, a *ele koheoheo ana iloko o ke kai, a ia wa i unuhi ae ai i kana |>ahikaua, no ka hahau ana mai i ka kakou koa opio. Oiai nae aia ka \\ aka Nikona pahikaua iloko o kona linia kahi i k aa ai. a mamua o ka hemo ana ae o ka pahi a ke kapena iwaho, ke kau la ka oi o ka inaka o ka pahikaua a Nikona ma ka puuwai o kapena. me ka poha ana aku o kona leo. me ke kuoo: *Ma? h«>ao oe e hoohioni i kena pahikaua. o ike ananei oe i ka inu koke no ? k 0 i ke koko o ko pnuwai." La hiki ole i ke kanena o ka moku Pelekane ke maopopo i kana mea e hana mai ai. oiai ke ike la oia, ua makaukau loa ke alakai o na kanaka Amerika e hou mai i kana pahikaua ma kona puuwai, ke hoao oia e hapai ae i kana pahi iluna. a ke noho malie wale Ja no oia* he wahi keiki «jiku 1 a imua o keia kanaka opio. ' Aole anei oe * waīho ana i kau pahikaua ihma o ka oneki?" t a hele ka helehelena o ke kapena a mae. me kii hiki ole iaia ke

h«>»puka ae i U«_*>kahi huaolelo. «o ka i«c a a * a arnr ka hilahi!a ke noh«»a!ii la niahnia ona, a ia wa i hati!c aku ai ka |«ahtkaua nlailoko akn o kona lima, a kakaa aku la a haule ma na uawae o W'aka Kikona. a o la ka kakou koa o k* * ana ma * : "Akahi au a ike. ooe kekahi ona kanaka naauao loa. « a oi aku kou minamina i kou oia, niamua o R<?ia nioku waiwai oie, nolaila he paahao oe na*« i keia manawa," o ka lalau aku la no ia o \Vaka Nikona i kekalii kau!a, a hauhoa iho la ina lima ° kapena. me ka hoopaa ana aku nia ka aoao o ka moku. alaila hnlī niai la ma kahi o kona mau kanaka, e paio ana nie na kanaka Pelekane. Oiai nae ua kaa ka lanakila ma ka aoao o na kanaka Amenka. nolaila aole o Waka i ko*m> kokua aku ia lakou, a no ka ike o na Pelekane. i ka haulehia ana o kekahi wau kanaka eha.o lakon» ua kiola okoa aku la ka nui i ka lakou mau niea kaua iluna o ka papa* hele. a haawipio mai la imua o ka poe i paa ka manao, e U\aa ia !akou ka nohona kuokoa ana.

Me ka maalahi. ame ka mama wale no o ka hana. ua lilopio mai la ka mokukaua Pelekane malalo o Kapena Waka \ikona atue kona mau kanaka- a i ka akoakoa ana mai o na Pelekane apau ma ka aoao mahope o ka moku. ia wa o Waka \ikona. i ninau aku ai: "Owai q oukou ka mea iaia ka hoohana ana o na pukuniahi maluua nei o keia moku?" "Owau ke kanaka an e olelo mai la." i pane mai ai kekahi o na kanaka Pelekane. me ke ku ana mai imua mai kona mau h«>a mai. "I a māopopo tu> anei ia oe kahi o na hao hoopaa lawehala i waihoia ai?" ''Ae, ua maopopo ia'u ia mau mea apau." "Ina pela» e iho pu aku oe nolalo o ka moku. me ekolu o ko*u mau kanaka. a lawe mai i na hao hoopaa no na lima o oukou." He manawa pokole ia a kela poe o ka iho ana aku nolalo o ka moku. huli hoi nui mai la me na hao hoopaa o na lima ame na wawae. ia inanawa i nokeia aku ai na kanaka Pelekane i ka hoooaa. me ka hoihoi nuiia ana aku a hoakoakoa ma kekahi wahi, Ma ka nana pono ia ana aku o na kanaka i make a i eha paha |o kela ame keia aoao. aia hoi he elua mau kanaka o Nikona i make. I me eha i eha ma na lima a ma ka aoao hoi o na kanaka Pelekane. he [ eono o lakou i j au i ka make. a he eono no hoi i eha ma na lima a ma ko lakou mau kino. Oiai nae o \\ aka \ikona e kil6hi pono ana i ke ano o kela moku. 0 ka manawa ia i ikeia aku ai ka liolo ana mai o kekahi waapa mainka mai o ka aina, alaila hoomaka aku la oia e kahea. a o ka pane i haawiia mai, elīke no ia me ka ua o Nikona ma. i haawi mai ai i ka mea nana lakou i ninau aku, ia lakou o ka hookokoke ana mai i ka moku Pelekane. "K huli hoi hou aku onkou, e kena poe kanaka lapuwale iuka o ka aina. o pau aku auanei oukou i ka make." wahi a Waka Nikona, 1 pane ak\i ai, mahope o ka maopopo ix>no ana, o ka waapa kela i manaoia ai e holo mai iwalio o ka moku ma kela pi>. "Ileaha ia au i kamailio mai nei?" i loheia aku ai ka leo ninau •nai kekahi mea mai oluna o ka waapa. "R hoi aku oukou e kena poe kanaka Tore nouka o ka aina, aohe i oukou wahi waiwai iki o ka holo ana mai nei iwaho nei i keia *o." i poha hou aku ai ka leo o Waka Nikona. alaila huli ae la i konn mau kanaka a i aku la: "K hiu koke i ka heleuma iluna i keia manawa, a e lu i na pe'a inau. ne ka hookomo ana i ka moku iloko o ka uwai)o i keia ma•lawa an )!" * "K ki akn i kekahi noka o ka pukuniahi i ka poe oluna o kela waana, malia he mea ia 110 lakou e wikiwiki ai i ka hooko i kau kauoha." i pane mai ai o Kamina ia Nikona, no ka piha i ka hoonaukiuki i kela poe kauaka. "Aole loa he hana niaikai ma ko kakou aoao, ke ki ana aku i kela ooe apau ika make. lle oiaio he poe kanaka Tore keīa, poe i komo pu me na kanaka Pelekane, ma ka hoopilikia ana mai ia kakou. eia nae» he mea no na kakou e haawi ai i na hoomaikai ana, uo kela pv>e kanaka, ma o lakou la i loaa ai ia kakou ke alahele maalahi o ka hoea ana mai iluna nei o keia moku." "He makemake makou e kau aku iluna o ka moku!" i pa-e hou nai ai kekahi leo mailuna mai o ka waapa. "He nuhou ano iKii' kekahi a makou i makeniake ai e hoike aku ia oukou." "K nialama malie aku no oe i kau meahou, aole o makou makemake {a niea i keia manawa.' 1 wahi a Waka \ikona me ke kena no i kona iyau kanaka e hoomakaukau 110 ka hooholo ana i ko iakou moku imua. "Owau keia o Si!a Laiana. e ae mai e kau aku au iliW o ka nioku!" "Aehe 011 makamaka oluna nei o keia moku< aia kou makamaka o ka moana. ua oi aku kou pono, e mu kaia e ka mano, mamua o kou hoomau hou ana aku i kaii mau hana hoopilikia." Ke holo la ka moku'o \ikona ma i kela manawa, a ke koli'uli'u loa aku la ka waana o Sila Laiana ma ihope, a o ia ka Nikona i hele iku ai a ku iho la ma ka aoao o ke kaj>ena o ka moku Pelekanea i aku !a: "Pehea la kou manao no ke ano i hanaia aku la, i na malihini au o ke kono ana aku e lioea mai noluna nei o kou moku i keia po?" "Heaha auanei. o kou kuleana ia, a o ka'u wale no e i ae nei, aole ka o Laiana i kumakaia ia makou ! M auanei e hiki ai iaia ke kumakaia, no ka mea ua paa kona i ke gula lelo a oukou e kioe tnau ana iaia. o ke kipmi iho !a 3 i silaia ai kona waha a paa, a ina e au'a iho ana oukou i ke dala, e ike auanei oe. e aoaoa ana kela kanaka kohu ilio." "Alaila, peliea iho la i loaa ai ia oe na hoailona huna, mawaena o makou ame kela poe kanaka?" "Ha! ha! I loaa ka oukou hoailona huna ia'u ma ka hihio moeuhane. a o ke koena aku. mamuli o ka hoohana ana i ka noonoo oloko o ko'u noo." \oke wale fho la no ke kapena i ka luliluli i kona poo, me kona manaoio ole aku i kela mau olelo a Waka \ikona, alaila ninau hou aku la: "Heaha kau mea i manao ai e hana aku i keia moku? M K hana aku ana au i kekahi mau hoololiloli ana maluna ona. ilaila hoolilo aku i keia moku, i wahi e j)oke ai i na poo o na kanaka Pelekane, ma keia mua aku." \o ka hana kau i makemake ai i keia moku?'' "Malia ua ano pohihihi io aku nei paha ia oe ka manao o ka'u mea i makemake ai. eia no ka mea oiaio. He nui hoi paha na moku 0 ka Moi e holoholo nei ma ka moana, e maopopo ia oe ea, e hoc>lilo iku ana au ia lakou apau i mau nio na'u. me keia moku ou." "Heaha na kauoha e Kapena Nikona!" i kamailio mai ai o Heka, aia o ka hele ana mai a hui pu me Waka Nikona. Haalele koke aku la o Waka \ikona i ke kaoena Pelekane, o ko 'aua hele aku la 110 ia nohope o ka moku. a mahope o ke kukakuka ana. īa wa i pane aku ai o \ikona: K hoomau aku kakou i ka holo ana ma ihu. aia hoi a kiekie nioku iluna. o ka wa ia e hoohuli ae ai. no ka hookomo tK>lo!ei ana iloko o ke awa." Mamuli o ka maikai o ka pa ana a ka makani. aole i lilo i hana nui na lakou nei ka hookomo ana i ka moku iloko o ke awa. a ua hele no hoi a ka wanaao. kapalulu ana ka heleuma iloko o ka Muhwai Merimeka. e kakali wale ana no o ke ao ae. alaila hoopili aku 1 kekahi o na uwapo. I ka wa i oili mai ai ka la ma ka piko o na kuahiwi ma kekahi .akahiaka ae. a i ke ala ana mai o na kanaka a ike i ke ku aku o kela mokukaua. aole ia i lilo i mea e hoopiolokeia ai ko lakou noonrn>, oiai ua ike mua no lakou i ua moku nei i ke kalewa mau iwaho *• ka nuku o ke awa. aka i ka wa nae i ike mai ai i ka hoohapaia o ka hae. Pelekane. a e kau ana he hae okoa loa maluna loa o ke kia.hone. ikahi no a hookaakaaia aku ko lakou mau māka, me ka hoopiha ju »a ana hoi me ke kahaha no kela hoailona a lakou e ike la. Mai ka moleu Pehkane aku i hookuuia iho ai he hookahi waapa tlalo. me ka piha i na kanaka. a hoomaka akn Ia e hoe nouka o ka «wa|k>, a iloko no hoi o kela manawa hookahi. j ikeia aku ai he wahi waapa uuku. mai kekahi aoao mai o ka muliwai, e holo ae ana no kela nwapo lux>kahi no, a i ka hoea ana aku o ka waapa o ka moka no ka uwāpo, ua lele aku la o Kapena Xikona a ku ana iuka, o ka wa ia i hoopuni kokeia ae ai e na kanaka. a i ka pili ana mai hoi > kahi waat»a uuku> eia ka no lakoha Meineki. ka ona nona ka pa hana uinihapa. a o ka ona hoi nona ke kao, a \ikona ma o ka holo ana e hopupio i ka mokukaua Pelek3ne, a h ike ana mai o ua kanaka |a i ke ku aku o Kapena \ikona. ua holo mai la oia imua. hopu ihai ia i ka lima o ke kapena opio» a par«e mai la: (Aoie i pau.)