Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 11, 14 Malaki 1913 — HOONANEA O KA MANAAWA. [ARTICLE]

HOONANEA O KA MANAAWA.

{Hooaaeia H« oi*s« m* k« o k«U U. «•* h<K» mai 1» ka lofea 19 Ual*vj>et« im. ua k&!a«r*i ke Ke»ki»li» PlmnEi om fcJ saak«. *t* iska o PXB*U. eia aae • m«m *pik«, »ob« i m&opopo ke kua* o kou m*ke ana. Aoie ao fce a»ea i m&*popo i ke kuaa o ko t*i**niu make aaa, koe w»Je &• kela poe kaaak» o k* btlamū ®e ■* ko«k<Ht 0 Ul*wini o b k« koa aaa m&i iWpf u koho k«U po*. u kokabi kmki mo • Ukoo i pepehi, mamali o ka p«*kikī loa o kou omm, m UUwiai a«oh m i popeiū » m*ko ko l&koa koīkialii. lko ibo U o iUloopel*, o&a k meo a*kebowm wmlo ao ko iikou noho ui ak« ba Hooo*po> aoUiU aaa kol» po m ilio, i haaiolo »h ai ko Uko« w»a i koU wmki ao ka Ukoa kaakai knli boi bo ka aiaa, ao ka koīka aaa «kn ia Koakialoo ko ka kaUwai «tt • UUwini me ka mako. llai keU po mai a hooa m* ko akiaki o kekaki U ao, kaalo ana ko lakoa »oi waa mawaho poao o Kaawaloa, o ko lakoa nei pao ako U ao U hika ao ka koohiohi ana ao ia no, a aia koi a ao ao aUiU kuli hoi pololei aka ao ko Ukoa home. | Eia nae ka mea apiki. ma keU pa» ana aku a Haloopelo ma iuka, oa ka'oha'o o»a i ka nobo mai o kokahi kaikamahino u'i, a hiki i kooa ninaa okoa ana aku i ua kamaai&a: "No ko oukoa w»hi aoi ao aa* paka keU kaikamakia» •al" | Ua pano mai U kokaki ona wakiao kamaaina: "Aolo no ko makoo wahi nei keU kaikamahine. aka mai ka paia ala mai oia o Pnna o ka hoe» aaa mai. He kaikamahino alii keia, ua mako na makoa, a ua make no hoi kona kaiknnane, ua pepehiia e na kanaka o UU- j wini. ia laua o Keahialoa o ka hoie ma- j kaikai ana ia Kalapana. j ' 4 Ma na mea i hoikeia mai ia makou,' o keia ka ko kaik&kamakino nana i kaili ia Ulawini a lilo iaia, a o ole no na kanaka 0 ua keikialii nei o Kekaka na lakoa i hnli mai a hiki i ka loaa ana. a hoihoi aku imu* o kana wahine. 0 ka huakai a keia kaik&mahine o ka hele ana mai kona aina uai no ka kuli ana no ia ia Ulawini, oiai ua hapai oia i ke keki o Kekaha." 0 ka helo hoi ia a hiki i ka pan ana 0 na kamailio a keU wahine kamaaina, ua hooiaio aku U o Hakopole i ka pololei o na mea apau i kamailioia mai, a o ia kana o ka pane ana aku: "O kena mau mea apau au e kamaiiio mai nei, he mau mea oiaio walo no, owau ka mea i ike pono i na mea i hanaia, a he iwikuamoo koi au no Ulawini, ia laua me Keahialoa o k& hele mahoi oe e oluolu mai ana ea, alaiU e hele aku oe ē olelo i xia kaikamahine nei, e hele mai e hui pu me a'u, a na'u e hoike aku iaia i na mea apiu e pili ana i ke kano ana e huli nei." Ae, pololei kena au e kamailio mai nei, e hele io aku au e hoike iaia," o ka haalele mai la no ia U Halo. opele ma. a ke hele la oia no ka hui pa ana nio ke kaikamahine 0 Puna. 1 ka ike ana mai hoi o ua kaikamahine nei i kela wahine, ua ninau koke mai la no oia: "Ea, he waa malihini hoi kela o ka pae ana mai nei i Kaawaloa nei. ua maopopo aku nei anei kahi o kela waa o ka holo ana raait" F.ia hoi ka pane & ka wahine kamaaina: «'Ae, he waa malihini io kela o ke kipa ana mai nei, a i kauohaia mai nei oe e hele aku e hui pu me na kanaka no lakou kela waa.." "Ina hoi ha pela, e helo like akn no kaua, aohe e pono owau hookahi wale no, o oe hoi ka mea i hookamaaina mua aku la i kela poe, pehea 1» ia i kou manaol" 0 ko laua nei hele aku la ia a ku ana imna o Haleopele ma, a o ia ka Ilaleppele oka pane ana mai: <4 0 oe anei o Kaleihalaomapuanal" "Ae, owau no ia, ka mea au o ka hoopuka ana mai la i ko'u inoa pololei.'' "O oe hoi paha ke kaikamahinealii o Kalapana eaf O kou kaikunano anei ka i)iea i pepehiia a make ena kanaka o Ulawini, ma kela huakai a iaaa me kana wahine o ke kipa ana aku no ko oukou wahi i kekahi manawa ae nei i halaT" "Ae, ua pololei kena man mea apau au o hoike mai nei, o ko'u kaikunane ka mea i pepehiia, & koe hookahi mai au o maua." "l T a maopopo ia'u ka moolelo oka laua huakai no kou wahi, o ia ko knili ana ia Ulawini mai kana wahine mai, aka nae no knu makemake e hoike aku ia oe i kekahi mea, pela au i kauoha aku nei e hele mai oe e hui pu me a*u, o ia keia, ua make 0 Ulawini, ka mea paha au o ka hele ana mai o ka loa, no ka manao e hui hou ana oe me ia. "I Puna aku nei makou a hoi mai In T a ua hoea aku nei o Ulawini ma koo hale, eia nae ua ha'i mai la na kamaaina o Kalapana, ua hala mai oe no ka huli ana iaia. Ko kela hoomauhala kahiko no paha o na kanaka m> ka make ana 0 ko lakou keikialii, nolaila i ka ana o ka manawa maikai i kekahi 0 lakou, ua pepehiia iho U o Ulawini a inake. a waihoia. kona kino ma ke alanui e pii la no Panau, noUila aole no ho poe • ae na lakou kela hana, na kou mau kanaka ponoi no." 1 ka lohe ana o Kaleihalaomapuana 1 ka make ana o ke kanaka ana i aloha ai, a i huli kino wahine mai ai no hoi. ua noke iho U oU i ka uwe me ka wa lania o ka naau, pehea hoi e nele ai. ua hele ka ho\ a kupou\v ke a\oha no k« keiki o Kekaha, eia nao ua poho wa)e na manaolana. a ua haule pa-hu hoi li'a ame ka iioi o kona puuwai. •'E hoi loa akn ana no nae paha oukou eaf" i ninau mai ai ka wahine kamaaina ia Haleopele. "Ae, o ko makou manao no ia, i pae wale mai la no makou no ka hoomaka ana, a na laki nae keia pae ana mai, nei a makon, ua kalawai pa me ke aliiwahine o KaUpana." "O ko'o manao ea, • hoaumoe kakon | no Kaawaloa nei, aU koi a ka U apopo Ika U okoa, alaila hoeu ka kaakai huli hoi no ka home," alaila ui aku la o Haleopeie i kona mau koa ua ae mai lu no hoi lakou no ka. hoanmoe una. He manawa ia no ka hoomakaukaa koke ana nai o na kamaaina, i ke kalua ana i ka pnaa, a iloko o ka manawa pokole. kn ana ka i'a i ka kale, no ka Inea he wahiae kankanalii no keia. he leo wale no kona • pane aku ai i na kanaka. pokolo na m*a apaa. Ua hookipaia o Haleopele ma me ka maikai, me ko Ukoa moe ana ma Kaa* waloa ma keU po. a ma kekahi U mai, o ko Ukou huli hoi aka la no U a peU to hoi k« kaikamahine o Pnu i hnli hoi aku ai no kona wahu I ka lohe ana o Kaakialoa no ka oake ana 0 kana kane, ke kqn aku a ka mea mokumokuahua o kona naau. e>a nae aohe mea hiki iaia ke kaaa ae. oiai nn ka nui paakiki no o kaaa kaae i imi aka i knmn nona e make ai. He mau la na« U % Keakiakn ame kona mau wkaaiaana o ke knmakeaa

ana no Ulawini, « | ka haU aaa • kr kahi mau la, ua kukala aka U o K«akialoa { na kanaka • akoakoa mai laaaa o kona alo, a o U kaaa o ka hoik« aaa aku ia lako«: 41 Auhoa oukou • na kmaaka, aoU k« mea kuleana • ae malana o na waiwai apau o kuu kano a hakualii koi • oa* koo, owau wal« no amo ke keiki a maua, aoko'a manao ea, o k«la am« keU aakaainana • noho U auaUna o ko Ukoa mau waki ponoi, • U«'« oukou ao ouko« ia maa wani.'' Ua iKaikai keia i ka manao o aa kanaka apaa, ao ka mea h« poa&ikai «ai keU a ko Ukou kaku waki«e o ka kaa«ri ana aku, a mai ko Keahialoa aoko ana aku me koaa aaau kaaaka a hiki wale i koaa mau U kopa, aa pipili ko Ukoa mau maaao aloka nona, oiai • keia ka helu akahi • aa wahine, i makee i ka poao o aa makaainaaa. Ka HOPENA.