Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 45, 14 Nowemapa 1913 — PANE IA JOHN K. UAIA. [ARTICLE]

PANE IA JOHN K. UAIA.

Ma ka pepa o i? 51 o <J®atoba *aa ki aoao e*o!a, elua, noea ke jsno manao '*Ka Niria« Mk'i Le- . per*. e Moe Lalii Mai Nei," o ka ma- : nao sr»i o ka tnea nona k* ka'ai manio ' ana. ke hoole oia aohe be ma*i lfle ka rca'i &ep*ra, ma ksna irau wehe- * wehe ana e hoike ana he ma 'i lele ole ] ka ma'i lepera, aole no e hoahewa akn ana &a mea kakan i kaaa maa hoike oiai o kona manao ponoi no ia, a o ko'u ; maoao poooi no boi keia e hoike ako ■ eei i tau9ani o ka poe heluhelu o ' ke Kuokoa. a na oukou ia e hooholo iho, he ma'i lele ole paha, he ma*i lele paha. penei: Kia ma ke kahua ma'i nei he ma- ' kuakane, he makuahine. he mao toak'j- ' hiki ae la i hala, a mahope mai la na ! keiki f nn moopuna, ka ohana. ( Eia no ma ke kahua ma'i nei he ma'kuakane, a he mau makahiki mahope I mai la no na keiki, na moopuna, ka • ohana- Eia ao ma ke kahua ma 'i nei ihe'makuahine» he mau makahiki, a ma- : hope mai la no ke kane, na keiki, aa | rroopuna, ka ohana, a ahu a lala ku- ! kui ana ia Kalaupapa. j Eia no ma ke kahua ma'i nei he mau ' keiki, me na moopuna, ka ohana, he mau makahiki i hala ae la, a mahope ; mai la no ka makuakane, ka makiu- | hine, ka ohana, a pakui ana ia Kalaa- > papa me Kalawao, nolaila, ke ninau nei ka niea kakau t he ma *i lele ole i *o anei ka ma'i leperaf Penei hou: Ka makuakane, Tji» makuahine, na ke- ; iki, na moopuna, ka ohana, e noho pu ! ana, ai pn no, moe pu uo, fnu pu no i ' ka wai, puhi pu no i ka ipupaka me ka | mea ma ? i, a hala mai Ia ka mea a man { mea ina'i no ke kahua ma ! i, pehea aku | la ka poe i koef E lanakila ana anel I lakouf Aole o ia na mea i hoikeia ae ! l a maluna. Koloila pa]i pulu aole lie lau kanu, a o ke kahua m" 'i nei ka j hope loa o ko ke ka- ' naka ola ana i loaa i nei haawina he j ma 'i lcipera. } Kia hou a,ka nre ana o nei ina'i, aole | flo ia e nee awiwi ana, elike me kekahi i ; ,no ma'i a kuu hoa kakele maka sila I hoike ai ma kana mau wehewehe ana, n i kekahi inanawa, he mau mahina, puka amaka, n » kekahi wa he makahik-. a he mau makahiki aku ,oiai ia no ka iloilo ina'i e pii malie ana mai ka uuku a i. ka nui,.ana, a puka inai he ma'i lepeia. Ei:i no ma ke kahua ma y i uei ua nui ka poe i.muumnu na lima, na wawae, aka, ma ka nana aku, ua ku ka ma'l, ua pau ka ai ana a ka' iloilo ma'i lepera, o kekahi ua make no ka iloilo, aole he neo o ka ma 'i imua no ka a« laau a ai laau ole, a ke olelo nei kekahi poe, aole o lakou ai laau, he inu »uaipa wale no a ola. Eia lipn no ke ku .ana o ka ma'i ua ]ōaa nae i ke kina, a.o kekahi poe aole i loaa, a oia ka poe e hoi ftku neij a na oukou ? mai. E na makamaka e noho pee nei mai Hawaii moku o Keawe, a Kauai o Manokalanipo, e ala a hoi mai i ke kahua ma'i nei ,eia ke kahua ma.'i i keia wa he Paredaiso no ka poe i loaa i ka ma'i, he Kanaana hou kahi e kahe nei ka waiu me ka meli, a eia na kiu o Kalepa hou me losua hou ma ke kahua ma'i nei e kali aku ana ia oukou a na laila e hookipa ia oukou » na home na pono no apau. Eia na kiai makaala i kou pono e ka moa i loaa i ka nawaliwali, ke ku aku lftei me ko laua mau Uma aloha nou a iio ia la, a uo kakou apau ,oia no o «T. D. McVcigh, Esq., ame Kauka W. J. Goodbue, >]sq. Ke hoike nei keia nmkapeni i na mea a keia mau "keonimana e .hana nei ma ke kahua ma 'i nei, a ke kakoo nui nei keia makapeni \a laua, a no na kumu, penei: Ma ko ka lunanui aoao, aia kona hilinai nui maluna o na ma'i, e maka* ala mau ana nele oie na ma'i i ka ai me ka i'a, atne na pono e ae, a he kanaka oluolu oia ma ka hui kamaillo ana. j Ma ko ke kauka aoao, aia malalo o I kona mana nui ka malama ana i ua ma'i, ka hooponopono ana i ka noho home ana, ka hoihoi ana i na ma'i hiki ole ia lakou ke malama ia lakou iho, ma ka home i ina he kane a wahine paha. Aia no malalo o ka ke kauka hooponopono ana ka home i hookaawaleia no ka poe i okiia oa lima, na wawae, * mau wahi e ae o ke kino, ma keia home. he nani na mea apau, he pakaukau, he mau noho, moe, a pela akn. ma keia home no ua hoomakaukama he mau kaa e lawe ai i ka mea i okiia mai kekahi wahi a kekahi wahi e makemake i ai iloko o ka hale. He mau kahu ma'i e holoi ana i na I palapu, e lawe mai ana i na mea ai, e , lawe aku ana i na mea ino. O ka hui i ana o na ma'i me ke kauka. he oluolu ' ke kauka ana, he kauka puuwai hamama [|\ia pili paa ke aloha o na ma'i i ke Ikauka, pela ao ke kauka i ua ma'i >|Ma ke oki ana o ke kauka i na ma'i ! | ina e kiki ke koko i na maka o ke ka . £ uka aole ia be mea nana e cese ai « II hele koke e holoi, aole, waiho no a pa«3 - f ke oki ana holoi, e nana mai oukou « | ka lehulehu. aole he kaaka mahope ae k *o!e no paha e hiki mai ana: minamina » na kanaka maikai, ke hoopauia mal < | ka aoao I>emokarata ke noho mai h< | Klaaīaa Demokarata, aka, ma kuu ani he l>eniokarata oiaio r e kakoo a e lia

" R-i jna ke;a tr<? *?» Hist ; i«s*^ ? ii '■:: 'i»» hana co ka jwn*> o b» m* "i o ' &ei» kaaua n?» 'i nsa <5 fceiai ffi.*u k<rosJ- ' K*na la. i E kaia mai «p *a b*ieheH, Ke ? h«->i<e 'oa aka »*i paba '** aJ»»r? ana » ka aiakapeai ma*sb o ke Kihaa j*ace ī kuu makanaaka tnai*at. l"a olelo ae tsi?s ka m» kakau be ma'i !?!e no ka ma'i k'j*»ra. &a ke wailio nei roa ka iq*o o Kalawao ahiki i ho mau iae.ianī ks eui. No keaika k.«?ia ? No k* ma'i 11-I* koi. bala mai ana he rnpa i ma'i o kekalii <fhana, he mau roasabiki ne* mai *na o!t oU»fea ho»>kabi no, a poe e ae no boi. J Aole paha i loaatli* '3? po* e ooho nei nxa ke kahua ma i nei fae ? wale no i Jo«a i ka ma *i nc4oko o kekahi ohana ntii v aole ī oee mai konj ohana, a he nui aku na hoakaVa ana no k.i lele o keia ano ma'i he lepem. 1 Kia no maloko nei o keia kahoa raa*i be nui na ano ma'i he Jej>cra. aole nsc me» naoa e hoike mai he lepem lele ole kela, a he leperii lele keia, Ua hoike ae nae kekahi knuka Kelemania i k<* mo mai iloko nei he mau makahiki i bala ae la, e o!e!o ana. aole he lepera maoii ko kekahi poe, aka. h«L % koko inaino o kekahi, be I«>aa i ke anu. s pe?a aku. Aka, i keia wa ke olelo nei ni kauka, aole h e ? ma'i I< le kpen. o ke ak«>pau ka ma'i lele, a ke kan i»oi ka weli o ke'tahi poe no ia ano ma'i, ke olelo nei ka mea kaknu aole, o Ke akepau e oleloia nei he ma'i ia mai Ka va r pepe ana ke keiki. oia no -ka e:i ke piaoao. aole i hanai laauia i ka w* iiiiii e make ai ia m;*u ano ma 'i, pii mai no ke kino o ke keiki pii pu no ire ka ra, a oia hoi he eahima, u i ku n\n ana o ky> keiki e lilo nna i akepiui. l'« lawn au maanei, no kahi wh aku. I Kou oiaio, 8. K. MAfAI/)FA. Kalawao. No. (>, 19v13.