Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 17, 24 April 1914 — KE KOHO BALOKA KUIKAWA O KE KALANA O MAUI. [ARTICLE]

KE KOHO BALOKA KUIKAWA O KE KALANA O MAUI.

Aole mai ka hookumuīa ana mai o ke aupuni kaiana raa Hawaii nei, i ikfia ai he koho haioka kuikana. i nuilamaia maluna o kokahi oinau ko'iko'i i >.on(<ia aku ai ka makemake o na makaainana, elike me ia e malamaia aku a»s o ke Kalana o Maui, ma ka mahiua ae nei o lune e hiki mai ana T he koho f>a!oka hoi i j'ili wale no i na makaainana o Kela kalana, no ka hoike ana ae i ka mea a lakou i manaoio ai, no ka pono o ke kalana, a no ka (>oino paha, elike mc ke koho aua a ka hapauui. ('a haawi mai ke kanawai i ka mana i na papa lunakiai o na kalana lehulehii, a kulnnakauhale paha, e hoopuka aku i mau bona aie, i wahi e loaa mai ai he haawina «lala, no ka hoohana ana aku i na hana e |>ono ai na kalana, a e pomaikai ai ka lehulehu. a no ua mana la a ke kanawai i haawi mai ai i ka papa lunakiai o ke Kalana o Maui, i hoea kino mai ai kekahi mau iala o ka papa lunakiai, ame kekahi mau luua aupuui kaiaua e ae o Maui, a kukakuka mr ke Kiaaina mamua koke aku nei, a o ka ui ana aku i ka manao o na maknainann, niuhina o keia ninau, i wahi e loaa mai ai he haawina ilala, i pili i ka pono o keia kalana, o kekahi ia o na hana kaulike a kupono loa a ka ]<npa lunakiai o Maui i bana oiai ai, e hookaawaie ana i kela papa, mai ka hooiliia ana aku o na ahewa ana ma kekahi ano, mai ko lakou hokua ae, a e iawe mai hoi i ku hopena o kela koho baloka, elike me ka hooholo ana a ka hupanui o na makaainana koho haioka. Ma keknhi wahi o keia pepa, e ikeia ai ka hoolaha kuahaua koho baloka kuiknwa a ka papa iunakiai o ke Kalana o Maui, imua o na makaainana koho hnloka o keia kalana; na hana i manaoia ai, a e hooliioia aku ai kekahi mau <iala mahuahua; a pela hoi ka huiua o na bona aie i manaoia ai e hoofuka aku, i wahi e loaa mni ai he haawiua dala, a no ka ae, a hoole paha i ko ke kalaua hoopuka ana aku i na bona aie, e koho baloka ai na makaainana, a ma kn aoao a ka hapauui e koho ai, o ka ka papa lunakiai iho la ia e hooko oku ai. ' Aolo (keia he ninau auo paakiki a pohihihi paha i ka noouoo o ka mea koho halokn, aka he elua ana mau mea e noonoo ai, ma keia koho baioka ana, o ka mua, o ia no ka pono o na hana i manaoia ai e aie i ke dala; a o ka lua, o in no ka hookomo ana aku i ke kaiana iioko o ka aie. Ma ka manao o ke Kuokoa, o na hana a ka papa lunakiai o ke Kalana o Maui i makemako ai, e hooko kokeia aku, aole ia he mau hana no ka ]>ono o kn poo kakaikahi, a i 010 he wahi pono iiuku ae nei paha, he pono nui loā ia, i pili i ke ola o ka lehulehu; e laa ka hana ana i luawai hooki'o ma ka apaua o Makawao; i uwapo paa, maloko o ka apaua o Hana; i alanui kaa, a i aianui hoi e pono ai na aina hookuonoono ma Keokea, e hiki ole ke kauka'i nkn, nhiki i ka makaukau ana o ko kalana me ke daln, iloko o kekahi mauawa maopoj)o ole, malia iloko o ka inanawa e kakali waie ana, e kau mai ann he nlau poino ko'iko'i maluua o kekahi mahele o na makaainana, ma o ka pilikia i ka wai, a pilikia paha i na alanui kupono ole e hele ai, a i oLe, haki maoli paha ka uwapo, e hiki hou ole ai ke halihaina na ukana, a ke holoia e na kna,

aMo keknhi aoao hoi, e hookomoia aku aha ke kalana iloko o ka aie, no im mnknhiki he umi-kumamalima, me ka uku ana i ka ukupanee o elima keneka o ke <lala o ka maknliiki, e ku okoa ai no kekahi puu nui, a ke kalana e uku ai nm o na <lala ukupanee la, he mau <iala ukopanee makq)ono nae i ukuia aku, no ka mea ua hoopauia «a pilikia ano nui, loa e pono ai ka lehulehu.

Ma na aupuni nanuno upau o kc no nei, a pela 110 hoi ko Teritore Hawaii, u«i imiia ko «lala no kn pono. o na hana o kc aupuni, raa o ka hoopuka ana i na bona afe, oliko ine ka ke Kalana o Maui e manao nei, oiai no nae he hana hiki 110 kola i ka papa o ua lnnakiai ko hana, nio ka ui ole aku i na makaainana, n ma keia ano iho la, c ikeia ai ka niakee ana o kela papa e hana i kn mea e loaa ole »i na hoohalahala ana mai na makaainana aku.

He elua no mnu niuau noi ma koia koho baloka ana, ina i makemake na o ke Kalana o !Maui o hana kokeia aku na hana a ka papa e hoiko nei ma ka lakou kunhaim, alaila o koho aku ma ka aoao ae; i wahi e loaa mai ai ke dala, no ua iiiku hana la; a iua aole, e kakali no pola via mau hana la i makemakoia ai ke il&la e loaa mai, alaila e koho ma ka abao hoole. He kuleana knakoa keia i ldaa i na makaainana koho baloka o Maui, maluna iho o oukou ko ko'iko'i o ka hooholo ana i keia ninau, o ka ke Kuokoa wale no e iiui noi, ina makwia ka pono nui o ka lehulehu, e ae aku i ka o ka papa hmakiai e hoopuka i mau bona aie, mo ka liaawi ana i mnnnwa o hoihoi liilii aku ai i na dala a ka poo mea dala, a mai maka'u i ka iiookonA) ana aku iloko o ka nie, i wahi e hoopauia ae ai ka pilikia i ikemakaia.