Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 17, 24 ʻApelila 1914 — KA HALAWAI HAIPULE A KA AHAHUI OIWI NO KA PIHA ANA HE UMIKUMAMALUA.UA MAKAHIKI. [ARTICLE]

KA HALAWAI HAIPULE A KA AHAHUI OIWI NO KA PIHA ANA HE UMIKUMAMA LUA.UA MAKAHIKI.

Np ka h»iflohaloha ana aku i ka Mal«3sa !«'ini uo Kona Lokomaikai ole nsa ke l.okua k» hwi nna mai s ka īk;uka i-.me na }H>Ria?kf«i j Ahahui Oiw» o na ilawa». a no Kan» hoomau ana mai i na manaj? loVaōi ī na laia o ia a loaa in '* j. ■ hiki he iimi-kuiuamahia. o k«>ns *xs ■'ua m«iama:a he anaina haīim maloko o ka rumi mhiunn loa o ka i- O. F, Hail, ma ka bor& ewahi o Poakah: ako nei. Aperil 13, 11'3 1. eli>:o me ka hana i maa mau ia ahah;;; s i:;i makahiki he a ot i kaaho;*- a u Ile anaina piha loa maloko o sa nnni »,-1 ia ahiahi i uu kaikuuane ame na k n kuahme < »iwi ame »a hoaioha i Na J.a Kev. Akaiko Akana i ma:ama i ke auaina haipnip ma ia ahiahl: m.*• iaila pu ae kekahi mau opio a 55a iakeo i meie mai i kekahi mau hime!i. ioa /ualaio o ke uiakai a«a » Mr. ' ha*. E. K : «g. riu«nahiehi<* me s;a pīhr', ono hir« »a hana i maiamaia ahiki 1 ka noo ktia aim, o o na meaai mama i kaipuuia nini ka pauuia hope loa o na hana o ia po. lir mau la inamua aku ua hoike imw in aku ka lohe ia liev. Akaiko AJ.an*i e hele mai e ma>alrna i kela anaiua hai }»t'.ie. a ua hooko mni oia ia kono. ;t u;uia i hoakaka mai i kekahi mau mauiio kuiiu a naauao e a'o mai aua i Himiua ame na ahahui Oiwi, elike ni.* ia e ikeia ana maialo nei: Aia kaua kumnmanao o ka weh" ann mui ira ka Mokuna XXX a ma ua Pauku 2", »0, '27 aine 2H o na oleio noea'.i .1 Soiomojia a e heiuhehiia jrenel: "O k;t pm" anonanona, he j>oe ikaika o'.e 'a koiī hoomakaukaii 110 nae i ke kau I k;t I» '%<>!! "O ko poe rai>ita, he poe nawal'.wali ia>.ou tii;* na pohaku lioi i hana al : ko ia! (i'i niau haie; "U ka poe uhini, aoie o lakou alii, no hoi iakou; " O ka inoo, laiau no oia me kona lima, a»a no ia ma na hale haiiohano 0 iiU aiii." Wahi ana ma ka hooinaka ana o ka na honkaka inauao, " he nui na ahahui 1 kukuiuia n e ku nei i keia manawa a e kukulu houia aku ana puha uia n-i hope aku; eia maanei nn ahaluii Olwi, kekahi o nu ahnhiii kahiko lon i ku j koiuia e ua ilawaii oiaio o ka a»naj makuahiue; aia uo hoi kn ahnhui Ka-j luohameha, ka ahahui Kauikeaouli, ka ahahui Kaiamn ame ka ahahui Kanhu munu a na whiae, ka ahahui l'oola a na kane ame na wahine ame kekahi man nhahui e ae, a ke hoololiia mni nH hoi ka iuon 0 ka nhahui Moo«e a i iuoa okoa, oia kn Phoeuix. "<) ka men waie 110 e hiki ai 0 ku mnu nii nlinhui oia ka hnuil iike, huki like. iokahi ina ka uianao o hooikailia iike e hoonee i un hnna imua e lio.'o mnn «i ka ahahni; eia hou, aohe jjoioloi 0 k» mniuio nnn e hnpuku a lohu lehu nu nhnhui e komo al, 110 ka mea. i ka hiki ole ann ke uku i kpna man au huu apnu, e iiuule ioa nna oia a o iakou paha iliope, a o ka nele i na pomaikai 11111 i ka ahahui mai ka inea mao;'opo iea, oiai, e i noauei he poe lako ka poe Uawnii apau. he pnno hookua nui ka k« kahi pt e; e nho no ka noho ana iioko 0 ku ahuhui hookahi a hoomanawauui 1 ka nku ana, a e ioaa ana ka pomaikni i ka tn;in»wa j»opilikia me ka maopopo' lea, eiike me ia n'u i loiie mal ni, Ua Imnniia »n lala i iona i ka iiawaliwi'.i. ua kaiuna aku na honhnnau 0 ua ahahui uie k» hauohauo loa, ua kokuain nku iui wuhineknne m»ke, na koiki mn ī kun i-Ie iimo nn ohnnn 0 na honhauau i hiutleie mai i keia ola ann, noluiln I m«M e ionn ni ka ikaikn i kn lahui Ha* wuii he men pono e hoohui nn ahahui i;i inkou iho a lilo i hookahi a hooika- i ika iike, oiike me kn 1 knkauia ma nn pnuku a'u i heluhelu aku uoii penoi: 1 " 'O ka poe nnounnoun, lie poe ika-i iku ole Inkou hoomakauknu no nao i ke 1 kno i ka lakou ai.' " He holoholpna liilii loa un anonuiiona. Kupninualu' uo ke uuhiUuiii ana o ke knnnkn nnauno' loa i ke kiuiuku i honliiin maluna o nn hoiohohuia npiiu o ke kuln, a inaiuna hoi o ka ili honun, e nnnn i ipi anominena he holohol«»na liilii ioa. Ke ha-Io pouo nku i ka hiuia a keia holoholoun iiiiii hooikaikn mnu Inkou » ka hooma-' kauknu a honhu ana i ni ua lakou no ka; w« hooilo 0 hiki mni aun, no ka mon, kej hiki mni ka iiooiio noie hiki ia lakou ko hann, hoi lukou iloko o ko lakou uuiu hnlelun n nolio malnila me ke ka kaii ann a haia ne ke kau heo'lo, n i kn wa p ke knu mohnna, e puka hou! nmi aiia Inkou iwaho a hnli i m na iakon n hoahu uo ka hooilo e hiki mai nna, n oiui lakou e noho nna maloko o ko iakou mau' haleiun, n oiai hol, ua nui ka iakou ni i honhu ai e Inwa aii 110 ka hooilo, hp ai wale m, kn lakou hnnn, ,E pono knkou npau 0 a'oia 1 kei« po," wahi nun, "e niuin i ka hana n u« anonnuona, me nei hoomakaukau j mua \ r,i e s«w» ai no Ua wa ino e hiki| mai uaa, a mai uhaai wale i ua koueka liilii e loan aua ina na uien auo ole ai ina ua hana hu« ole." Aiaila hoakaka mai oia i kaua mea o ku il e a»ta i kekahi uaouno e huki nuii i ka imio auie koua ike ana i kivi imonao i ka halihaU i kekahi ip o ka ealo iioko o kona halelua. " Kia hou; o ka poe rabita he man heiohoiona imwaliwali lakou * ma na| )*ehaku e han» ai lakou i ko lakou mau hnle. Apie lwkeu 0 hana ana I ko !a kou, h«Se ina mi wahi palupalu o ka lepo. o heie mai auanei sia i!io, a ili }Kiino ī.nkou, aka e!i lakon i ko lakou mau haie ma na wahi fK)haku \ olv> ua iiio ke eli »0 ka paakik» o ka »>oh»k»t. o keia ano holoholona he aoo laka ski lakou i ke kanaka. in# ho inea in un loaa 110 paha kf* ike ia iakou aole e hooHoiuo w«le aku ana na kanaka i* bU>o«, ak«, «o ua iiio, ina e ike iakou. e hookokoke ??mn aku ann lakon ma kahi o ko lakou lua, aoie la'vou e hoomaiuao lo:v mai ko lak<Ki }«a mai, i kt» Nkou w» o jke aku ai i wa ilio e hoio koke aku ana lak<n» iloko o ka lua a ;>alek;u?s." alaila hoaknka mai om } kana me4* i ike a» maloko o kPkahi o ua Mokuaiua ma Amerika llui- " K;a k« mea a'o «n&i ia kakou ma keia mopleio mai luKiniaiHao loa kakou mai kahi p ka palpkaam e po«e e heoi.okeke man aku ma kalii e Ipaa ;t; o ka uiaiuhia, O wn ahah\ti a oukou <* uoho eo: oia k»h» e loaa ai ka meluHiii m«? na hoopiiikia kmo mai e ike mauī« uoi iwaeiw* o «a kae.aka Ifa-waU,i n mai ka.Uoie, o hiki nm\ auanei ku poiuo eiike me ia i Ipa ia i ktm e hoea mai aua i kekahi lft. a loaa] <»le ka uiea naiia e kokua maL llei holoholona uawaliwali ka rabita m« tmtj

n:ua r<ae osa 5 wahi p.on» e pateSi£R a j »1. a ioa s)a loaa ia r»c»onoo ina nn kanaka ka j*g«» • na rn>&~\ noo 1 oi ae i ka n& 4i Eia ao«; 'r> na sbsai ao'e o !akc»Uj ain. aka no nae iakoi!-* h;>*j lnYifAottA nawrft{;w3ft no keia. H<? ksTi. ! » ka weii o k*»i» ano ®a k<kahi mau aina o ka hmma, no ka m<vi. i ko l&kou wa e leW roai ai a kaa rr.a kekahii wahi nliuiī 0 na meaiana, m.imna o ko lakou haaleie ana ibo ia j wabi in<* he !a «a puhiia ka tnea| kanu i ke ahi t -»a pad i>a laa ka sna e na tiliirsi ; a koe wp.ie iho uo im im»a kanu. (> ka v,hini | n o Mkou lele |»ak£.hi a p.llaa j«ha,, ska. he kJe auna lakon: ke lole niai ka uhini pouli ka lewa, a k* kuu iho laH'm ;iis ka lakou wahi e kua aa e »«?£• ana ko lakon ai nna i na la'". nah«*»e; eia kn mea a'o mai ia kakou mai fc"ia hoioholona liilii maī; mai heie pakahi kakou .a mai heie j»alua hoi, a>ia. e hele aiuia iike a e neepc|>a, pela walc| no e ioaa ;ii ka ikaika, ma ka hoo'aoihai ana i ka ikaika pakahī 0 keia ame. k*»!.a. t«a ka hana ana me ka lokahi, w ka hoohuihui ana i ka ikaika pakahi o koia fimo keia, ma ka hana a«a me ' a iokalii. me kn boohuih<n ana i ka mauao hana e loaa ai ka ikai»«a auie I a holomua. Ina e hoohuihui ana «a Hiiahni H'awaii apau ia iakou iho a lilo i hookahi, e nele ole anu ka L*i>ea mai 0 ka hopena maikai h*» holomua, hr ika-. ika a he kuonoouo, •'KIa hou; '() ka meo lalau 110 ia me kona mau ai» no ia inaioko 0 na kale hanohano o nn a!ii,' O Ka moo i oleioia maioko o keia panku oia no na N'ananana. Ina naua aku kakou i ka 1 ana ana a ka nananana i kana upena punawelewele ohiki i ka paa ana, e kakali ana ia ine ka hoonmnawaiiui i kn po ame ke ao a e hala anii no kekahi manawa ioihi iain mamua 0 ka loaa o kana ai; aoie -oia e manaKa ana, e kaii ana ia me ka pauaho ole ahiki i ka loaa ana o kaua mea e ai ai; eia hou aoie oia e hana ana i upena punaweiewolo ma kahi hookahi wale no, aka 1* hana ann ia i upena uia kekahi kihi o ka haie kahi auo e manao ai e. ieie aku ana kekahi naio a makika paha malaila, a pein akn ana ma kekahi kihi, w iua aole maloko o ua hale, e hana ana ia i upena punawelewele nana maiuna o ua lala laau a maloko o na ana.'' •Alaila houkaka inai oia i ka moolelo e pili ana ia Roftert Bruce, kekahi alii 0 im f?ekotia, "he eiwa nim manawa o ; kn hooili kaua ana me ka lahui Polekane e y»io mau ana no nae oia iloko o l<ela aine keia oiwa manawa ana 0 ka liooiii kaua ana, a ma ka eiwa 0 -na manawa o kana hooili kaua ana ua anheo aku koua ma« >oa a holo mnhuka' aku oia a peo Uoko o kokahi aun iloko oke kuahiwi. Ua aku oia ena , koa Pelekane ahiki i ua ana ia aoie nae oia i loaa, a oiai oia e pee ana iloko 0 kola ana, iko mai la oia i kokahi upoua unuanana e kau a»ia mn ka waha o ka lua, ua.nahae kekahi hapa o ku upe na iaia ma kpna manawa i komo aku ai. O kana Hīea i mai ai ia manawa e' kau aiia he nannnana iluna 0 Jca upena a 0 hoao ana 0 lawe i ka lopi i kekahi aoao 0 ku waha 0 ko anu; he elwa ana manawa o ka hoao ana e lele mai kekahi aoao ae a i kekahi aoao eiwa no 1 nae manawa o kii holo pono ole ana, a i kn 111111 o na mhnawa, na kau ae la ua naunnana Ih nta kekahi aoao o ka walia 0 ke aua, a hpppaa i kana lopi punawelewele, alaila, hooniaka kona hoopaa' liou ana iho ad i kana upena i mikumoku nhiki i ka pna aiia. Ua iilo kela liana a ka uananana i mea a 'o aku iaia; alaila i iho la o Robert Brui*e iloko ona. *he eiwa manawa a kela nanamuia i hana ai me ka hoomannwanui a he eiwa no nne kona hoomau ana 1 ka haim ,aolo i pauaho, aole i mannka, nkn hoomauawanui 110 ia i kn aarm ana, a i ka umi o na manawn, tlā lau*kiia oia ma o ka paa ana o kann upena. He oi\va ae nei a'u nmu munawa o ka hooili kaua ana me na Pelekane a he eiwa no hoi manawa o ko'u anhee ana, uolaila manao au, iua e hoao hou ana āu no ka umi o na inanawa, elike-me ka hono aua 0 keia nauanana no ka umi 0 na manawa a paa kann upenn, e loaa ana ia'u ka lnnakiia, ! * "nolaila me ia inanao ikaika ua hoi hou aku la ola a' hiki i kona knlanakauhale ponoi a ho 1 - akoakoa mai la i kekahi puaiikoa imi hou, a ine ia pualikoa nui oia i kai hou aku ai e hooiii knua me na Pelekane, a ma ia hooili aua ua lanakila oia; pela no ka poe apau, ina holomua oU' ka h«v,a i ka manawa mua, hoao hou, A inn e holoniua hou oie, hoao hou. a i kn imumwn hoj>o i»>a e ioaa «na ka ianakila a ioaa ka pomaikai, elike me' ka hoon\at)Hw«imi, Ua pauaho ole, kamanao ikaika ka hana, ame ka mauaka ole. „ "He liihuikauaka akamai loa kakou 1 ke kamaiiio, ua hiki loa i kekahi kanaka mahiai kaio e hnua ana iloko 0 ka lo'i i a'o oleia i kā haiolelo, ke pi» ne.ninluna o ka awai a ha r iolelo m*i me konn ike no aohe oia i a 'oia ia mea he haioieio. eia nae. ma ka hana e loa?v mai ai ka j>omaikai ame ka naauao, a e lnaa aku ai kekahi pomaikai i k*r lahui, he hiki ho}n» loa kakou ma ia mau han;i. I a a'oia mai kakou e keia mnn holoholona i keia po e hookauaka, e hapai like i ka hana, e hoomau me ka hoomanawanui, e hookokoke mau ma kah» e ioaa ai ka maiuhia ko hiki ma na manawa ino, a e hana me ka mana* ka ame ka pauho oie. tla ikeia ka> hopeua maikai a ua ahahui Hawaii 1 hana ai i na manawa i hala, hoomau aku ia mau hatia maikai. Mai hoao kekahi mau lala e hapuku mai & na! na ahahui me ka manao he mea i'a e lon* nni inai a» ka pomaikai iaia ma ia han?r ana. no ka mea, o ka pilikia e ikeia ana a e hoe& kt»k* mai ana no ma ia~ hope iho. oia ka hiki ole e uku i na aahao, a i ka hanle hope loa ana, e ael» a«a i na pomaikai i upuia ai. He hana maikai a naauao loa na na kanaka Hawaii ka hoi>huihui ana ae ia lākoa i&o a lilo i hookahi ahahui, a e na kauaka Hawaii apau ros!oko o. na moknpuni apau iloko o ka ahahni hook»h>, me keia haaa wale no e loaa ai ka ikaika a e kaa how ai i nl k&n&ka Hawaii ka ikaiika 0 k» ana f b aina ma nei ho|H> »ku." I ka hooki ana iho o kana ha'iolelo, aiaiia, ua haawi mai la ka papa hlmeui e alakniia ana e Mr. 1 barlesi E. King \ kekahi himeni nani a eehia loau a hoo-' kuu»a k<» aoaina haipule m«ho)>e o ana e ke anaina holookoa o ke m<?le lahui Ponol," a maik« o kueue jx»iio!3 aaa ae 0 »a ut>h» ua kaipiniia mai !a n:i meaai mama i hoomakaukauia e ke kotoite hiHilauloa, J. C, rpiiey, Kalmlewāi Ke ame W. K. Paik«li. KIU HANT MEAHOL*.